Στο άκουσμα της προσφοράς ειδικοί και αναλυτές εξέφρασαν τις ανησυχίες τους ότι η προσφορά θα επέτρεπε στο κινεζικό καθεστώς να επεκτείνει την γεωπολιτική και οικονομική του επιρροή στην περιοχή.
Η «σπίθα» της πρότασης
Η πρόταση συζητήθηκε μεταξύ ενός εκπροσώπου της Gochin και του αναπληρωτή υπουργού του Υπουργείου Ορυχείων και Πετρελαίου των Ταλιμπάν, Sheikh Hadith Shahabuddin Delawar, στις 13 Απριλίου.
Οι συνομιλίες έγιναν μόλις λίγους μήνες αφότου οι Ταλιμπάν συνέλαβαν δύο Κινέζους υπηκόους που προσπαθούσαν να να μεταφέρουν λαθραία 1.000 μετρικούς τόνους λιθίου πετρωμάτων εκτός χώρας.
Οι ειδικοί είπαν ότι πρέπει να φανεί εάν η συμφωνία είναι εφικτή, αλλά μόλις υπογραφεί, θα έχει διπλωματικές και πολιτικές προεκτάσεις και η προτεινόμενη ανάπτυξη υποδομής πιθανότατα θα έχει μακροπρόθεσμο στρατηγικό αντίκτυπο.
«Γεωπολιτικά, αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να δώσει στην Κίνα ένα σημαντικό πλεονέκτημα και επιρροή στην περιοχή, καθώς εξασφαλίζει τροφοδοσία κρίσιμων πόρων και ενισχύει την παρουσία της στο Αφγανιστάν», δήλωσε στους The Epoch Times ο Maher Saadat, εξόριστος ακτιβιστής και αναλυτής αφγανικών υποθέσεων.
Τα αποθέματα λιθίου του Αφγανιστάν δυνητικά ανταγωνίζονται εκείνα της Βολιβίας, η οποία διαθέτει τη σημαντικότερη ποσότητα λιθίου στον κόσμο.
Το Υπουργείο Ορυχείων και Πετρελαίου των Ταλιμπάν ανέφερε σε δελτίο τύπου ότι η συμφωνία, μόλις εκτελεστεί, θα προσφέρει άμεση απασχόληση σε 120.000 ανθρώπους και έμμεσα σε 1 εκατομμύριο.
Ο Abhishek Darbey, επιστημονικός συνεργάτης του Κινεζικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Κέντρο Ανάλυσης και Στρατηγικής της Κίνας (CCAS) που εδρεύει στο Νέο Δελχί, επεσήμανε στους The Epoch Times σε ένα email ότι η Κίνα είναι μεταξύ των πρώτων χωρών που υποστήριξαν τους Ταλιμπάν για να σχηματίσουν κυβέρνηση στην Καμπούλ μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη χώρα.
Πιστεύει ότι το κινεζικό καθεστώς θέλει να ελέγξει την περιοχή.
«Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, η χώρα είναι σημαντική για την Κίνα, επειδή ο τομέας της γης της Πρωτοβουλίας Belt and Road θα περάσει από αυτήν την περιοχή και ένα ειρηνικό Αφγανιστάν θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη και την πρόοδο της BRI», είπε.
«Επίσης, η Κίνα θεωρεί τον εαυτό της μεγάλη δύναμη της περιοχής και, ως εκ τούτου, θέλει να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων της περιοχής ή θέλει να είναι μια δύναμη με ικανότητα να επηρεάζει την περιφερειακή πολιτική», πρόσθεσε.
Λίθιο για τους Ταλιμπάν
Τα αποθέματα λιθίου του Αφγανιστάν είναι μια γρήγορη πηγή χρημάτων για τους Ταλιμπάν, αλλά δεν έχουν μακροπρόθεσμο στρατηγικό στόχο για αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Μπορεί να το βλέπουν ως ευκαιρία να δημιουργήσουν άμεσα έσοδα για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητές τους και να εδραιώσουν τη δύναμή τους, δεδομένης της ιστορίας τους να βασίζονται σε διάφορες πηγές παράνομης χρηματοδότησης, όπως η διακίνηση ναρκωτικών και ο εκβιασμός», είπε ο Saadat.
