Ακολουθήστε μας

Η τεχνητή νοημοσύνη στρέφεται προς τη δημιουργία νέων πρωτεϊνών για τον άνθρωπο

Δημοσιεύτηκε στις

Η τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία της υγείας του ανθρώπου

Γράφει ο Cade Metz

Την περασμένη άνοιξη το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης OpenAI παρουσίασε μια τεχνολογία η οποία σάς επιτρέπει να δημιουργείτε ψηφιακές εικόνες απλώς και μόνο περιγράφοντας τι θέλετε να δείτε. Η τεχνολογία αυτή ονομάστηκε DALL-E.

Πλέον στην αγορά κυκλοφορούν παρόμοια εργαλεία, όπως το Midjourney και το Stable Diffusion. Υποσχόμενο πως θα επιταχύνει τον δημιουργικό ρυθμό των ψηφιακών καλλιτεχνών, το νέο επίτευγμα της τεχνητής νοημοσύνης πυροδότησε τη φαντασία κοινού και ειδημόνων – και απείλησε να σηκώσει νέα κύματα διαδικτυακής παραπληροφόρησης.

Η τεχνητή νοημοσύνη στρέφεται προς τη δημιουργία νέων πρωτεϊνών για τον άνθρωπο
Ο David Baker, διευθυντής του Ινστιτούτου Σχεδιασμού Πρωτεϊνών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, ο οποίος εργάζεται για την κατασκευή “χειροποίητων” πρωτεϊνών για περισσότερα από 30 χρόνια, στο εργαστήριό του στο πανεπιστήμιο, στο Σιάτλ, στις 21 Δεκεμβρίου 2017. Εμπνευσμένοι από τεχνολογίες ψηφιακής τέχνης όπως η DALL-E, οι βιολόγοι χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσουν σχέδια νέων πρωτεϊνών με στόχο την καταπολέμηση ασθενειών όπως ο καρκίνος, η γρίπη και η COVID.

Evan McGlinn/The New York Times

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα πλέον από εντυπωσιακά έργα εννοιολογικής τέχνης, με ασύλληπτες λεπτομέρειες: φωτορεαλιστικές εικόνες που δημιουργούν η DALL-E και άλλα εργαλεία. “Φωτογραφία ενός λούτρινου αρκούδου που κάνει skateboard στην Times Square”. “Χαριτωμένο σκυλάκι κόργκι σε σπίτι φτιαγμένο από σούσι”. “Jeflon Zuckergates”: προσωπογραφία που συνθέτει τα χαρακτηριστικά των Jeff Bezos, Elon Musk, Mark Zuckerberg και Bill Gates.

Ωστόσο ορισμένοι επιστήμονες που διερευνούν αυτή την τεχνολογία βλέπουν κάτι περισσότερο από έναν εύκολο τρόπο δημιουργίας ψεύτικων φωτογραφιών. Βλέπουν ένα μονοπάτι προς μια νέα θεραπεία για τον καρκίνο ή ένα νέο εμβόλιο κατά της γρίπης ή ένα νέο χάπι για τη χώνεψη της γλουτένης.

Χρησιμοποιώντας πολλές από τις τεχνικές που εφαρμόζει η DALL-E και άλλες τεχνολογίες δημιουργίας τέχνης, οι επιστήμονες αυτοί σχεδιάζουν νέες πρωτεΐνες: μικροσκοπικούς βιολογικούς μηχανισμούς που μπορούν να αλλάξουν τη συμπεριφορά του σώματός μας.

Ο οργανισμός μας παράγει με φυσικό τρόπο περίπου 20.000 πρωτεΐνες, οι οποίες διαχειρίζονται τα πάντα: από την πέψη έως τη μεταφορά του οξυγόνου μέσω του αίματος. Πλέον οι ερευνητές εργάζονται για να δημιουργήσουν πρωτεΐνες που δεν υπάρχουν στη φύση, ευελπιστώντας να ενισχύσουν την ικανότητα του οργανισμού να αμύνεται στις ασθένειες και να λειτουργεί κατά τρόπο που από μόνος του δεν μπορεί.

pin
Σε φωτογραφία του Ian C. Haydon παρουσιάζεται η ψηφιακή απεικόνιση μοντέλου πρωτεΐνης που δημιουργήθηκε με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Ian C. Haydon/Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, Ινστιτούτο Σχεδιασμού Πρωτεΐνων
μέσω των “The New York Times”. 

