Σχεδόν έναν χρόνο μετά τον πόλεμο, δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί, εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα για να αποφύγουν την επιστράτευση και ορισμένες ρωσικές περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία υφίστανται σχεδόν καθημερινό βομβαρδισμό. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι δυνάμεις της Ρωσίας υπέστησαν το υψηλότερο ποσοστό απωλειών από την έναρξη του πολέμου, σύμφωνα με το βρετανικό υπουργείο Αμυνας.
Στη θέση των θριαμβευτικών ομιλιών στην ουκρανική πρωτεύουσα, η εικόνα του Πούτιν ως κορυφαίου στρατάρχη έχει καταρρεύσει, γράφουν οι Times, αφήνοντάς τον αναμφισβήτητα πιο αδύναμο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της 23χρονης διακυβέρνησής του. Η αποτυχία του να εξασφαλίσει μια γρήγορη νίκη τού κόστισε τον σεβασμό και την αδιαμφισβήτητη πίστη των κορυφαίων αξιωματούχων, δήλωσε ο Γκενάντι Γκούντκοφ, πρώην συνταγματάρχης της KGB και πρώην βουλευτής που ζει εξόριστος.
«Ανόητα λάθη»
«Ο Πούτιν δεν μπορεί να κυβερνήσει το Κρεμλίνο όπως πριν. Εχει κάνει πολλά ανόητα λάθη και όλοι, από το γενικό επιτελείο των ενόπλων δυνάμεων μέχρι την ηγεσία της FSB [υπηρεσία ασφαλείας] έως τους στενούς του βοηθούς, το καταλαβαίνουν», είπε.
«[Οι αξιωματούχοι] γίνονται πιο τολμηροί και πιο θρασείς και οι εσωτερικές διαμάχες έχουν κλιμακωθεί. Δεν υπάρχει πλέον η υποταγή στον Πούτιν που υπήρχε πριν από έναν χρόνο», ανέφερε ο Γκούντκοφ, ο οποίος επικαλέστηκε συνομιλίες με συγγενείς ανθρώπων του Κρεμλίνου, βοηθούς πολιτικών προσωπικοτήτων στη Μόσχα και ανώνυμους Ρώσους μεγιστάνες. «Πρόκειται για μια σιωπηλή εξέγερση εναντίον του».
Η Τατιάνα Στανοβάγια, Ρωσίδα πολιτική αναλύτρια της οποίας η έρευνα επικεντρώνεται στο Κρεμλίνο, είπε ότι, ενώ υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες οι αξιωματούχοι να αποδειχθούν αρκετά γενναίοι ώστε να ασκήσουν άμεση κριτική στον Πούτιν, πολλοί είναι απογοητευμένοι από τον καταστροφικό χειρισμό του πολέμου. «Πολλοί από αυτούς τον σέβονταν», είπε. «Οχι πια».
Το βάρος στην οικονομία
Εκτός από τις υποχωρήσεις στο πεδίο της μάχης, η οικονομία της Ρωσίας επιβαρύνεται επίσης υπό το βάρος των δυτικών κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένου του πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο. Τον περασμένο μήνα η Ρωσία κατέγραψε δημοσιονομικό έλλειμμα 1,76 τρισ. ρούβλια (περίπου 22 δισ. ευρώ), το μεγαλύτερο για τον Ιανουάριο από την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία το 2000. Οι κυρώσεις έχουν επίσης στερήσει από μέλη της ρωσικής ελίτ ξένα περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης της περιουσίας στην Ευρώπη, ενώ είναι πολύ πιο δύσκολο για τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε γνωστά δυτικά σχολεία και πανεπιστήμια.
Ωστόσο, ο Πούτιν παραμένει σταθερός στην πεποίθησή του ότι εκπληρώνει την «ιστορική του αποστολή» να φέρει το Κίεβο υπό τον έλεγχο της Μόσχας, δήλωσε ο Φιόντορ Λουκιάνοφ, επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας, το οποίο συχνά συμβουλεύει το Κρεμλίνο. Δεν θεωρείται ότι έχει ζητηθεί η γνώμη του συμβουλίου για την απόφαση εισβολής στην Ουκρανία, με τις βασικές αποφάσεις να λαμβάνονται αποκλειστικά από τον Πούτιν και μια μικρή ομάδα σκληροπυρηνικών.