Η εστίαση των Ταλιμπάν στα άμεσα οικονομικά οφέλη -χωρίς να ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και η βιώσιμη ανάπτυξη των κοιτασμάτων λιθίου- είναι πιθανό να περιορίσει τα πιθανά οφέλη των αποθεμάτων για το Αφγανιστάν και τον λαό του, είπε.
«[Δεν] θα συμβάλει στη συνολική κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα της χώρας με βεβαιότητα», είπε.
Το πρώτο κοίτασμα λιθίου ανακαλύφθηκε στην πόλη Ghazni το 2013.
Αυτές οι σπάνιες γαίες βρίσκονται σε πέντε περιοχές στο Αφγανιστάν: Herat, Shuryak Valley, Tagab District στην επαρχία Kapisa, Nawur District στην επαρχία Ghazni και Badakhshan.
Ο Darbey είπε ότι το κινεζικό ενδιαφέρον για την περιοχή δεν είναι νέο: το 2021, δύο κινεζικές εταιρείες στάλθηκαν στο Ghazni για να διεξαγάγουν τεχνική έρευνα και να επιθεωρήσουν λίθιο και χρυσωρυχεία.
Ενώ τα αποθέματα λιθίου της Κίνας εξαντλούνται, τα κοιτάσματα στο Αφγανιστάν είναι ανεκμετάλλευτα.
Πέντε κινεζικές εταιρείες έχουν δημιουργήσει τα γραφεία αντιπροσωπείας τους στο Αφγανιστάν και περίπου 20 κινεζικές εταιρείες έχουν κάνει έρευνες για έργα λιθίου, σύμφωνα με τον Darbey.
Ο Delawar είπε ότι η σύμβαση των ορυχείων στο Αφγανιστάν θα δοθεί σύμφωνα με το νόμο των Ταλιμπάν.
Ο Darbey επεσήμανε ότι η κυβέρνηση των Ταλιμπάν υποστηρίζει ήδη τις κινεζικές επενδύσεις στον ευρύτερο τομέα της εξόρυξης και οι δύο μεγαλύτεροι ανθρακωρύχοι λιθίου της Κίνας —οι Tianqi και Ganfeng— έχουν ήδη εξετάσει τα ορυχεία λιθίου στο Αφγανιστάν.
Ανάπτυξη Υποδομών
Το Υπουργείο Ορυχείων και Πετρελαίου των Ταλιμπάν ανέφερε στο δελτίο τύπου ότι οι Κινέζοι είχαν προτείνει την ανάπτυξη τριών έργων υποδομής: τη σήραγγα Salang που συνδέει το βόρειο Αφγανιστάν με την Καμπούλ, τον αυτοκινητόδρομο Nuristan που συνδέει το Kunar με το Laghman και ένα έργο φράγματος ηλεκτρικής ενέργειας.
«Η κινεζική πλευρά είπε ότι θα επισκευάσει το πέρασμα Salang για ομαλή μεταφορά μεταξύ Κίνας και Αφγανιστάν για σκοπούς εξόρυξης και άλλων δραστηριοτήτων», είπε ο Darbey.
Η Gochin πρότεινε να επισκευαστεί το πέρασμα Salang – μια σανίδα σωτηρίας του Αφγανιστάν – σε επτά μήνες και να χαράξει μια άλλη σήραγγα πάνω από το πέρασμα.
Ο αγώνας για το πέρασμα Salang ήταν ένα σημαντικό μέρος της πολεμικής ιστορίας του Αφγανιστάν λόγω της στρατηγικής του θέσης στον χάρτη – η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες το χρησιμοποίησαν για να μετακινήσουν στρατιωτικά στρατεύματα.
Σήμερα το πέρασμα είναι σημαντικό για το στρατιωτικό κίνημα των Ταλιμπάν.