Ο David Baker, διευθυντής του Ινστιτούτου Σχεδιασμού Πρωτεϊνών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, προσπαθεί να δημιουργήσει “χειροποίητες” πρωτεΐνες εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Μέχρι το 2017 ο ίδιος και η ομάδα του είχαν αποδείξει ότι κάτι τέτοιο ήταν εφικτό. Δεν είχαν προβλέψει, όμως, ότι οι νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης θα επιτάχυναν το έργο τους, μειώνοντας δραματικά τον απαιτούμενο χρόνο για τη δημιουργία νέων σχεδίων από χρόνια σε εβδομάδες.

Ο οργανισμός μας παράγει με φυσικό τρόπο περίπου 20.000 πρωτεΐνες, οι οποίες διαχειρίζονται τα πάντα: από την πέψη έως τη μεταφορά του οξυγόνου μέσω του αίματος

“Χρειαζόμαστε νέες πρωτεΐνες που θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα σύγχρονα ιατρικά προβλήματα, όπως τον καρκίνο και τις πανδημίες που προκαλούν ιοί”, επισήμανε ο Baker. “Δεν μπορούμε απλώς να περιμένουμε την εξελικτική πορεία του ανθρώπινου είδους”. Και πρόσθεσε: “Πλέον, μπορούμε να σχεδιάσουμε αυτές τις πρωτεΐνες πολύ πιο γρήγορα, με πολύ μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας, και να δημιουργήσουμε πολύ πιο εξελιγμένα μόρια, τα οποία θα συμβάλουν να επιλύσουμε τέτοια ιατρικά προβλήματα”.

Πέρυσι ο Baker και οι συνάδελφοί του δημοσίευσαν δύο άρθρα στο περιοδικό “Science”, όπου περιέγραψαν πώς διάφορες τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να επιταχύνουν τον σχεδιασμό πρωτεϊνών. Εντούτοις, οι εργασίες αυτές ήδη ξεπεράστηκαν από μία πιο πρόσφατη, η οποία αναλύει τεχνικές που εφαρμόζουν εργαλεία όπως το DALL-E, δείχνοντας πώς μπορούν να δημιουργηθούν οι νέες πρωτεΐνες από το μηδέν, όπως γίνεται και με τις ψηφιακές φωτογραφίες.

“Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνολογίας είναι ότι, όπως και η DALL-E, κάνει ό,τι της πείτε”, σημειώνει ο Nate Bennett, ερευνητής στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον. “Με μία και μόνο οδηγία δημιουργεί άπειρα σχέδια”.

Για να δημιουργήσει εικόνες, η DALL-E στηρίζεται σε αυτό που οι ερευνητές της τεχνητής νοημοσύνης αποκαλούν “νευρωνικό δίκτυο”, ένα μαθηματικό σύστημα που προσομοιάζει στους νευρώνες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Πρόκειται για την ίδια τεχνολογία που αναγνωρίζει τις φωνητικές εντολές που δίνετε στο smartphone σας, που επιτρέπει στα οχήματα αυτόνομης οδήγησης να αναγνωρίζουν (και να αποφεύγουν) τους πεζούς και που μεταφράζει σε υπηρεσίες όπως το Skype.

Ένα νευρωνικό δίκτυο “μαθαίνει” δεξιότητες αναλύοντας τεράστιες ποσότητες ψηφιακών δεδομένων. Για παράδειγμα, με το να εντοπίζει μοτίβα σε χιλιάδες φωτογραφίες που απεικονίζουν κόργκι, εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει ένα κόργκι. Με την DALL-E οι ερευνητές δημιούργησαν ένα νευρωνικό δίκτυο που αναζητούσε μοτίβα καθώς ανέλυε εκατομμύρια ψηφιακές εικόνες και λεζάντες που περιέγραφαν τι απεικονιζόταν. Έτσι, έμαθε να αναγνωρίζει τη σύνδεση λέξεων-εικόνων.

Όταν περιγράφετε μια εικόνα για την DALL-E, ένα νευρωνικό δίκτυο δημιουργεί ένα σύνολο βασικών χαρακτηριστικών που μπορεί να περιλαμβάνει αυτή η εικόνα. Ένα χαρακτηριστικό μπορεί να είναι η καμπύλη του αυτιού από ένα λούτρινο αρκουδάκι. Μπορεί να είναι η γραμμή στην πλαϊνή πλευρά του skateboard. Έπειτα ένα δεύτερο νευρωνικό δίκτυο, το μοντέλο διάχυσης, παράγει τα πίξελ που χρειάζονται για να δημιουργηθούν αυτά τα χαρακτηριστικά.

