Άμυνα
Τα μεγάλα σχέδια των ΗΠΑ για τη Θεσσαλία

Διαρκής αναβάθμιση της αμερικανικής παρουσίας στην 110 Πτέρυγα Μάχης και στο Στεφανοβίκειο με μελλοντικά σενάρια για μεταστάθμευση μαχητικών και ιπτάμενων τάνκερ – Ο ρόλος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, οι «γκρίνιες» Τουρκίας – Ρωσίας και τα πιθανά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες
Ηπαροχή «διευκολύνσεων» στις ΗΠΑ, η οποία προβλέπεται στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) Αθήνας – Ουάσιγκτον και που ανανεώθηκε τελευταία φορά το 2021 επί της ουσίας επ’ αόριστον, συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη προσοχή όσον αφορά τις βάσεις που παραχωρούνται σε Σούδα και Αλεξανδρούπολη. Που είναι και οι δύο μεγαλύτερες. Κυρίως γιατί σε αυτές θεωρήθηκε ότι στρέφει την προσοχή της η Τουρκία.
Οι βάσεις σε Λάρισα και Στεφανοβίκειο πέρασαν μάλλον κάτω από το ραντάρ στην Αθήνα, αλλά όχι και στην Αγκυρα, αφού ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνηθίζει να αναφέρεται όχι μόνο σε αυτές, αλλά στο σύνολο των «διευκολύνσεων» που έχουν συμφωνηθεί, κατηγορώντας τις ελληνικές κυβερνήσεις ότι μετατρέπουν τη χώρα σε αμερικανικό στρατόπεδο.

Τα drones στη Λάρισα
Στη Λάρισα, στην αεροπορική βάση της 110 Πτέρυγας Μάχης, στο πλαίσιο των όσων προβλέπει η MDCA, από τις 12 Νοεμβρίου μεταστάθμευσαν οκτώ αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) MQ-9 REAPER. Δεν είναι η πρώτη φορά. Η μεταστάθμευση γίνεται περιοδικά από το 2018.
Οπως έχουν διευκρινίσει επανειλημμένα στρατιωτικές πηγές, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τις αμερικανικές δυνάμεις, ενώ δεν υπάρχει – επί του παρόντος – κανένα σχέδιο ή πρόγραμμα συνεκπαίδευσης. Ωστόσο, τόσο η αύξηση του αριθμού τους (ξεκίνησαν να είναι δύο και έφτασαν τα οκτώ) αλλά και οι εργασίες που πραγματοποιούνται στην αεροπορική βάση της Λάρισας έχουν προκαλέσει ενδιαφέρον και σενάρια για σχεδιασμούς με προοπτική «μονιμότητας» που δεν αφορούν μόνο τα συγκεκριμένα αεροσκάφη. Αλλωστε η ανανέωση της MDCA επ’ αόριστον δικαιολογήθηκε με αυτό ακριβώς το αφήγημα. Οτι οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν στις βάσεις στις οποίες τους παρέχονται «διευκολύνσεις» απαλλαγμένες από χρονοδιαγράμματα ανανέωσης και με μια συμφωνία που θα παρέχει εύρος χρόνου.

Η απόφαση των ΗΠΑ να επενδύσουν περισσότερο στην αεροπορική βάση της Λάρισας και να την αναβαθμίσουν, με στόχο τη δημιουργία της μόνιμης βάσης της διοίκησης της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας Ευρώπης – Αφρικής (USAFE – AFAFRICA), χαρακτηρίζεται ειλημμένη σύμφωνα με δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων («Ελευθερία»), ενώ έχει προκαλέσει και την αντίδραση της Επιτροπής Ειρήνης Λάρισας, που σε σχετική ανακοίνωσή της (19.10.2022) έχει επισημάνει πως οι Αμερικανοί έχουν επενδύσει «πολλά εκατομμύρια δολάρια για να αναβαθμίσουν την αεροπορική βάση με νέα υπόστεγα και κτίρια υποστήριξης», μετατρέποντας τη Θεσσαλία σε μια «αμερικανο-νατοϊκή βάση».
Μεγάλη σημασία για τις ΗΠΑ
Τα κατασκοπευτικά MQ-9 REAPER, σύμφωνα με την ανακοίνωση, θα μείνουν στη Λάρισα έναν χρόνο, παρ’ όλα αυτά η επένδυση που υλοποιείται και έχει τραβήξει την προσοχή επιβεβαιώνει ότι η 110 Πτέρυγα Μάχης λειτουργεί ως κόμβος υποστήριξης και διασποράς αμερικανικών αεροπορικών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή. Και επιβεβαιώνει τη δική της σημασία για τις ΗΠΑ. Το πώς θα αξιοποιηθεί στην τελική μορφή της να μένει να αποδειχθεί και τα σενάρια να αναφέρονται σε μεταστάθμευση εκεί μοιρών μαχητικών από τις ΗΠΑ προκειμένου να λάβουν μέρος σε ασκήσεις στην Ευρώπη, ιπτάμενα τάνκερ κ.λπ. Το αμερικανικό προσωπικό που απασχολείται εκεί υπολογίζεται στα 150 άτομα. Παράλληλα, δεν είναι μύθος ότι τα σενάρια που έχουν πυροδοτηθεί για αναβάθμιση της βάσης κινούν το ενδιαφέρον και της τοπικής οικονομίας, που το βλέπει σαν μια ευκαιρία, με όσους γνωρίζουν τις εξελίξεις να καλούν τους υπεραισιόδοξους σε αυτοσυγκράτηση.
