Του Κώστα Ράπτη

Και αν η πραγματικότητα είναι αφόρητη, υπάρχει πάντοτε ως παρηγοριά ο έλεγχος του “αφηγήματος”. Αυτή η σκέψη φαίνεται πως κυριαρχεί μεταξύ των Τούρκων ιθυνόντων στον απόηχο των δύο μεγάλων σεισμών της Δευτέρας που κατέστρεψαν την νοτιοανατολική Τουρκία.

Η Διεύθυνση Ασφαλείας της γείτονος ανακοίνωσε ότι ταυτοποίησε 135 χρήστες του Διαδικτύου οι οποίοι διασπείρουν “προβοκατόρικες” πληροφορίες σχετικά με τους σεισμούς και προχώρησε σε επτά προσαγωγές και μία σύλληψη, ενώ παράλληλα δημιούργησε ανοικτή γραμμή στην οποία το κοινό θα μπορεί να καταγγείλει περιστατικά “παραπληροφόρησης”. Παράλληλα, η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης έθεσε υπό έρευνα τους γνωστούς δημοσιογράφους Ενβέρ Αϊσεβέρ και Μερντάν Γιαναρντάγ για πρόκληση μίσους και εχθροπάθειας”, όπως μεταδίδει το ιδιωτικό πρακτορείο Demiroren.

Το τελευταίο είναι και το κρισιμότερο – διότι σχηματίζεται πλέον η εντύπωση ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να θέσει με αποτελεσματικό τρόπο τις ένοπλες δυνάμεις στην υπηρεσία της αντιμετώπισης της θεομηνίας, ενώ στην περιοχή της Αντιόχειας, που είναι και η περισσότερο πληγείσαι από όλες, το κράτος, σύμφωνα με τις διαθέσιμες μαρτυρίες, είναι ουσιαστικά απόν, εφόσον όχι μόνο έχουν καταστραφεί οι αεροπορικές συνδέσεις, αλλά έχει παραδοθεί και το λιμάνι στις φλόγες. Επανέρχονται, με άλλα λόγια, οι μνήμες του καταστροφικού σεισμού του 1999 στην βορειοδυτική Τουρκία, οπότε οι ένοπλες δυνάμεις αφιερώθηκαν κυρίως στη διάσωση του εαυτού τους, με αποτέλεσμα την καταρράκωση του κύρους τους στον πληθυσμό.

Ο συνιδρυτής του φιλοκουρδικού κοινοβουλευτικού κόμματος HDP, Σελαχατίν Ντεμίρτας έγραψε προς τα 2,2 εκατομμύρια των ακολούθων του στο twitter: “Eάν το ενός ανδρός καθεστώς συνειδητοποίησε την έκταση της καταστροφής μετά από 30 ώρες, παρά τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή του, πρόκειται για σκάνδαλο. Αυτό απαιτεί όχι απλώς παραίτηση από τη διακυβέρνηση, αλλά και πλήρη εγκατάλειψη της πολιτικής”. Ο Ντεμίρτας δεν έχει λόγο να ανησυχεί μήπως διωχθεί για “παραπληροφόρηση” – βρίσκεται έτσι και αλλιώς στη φυλακή από το 2016.

Άλλοι αντιπολιτευόμενοι προωθούν την υπόθεσή τους με πιο πρακτικούς τρόπους: το εθνικιστικό Καλό Κόμμα της Μεράλ Άκσενερ αποστέλλει συνεργεία αποτελούμενα από μέλη του σε περιοχές όπου ακόμη δεν έχει καταφθάσει η Ερυθρά Ημισέληνος.

Προφανώς, καμία χώρα δεν θα περνούσε αβρόχοις ποσί δύο πλήγματα του Εγκέλαδου με τέτοια ένταση. Όμως οι φυσικές καταστροφές δεν είναι ποτέ εξολοκλήρου φυσικές: η ανθεκτικότητα μιας κοινωνίας σε τέτοια πλήγματα και η ικανότητά της να τα αντιμετωπίζει με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα είναι συνάρτηση της πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης που επικρατεί.

Το προηγούμενο του 1999 οδηγεί τους Τούρκους στη διατύπωση άβολων ερωτημάτων σχετικά με τον “φόρο σεισμού” που καθιερώθηκε τότε με στόχο την διοχέτευση των σχετικών εσόδων στην πρόληψη καταστροφών και την ενίσχυση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Από τα 88 δισ. λίρες (περίπου 4,35 δισ. ευρώ) που εκτιμάται ότι συγκεντρώθηκαν έκτοτε, είναι ασαφές πόσα και πώς αξιοποιήθηκαν για τον διακηρυγμένο στόχο.

Πέρσι διατέθηκαν 21,2 δισ. λίρες (λίγο περισσότερο από ένα δισ. ευρώ) σε προγράμματα αστικού σχεδιασμού και διαχείρισης καταστροφών, ήτοι 0,5% του κρατικού προϋπολογισμού, όταν η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων απορρόφησε πολύ περισσότερα και η εξυπηρέτηση του χρέους το 14%.

Η ίδια η τουρκική προεδρία σε έκθεσή της επισημαίνει ότι περισσότερες από 870.000 κατοικίες κηρύχθηκαν επικίνδυνες από το 2021 και ότι μόνο το 54% των διαμερισμάτων καλύπτεται από την ασφάλιση για σεισμό που καθιερώθηκε μετά το 1999.

Ωστόσο, όπως αναφέρει το Al-Monitor, επικαλούμενο τους υπολογισμούς του δημοσιογράφου Μεχμέτ Γιλμάζ, από τις 75 νομοθετικές προτάσεις σχετικές με την αντισεισμική προστασία που κατατέθηκαν στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση μετά το 2018 μόνο 5 έγινες δεκτές από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

capital.gr