Το μοντέλο διάχυσης εκπαιδεύεται πάνω σε εικόνες στις οποίες σταδιακά προστίθενται “ψεγάδια” μέχρις ότου δημιουργηθεί ένα αυθαίρετο σύνολο πολυάριθμων πίξελ. Καθώς αναλύει αυτές τις εικόνες, το μοντέλο μαθαίνει να εκτελεί αυτήν τη διαδικασία αντιστρόφως. Τροφοδοτώντας το με πίξελ, το μοντέλο αφαιρεί τα “ψεγάδια” και δημιουργεί μια συνεκτική εικόνα.

Στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, σε άλλα ακαδημαϊκά εργαστήρια και σε startups, οι ερευνητές χρησιμοποιούν παρόμοιες τεχνικές στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν νέες πρωτεΐνες.

Οι πρωτεΐνες ξεκινούν ως χημικές ενώσεις, οι οποίες στη συνέχεια συστρέφονται και διπλώνονται σε τρισδιάστατα σχήματα που καθορίζουν και τη συμπεριφορά τους. Τα τελευταία χρόνια εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης όπως η DeepMind, που ανήκει στην Alphabet, τη μητρική εταιρεία της Google, έχουν δείξει ότι τα νευρωνικά δίκτυα μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το τρισδιάστατο σχήμα οποιασδήποτε πρωτεΐνης στο σώμα με βάση τις μικρότερες ενώσεις που περιλαμβάνει – μια τεράστια επιστημονική πρόοδος.

Οι πρωτεΐνες ξεκινούν ως χημικές ενώσεις, οι οποίες στη συνέχεια συστρέφονται και διπλώνονται σε τρισδιάστατα σχήματα, που καθορίζουν και τη συμπεριφορά τους

Πλέον ερευνητές όπως ο Baker πάνε ακόμα ένα βήμα μπροστά: χρησιμοποιούν αυτά τα συστήματα για να σχεδιάσουν ολοκαίνουργιες πρωτεΐνες, οι οποίες δεν υπάρχουν στη φύση. Στόχος είναι να δημιουργηθούν πρωτεΐνες με πολύ συγκεκριμένα σχήματα, κάθε σχήμα μπορεί να εκτελέσει συγκεκριμένη αποστολή, όπως –για παράδειγμα– να καταπολεμήσει τον ιό της COVID-19.

Όπως η DALL-E μοχλεύει τη σχέση λεζάντας-φωτογραφίας, παρόμοια συστήματα μπορούν να αξιοποιήσουν τη σχέση μεταξύ της περιγραφής του τι μπορεί να κάνει μια πρωτεΐνη και του σχήματός της. Οι ερευνητές μπορούν να δώσουν τις οδηγίες για το περίγραμμα της πρωτεΐνης που θέλουν να παραγάγουν και μετά το μοντέλο διάχυσης θα δημιουργήσει το τρισδιάστατο σχήμα της.

“Μπορείτε να ζητήσετε από την DALL-E να δημιουργήσει μια εικόνα με ένα πάντα που τρώει έναν βλαστό μπαμπού”, ανέφερε η Namrata Anand, πρώην ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, η οποία, εκτός τούτου, είναι επιχειρηματίας και ίδρυσε μια εταιρεία στον συγκεκριμένο τομέα έρευνας. “Ομοίως, οι δημιουργοί πρωτεϊνών μπορούν να ζητήσουν μια πρωτεΐνη που να συνδέεται με μιαν άλλη με συγκεκριμένο τρόπο –ή να ζητήσουν οποιαδήποτε άλλη παράμετρο στον σχεδιασμό– και το γενετικό μοντέλο μπορεί να την κατασκευάσει”.

pin
Σε φωτογραφία του Herve Philippe, η Namrata Anand, πρώην ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, η οποία ίδρυσε μια εταιρεία με στόχο τον σχεδιασμό πρωτεϊνών με βάση την τεχνητή νοημοσύνη.

Herve Philippe/TerrificShot Photography μέσω των “The New York Times”

Η διαφορά είναι ότι το ανθρώπινο μάτι μπορεί να αντιληφθεί αμέσως την πιστότητα μιας εικόνας της DALL-E. Δεν μπορεί να κάνει το ίδιο στην περίπτωση μιας πρωτεϊνικής δομής. Αφότου οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης παραγάγουν τα πρωτεϊνικά σχέδια, οι επιστήμονες πρέπει να τα μεταφέρουν στο εργαστήριο –όπου μπορούν να γίνουν πειράματα με πραγματικές χημικές ενώσεις– και να βεβαιωθούν ότι οι πρωτεΐνες μπορούν να κάνουν αυτό που αναμένεται.

