Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ σχεδιάζει το επόμενης γενιάς αντιτορπιλικό του, γνωστό προς το παρόν ως DDG(X), να διαθέτει όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας και μεγαλύτερη ικανότητα μεταφοράς και εκτόξευσης πυραύλων.

Σύμφωνα με έκθεση του Congressional Research Service (CRS) που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα, το Ναυτικό ζητά 133,5 εκατομμύρια δολάρια για έρευνα και ανάπτυξη στο προτεινόμενο δημοσιονομικό σχέδιο του 2026, προκειμένου να κατασκευάσει το DDG(X), το οποίο ελπίζει να προμηθευτεί στις αρχές της δεκαετίας του 2030.

Το σχέδιο για το DDG(X) είναι μεγαλύτερο από προηγούμενες προτάσεις, καθώς η έκθεση αναφέρει ότι το πλοίο θα έχει εκτόπισμα 14.500 τόνων, δηλαδή αυξημένο κατά 1.000 τόνους σε σχέση με το σχέδιο που παρουσιάστηκε στο ναυπηγικό πρόγραμμα του Ναυτικού για το δημοσιονομικό έτος 2024.

Η έκθεση θέτει ερωτήματα για το πώς ένα διευρυμένο σχέδιο συνάδει με τον δηλωμένο στόχο του Ναυτικού να μεταβεί σε έναν εκσυγχρονισμένο στόλο με μικρότερα πλοία.

Για να εκσυγχρονίσει τον στόλο και να μειώσει τα κόστη, το Πεντάγωνο στρέφεται σε αυτόνομα σκάφη, και το Ναυτικό ενσωμάτωσε πρόσφατα μικρά μη επανδρωμένα επιφανειακά σκάφη σε μεγάλη άσκηση στη Βαλτική Θάλασσα.

Το DDG(X) προορίζεται να αντικαταστήσει τα λεγόμενα «αντιτορπιλικά Aegis», στα οποία περιλαμβάνονται τα καταδρομικά κλάσης Ticonderoga και τα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke. Ονομάζονται έτσι επειδή διαθέτουν το Σύστημα Μάχης Aegis, το οποίο το Ναυτικό περιγράφει ως «το πρώτο πλήρως ολοκληρωμένο σύστημα μάχης σχεδιασμένο να αμύνεται έναντι προηγμένων εναέριων και επιφανειακών απειλών».

Η πρώτη έκδοση του Aegis δοκιμάστηκε επιχειρησιακά το 1973, ενώ το πρώτο καταδρομικό εξοπλισμένο με το Aegis, το Ticonderoga, εντάχθηκε στον στόλο το 1983. Η κλάση Arleigh Burke εμφανίστηκε ως μικρότερο αντιτορπιλικό με αναβαθμισμένο σύστημα Aegis, και το πρώτο πλοίο αυτής της κλάσης τέθηκε σε υπηρεσία το 1991.

Στον στόλο των ΗΠΑ εξακολουθούν να υπάρχουν 22 καταδρομικά κλάσης Ticonderoga, που παραγγέλθηκαν μεταξύ των δημοσιονομικών ετών 1978 και 1988 και τέθηκαν σε υπηρεσία από το 1983 έως το 1994.

«Το Ναυτικό άρχισε να αποσύρει τα υπόλοιπα 22 πλοία το 2022 και θέλει να τα έχει αποσύρει όλα έως το τέλος του 2027», σύμφωνα με την έκθεση του CRS.

Όπως και τα προηγούμενα σχέδια αντιτορπιλικών, το DDG(X) θα διατηρεί στοιχεία του συστήματος μάχης Aegis. Θα έχει αυξημένη εμβέλεια πλεύσης και θα διαθέτει 96 τυπικά κελιά του Κάθετου Συστήματος Εκτόξευσης (VLS), με δυνατότητα αντικατάστασης 32 εξ αυτών με 12 κελιά εκτόξευσης πυραύλων μεγαλύτερης ισχύος.

Θα διαθέτει επίσης σύστημα ενέργειας ικανό να υποστηρίξει την ανάπτυξη όπλων κατευθυνόμενης ενέργειας, τα οποία χρησιμοποιούν ηλεκτρομαγνητική ενέργεια για να προκαλέσουν ζημιά και μπορεί να περιλαμβάνουν λέιζερ, μικροκύματα ή δέσμες σωματιδίων.

Το Ναυτικό ελπίζει επίσης ότι τα νέα καταδρομικά θα παράγουν λιγότερο υποβρύχιο θόρυβο στη θάλασσα, μειώνοντας έτσι την «ευπάθεια λόγω μειωμένων υπέρυθρων, ακουστικών και υποβρύχιων ηλεκτρομαγνητικών σημάτων».

ΠΗΓΗ

Με κάποια καθυστέρηση, το προσεχές διάστημα αναμένεται να ξεκινήσουν οι εργασίες στην Ελλάδα, του προγράμματος αναβαθμίσεως των επιθετικών ελικοπτέρων AH-64A Apache από την ισραηλινή εταιρεία Elbit Systems. Πρόκειται για περιορισμένη αναβάθμιση, η οποία αφορά την αντικατάσταση του συγκροτήματος  Σκοπευτικών Προσκτήσεως και Καταδείξεως Στόχου/ Συστήματος Πιλότου Νυκτερινής Οράσεως (TADS/PNVS) με νέο σύνολο της ισραηλινής εταιρείας.