«Διευκολύνσεις» και στο Στεφανοβίκειο
Πέραν της Λάρισας οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν «διευκολύνσεις» που προβλέπονται στη MDCA και στο Στεφανοβίκειο. Στην έδρα της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού έχουν εγκατασταθεί προσωπικό και ελικόπτερα UH-60 Black Hawk της 1ης CAB (Ταξιαρχία Αεροπορίας Στρατού) της Αεροπορίας Στρατού των ΗΠΑ. Δυνάμεις οι οποίες συμμετέχουν σε συνεκπαιδεύσεις και επιδείξεις δυνατοτήτων με ελληνικές δυνάμεις από καιρό εις καιρόν.
Να σημειωθεί ότι οι εν λόγω εγκαταστάσεις λόγω και της αμερικανικής παρουσίας έχουν στοχοποιηθεί ρητορικά από την πλευρά της Ρωσίας, μετά και την εισβολή στην Ουκρανία. Και αυτό γιατί τα κατασκοπευτικά MQ9 REAPER – τα οποία θα ενδιαφερόταν και η Ελλάδα να αποκτήσει – θεωρείται ότι μπορούν να ελέγχουν στις επιχειρήσεις τους την ευρύτερη περιοχή και στοχεύουν και τη Μαύρη Θάλασσα.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η περιοχή και για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, αφού η 110 Πτέρυγα Μάχης της Λάρισας είναι η βάση των F-16, όπως και η 111 Πτέρυγα Μάχης στη Νέα Αγχίαλο. Επίσης, στο στρατόπεδο Γεωργούλα στον Βόλο βρίσκεται και η 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών.
INFO
Τι ισχύει για τη MDCA
Η τελευταία ανανέωση της MDCA έγινε τον Οκτώβριο του 2021 με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν να σημειώνει ότι «οι αμερικανικές δυνάμεις στην Ελλάδα θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε περισσότερες τοποθεσίες». Η συμφωνία έχει ισχύ για πέντε χρόνια και στη συνέχεια «θα παραμείνει σε ισχύ εκτός εάν τερματιστεί από κάποιο από τα μέρη με γραπτή ειδοποίηση προς το άλλο μέρος δύο χρόνια πριν διά της διπλωματικής οδού». Τον Νοέμβριο του 2021 ο Ερντογάν δήλωνε ότι «οι αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα είναι τόσο πολλές που δεν μπορούν να μετρηθούν. Η Ελλάδα έχει γίνει πρακτικά φυλάκιο της Αμερικής».
Το σχέδιο για τη δημιουργία ναυστάθμου στον Αλμυρό
Η παρουσία της 32ης Ταξιαρχίας στον Βόλο έχει γεννήσει τη συζήτηση για το αν πρέπει να δημιουργηθεί ναύσταθμος στον Αλμυρό Βόλου. Ενα έργο που υποστηρίζεται από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ προκειμένου να φιλοξενεί τα αρματαγωγά με στόχο τη μεταφορά των πεζοναυτών όπου χρειαστεί.

Η απόφαση για την ένταξη της Πράξης «Μελέτες για την κατασκευή Ναυτικής Βάσης (ΝΒ) Παγασητικού», με Κωδικό ΟΠΣ 5198281 (MIS), στο τομεακό πρόγραμμα Ανάπτυξης του υπουργείου Εθνικής Αμυνας (ΤΠΑ ΥΠΕΘΑ) 2021-2025 και στον άξονα προτεραιότητας «Λιμενικές υποδομές» έχει αναρτηθεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Και σύμφωνα με αυτή, το ΓΕΕΘΑ σε συνεργασία με το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ) καλούνται να συγκεντρώσουν εγκαίρως τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία διευθέτησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των εκτάσεων που θα εκτελεστεί η δράση, με ημερομηνία ολοκλήρωσής της να έχει τεθεί η 10η Αυγούστου 2025.