Για τον λόγο αυτό, κάποιοι ειδήμονες ισχυρίζονται ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί με τις πρόσφατες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης. “Η δημιουργία μιας νέας δομής είναι απλώς ένα παιχνίδι”, τόνισε η νομπελίστρια Frances Arnold, καθηγήτρια που ειδικεύεται στην παραγωγή πρωτεϊνών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια. “Το ζητούμενο είναι: τι μπορεί να κάνει στ’ αλήθεια η δομή αυτή;”.

Πάντως, για πολλούς ερευνητές, οι νέες αυτές τεχνικές όχι μόνο επιταχύνουν τη δημιουργία νέων –εν δυνάμει– πρωτεϊνών στο εργαστήριο, αλλά τους δίνουν τη δυνατότητα να διερευνήσουν νέες καινοτομίες που τα προηγούμενα χρόνια δεν μπορούσαν να αναλύσουν από μόνοι τους.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στους “The New York Times”. 

© 2023 The New York Times Company

Αναδημοσίευση από το capital.gr

Ο Σταύρος Καλεντερίδης, ξεκίνησε τις σπουδές του στην Αθήνα, σπουδάζοντας Πολιτική Επιστήμη στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έπειτα από τέσσερα χρόνια συμμετοχής στα φοιτητικά όργανα συνδιοίκησης της σχολής του και σε διάφορες οργανώσεις νέων, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό. Στη Βοστόνη των Η.Π.Α. ολοκλήρωσε δύο μεταπτυχιακά προγράμματα, στις Διεθνείς Σχέσεις (Αμερικανική εξωτερική πολιτική) και στην Επικοινωνία (Πολιτική Επικοινωνία), ενώ παράλληλα εργάστηκε στο Ελληνικό Προξενείο της Βοστόνης, στη σχολή του ως βοηθός έρευνας και σε δύο πολιτικές καμπάνιες Αμερικανών πολιτικών (Δημοκρατικών – Ρεπουμπλικάνων). Μετά από τρία χρόνια στις Η.Π.Α., άκουσε το κάλεσμα της πατρίδας του και επέστρεψε πίσω με μεγάλο πόθο για προσφορά στην Ελλάδα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος δύο κοινωφελών οργανισμών, του δέλτα – πολιτική επανάσταση (πολιτικός οργανισμός) και της Λεοντίδας (ίδρυμα προώθησης θεμάτων ιστορίας, πολιτισμού και δημοκρατίας). Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα, ασχολείται με διάφορα εγχειρήματα πολιτικής διπλωματίας και δημοκρατίας, γράφει πολιτικά άρθρα, σχολιάζει την επικαιρότητα και συνεχίζει την προσωπική του μελέτη στην ιστορία και την πολιτική φιλοσοφία.

Ενδιαφέροντα

Τούρκος παράνομος ταξιτζής στη Μυτιλήνη

Κάτω από τη μύτη των αρμοδίων ένας Τούρκος με αυτοκίνητο van που είχε μεταφέρει από την Τουρκία στη Μυτιλήνη συνέχιζε να κάνει παράνομες κούρσες ως ταξιτζής σε όλη τη Λέσβο, χωρίς να πληρώνει τίποτα και κανέναν, καθώς το… ταξί ήταν πειρατικό, κατά το κοινώς λεγόμενο. 

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Είναι από τις περιπτώσεις που απορεί και εξίσταται κανείς. Κάτω από τη μύτη των αρμοδίων ένας Τούρκος με αυτοκίνητο van που είχε μεταφέρει από την Τουρκία στη Μυτιλήνη συνέχιζε να κάνει παράνομες κούρσες ως ταξιτζής σε όλη τη Λέσβο, χωρίς να πληρώνει τίποτα και κανέναν, καθώς το… ταξί ήταν πειρατικό, κατά το κοινώς λεγόμενο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ μας, η κίνηση του τουρκικού αυτοκινήτου τύπου van καταγράφηκε για πρώτη φορά πέρυσι σε τουριστικές περιοχές της Μυτιλήνης και στο Τελωνείο, χωρίς ωστόσο να ασχοληθεί κάποια αρμόδια Αρχή με τον οδηγό για το ρόλο που έχει. Και αυτό καθώς ο τύπος του αυτοκινήτου παρέπεμπε σε ξενοδοχείο ή σε ταξιδιωτικό γραφείο, τα οποία διαθέτουν δικά τους αυτοκίνητα για να μεταφέρουν επιβάτες, ενώ μέσα στην κοσμοσυρροή από την Τουρκία λίγη σημασία έδωσαν και στις ξένες πινακίδες οι αρμόδιοι. Εξαίρεση αποτέλεσε ο Σύνδεσμος Ταξί Μυτιλήνης, ο οποίος μέσω των μελών του κατέγραψε από πέρυσι τις περίεργες κινήσεις του τουρκικού αυτοκινήτου, το οποίο αποβίβαζε και επιβίβαζε επιβάτες.