Η πρώτη κατασκευή για τον αυτοκινητόδρομο Salang δύο λωρίδων στα βουνά Hindukush, που περιελάμβανε τη δημιουργία μιας σήραγγας μήκους 1,7 μιλίων στο πέρασμα Salang στα 3.400 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, πραγματοποιήθηκε από τους Σοβιετικούς τη δεκαετία του 1960.
Το πέρασμα και οι ΗΠΑ
Η στενότητα του περάσματος Salang είναι ένας από τους παράγοντες που ευθύνονται για τη χαοτική αποχώρηση των Η.Π.Α. από τη χώρα, σύμφωνα με τον Saadat, ο οποίος είπε ότι ο στρατός των ΗΠΑ βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε προμήθειες αερομεταφοράς, επειδή ήταν δύσκολο να μετακινηθεί βαρύς εξοπλισμός μέσω του περάσματος.
«Αυτή η αερομεταφορά δεν ήταν μόνο υλικοτεχνική πρόκληση αλλά και οικονομικά δαπανηρή, γεγονός που πρόσθεσε το συνολικό κόστος των Η.Π.Α. στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν», είπε, προσθέτοντας ότι το υψηλό κόστος του πολέμου στο Αφγανιστάν ήταν ένας από τους κύριους λόγους που οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκατέλειψαν τη χώρα.
Σήμερα οι Ταλιμπάν ελέγχουν την κρίσιμη οδό μεταφοράς για τη μετακίνηση μαχητών και προμηθειών σε ολόκληρη τη χώρα, επειδή έχουν τον πλήρη έλεγχο της σήραγγας Salang, καθιστώντας την απαραίτητη για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ταλιμπάν, σύμφωνα με τον Saadat.
«Επιπλέον, ο αυτοκινητόδρομος Nuristan και το Power Dam παρέχουν στους Ταλιμπάν την ευκαιρία να ελέγχουν την υποδομή της περιοχής, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την άσκηση ισχύος και επιρροής στον τοπικό πληθυσμό», είπε.
Οι δασμοί και τα έσοδα των Ταλιμπάν
Οι Ταλιμπάν είχαν ανακοινώσει πέρυσι ότι οι δασμοί στην εμπορευματική κίνηση θα αποφέρουν 341 εκατομμύρια δολάρια στο ταμείο τους.
Ο Saadat είπε ότι τα έργα που προτείνει η Κίνα θα μπορούσαν επίσης να αποφέρουν έσοδα μέσω φορολογίας και εκμετάλλευση, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων των Ταλιμπάν και την εδραίωση της ισχύος τους.
Ο Darbey είπε ότι με περισσότερα κινεζικά έργα υποδομής, είναι πιθανό οι Κινέζοι να εκπαιδεύσουν τα στρατεύματα των Ταλιμπάν για να βελτιώσουν τον μηχανισμό ασφαλείας τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Η πιθανότητα αποστολής κινεζικών στρατευμάτων ασφαλείας στην περιοχή επίσης δεν μπορεί να υπονομευθεί», είπε.
Η συνολική κατάσταση θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει εντάσεις με άλλες χώρες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή, οδηγώντας ενδεχομένως σε συγκρούσεις ή τεταμένες διεθνείς σχέσεις, σύμφωνα με τον Saadat. «Επιπλέον, θα μπορούσε να οδηγήσει στην Κίνα να δημιουργήσει μια παγίδα χρέους για τους Ταλιμπάν, να αυξήσει την οικονομική της μόχλευση στο Αφγανιστάν και να επηρεάσει ενδεχομένως τη γεωπολιτική δυναμική στην περιοχή», είπε.
Σύνδεση με την Κεντρική Ασία
Οι ειδικοί είπαν ότι η προτεινόμενη ανάπτυξη υποδομής θα βοηθήσει στη βελτίωση της συνδεσιμότητας του Αφγανιστάν με την Κεντρική Ασία, προς όφελος της Κίνας.