Στόχος, όπως προαναφέρθηκε, είναι να εξυπηρετεί την 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών. Η τοποθεσία θεωρείται κατάλληλη για την πρόσβαση των πεζοναυτών στα πεδία βολής και στις περιοχές που απαιτεί η εκπαίδευσή τους και η βάση μπορεί να τους εξυπηρετήσει «χωρίς να χάνεται πολύτιμος χρόνος». Οπαδός του εν λόγω σχεδίου έχει δηλώσει επανειλημμένα ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος, ο οποίος είχε αναφερθεί σε αυτό και στο Συνέδριο Ναυτικής Ισχύος τον περασμένο Δεκέμβριο, εντάσσοντάς το στον ευρύτερο σχεδιασμό για την αναβάθμιση των ναυτικών υποδομών και μιλώντας για τη «δημιουργία ναυστάθμου στον Αλμυρό του Βόλου όπου θα ναυλοχούν τα αρματαγωγά μας δίπλα ακριβώς στη φυσική τους συνέχεια, δηλαδή στην 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών».
Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι το έργο θα έδινε και οικονομική πνοή στην περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, τα «αλλά» είναι πολλά. Η δημιουργία ναυστάθμου στον Αλμυρό έχει αρκετούς σφοδρούς επικριτές που κάνουν λόγο για σχέδια επί χάρτου χωρίς επιχειρησιακά κριτήρια, υπογραμμίζοντας και το οικονομικό κόστος. Αφού ένας ναύσταθμος απαιτεί υποδομές, προσωπικό και συνεργεία. Αξίζει μια τέτοια δαπάνη για αυτόν τον σκοπό;
Δεδομένου ότι μέχρι την έναρξη υλοποίησης του σχεδίου μεσολαβεί σειρά γεγονότων, οι συζητήσεις και οι διαφωνίες με ανταλλαγή επιχειρημάτων αναμένεται να συνεχιστούν…
Πρόταση Μπάιντεν για F-16 στην Τουρκία και F-35 στην Ελλάδα
Τις βαλίτσες του και την ατζέντα με τα αιτήματά του για τις ΗΠΑ ετοιμάζει ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσοβλου που, όπως δημοσιοποίησε ο ίδιος, αναμένεται να έχει συνάντηση στην Ουάσιγκτον στις 18 Ιανουαρίου με τον αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν. Το θέμα των F-16 και του αιτήματος της Αγκυρας τόσο για την απόκτηση νέων αεροσκαφών όσο και για τον εκσυγχρονισμό των παλιών αναμένεται να είναι αυτό στο οποίο ο τούρκος ΥΠΕΞ θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση, αφού το ζήτημα χαρακτηρίζεται αποφασιστικής σημασίας για το μέλλον της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Το ζήτημα κολλάει στις ισχυρές αντιρρήσεις του γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ, και όχι μόνο. Πληροφορίες που δημοσίευσε η «Wall Street Journal» αναφέρουν ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι έτοιμος να ζητήσει από το Κογκρέσο έγκριση για την πώληση ύψους 20 δισ. δολαρίων νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία, καθώς και για την πώληση των μαχητικών νέας γενιάς F-35 στην Ελλάδα. Οι αξιωματούχοι που μίλησαν στη «WSJ» ωστόσο τόνισαν ότι η έγκριση του Κογκρέσου για τα F-16 εξαρτάται από την υπογραφή της Τουρκίας για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο NATO. Και όπως παραδέχονται οι ίδιοι αξιωματούχοι, αν οι πωλήσεις πραγματοποιηθούν θα είναι οι μεγαλύτερες πωλήσεις όπλων των τελευταίων ετών, που επίσης έχει τη σημασία του.
Σύμφωνα με την εφημερίδα θεωρείται βέβαιο ότι πιθανές αντιδράσεις της Αθήνας για τα F-16 στην Τουρκία θα καμφθούν εφόσον ικανοποιηθεί και το δικό της αίτημα για τα F-35, ενώ υπενθυμίζει ότι το Κογκρέσο δεν έχει ποτέ μπλοκάρει πωλήσεις όπλων σε ξένη χώρα, που έχει αιτηθεί ο Λευκός Οίκος.
Στη συνάντηση Τσαβούσογλου – Μπάιντεν αναμένεται να τεθεί και το θέμα της εργαλειοποίησης από την τουρκική πλευρά της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη δυσαρέσκεια στην Ουάσιγκτον, όπως και η υπονόμευση της ενότητας του ΝΑΤΟ, με αιχμή και τις εντάσεις στα ελληνοτουρκικά.
Αμερικανοί διπλωμάτες, άλλωστε, αναγνωρίζουν στις τουρκικές δηλώσεις, που δείχνουν να απευθύνονται στην Αθήνα, μηνύματα που επί της ουσίας έχουν παραλήπτη την Ουάσιγκτον. Ερντογάν και Τσαβούσογλου έχουν ευθέως εκφράσει τη δυσαρέσκεια της Αγκυρας για τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ και δη για την ανάπτυξη των αμερικανικών βάσεων στον ελλαδικό χώρο. Οι βάσεις σε Σούδα, Αλεξανδρούπολη, Λάρισα και Στεφανοβίκειο έχουν προκαλέσει τη σφοδρή αντίδραση Ερντογάν. Αλλά και ο Τσαβούσογλου είχε διαμαρτυρηθεί παλαιότερα στον Μπλίνκεν για διατάραξη της ισορροπίας στις σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου – ΗΠΑ – Τουρκίας.
Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν στην Τουρκία έναν αναβαθμισμένο ρόλο ως διαμεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ωστόσο δεν έχουν πάψει να ανησυχούν και να δυσφορούν για τις σχέσεις Ερντογάν – Πούτιν και δεν έχουν ξεχάσει τους S-400.
ΠΗΓΗ: tovima.gr

Άμυνα
Handelsblatt: Mεγάλες εταιρείες για υλικοτεχνική βοήθεια προσεγγίζει ο γερμανικός στρατός
Η Γερμανία – ένας υλικοτεχνικός κόμβος λόγω της κεντρικής της θέσης στην Ευρώπη – έχει δεσμευτεί για να συνεισφέρει 35.000 στρατιώτες και περισσότερα από 200 αεροσκάφη και πλοία εντός 30 ημερών από κάθε μεγάλη σύγκρουση ως μέρος του νέου μοντέλου του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση αυξανόμενων απειλών, ιδιαίτερα από τη Ρωσία.

Ο γερμανικός στρατός ζήτησε από πολλές μεγάλες εταιρείες εάν θα μπορούσαν να παράσχουν υλικοτεχνική υποστήριξη εάν η χώρα χρειαστεί να αναπτύξει στρατιώτες και εξοπλισμό στα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, ανέφερε την Τρίτη η εφημερίδα Handelsblatt.
Η Γερμανία – ένας υλικοτεχνικός κόμβος λόγω της κεντρικής της θέσης στην Ευρώπη – έχει δεσμευτεί για να συνεισφέρει 35.000 στρατιώτες και περισσότερα από 200 αεροσκάφη και πλοία εντός 30 ημερών από κάθε μεγάλη σύγκρουση ως μέρος του νέου μοντέλου του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση αυξανόμενων απειλών, ιδιαίτερα από τη Ρωσία.
Ο στρατός προσεγγίζει τις εταιρείες κυρίως για βοήθεια στη μετακίνηση στρατιωτών, πυρομαχικών και στρατιωτικού εξοπλισμού σε περίπτωση επίθεσης στο έδαφος του ΝΑΤΟ από τη Ρωσία, ανέφερε η Handelsblatt.
Ποιες εταιρείες προσεγγίστηκαν
Η εφημερίδα επικαλείται επίσης πηγές του κλάδου ότι διεξάγονται συζητήσεις για το εάν η σχολή πτήσεων της Lufthansa θα μπορούσε να αναλάβει τη βασική εκπαίδευση για πιλότους μαχητικών αεροσκαφών.
Ο αμυντικός κολοσσός Rheinmetall, ο αεροπορικός όμιλος Lufthansa και η κρατική σιδηροδρομική εταιρεία Deutsche Bahn ήταν μεταξύ των εταιρειών που προσέγγισε ο στρατός, σύμφωνα με τη Handelsblatt.
Ανέφερε ότι ο στρατός βασίζεται σε εμπορικές υπηρεσίες μεταφορών σε σημαντικό βαθμό σε περιοχές κρίσης.
Για τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις (Bundeswehr) υποβλήθηκε αίτημα για σχολιασμό στο Υπουργείο Άμυνας, το οποίο δεν απάντησε αμέσως.
Η Lufthansa αρνήθηκε να σχολιάσει, ενώ η Deutsche Bahn είπε ότι δεν ήταν σε θέση να παράσχει λεπτομέρειες για τη στρατιωτική επιμελητεία.
Η Rheinmetall, η οποία τον Φεβρουάριο συνήψε συμφωνία με τον γερμανικό στρατό για την παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης για την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχόλιο την Τρίτη.
Η Γερμανία επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην άμυνα στο δικό της έδαφος από τότε που η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 ενίσχυσε τους φόβους για μια ευρύτερη κλιμάκωση στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
«Ιστορική καμπή»
Μέρες μετά την εισβολή, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ένα “Zeitenwende” – στα γερμανικά σημαίνει μια ιστορική καμπή – με ειδικό ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ (114,6 δισεκατομμύρια δολάρια) για τον εκσυγχρονισμό του στρατού.
Για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο ΝΑΤΟ, η επερχόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες και να εισαγάγει μια νέα στρατιωτική θητεία, προς το παρόν σε εθελοντική βάση.
Όμως, οι προκλήσεις για την επιτάχυνση του παραμελημένου στρατού της Γερμανίας είναι σημαντικές μετά από δεκαετίες ανεπαρκών επενδύσεων.