Η περυσινή τουριστική περίοδος ολοκληρώθηκε, ωστόσο το αυτοκίνητο επανεμφανίστηκε για άλλη μία χρονιά φέτος, κάτι που κίνησε το ενδιαφέρον των οδηγών και ιδιοκτητών ταξί, ιδιαίτερα μάλιστα όταν φέτος διαπίστωσαν να παραλαμβάνει τουρίστες ακόμα και από την είσοδο του Τελωνείου της Μυτιλήνης! Ο οδηγός του τουρκικού αυτοκινήτου φέρεται να δηλώνει ότι έχει ταξιδιωτικό γραφείο και ότι οι μεταφορές γίνονται για λογαριασμό του γραφείο του, ωστόσο η εταιρεία δεν έχει κάποια υπόσταση στη Λέσβο και υπ’ αυτήν την έννοια το επιχείρημα εκλαμβάνεται ως δικαιολογία για να καλύψει τις παράνομες μεταφορές που κάνει για διάφορους προορισμούς.

Το πειρατικό ταξί έξω από το Τελωνείο Μυτιλήνης ενώ παραλαμβάνει… πελάτες!

Από την έρευνα προέκυψε ότι εκτός από την παραλαβή επιβατών από το χώρο του λιμανιού και την επιστροφή τους, το συγκεκριμένο βαν χρησιμοποιείται και για τουριστικές περιηγήσεις στη Λέσβο. Με απλά λόγια ένα αυτοκίνητο με τουρκικές πινακίδες είχε επαγγελματική δραστηριότητα στην περιοχή μας, χωρίς μέχρι τώρα να έχει ασχοληθεί ουδείς αρμόδιος εκτός από τους οδηγούς ταξί που κατάφεραν να οδηγήσουν τις Αρχές στην παράνομη επαγγελματική δραστηριότητα. Μάλιστα σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, το αυτοκίνητο στάθμευε καιρό τώρα κοντά στο αστυνομικό μέγαρο της Μυτιλήνης, καθώς φαίνεται ότι εκεί βρίσκεται ο τόπος διαμονής του Τούρκου επαγγελματία που το χρησιμοποιεί.

Τελικά με τις παρεμβάσεις των οδηγών ταξί ο Τούρκος οδηγός μπλοκαρίστηκε στην περιοχή του Τελωνείου κι αφού συνέβαλαν και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες ώστε να οδηγήσουν τους επιβάτες να παραδεχτούν ότι το χρησιμοποιούσαν ως ταξί, οι αρμόδιες Αρχές του επέβαλαν ένα πρώτο πρόστιμο της τάξης των 3.000 ευρώ, ενώ αναμένεται να βεβαιωθούν και άλλες παραβάσεις.

Όπως δήλωσε στα Νέα της Λέσβου ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ταξί Μυτιλήνης, Κώστας Νέστορας «από πέρυσι αυτό το αυτοκίνητο είχε προκαλέσει τα βλέμματα των συναδέλφων καθώς το έβλεπαν να κινείται στους ίδιους χώρους που δραστηριοποιούνται τα ταξί της Μυτιλήνης. Ωστόσο έπρεπε προηγουμένως να τεκμηριώσουμε και να αποδείξουμε τη δράση του ιδιοκτήτη του καθώς λειτουργούσε ως πειρατικό ταξί, χωρίς να πληρώνει τίποτα και κανέναν ανταγωνιζόμενος αθέμιτα τα ταξί της Μυτιλήνης. Συνεργαστήκαμε με τις Αρχές και οδηγηθήκαμε σε αποτέλεσμα και ελπίζουμε από δω και στο εξής να υπάρξει επαγρύπνηση από πλευράς των αρμοδίων, ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογα φαινόμενα και στο μέλλον, καθώς αλίμονο αν ο κάθε Τούρκος παίρνει ένα αυτοκίνητο και έρχεται χωρίς να πληρώνει τίποτα και κανέναν και παριστάνει τον ταξιτζή στην Ελλάδα και κάνει μεταφορές επιβατών στη Μυτιλήνη», είπε ο κ. Νέστορας.

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Οι Τούρκοι διεισδύουν βαθιά στην ευρωπαϊκή άμυνα! Εξαγόρασαν ιταλική εταιρεία πυρομαχικών

Μετά την Piaggio Aerospace και τη Leonardo σε τουρκικά χέρια και η Esplodenti Sabino

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Ακόμα βαθύτερα στην ευρωπαϊκή άμυνα εισέρχεται η Τουρκία. Μετά την εξαγορά των εταιρειών Piaggio Aerospace και Leonardo από τη Baykar ακολούθησε άλλη μία… επένδυση από τουρκική εταιρεία αμυντικής βιομηχανίας.

