Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, Liberal

Το «φιλί της ζωής» προσφέρει η Ρώμη στην κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, θέλοντας να μπει πιο βαθιά στον ενεργειακό πλούτο της χώρας, ενώ το πολιτικό χάος στην Λιβύη συνεχίζεται και οι δυο δυνάμεις που συγκρούονται στη χώρα, η Τουρκία και η Αίγυπτος διευρύνουν το μέτωπο τους τώρα και στο Σουδάν.

Στην Λιβύη συνεχίζονται χωρίς αποτέλεσμα οι διεργασίες ώστε να υπάρξει κοινό μέτωπο που θα επιβάλει στην κυβέρνηση της Τρίπολης συμφωνημένες συνταγματικές αρχές που θα ανοίξουν τον δρόμο για τις εκλογές από μια ενοποιημένη κυβέρνηση και ο Ντμπεϊμπά αναζητεί τρόπους για να νομιμοποιηθεί η κυβέρνηση του.

Μετά το σοκ της αποχής της πλειοψηφίας των Αραβικών Κρατών στην προσπάθεια της Τρίπολης να συγκαλέσει Υπουργική Σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου (συμμετείχαν μόνο 5 από τις 22 χώρες, με τρανταχτές απουσίες της Αιγύπτου, των ΗΑΕ και της Σ.Αραβίας), η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά ποντάρει τώρα στην Ιταλία.΄

Ετσι με την παραχώρηση στην ιταλική ΕΝΙ συμφωνίας επένδυσης ύψους 8 δισ. ευρω για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά εξασφάλισε την πραγματοποίηση επίσκεψης την Κυριακή της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.

Η Ιταλία μετά από συμφωνία μια με την Αλγερία επιδιώκει να αποτελέσει τον μεγάλο κόμβο στην μεταφορά φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη.

Τόσο η επίσκεψη όσο και η συμφωνία που θα υπογραφτεί, είναι σε ευθεία αντίθεση με αυτό που και η Ελλάδα, η Ε.Ε., η Αίγυπτος αλλά και οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει, ότι η εντολή της κυβέρνησης δεν προβλέπει την υπογραφή συμφωνιών που δεσμεύουν την χώρα και αφορούν, μάλιστα, πλουτοπαραγωγικούς τομείς.

• Όμως η Ιταλία θέλει να βάλει ακόμη πιο βαθιά το πόδι της στον ενεργειακό πλούτο της Λιβύης και έτσι δεν διστάζει να προσφέρει τη νομιμοποίηση, την οποία τόσο έχει ανάγκη η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά.

Η επιλογή της Ιταλίας να εκμεταλλευθεί την ρευστή και ανώμαλη κατάσταση στην Λιβύη, αποτελεί και παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας καθώς έχει προηγηθεί και η απόφαση του Εφετείου Τρίπολης που έχει κηρύξει άκυρο το αντίστοιχο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, ενώ και ο Φ. Μπασάγκα, ο πρωθυπουργός της Βεγγάζης, έχει προειδοποιήσει την Ρώμη ότι η Συμφωνία που θα υπογράψει η ΕΝΙ δεν δεσμεύει παρά μονο τον κ. Ντμπεϊμπά.

Το ενδιαφέρον πάντως είναι ότι οι ισχυρές αραβικές χώρες, όπως τα ΗΑΕ και η Σ. Αραβία, επέλεξαν να ευθυγραμμιστούν με την Αίγυπτο, η οποία κρατά σκληρή στάση έναντι της Τρίπολης και δείχνει αποφασισμένη να μην αφήσει περιθώρια νομιμοποίησης της κυβέρνησης Ντμεϊμπά, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί υποχείριο της Τουρκίας, η οποία την χρησιμοποιεί για να επεκτείνει και να εμπεδώσει την επιρροή και παρουσία της στην Β. Αφρική και στον Αραβικό κόσμο.

Όμως, η αντιπαράθεση της Αιγύπτου με την Τουρκία φαίνεται ότι επεκτείνεται πλέον και σε ένα άλλο επίσης επικίνδυνο πεδίο, το Σουδάν.

Η μεγάλη αυτή χώρα της Αφρικής που συνορεύει προς βορρά με την Αίγυπτο και την Λιβύη βρίσκεται εν μέσω μιας επικίνδυνης πολιτικής κρίσης μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα της 25ης Οκτωβρίου 2021. Η ρευστή κατασταση στο Σουδάν και η ενίσχυση των δυνάμεων του Χαφτάρ στην Λιβύη από μαχητές φυλάρχων του Βόρειου Σουδάν είναι ένα ακόμη θέμα που απασχολεί και τον ΟΗΕ καθώς η αναγκαία απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων από την Λιβύη θα πρέπει να συμπεριλάβει και τους Σουδανούς του Νταρφούρ.