Παρά τις αποτυχίες που υπέστη ο στρατός του, ο Πούτιν φάνηκε να νιώθει άνετα απαντώντας σε ερωτήσεις σε ένα φόρουμ στα τέλη Οκτωβρίου, σύμφωνα με τον Λουκιάνοφ, ο οποίος συντόνισε τις συζητήσεις. «Ηταν σίγουρος και χαλαρός όσο ποτέ άλλοτε», είπε. «Δεν υπήρχε καθόλου εκνευρισμός, για όποιες ερωτήσεις κι αν έγιναν. Φαίνεται να είναι 200% σίγουρος ότι αυτό που κάνει εκείνος και η Ρωσία είναι απαραίτητο και αναπόφευκτο. Οτι είμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας, ό,τι κι αν συμβεί».
Ο Λουκιάνοφ αποκάλυψε επίσης ότι πολλοί Ρώσοι πολιτικοί ήταν μπερδεμένοι για τον λόγο που το Κρεμλίνο δεν είχε ανταπαντήσει «σωστά» κατά της προμήθειας δυτικών όπλων στην Ουκρανία. Ο Πούτιν προειδοποίησε στην αρχή του πολέμου ότι οι δυτικές χώρες που προσπάθησαν να βοηθήσουν την Ουκρανία «θα αντιμετωπίσουν συνέπειες μεγαλύτερες από όσες έχουν αντιμετωπίσει στην ιστορία». Εχει επίσης απειλήσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να υπερασπιστεί τα κατεχόμενα εδάφη στην Ουκρανία, που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι είναι δικά της.
Η πυρηνική ρητορική
Η πυρηνική ρητορική του Κρεμλίνου ήταν βασικός παράγοντας στην πρόσφατη απόφαση μιας ομάδας διεθνών επιστημόνων να μετακινήσουν τους δείκτες του Ρολογιού της Αποκάλυψης, το οποίο απεικονίζει τις απειλές για την ύπαρξη της ανθρωπότητας, στα 90 δευτερόλεπτα πριν από τα μεσάνυχτα, πιο κοντά στην ώρα μηδέν από ιδρύσεώς του το 1947.
«Η Ρωσία θα μπορούσε να είχε απαντήσει όχι μόνο με πυρηνικά όπλα, αλλά με μαζικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ή στοχεύοντας οδούς ανεφοδιασμού [για δυτικά όπλα]», είπε ο Λουκιάνοφ. «Το πρόβλημα είναι ότι όσο περισσότερο η Ρωσία δεν ανταποκρίνεται τόσο πιο πιθανό είναι ότι αυτή η απάντηση θα πρέπει να είναι εξαιρετικά ισχυρή για να επιδείξει αφοσίωση στον στόχο. Οτι θα χρησιμοποιήσει το απόλυτο επιχείρημα».
Οι υπόνοιες ότι ο Πούτιν παραπλανήθηκε από τους συμβούλους του σχετικά με τα ζοφερά πραγματικά δεδομένα του πολέμου ήταν εσφαλμένες, πρόσθεσε ο Λουκιάνοφ. «Δεν έμοιαζε με άτομο που δεν γνωρίζει τι συμβαίνει. Εμοιαζε σαν να έχει [σωστές] πληροφορίες. Αλλά αυτές οι πληροφορίες δεν τον ενοχλούν και πολύ».
Μια φιγούρα σε απομόνωση
Κι ενώ κάποτε απεικονίστηκε από τη ρωσική προπαγάνδα ως ένας ευθύς άνθρωπος του λαού, ο Πούτιν είναι πλέον μια φιγούρα σε απομόνωση, σχολιάζει το δημοσίευμα. Την παραμονή των ορθοδόξων Χριστουγέννων, παρακολούθησε τη λειτουργία μόνος του σε έναν καθεδρικό ναό του Κρεμλίνου που είχε απαγορευτεί για όλους τους άλλους πιστούς. Τον Δεκέμβριο, ακύρωσε ξαφνικά την ετήσια συνέντευξη Τύπου και την ετήσια τηλεοπτική συνεδρία ερωτήσεων και απαντήσεων με τον ρωσικό λαό, καθώς και την ομιλία του για την Κατάσταση του Εθνους στο κοινοβούλιο. Οι επικριτές ισχυρίζονται ότι ο Πούτιν είναι απρόθυμος να απαντήσει σε δύσκολες ερωτήσεις για τον πόλεμο, επειδή γνωρίζει ότι δεν μπορεί να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις.