Από τις αρχές Ιουλίου, προσωπικό της Elbit βρίσκεται στην Ελλάδα και επιθεωρεί τα προς αναβάθμιση ελικόπτερα, με σκοπό την καταγραφή των υφισταμένων ηλεκτρονικών συστημάτων, ειδικών συσκευών και την εκτέλεση ελέγχων και δοκιμών που κρίνονται απαραίτητα. Απαραίτητη εξάλλου είναι η εξασφάλιση ότι δεν θα υπάρχουν αλληλοπαρεμβολές μεταξύ των συστημάτων (Electromagnetic Interference/ ENI).

Τυπικώς, οι εργασίες έχει ορισθεί ότι θα ξεκινήσουν στις 1 Αυγούστου, νοουμένου τις προηγούμενες ημέρες θα έχουν αφιχθεί στην Ελλάδα οι πρώτες συλλογές από την Elbit. Το πρώτο AH-64A που έχει ορισθεί να αναβαθμιστεί, εκτός απροόπτου, είναι το “ΕΣ 1006”, σύμφωνα με πληροφορίες,

Υπενθυμίζεται ότι η σύμβαση ύψους 39,5 εκατ. € περίπου που υπεγράφη τον Απρίλιο του 2023, αφορούσε αναβάθμιση 19 ελικοπτέρων από την Elbit. Σε 9 ελικόπτερα, θα γίνει τροποποίηση για την πιστοποίηση της εκτοξευόμενης από αέρος εκδόσεως των κατευθυνόμενων βλημάτων SPIKE NLOS, της Rafael. Οι σχετικές εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν στις αρχές του 2026.

ΠΗΓΗ

Το Υπουργείο Άμυνας διαθέτει ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό και πληθώρα δράσεων για την ενίσχυση και ανάπτυξη της κυπριακής αμυντικής βιομηχανίας, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Γενικών Προμηθειών και Ανάπτυξης Αμυντικών Δυνατοτήτων του ΥΠΑΜ, Παναγιώτης Χατζηπαυλής.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το Υπουργείο «τρέχει» περίπου 45 προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης, ενώ κυπριακές εταιρείες του κλάδου θα λάβουν, την περίοδο 2022-2027, συνολικά 40 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, προετοιμάζεται μια εθνική στρατηγική ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς και ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης, το οποίο θα εκπονηθεί από ξένους εμπειρογνώμονες.

Ο κ. Χατζηπαυλής αναφέρθηκε επίσης στη δράση «Αθηνά», μέσω της οποίας έχουν ολοκληρωθεί τα έργα «Drone Eye» (σύστημα κατά ντρόουν) και «Θησέας» (σύστημα επίγνωσης κατάστασης). Ανακοίνωσε δε τη συνέχεια των δράσεων αυτών με τα προγράμματα «Αθηνά 2» και «Αθηνά Plus», καθώς και την περαιτέρω ανάπτυξη ώριμων τεχνολογιών.

Συμμετοχή στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας

Ο κ. Χατζηπαυλής υπογράμμισε ότι δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, γεγονός που αποδεικνύεται και από την αναδιοργάνωση του Υπουργείου Άμυνας.

Τον Οκτώβριο του 2023 ιδρύθηκε νέα Διεύθυνση, η οποία περιλαμβάνει:

1. Τον τομέα ανάπτυξης αμυντικής βιομηχανίας.

2. Τον τομέα έρευνας και καινοτομίας.

3. Τον τομέα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA).

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, είναι –σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαυλή– ο μόνος οργανισμός της ΕΕ με εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε αμυντικά θέματα. Η Κύπρος είναι μέλος του από την ένταξή της στην ΕΕ το 2004 και διαθέτει δύο αξιωματικούς στον Οργανισμό, οι οποίοι ασχολούνται τόσο με τις εξελίξεις του κλάδου όσο και με τη διαμόρφωση κανονισμών για τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας.

Η Κύπρος συμμετέχει ενεργά και στο πρόγραμμα SAFE, που αφορά χρηματοδοτήσεις για την αμυντική βιομηχανία. «Στόχος μας», είπε, «είναι να κατευθυνθούν κονδύλια τόσο στους τεχνολογικούς άξονες που μας ενδιαφέρουν όσο και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής αμυντικής βιομηχανίας».

Αρχικό στάδιο διαμόρφωσης αμυντικού οικοσυστήματος

Ο κ. Χατζηπαυλής παραδέχτηκε ότι η Κύπρος βρίσκεται ακόμα «στο αρχικό στάδιο δημιουργίας αμυντικού οικοσυστήματος» και δεν έχει φτάσει στο επίπεδο μεγάλων χωρών. «Χρειάζονται υπομονή και επιμονή», τόνισε, καθώς η ανάπτυξη αμυντικής έρευνας απαιτεί χρόνια.