Οι γερμανικές δυνάμεις μειώθηκαν δραστικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1990 και αργότερα εκπαιδεύτηκαν κυρίως για αποστολές όπως στο Αφγανιστάν, όπου ο αντίπαλος ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένος και όχι ένοπλη δύναμη με τα πιο σύγχρονα όπλα.
Πηγή: Reuters
Άμυνα
Μπορεί η ΕΕ να προστατεύσει τον εαυτό της;
Η Ευρώπη θα πρέπει να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της με ή χωρίς τις ΗΠΑ. Ωστόσο δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις και να θεωρήσει πως το σχέδιο Readiness 2030 είναι αρκετό για να μπορέσει να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως από τους συμμάχους της.

Τις προκλήσεις και τις δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενισχύσει την αυτονομία της στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας μέχρι το 2030 εξετάζεται σε άρθρο της αναλύτριας Κωνσταντίνας Νίκου για το ΚΕΔΙΣΑ με τίτλο «Readiness 2030: Μπορεί η ΕΕ να προστατεύσει τον εαυτό της;». Η ανάλυση επικεντρώνεται στις στρατηγικές που απαιτούνται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας, την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και την ανάπτυξη μιας πιο ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής. Επισημαίνεται η ανάγκη για ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών και την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο:
Η ασφάλεια αποτελούσε πάντοτε προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη κι αν στην αρχή ο συγκεκριμένος όρος δεν είχε στρατιωτικό περιεχόμενο. Εδώ και δεκαετίες προσπαθεί να διατηρήσει εντός των συνόρων της μια κοινωνία όπου οι πολίτες της θα μπορούν να ζουν ειρηνικά, ελεύθεροι και ασφαλείς. Ως μια κανονιστική δύναμη, βασίζει την εσωτερική της λειτουργία σε συγκεκριμένες αξίες όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου και έχει θέσει τις ανάλογες κατευθυντήριες γραμμές ώστε να προωθήσει τις αξίες αυτές μέσω της εξωτερικής της πολιτικής. Έτσι, η ισχύς, με την έννοια της στρατιωτικής δύναμης και της ισχύος, δεν αποτελούσε κυρίαρχο μέλημά της. Μάλιστα, η ίδρυσή της αποσκοπούσε στο ακριβώς αντίθετο, δηλαδή τη μείωση της ανάγκης για ισχύ που διακατείχε τα ευρωπαϊκά κράτη και τα είχε φέρει σε συνεχείς συγκρούσεις μεταξύ τους κατά το παρελθόν. Πλέον, όμως, το διεθνές σύστημα έχει μεταβληθεί και γεγονότα όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η απροθυμία των ΗΠΑ να συνεχίσουν το ρόλο τους ως εγγυητές ασφαλείας της Ευρώπης, αναγκάζει την ΕΕ να αναθεωρήσει σχετικά με τη στρατιωτική ισχύ και την αμυντική της πολιτική.
Η πρώτη απόπειρα οικοδόμησης ευρωπαϊκής άμυνας έγινε το 1952 με την υπογραφή της Συνθήκης για τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας, η οποία όμως δεν επικυρώθηκε ποτέ. Η ιδέα της ευρωπαϊκής άμυνας, επανεμφανίστηκε το 1992 μέσω της ΚΕΠΠΑ[1], ωστόσο οι μέχρι τώρα δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο αυτής αφορούσαν ειρηνευτικές αποστολές και είχαν πολιτικό χαρακτήρα. Σημαντικό βήμα που φανέρωσε την επιθυμία της ΕΕ να ασκήσει σκληρή ισχύ έγινε με την επιχείρηση ASPIDES το Φεβρουάριο του 2024. Η επιχείρηση αυτή έχει στόχο την προστασία των εμπορικών πλοίων από επιθέσεις των Χούθις της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα και έχει επιτύχει την κατάρριψη πλήθους UAVs, USVs και βαλλιστικών πυραύλων. Έπειτα, η στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία, μέσω της παροχής πυρομαχικών και πυραύλων, θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί έμμεση επίδειξη σκληρής ισχύος. Η πιο αποφασιστική όμως κίνηση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας έγινε στις αρχές Μαρτίου του 2025, όταν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen ανακοίνωσε το σχέδιο Επανεξοπλισμού της Ευρώπης (Rearm Europe).