«Εναν χρόνο μετά, ο Πούτιν δεν έχει τίποτα να απαντήσει στην κύρια ερώτηση: “Πώς βλέπει διέξοδο από την κατάσταση που δημιούργησε;”», σχολίασε στα social media ο Λεονίντ Βολκόφ, πρώην επικεφαλής βοηθός του Αλεξέι Ναβάλνι, του φυλακισμένου ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης.
«Αυτό το ερώτημα τίθεται από στρατηγούς και επιχειρηματίες: το περιβάλλον του Πούτιν δεν καταλαβαίνει για ποιον σκοπό σημειώθηκαν όλες αυτές οι απώλειες και οι στερήσεις. Αλλά ο Πούτιν δεν έχει απάντηση. Η σιωπή είναι εκκωφαντική. Και θα γίνει ακόμα πιο δυνατή».
Το ζήτημα με την υγεία του Ρώσου προέδρου
Ο Πούτιν πέρασε μεγάλο μέρος της πανδημίας κρυμμένος στα ενδιαιτήματά του στη Μόσχα και στο Σότσι. Οι επισκέπτες ήταν υποχρεωμένοι να περάσουν από απολυμαντικά «τούνελ» πριν από την είσοδο και οι αξιωματούχοι έλαβαν εντολή να τεθούν σε καραντίνα έως και 14 ημέρες προτού τους επιτραπεί να συναντήσουν τον πρόεδρο. Η διαταγή αυτοαπομόνωσης θεωρείται ότι παραμένει: ο Αντρέι Μποχάροφ, κυβερνήτης της περιφέρειας του Βόλγκογκραντ, δεν είχε εμφανιστεί δημόσια για σχεδόν δύο εβδομάδες πριν συναντήσει τον Πούτιν αυτό τον μήνα.
Τα μέτρα συμπίπτουν με τις συνεχιζόμενες εικασίες για την υγεία του Πούτιν. Οι ουκρανικές στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες είπαν πρόσφατα στο ABC News, επικαλούμενες ανώνυμες πηγές, ότι ο Ρώσος ηγέτης ήταν ανίατα άρρωστος με καρκίνο. Το Κρεμλίνο επιμένει ότι ο Πούτιν είναι καλά στην υγεία του, αλλά έχει ιδωθεί να κουτσαίνει δημόσια και να πιάνει τα πλάγια των τραπεζιών με το δεξί του χέρι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του.
Πριν από τον πόλεμο, αναφέρθηκε ότι τον επισκέφτηκε δεκάδες φορές ειδικός στον καρκίνο. Θεωρήθηκε επίσης ότι έκανε λουτρά αίματος από κέρατα ελαφιού, μια παραδοσιακή θεραπεία στην περιοχή Αλτάι της νότιας Σιβηρίας για μια σειρά από παθήσεις. Υπάρχουν φόβοι για την ψυχική κατάσταση του Πούτιν. «Αντιδρά σε εικόνες μέσα στο κεφάλι του», είχε πει ο Γκλεμπ Παβλόφσκι, πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου, στους Times στην αρχή του πολέμου.
Κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής ομιλίας του για την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, που παραδοσιακά εκφωνείται από το Κρεμλίνο με συγκεκριμένο φόντο, ο Πούτιν στάθηκε αντ’ αυτού μπροστά σε μια σειρά ανθρώπων με σκυθρωπό πρόσωπο με στρατιωτικές στολές. Στην εννιάλεπτη ομιλία του, τη μεγαλύτερη ποτέ σε αντίστοιχο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα, επιτέθηκε στη Δύση, κατηγορώντας την ότι χρησιμοποίησε τον πόλεμο στην Ουκρανία για να «αδυνατίσει και να διχάσει» τη Μητέρα Ρωσία.