Στρατηγική και σχέδιο δράσης από ξένους εμπειρογνώμονες

Ο κ. Χατζηπαυλής αναφέρθηκε στη θεσμοθέτηση του Κυπριακού Συμβουλίου Αμυντικής Βιομηχανίας με πρόεδρο τον Υπουργό Άμυνας, το οποίο έχει συμβουλευτικό ρόλο και υποβάλλει εισηγήσεις στον Πρόεδρο για την ορθή πορεία της βιομηχανίας.

Παράλληλα, το ΥΠΑΜ ακολουθεί ήδη στρατηγικό σχεδιασμό, τον οποίο θα εμπλουτίσει με προτάσεις του Συμβουλίου. Επιπλέον, η Διεύθυνση έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση 500.000 ευρώ από την ΕΕ για τη δημιουργία πακέτου ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανίας, που θα περιλαμβάνει:

• Στρατηγική ανάπτυξης, συνταγμένη από εμπειρογνώμονες.

• Action plan με σαφείς δράσεις, υπεύθυνους και μεθόδους εφαρμογής.

• Ανανεώσεις σε τακτά διαστήματα ανάλογα με τις εξελίξεις.

• Νέες ή τροποποιημένες νομοθεσίες για μεγαλύτερη ευελιξία.

Την ίδια στιγμή, ολοκληρώνεται το Μητρώο Αμυντικών Εταιρειών, με αυστηρά κριτήρια ένταξης.

45 προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης – Χρηματοδότηση & τεχνογνωσία

Το ΥΠΑΜ «τρέχει» αυτή τη στιγμή 45 προγράμματα (37 ευρωπαϊκά, 8 εθνικά).

• Τα 37 ευρωπαϊκά προέρχονται από το European Defence Fund και τον προκάτοχό του.

• Τα 8 εθνικά περιλαμβάνουν τα δύο προγράμματα «Αθηνά» και έξι που εκτελούνται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) για διττής χρήσης τεχνολογίες.

Τα εθνικά προγράμματα έχουν συνολικό κόστος 4 εκατ. ευρώ, ενώ οι κυπριακές εταιρείες θα λάβουν περίπου 2,3 εκατ. ευρώ υποστήριξη μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαυλή, για κάθε 1 ευρώ που δίνει το ΥΠΑΜ σε ευρωπαϊκά προγράμματα, επιστρέφουν στην κυπριακή οικονομία περίπου 15 ευρώ. Μέχρι το 2027, οι κυπριακές εταιρείες θα έχουν λάβει 40 εκατ. ευρώ, ενώ η κυπριακή συμμετοχή θα είναι περίπου 2,5 εκατ. ευρώ.

Περίπου 30 κυπριακές εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα, με τις 15 από αυτές να συνεργάζονται με μεγάλες ευρωπαϊκές (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία).

Το ΥΠΑΜ προγραμματίζει να διαθέσει πάνω από 6 εκατ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία μέχρι το 2027, ενώ νέα έργα θα αυξήσουν αυτό το ποσό.

Τεχνολογικοί άξονες και ενεργειακή απόδοση

Η έρευνα επικεντρώνεται σε:

• Μη επανδρωμένα οχήματα & Τεχνητή Νοημοσύνη

• Αντι-ντρόουν τεχνολογίες

• Κυβερνοάμυνα

• Δίκτυα επικοινωνιών

• Υλικά υψηλής απόδοσης

• Διαστημικές τεχνολογίες

• Ενέργεια & περιβάλλον

Ο τελευταίος άξονας, όπως εξήγησε, στοχεύει και σε εξοικονόμηση πόρων για εξοπλιστικά προγράμματα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στρατόπεδα μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Νέες δράσεις – «Αθηνά Plus» και «Αθηνά 2»

Τα έργα «Drone Eye» και «Θησέας» είναι πρωτότυπα που θα εξελιχθούν στη φάση «Αθηνά Plus» για να ανταποκριθούν πλήρως στις επιχειρησιακές ανάγκες της Εθνικής Φρουράς.

Μέσα στους επόμενους μήνες θα προκηρυχθεί πρόσκληση για το «Αθηνά 2», που θα αφορά νέα έργα, βασισμένα στους τεχνολογικούς άξονες και τις σύγχρονες ανάγκες της ΕΦ.

Προβολή κυπριακών εταιρειών & διεθνείς συνεργασίες

Το ΥΠΑΜ στηρίζει την προβολή των κυπριακών εταιρειών μέσω συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις.

• Το 2024 συμμετείχε για πρώτη φορά με εθνικό περίπτερο στις εκθέσεις Eurosatory (Παρίσι) και DEFEA (Αθήνα), χρηματοδοτώντας την παρουσία 7 και 13 εταιρειών αντίστοιχα.

• Προγραμματίζεται η συμμετοχή σε ακόμη περισσότερες εκθέσεις, ενώ αυξάνεται η χρηματοδότηση.

Παράλληλα, προγραμματίζονται συνέδρια με φιλικές χώρες και υπογραφή μνημονίων συνεργασίας για στενότερη σύμπραξη αμυντικών βιομηχανιών και Υπουργείων Άμυνας.