Η Λευκή Βίβλος για την αύξηση των αμυντικών δυνατοτήτων και της παραγωγής, παρουσιάστηκε στις 19 Μαρτίου με τον τίτλο της να είναι πλέον Readiness 2030. Το επίσημο έγγραφο για την άμυνα μετονομάστηκε μετά από αντιδράσεις της Ισπανίας και της Ιταλίας που υποστήριξαν πως ο όρος «Rearm» (Επανεξοπλισμός) είναι ιδιαίτερα φορτισμένος και θα μπορούσε να αναστατώσει τους Ευρωπαίους πολίτες. Το νέο όνομα του σχεδίου αποτελεί αναφορά στην ημερομηνία κατά την οποία υπολογίζεται πως η Ρωσία θα έχει τις απαραίτητες ικανότητες ώστε να επιτεθεί σε μια χώρα μέλος της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ. Υπηρεσίες πληροφοριών της Δανίας, της Πολωνίας, της Γερμανίας αλλά και των Βαλτικών χωρών εκτιμούν πως η Μόσχα θα είναι έτοιμη για ένοπλη επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος μέσα στα επόμενα 4 με 10 χρόνια. Σήμερα, η Ρωσική Ομοσπονδία είναι αποδεδειγμένα ισχυρότερη στρατιωτικά από ό,τι ήταν το 2022 κατά την εισβολή της σε ουκρανικό έδαφος, με το στρατό της να έχει πλέον αποκτήσει σημαντική εμπειρία στο πεδίο της μάχης και την αμυντική της παραγωγή να έχει αυξηθεί σημαντικά. Συγκεκριμένα, μόνο το 2024 κατασκεύασε και αναβάθμισε πάνω από 1.550 tanks (+220% συγκριτικά με το 2022), 450 πυροβολικά παντός τύπου (+435%) και 5.700 τεθωρακισμένα οχήματα (+150%). Μπορεί το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά κυρίως εκσυγχρονισμένο εξοπλισμό σοβιετικής παραγωγής, ωστόσο ακόμη και η μειωμένη παραγωγή νέου εξοπλισμού θα ευνοήσει σημαντικά τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά τη λήξη του ρωσοουκρανικού πολέμου. Επιπλέον, αφού αρχικά βασιζόταν κυρίως στο Ιράν για την προμήθεια UAVs, πλέον έχει καταφέρει η ίδια σημαντική παραγωγή drones.
Τα παραπάνω γεγονότα φαίνεται πως ανησυχούν ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή ηγεσία, που πασχίζει να επανορθώσει για όλα αυτά τα χρόνια που είχε επαναπαυθεί στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της. Η έλλειψη αποδοτικών δαπανών και επενδύσεων στον αμυντικό τομέα είναι φανερή τα τελευταία χρόνια και αυτό είχε επιζήμιο αντίκτυπο στις στρατιωτικές δυνατότητες της ΕΕ. Το σχέδιο Readiness 2030, που ετοιμάζεται να κινητοποιήσει 800 δισεκατομμύρια ευρώ, περιλαμβάνει 6 κύρια σημεία/προτάσεις για την κάλυψη αυτών των ελλείψεων και την ανάπτυξη μιας ισχυρής αμυντικής βιομηχανίας. Αρχικά, καλεί τα κράτη μέλη να επενδύσουν σε εθνικό επίπεδο στις στρατιωτικές τους δυνατότητες, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της κβαντικής τεχνολογίας. Δεύτερον, η στήριξη στην Ουκρανία παραμένει σημαντική για την ΕΕ, που θεωρεί πως το Κίεβο θα μπορεί να μοιραστεί την εμπειρία πεδίου που έχει αποκτήσει καθώς και να συμβάλει στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Τρίτον, υπογραμμίζεται η ανάγκη για μια καινοτόμο και πιο ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, που θα εντατικοποιήσει την παραγωγική της ικανότητα και θα μειώσει την εξάρτηση από εξωτερικούς προμηθευτές. Τέταρτον, προαναγγέλλεται αύξηση των αμυντικών δαπανών η οποία θα στηριχθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αλλά και από το νέο χρηματοδοτικό όργανο «Security and Action for Europe (SAFE)». Το πέμπτο από τα κύρια σημεία του σχεδίου κάνει λόγο για ενδυνάμωση των εταιρικών σχέσεων με «ομοϊδεάτες» εταίρους-κράτη, μεταξύ των οποίων βρίσκονται το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Νορβηγία, η Τουρκία κι η Ινδία. Τέλος, το Readiness 2030 αναφέρεται στην ανάγκη για προετοιμασία της ΕΕ -ακόμη και για τα χειρότερα πιθανά σενάρια- μέσω της βελτίωσης στρατιωτικής κινητικότητας, της δημιουργίας αποθεμάτων βασικών πόρων και της ενδυνάμωσης συνόρων, ιδιαιτέρως των χερσαίων με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία.