Όπως αναφέρει ο τουρκικός Τύπος, μετά από μια διαδικασία πώλησης που διήρκεσε αρκετούς μήνες και διευθύνθηκε προσωπικά από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου της ARCA, Ισμαήλ Τερλεμέζ, η ιταλική κατασκευάστρια πυρομαχικών Esplodenti Sabino πέρασε στα χέρια της τουρκικής εταιρείας ARCA Savunma, μιας από τις κορυφαίες στον κόσμο στον τομέα της παραγωγής πυρομαχικών.

Μια νέα εποχή ξεκινά για την εταιρεία με έδρα το Casalbordino

Η Esplodenti Sabino είναι μία από τις σπάνιες εταιρείες στην Ευρώπη που ασχολούνται με την εξουδετέρωση πυρομαχικών, πυραύλων και εκρηκτικών, έχοντας αναλάβει σημαντικά έργα από χώρες του ΝΑΤΟ και το Υπουργείο Άμυνας της Ιταλίας τα τελευταία χρόνια.

Αν και οι οικονομικές λεπτομέρειες της εξαγοράς δεν έχουν γίνει γνωστές, οι αλλαγές που προτίθεται να κάνει η ARCA Savunma στο εργοστάσιο του Casalbordino παραμένουν προς το παρόν αδιευκρίνιστες.

Η ARCA Savunma, που έχει την έδρα της στην Άγκυρα, διατηρεί επίσης γραφείο στο Μιλάνο. Στην Τουρκία, παράγει πυρομαχικά διαφόρων διαμετρημάτων για κανόνια, όλμους και φορητά όπλα, ρουκέτες με βεληνεκές 20–40 χλμ., καθώς και πλαστικά εκρηκτικά. Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται τώρα ποια θα είναι η παραγωγική δραστηριότητα που θα αναπτύξει η ARCA στο νέο της εργοστάσιο στην Ιταλία.

Η ARCA είναι γνωστή ως η εταιρεία με την υψηλότερη παραγωγή βλημάτων πυροβολικού στην ήπειρο της Αμερικής, χάρη στο εργοστάσιό της που βρίσκεται στο Τσόρουμ.

Η Τουρκία στον SAFE

Υπενθυμίζεται, ότι στα τέλη Μαΐου το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ ενέκρινε ομόφωνα με μηχανισμούς ασφαλείας και ρήτρες τη συμμετοχή της Τουρκίας στον νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μηχανισμό «SAFE» (Security and Action for Europe), με στόχο τη χορήγηση δανείων συνολικού ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, για κοινές επενδύσεις στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας.

Η πρόβλεψη για συμμετοχή τρίτων χωρών συνοδεύεται από αυστηρούς όρους. Όπως τονίζεται ρητά στον κανονισμό, καμία χώρα που απειλεί την ασφάλεια της ΕΕ ή κράτους-μέλους της δεν μπορεί να συμμετάσχει. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η αναφορά αυτή αφορά κυρίως την Τουρκία, παρότι δεν κατονομάζεται.

Οποιαδήποτε συμμετοχή υποψήφιας προς ένταξη χώρας στο SAFE θα πρέπει να επικυρωθεί με ειδική συμφωνία που θα εγκριθεί ομόφωνα από το Συμβούλιο, βάσει του άρθρου 212 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ. Η Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Κύπρου, Μαριλένα Ραουνά, χαρακτήρισε «αδιανόητο» να επωφεληθούν χώρες που δεν σέβονται την ασφάλεια και την κυριαρχία των κρατών-μελών. Υπογράμμισε δε, πως είναι κρίσιμη η δέσμευση της Επιτροπής ότι οποιαδήποτε εμπλοκή τρίτης χώρας θα απαιτεί προηγούμενη συμφωνία με ομοφωνία και πλήρη σεβασμό στα συμφέροντα της ΕΕ.

Συνέχεια ανάγνωσης

Αναλύσεις

Καύκασος: Διπλωματικές κινήσεις και απροκάλυπτη παρέμβαση

Νέες εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική της Αρμενίας. Το ζήτημα αφορά την πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών να μισθώσουν για 100 χρόνια έναν διάδρομο κατά μήκος των συνόρων της επαρχίας Σιουνίκ, πρόταση γύρω από την οποία οι μυστικές διαπραγματεύσεις έχουν αρχίσει σταδιακά να έρχονται στο φως.