Ο Saadat είπε ότι με την προσφορά της να επισκευάσει το πέρασμα Salang σε επτά μήνες, η Κίνα προσφέρει στους Ταλιμπάν μια κρίσιμη διαδρομή μεταφοράς που συνδέει την Καμπούλ με την αγορά της Κεντρικής Ασίας μέσω του Hairatan.
Το Hairatan είναι μια πόλη στη βόρεια επαρχία Balkh του Αφγανιστάν και συνορεύει με το Ουζμπεκιστάν.
Ήταν μέσω των ίδιων συνόρων που απέκλεισαν το Ουζμπεκιστάν, το οποίο φιλοξένησε τις δυνάμεις του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2001 που ανέτρεψαν τους Ταλιμπάν μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Αφού ανέλαβαν οι Ταλιμπάν το 2021, το Ουζμπεκιστάν συνέχισε να συναλλάσσεται με το Αφγανιστάν μέσω των ίδιων συνόρων, καθώς οι εταιρείες του αναζήτησαν μια διαδρομή μέσω του Αφγανιστάν προς τα λιμάνια του Πακιστάν και του Ιράν.
Οι Ταλιμπάν αποτελούν επίσης μέρος του «έργου σιδηροδρομικού διαδρόμου Ανατολής-Δύσης» που εκτείνεται από την Κίνα στην Ευρώπη μέσω του Ιράν και του Αφγανιστάν, και μια σύνδεση βορρά-νότου μέσω του Salang είναι σημαντική για τον συνολικό χάρτη πλοήγησης της Κεντρικής Ασίας που αναπτύσσει η Κίνα.
«Η σημασία του Salang Pass για τους Ταλιμπάν είναι ότι δεν μπορούν να το κάνουν μόνοι τους και θα τους επέτρεπε να έχουν πρόσβαση και να εξάγουν τα κοιτάσματα λιθίου, τα οποία βλέπουν ως μια γρήγορη πηγή χρημάτων», είπε.
Προκλήσεις
Αν και η Κίνα έχει αρκετούς επενδυτές πρόθυμους να επενδύσουν σε αποθέματα λιθίου στο Αφγανιστάν, θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις και κινδύνους, συμπεριλαμβανομένης της ύπουλης τοπογραφίας και των αυξανόμενων τρομοκρατικών επιθέσεων, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Πρώτον, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, επικρατούν σκληρές κλιματικές συνθήκες στη γεωγραφική θέση του διαδρόμου Wakhan που συνδέει τις δύο χώρες και η περιοχή παραμένει χιονισμένη για τουλάχιστον εννέα μήνες», δήλωσε ο Darbey.
Το κινεζικό καθεστώς θα πρέπει να βελτιώσει την επιμελητεία του σε αυτήν την περιοχή για να εξασφαλίσει την ομαλή μεταφορά ακατέργαστου λιθίου από τα ορυχεία του Αφγανιστάν στην Κίνα. Είπε ότι η βελτίωση των μεταφορικών εγκαταστάσεων μπορεί να μην είναι πρόκληση για τους Κινέζους επειδή έχουν εμπειρία στην κατασκευή συστημάτων logistics σε παρόμοιο έδαφος στο Θιβέτ και στην Xinjiang.
Η άλλη πρόκληση είναι το ISIS. Από τον Νοέμβριο του 2021, το ISIS έχει εξαπολύσει 248 επιθέσεις και ως αντίποινα, η κυβέρνηση των Ταλιμπάν έχει πραγματοποιήσει 132 στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του, σύμφωνα με τον Darbey.
Είπε ότι παρά όλες τις αντιεπιχειρήσεις, οι Κινέζοι υπήκοοι στο Αφγανιστάν δεν είναι ασφαλείς.
«Αν και η κυβέρνηση των Ταλιμπάν έχει μιλήσει επανειλημμένα για να διασφαλίσει [την] ασφάλεια των κινεζικών επενδύσεων και της ζωής των επενδυτών, έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει μέχρι να εγγυηθεί την ασφάλεια και την ασφάλεια των Κινέζων πολιτών που εργάζονται στις βιομηχανίες εξόρυξης».
www.bankingnews.gr