Είναι φανερό πως οι αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ εστιάζουν σε βραχυπρόθεσμες λύσεις και αποτελούν μια κίνηση-αντίδραση στις προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει σήμερα. Η ενίσχυση της στρατιωτικής υποστήριξης προς το Κίεβο θα μπορούσε όντως να ευνοήσει τους Ευρωπαίους, καθώς η Ουκρανία βρίσκεται γεωγραφικά ανάμεσα στους δυο δυνητικούς αντιπάλους- την ΕΕ και τη Ρωσία- κι έτσι με την αντίστασή της ίσως δώσει στην Ευρώπη χρόνο να προετοιμαστεί καλύτερα. Ωστόσο, αν οι Ευρωπαίοι θέλουν μια αποδοτική άμυνα, θα πρέπει να εστιάσουν σε μακροπρόθεσμες πολιτικές που θα οδηγήσουν σε μια ενοποίηση στον αμυντικό τομέα. Οι προηγούμενες άκαρπες προσπάθειες αμυντικής ενοποίησης, όπως αυτή της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας (που επίσης εμφανίστηκε αιφνιδιαστικά μετά από τους φόβους που δημιούργησε η εισβολή της Βόρειας Κορέας στη Νότια Κορέα το 1950), θα πρέπει να υπενθυμίζουν στην Ευρώπη πως δεν μπορεί συνεχώς να καταφεύγει σε μέτρα και δαπάνες «έκτακτης ανάγκης». Επιπλέον, για την επίτευξη μιας ουσιαστικά κοινής άμυνας, θα πρέπει η ΕΕ να προχωρήσει σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις και να συνειδητοποιήσει ότι η ανάγκη για ομοφωνία κατά τις ψηφοφορίες που αφορούν την άμυνα και την εξωτερική πολιτική πολλές φορές καθυστερεί ή μπλοκάρει εντελώς τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων.
Μπορεί η ρωσική απειλή να μην είναι άμεση για την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών, ωστόσο ακόμη και μια μικρής κλίμακας εμπλοκή στην Ανατολική Ευρώπη, θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία ολόκληρης της Ένωσης. Οποιαδήποτε αποτυχία ή δισταγμός της ΕΕ να αντιδράσει σε ένα τέτοιο συμβάν, θα μπορούσε να καταλύσει το θεσμικό της ιστό και να κλωνίσει την πολιτική σταθερότητα που την κράτησε ευημερούσα και ασφαλή όλα αυτά τα χρόνια. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δωθεί στις υβριδικές απειλές, αφού οι κυβερνοεπιθέσεις, η δολιοφθορά σε κρίσιμες υποδομές και οι εκστρατείες παραπληροφόρησης αποτελούν γνωστές τακτικές της Ρωσίας για πρόκληση αστάθειας σε τρίτες χώρες. Το Σχέδιο Στρατηγικής Ετοιμότητας της ΕΕ (Prepardness Union Strategy), που δημοσιεύθηκε στις 26 Μαρτίου, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού. Είναι αδιαμφισβήτητο πως η Ευρώπη θα πρέπει να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό της με ή χωρίς τις ΗΠΑ. Ωστόσο δεν πρέπει να έχει ψευδαισθήσεις και να θεωρήσει πως το σχέδιο Readiness 2030 είναι αρκετό για να μπορέσει να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως από τους συμμάχους της. Εξάλλου και η Ρωσία χαίρει και αυτή στρατιωτικής υποστήριξης από χώρες όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Κίνα. Το ΝΑΤΟ θα παραμείνει ο ακρογωνιαίος λίθος για την ευρωπαϊκή άμυνα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα πρέπει να βασιζόμαστε αποκλειστικά στους υπερατλαντικούς συμμάχους μας. Έχουμε υποχρέωση σαν Ευρωπαίοι να ενισχύσουμε την άμυνά μας, να είμαστε σε θέση να παράγουμε σημαντική προστιθέμενη αξία και να είμαστε απαραίτητα και χρήσιμα μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Τέλος, κατά τη συνεργασία με τρίτες χώρες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, η ΕΕ έχει υποχρέωση να μη χάσει την ταυτότητά της. Δεν πρέπει να θυσιάσει τις αξίες της και να παραμένει αδιάφορη σε περιστατικά που δηλώνουν απουσία δημοκρατικών διαδικασιών (όπως έγινε με τα πρόσφατα γεγονότα στην Τουρκία), μόνο και μόνο για να μη δυσαρεστήσει κάποιον εν δυνάμει προμηθευτή του μελλοντικού της οπλοστασίου.
Άμυνα
Που υπερέχει ο Αρχύτας των Bayraktar;
Το Αρχύτας II υπερέχει σε κάποιους τομείς και ετοιμάζεται για την Έκθεση Θεσσαλονίκης. Οι Τούρκοι γνωρίζουν ότι έχει ορισμένα πλεονεκτήματα

Το Αρχύτας II, που αναπτύχθηκε από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), διαθέτει δυνατότητα κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL), κάτι που το ξεχωρίζει από το Bayraktar TB2. Έχει αυτονομία πτήσης 9 ώρες και μπορεί να μεταφέρει φορτίο 30 κιλών, το οποίο περιλαμβάνει όπλα όπως βόμβες, όλμους και ρουκέτες. Το μήκος του είναι 4 μέτρα, το άνοιγμα πτερύγων 6 μέτρα και χρησιμοποιεί 8 ηλεκτρικούς κινητήρες για VTOL, με θερμικό κινητήρα για οριζόντια πτήση.