Η Αίγυπτος που έχει στενούς δεσμούς με το Σουδάν, που είχαν διαταραχθεί επί της θητείας του ανατραπέντος προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ, επιχειρεί να μεσολαβήσει ώστε να προχωρήσει η πολιτική διαδικασία.

Στις 2 Ιανουαρίου, ο επικεφαλής των αιγυπτιακών μυστικών υπηρεσιών, υποστράτηγος Αμπάς Καμίλ επισκέφθηκε το Σουδάν θέλοντας να δώσει ώθηση στην συμφωνία που υπογράφτηκε στις αρχές Δεκεμβρίου μεταξύ του Στρατού και των πολιτικών δυνάμεων, ώστε να συγκροτηθεί πολιτική κυβέρνηση και έχει προγραμματίσει στο Κάϊρο για τις αρχές Φεβρουαρίου συνάντηση των αντιμαχόμενων δυνάμεων στο Σουδάν.

Θορυβημένη η Τουρκία που διατηρούσε άριστες σχεσεις με το καθεστώς Αλ Μπασίρ, αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να βγει εκτός παιχνιδιού και να χάσει προνόμια που της είχαν εξασφαλισει έντονη πολιτική οικονομική και στρατιωτική παρουσία στην κρίσιμη αυτή χώρα της Αφρικής.

Έτσι δυο εβδομάδες μετά την επίσκεψη του αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών της Αιγύπτου έσπευσε για ειδική αποστολή στο Χαρτούμ ο αρχηγός της ΜΙΤ και στενός συνεργάτης του Τούρκου προέδρου Χακαν Φιντάν.

Η αποστολή του κάθε άλλο παρά ήταν εύκολη καθώς στην Τουρκία είχαν βρει καταφύγιο μέλη του προηγούμενου καθεστώτος που μάλιστα είχαν κατηγορηθεί ότι καταχράστηκαν και φυγάδευσαν στο εξωτερικό δημόσιους πόρους αλλά πάντως έκανε εντύπωση η θερμότητα με την οποία υποδέχθηκε το στρατιωτικό καθεστώς, τον Τούρκο αξιωματούχο.

• Η Τουρκία θέλει να περιορίσει την επιρροή της Αιγύπτου και να διασφαλίσει την θέση της στην λεκάνη του Νείλου, στην περιοχή του Σαχέλ και σε μια περιοχή που βρίσκεται στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας.

Συγχρόνως θα ήθελε να πείσει το Χαρτούμ ώστε να σταματήσει η ενίσχυση του Χαφταρ με στρατιώτες από την περιοχή του Νταρφούρ αλλά και να αποσπάσει από το Σουδάν στήριξη στην κυβέρνηση Ντμπεϊμπά.

Η Τουρκία διατηρεί ιδιαίτερα συμφέροντα στο Σουδάν. Θέλει να ξεπαγώσει το σχέδιο της μίσθωσης 310.000 εκταρίων γεωργικής γης για διάρκεια 99 ετών, η ΤΡΑΟ έχει συμβόλαια από το 2018 για την έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου, ενώ δεν έχει προχωρήσει η συμφωνία που είχε συνάψει το 2018 ο Χ. Ακάρ για την μίσθωση του νησιού Σουακίν που έχει στρατηγική θέση στην Ερυθρά Θάλασσα κοντά στον κόλπο του Άντεν και απέναντι από την Σ.Αραβία, το οποίο φιλοδοξούσε να μετατρέψει σε στρατιωτική βάση.

Μετά την Λιβύη η ανάδειξη ενός νέου μετώπου στον περιφερειακό ανταγωνισμό Τουρκίας – Αιγύπτου, που για το Κάιρο είναι κρίσιμης σημασίας καθώς δίνεται η εντύπωση ότι επιχειρείται η περικύκλωση του από την Τουρκία, ρίχνει την σκιά του στην προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξυ των δυο χωρών και σε κάθε περίπτωση «τσιμεντώνει» την αποφασιστικότητά της στο θέμα της Λιβύης. Και αυτό είναι κατι που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα που έχει συντονίσει το βηματισμό της με το Κάιρο στην λιβυκή κρίση.