Δημοσιεύτηκε

στις

Καύκασος: Διπλωματικές κινήσεις και απροκάλυπτη εξωτερική παρέμβαση κάτω από τον μανδύα μιας εμπορικής λύσης

Υπό το φως των πρόσφατων αποκαλύψεων και επίσημων δηλώσεων, έχουν ανακύψει νέες εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική της Αρμενίας. Το ζήτημα αφορά την πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών να μισθώσουν για 100 χρόνια έναν διάδρομο κατά μήκος των συνόρων της επαρχίας Σιουνίκ, πρόταση γύρω από την οποία οι μυστικές διαπραγματεύσεις έχουν αρχίσει σταδιακά να έρχονται στο φως.

Ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία, Tom Barrack, σε πρόσφατες δηλώσεις του επιβεβαίωσε όσα μέχρι πρότινος θεωρούνταν μόνο ως δημοσιογραφικές αποκαλύψεις. Δήλωσε:

«Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν διαφωνούν για έναν δρόμο μήκους 32 χιλιομέτρων, και ερχόμαστε εμείς και λέμε, δώστε μας αυτόν τον δρόμο με ενοίκιο. Όλες οι πλευρές θα ωφεληθούν».

Αν αυτή η επιβεβαίωση του Αμερικανού διπλωμάτη ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε αυτό σημαίνει ότι ένας δρόμος στο κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας μετατρέπεται σε ζώνη που ελέγχεται από ξένη εταιρεία. Από την άποψη του διεθνούς δικαίου, αυτό σημαίνει παραχώρηση εδαφικής κυριαρχίας. Το ζήτημα δεν αφορά πλέον τις υποδομές αλλά εισέρχεται στον τομέα της εθνικής ασφάλειας και της κρατικής κυριαρχίας.

Ο ερευνητής-δημοσιογράφος Ragip Soylu έγραψε στο Middle East Eye ότι ένα τέτοιο σχέδιο είχε συζητηθεί ήδη κατά τη διακυβέρνηση Trump ως εμπορική λύση σε μια εκρηκτική περιφερειακή κατάσταση. Έτσι, μια αμερικανική εταιρεία θα γινόταν υπεύθυνη για τη διακίνηση εμπορευμάτων, ενώ ταυτόχρονα θα αναλάμβανε και πολιτικά τον ρόλο του ουδέτερου εγγυητή. Ωστόσο, άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι η αρχική πρωτοβουλία διαμορφώθηκε στην Άγκυρα. Η Τουρκία, σύμφωνα με την παραδοσιακή στρατηγική της, προσπαθεί να μετατρέψει τo Σιουνίκ σε κρίκο ενός νότιου διαδρόμου, ελέγχοντας όχι μόνο την οικονομία, αλλά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες.

Μια άλλη πηγή, που φαίνεται να έχει άμεσες πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις, ανέφερε ότι η αρχική εκδοχή του σχεδίου είχε γίνει αποδεκτή και από την Αρμενία και από το Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, η αρμενική πλευρά φέρεται να ζήτησε η ίδια εταιρεία να ελέγχει και τη διαδρομή από την πλευρά του Ναχιτσεβάν, αίτημα το οποίο το Μπακού απέρριψε κατηγορηματικά. Αυτή η πραγματικότητα δείχνει ότι όχι μόνο το Σιουνίκ, αλλά ολόκληρη η περιοχή έχει μετατραπεί σε πεδίο σύγκρουσης διεθνών συμφερόντων.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας, Mnatsakan Safaryan, ουσιαστικά δεν διέψευσε ότι το Γερεβάν έχει συζητήσει τέτοια πρόταση. Τόνισε μόνο την «διπλωματική ασάφεια» χωρίς σαφή τοποθέτηση. Αντίθετα, η εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού, Nazeli Baghdasaryan, δήλωσε κατηγορηματικά ότι «η Αρμενία ποτέ δεν έχει συζητήσει ούτε συζητά οποιονδήποτε τρίτο έλεγχο στο έδαφός της». Αυτή η ξεκάθαρη αντίφαση μέσα στην ίδια την κυβέρνηση φανερώνει τη σύγχυση και την αδυναμία πολιτικής στρατηγικής. Όταν υπάρχει τέτοια ασυμφωνία γύρω από κρίσιμο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, καθίσταται προφανής η έλλειψη υπευθυνότητας και σαφούς πλαισίου, ενώ αναδύεται και η πιθανότητα πίεσης από εξωτερικούς παράγοντες.

Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πρωθυπουργός Πασινιάν είχε δηλώσει δημόσια: «Η Αρμενία είναι έτοιμη να εφαρμόσει την ίδια μεταχείριση που εφαρμόζει το Ιράν προς το Αζερμπαϊτζάν».
Αν όμως οι αποκαλύψεις του Αμερικανού πρέσβη είναι ακριβείς, τότε το υπό συζήτηση σχέδιο παραβιάζει όλες τις βάσεις αυτής της δήλωσης.

Το περιεχόμενο των μυστικών διαπραγματεύσεων γύρω από το Σιουνίκ διαφωτίζεται περισσότερο όταν εξετάσουμε τη συνάντηση Πασινιάν – Αλίεφ που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Άμπου Ντάμπι. Αν και δεν υπήρξε επαρκής ενημέρωση της κοινής γνώμης, η συνάντηση σχολιάστηκε με ανακοινώσεις από τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών, με εμφανείς διαφορές.

Η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι «η συνάντηση ήταν χρήσιμη ως προς το άνοιγμα περιφερειακής επικοινωνίας, τη σύνδεση Ναχιτσεβάν – Αζερμπαϊτζάν και τον καθορισμό οικονομικών διαδρόμων».

Κατά το Μπακού, οι δύο πλευρές «κατέγραψαν προσεγγίσεις ως προς τη λογική της απεμπλοκής των εμπορικών ροών».
Η αρμενική πλευρά δήλωσε ότι συζητήθηκαν «όροι συμφωνίας ειρήνης» και «γενικές δυνατότητες προσέγγισης», χωρίς όμως να διευκρινιστεί το περιεχόμενο και το κόστος τους.

Αυτές οι διαφορές στο ύφος δείχνουν ότι η Αρμενία προσπαθεί να αποκρύψει από το εσωτερικό κοινό τις υποχωρήσεις που πραγματοποιούνται, ενώ το Μπακού προβάλλει με διαφάνεια ότι έχει ήδη επιτύχει σημαντικές συμφωνίες, κυρίως σε σχέση με την απεμπλοκή και τις επικοινωνιακές οδούς.

Κατά την εκτίμηση πολιτικών αναλυτών, η συνάντηση στο Άμπου Ντάμπι ενδέχεται να αποτέλεσε το πλαίσιο συμφωνιών διακυβέρνησης, οι οποίες τώρα επιχειρείται να υλοποιηθούν μέσω της αμερικανικής διπλωματικής παρέμβασης. Παρά τη γνωστή επιφυλακτικότητα των ΗΠΑ να εμπλέκονται σε περιφερειακές υποθέσεις, τη Δευτέρα ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι «η σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν πλησιάζει σε επιτυχή επίλυση». Το ανέφερε κατά τη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι το Γερεβάν και το Μπακού βρίσκονται κοντά στην επίλυση των διαφορών τους.

Στο ίδιο πλαίσιο μπορεί να ενταχθεί και το πρόσφατο ταξίδι του Πασινιάν στην Ευρώπη και οι υποστηρικτικές δηλώσεις που διατυπώθηκαν εκεί.

Αυτή η διαδικασία εκτυλίσσεται τη στιγμή που η εξουσία ασκεί ευρείας κλίμακας πιέσεις στο εσωτερικό μέτωπο κατά της αντιπολίτευσης. Οι συλλήψεις πολιτικών και θρησκευτικών παραγόντων, οι κατασκευασμένες κατηγορίες περί “πραξικοπήματος”, οι “αποκαλύψεις” στημένων σκανδάλων κατά της Εκκλησίας και η μαζική προπαγανδιστική ατμόσφαιρα εξυπηρετούν έναν σκοπό: Να κατευθύνουν τη προσοχή του κόσμου σε «μια εσωτερική αστάθεια», κρατώντας τον μακριά από την ατζέντα των αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής.

Σε κάθε περίπτωση, οι πρόσφατες ταχείες αποκαλύψεις έδειξαν ότι οι σχέσεις Πασινιάν – Αλίεφ έχουν εμβαθυνθεί περαιτέρω. Με την κυβέρνηση να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής αποφεύγοντας τον κοινοβουλευτικό διάλογο και την κοινή γνώμη, η Αρμενία βρίσκεται αντιμέτωπη με τα σοβαρότερα προβλήματα κυριαρχίας και ασφάλειας. Οι εξωτερικές πιέσεις και τα εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια ενδέχεται να οδηγήσουν σε εθνική απώλεια χωρίς επιστροφή.

Μετάφραση από την αρμενική γλώσσα του άρθρου του Κερόπ Εκιζιάν στην Εφημερίδα Αζάτ Ορ

Συνέχεια ανάγνωσης

Δημοφιλή