Η μυστική ιδιωτική ζωή
Η ιδιωτική ζωή του Πούτιν παραμένει μυστική. Επισήμως, είναι ελεύθερος από το 2014 όταν χώρισε από τη Λιουντμίλα, πρώην αεροσυνοδό της Aeroflot. Ανεπίσημα, ο Πούτιν πιστεύεται ότι έχει μακροχρόνια σχέση με την Αλίνα Καμπάεβα, πρώην ολυμπιονίκη γυμνάστρια που διορίστηκε επικεφαλής εταιρείας μέσων ενημέρωσης υπέρ του Κρεμλίνου το 2014. Η Καμπάεβα, 39 ετών, έχει υποστεί κυρώσεις από τη Βρετανία, την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Την περασμένη εβδομάδα περιέγραψε τη ρωσική κρατική τηλεόραση ως ένα «όπλο πολέμου» που ήταν συγκρίσιμο στη δύναμή της με το Καλάσνικοφ. «Ας δουλέψουμε!» είπε σε μια εκδήλωση μέσων ενημέρωσης, με το σύμβολο «Z», που είναι υπέρ του πολέμου, καρφιτσωμένο στο μαύρο της επίσημο κοστούμι.
Οι δύο ενήλικες κόρες του Πούτιν από τον γάμο του με τη Λιουντμίλα, η Μαρία Βορόντσοβα, 37 ετών, και η Κατερίνα Τιχόνοβα, 36, έχουν αμφότερες τεθεί υπό καθεστώς δυτικών κυρώσεων. Το Κρεμλίνο δεν αναγνώρισε ποτέ δημόσια τη σχέση τους με τον Πούτιν, αλλά οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι οι γύρω τους έχουν επωφεληθεί από την ιδιότητά τους. Η Τιχόνοβα ήταν στο παρελθόν παντρεμένη με τον Κίριλ Σαμάλοφ, έναν επιχειρηματία του οποίου η περιουσία εκτοξεύτηκε όταν έγινε γαμπρός του Πούτιν το 2013.
Ο Πούτιν πιστεύεται επίσης ότι έχει τρία παιδιά με την Καμπάεβα, αλλά η ταυτότητά τους δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ. Ο Ρώσος ηγέτης πιστεύεται επίσης ότι έχει μια έφηβη κόρη που ονομάζεται Ελισαβέτα από μια σχέση που είχε κατά την πρώτη του θητεία με τη Σβετλάνα Κριβόνογκιχ, πρώην καθαρίστρια από την Αγία Πετρούπολη. Η Κριβόνογκιχ, η οποία κατέστη πλούσια μετά τη σχέση της με τον Πούτιν, τέθηκε επίσης υπό καθεστώς βρετανικών κυρώσεων.
Αγανακτισμένος… στη γωνία
Δεν υπάρχει καμία ελπίδα ότι ο Πούτιν θα μειώσει τις απώλειές του και θα αποσυρθεί από την Ουκρανία, είπε η Στανόβαγια. Οντας στη γωνία και αγανακτισμένος, είναι πεπεισμένος ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσπαθήσει να συντρίψει αυτό που θεωρεί απαράδεκτη απειλή για τη Ρωσία: μια κυβέρνησης υπέρ του ΝΑΤΟ στο Κίεβο, είπε η ίδια. Κατά την κοσμοθεωρία του Πούτιν, η Δύση φέρει την πλήρη ευθύνη για την πρόκληση του πολέμου και το τέλος της σύγκρουσης είναι ρεαλιστικά εφικτό μόνον εάν οι δυτικές χώρες αποσύρουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.
«Ο Πούτιν και η ρωσική ελίτ βλέπουν αυτό τον πόλεμο ως υπαρξιακό. Εάν η Ρωσία χάσει, εάν υπάρξουν χτυπήματα στην Κριμαία, νομίζω ότι είναι ψυχολογικά προετοιμασμένη να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα», είπε ο Στανόβαγια. «Ο Πούτιν πιστεύει ότι έδωσε στην Ουκρανία πολύ χρόνο για να οπλιστεί. Τώρα πιστεύει ότι, αν δεν κάνει τίποτα, η Ρωσία θα πάψει να υπάρχει σε λίγα χρόνια. Το μόνο για το οποίο λυπάται είναι ότι δεν ξεκίνησε τον πόλεμο νωρίτερα».
Πηγή: The Times