Το Bayraktar TB2, που κατασκευάζεται από την Baykar, είναι ένα MALE (Medium-Altitude Long-Endurance) drone με αυτονομία έως 27 ώρες, πολύ μεγαλύτερη από αυτή του Αρχύτας II. Μπορεί να μεταφέρει φορτίο 150 κιλών, συμπεριλαμβανομένων 4 πυραύλων MAM-L και MAM-C, και έχει αποδεδειγμένη μαχητική εμπειρία σε συγκρούσεις όπως στην Ουκρανία, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη Λιβύη. Το άνοιγμα πτερύγων του είναι 12 μέτρα και το μήκος του 6,5 μέτρα.
Το Αρχύτας II υπερέχει στη δυνατότητα VTOL, που του δίνει ευελιξία σε περιβάλλοντα χωρίς διάδρομο, όπως νησιά ή πλοία. Ωστόσο, το Bayraktar TB2 έχει σημαντικό πλεονέκτημα στην αυτονομία (27 έναντι 9 ωρών) και στο φορτίο (150 έναντι 30 κιλών), καθιστώντας το πιο κατάλληλο για παρατεταμένες αποστολές και βαρύτερο οπλισμό.
Το Αρχύτας II αναπτύχθηκε σε μόλις 3 χρόνια, σε αντίθεση με το Bayraktar TB2 που χρειάστηκε πάνω από 10 χρόνια. Η ΕΑΒ ισχυρίζεται ότι το συνολικό κόστος του προγράμματος Αρχύτας ισοδυναμεί με το ημερήσιο λειτουργικό κόστος του στόλου Bayraktar.
Το κόστος ανά μονάδα κυμαίνεται από 1 έως 5 εκατομμύρια δολάρια, αν και ορισμένες συμφωνίες (π.χ. Ρουμανία) δείχνουν υψηλότερο κόστος.
Η ταχύτητα ανάπτυξης και το χαμηλό κόστος του Αρχύτας II είναι εντυπωσιακά και υποδεικνύουν αποδοτικότητα. Ωστόσο, το χαμηλό κόστος μπορεί να αντικατοπτρίζει περιορισμούς στην τεχνολογία ή την κλιμάκωση παραγωγής ενώ το Bayraktar TB2, αν και ακριβότερο, έχει αποδεδειγμένη αξιοπιστία και μαζική παραγωγή (200 μονάδες ετησίως).
Το Αρχύτας II βρίσκεται ακόμα σε φάση δοκιμών πτήσης, με το τελικό πρωτότυπο να αναμένεται να παρουσιαστεί στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Το Bayraktar έχει αποδεδειγμένη μαχητική αποτελεσματικότητα και παγκόσμια αποδοχή, ενώ το Αρχύτας II δεν έχει ακόμα δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες. Η έλλειψη επιχειρησιακής εμπειρίας είναι ένα σημαντικό μειονέκτημα για το Αρχύτας αυτή τη στιγμή.
Αν και η τουρκική πλευρά φαίνεται να αντιμετωπίζει το Αρχύτας II περισσότερο ως φιλόδοξη προσπάθεια παρά ως άμεση απειλή και οι Τούρκοι γνωρίζουν ότι το Αρχύτας II έχει ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως η δυνατότητα VTOL και το χαμηλό κόστος ανάπτυξης, που το καθιστούν πολλά υποσχόμενο για τις ελληνικές ανάγκες, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα όπως το Αιγαίο.
ΠΗΓΗ: Geostratigika
-
Πολιτική2 εβδομάδες πριν
Ομολογία αποτυχίας! Οι Τούρκοι εγκαταλείπουν τη “Γαλάζια Πατρίδα” δια στόματος του εμπνευστή της
-
Αναλύσεις1 μήνα πριν
Μάικλ Ρούμπιν στη Hellas Journal: Η σύλληψη Ιμάμογλου σηματοδοτεί ότι ο Ερντογάν θα απελευθερώσει τον Οτζαλάν μέσα σε νεκροσακούλα!
-
Πολιτική2 μήνες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Άμυνα2 μήνες πριν
Ισραηλινή δημοσιογράφος: “Με τη διάλυση του NATO η Τουρκία θα βρεθεί σε μεγάλο κίνδυνο! Θα χωριστεί στα δύο”
-
Πολιτική2 εβδομάδες πριν
Τούρκοι εισέβαλαν στην Καβάλα για να δείξουν «απειλητική» πινακίδα της ματωμένης Κύπρου! (video)
-
Πολιτική2 μήνες πριν
Έλληνας από τον Δομοκό αιχμάλωτος των Ουκρανών
-
Απόψεις3 μήνες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον
-
Πολιτική2 μήνες πριν
Συναγερμός από τον δήμαρχο Αλεξανδρούπολης! “Αθόρυβος εποικισμός – Βούλγαροι και Τούρκοι αγοράζουν σπίτια στην περιοχή”