Με τον θανάτου του Πάπα Φραγκίσκου εκατομμύρια Καθολικοί σε όλο τον κόσμο στρέφουν το βλέμμα τους προς τους καρδιναλίους με τις κόκκινες τηβέννους, αναζητώντας τον επόμενο ηγέτη της Εκκλησίας τους.

Δεδομένων των διορισμών που πραγματοποίησε ο Φραγκίσκος κατά τη διάρκεια της παποσύνης του, πολλοί αναμένουν πως ο διάδοχός του δεν θα είναι Ευρωπαίος, αλλά πιθανότατα προερχόμενος από τον αναπτυσσόμενο κόσμο — και ίσως, όπως και ο ίδιος, να εκφράζει ένα πιο προοδευτικό όραμα, απέναντι στην παραδοσιακά συντηρητική πτέρυγα της Καθολικής Εκκλησίας.

Ωστόσο, η εκλογική διαδικασία που θα ξεκινήσει μόλις ολοκληρωθεί η ταφή του Πάπα είναι από τις πιο μυστικοπαθείς στον κόσμο. Τίποτα δεν είναι σίγουρο μέχρι να βγει λευκός καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα, σηματοδοτώντας την εκλογή του νέου Πάπα.

Η διαδικασία

Οι καρδινάλιοι είναι οι πιο στενοί συνεργάτες ενός Πάπα, διοικούν βασικά τμήματα του Βατικανού και επισκοπές ανά τον κόσμο. Όταν ένας Πάπας πεθαίνει ή παραιτείται, οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών συγκροτούν κονκλάβιο με στόχο την εκλογή του επόμενου Ποντίφικα από τις δικές τους τάξεις.

Η σύνθετη ψηφοφορία που θα ακολουθήσει θα δείξει κατά πόσον οι καρδινάλιοι που διόρισε ο Φραγκίσκος συμμερίζονται το όραμά του για κοινωνικά πιο ανοικτή Εκκλησία ή αν θεωρούν πως απαιτείται μια περίοδος επιστροφής σε πιο συντηρητικές θέσεις.

Η ακριβής ημερομηνία για την έναρξη του κονκλάβιου θα καθοριστεί τις επόμενες ημέρες, καθώς οι καρδινάλιοι φτάνουν στη Ρώμη.

Μόνο ένας Πάπας μπορεί να ορίσει καρδιναλίους, και οι επιλογές του συχνά αφήνουν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην Εκκλησία — τόσο γιατί αυτοί οι άνδρες βρίσκονται στις ανώτατες θέσεις, όσο και επειδή ένας εξ αυτών μπορεί να είναι ο επόμενος Ποντίφικας.

135 εκλέκτορες: Οι συσχετισμοί

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Βατικανού, στις 21 Απριλίου υπήρχαν συνολικά 252 καρδινάλιοι, εκ των οποίων 135 ήταν εκλέκτορες κάτω των 80 ετών. Από αυτούς, οι 108 είχαν διοριστεί από τον Φραγκίσκο, 22 από τον Βενέδικτο και 5 από τον Ιωάννη Παύλο Β΄.

Οι καρδινάλιοι χειροτονούνται σε τελετές που ονομάζονται κονσιστόρια, κατά τις οποίες λαμβάνουν το δαχτυλίδι και το κόκκινο μπιρέτο (τετράγωνο κάλυμμα κεφαλής), και ορκίζονται πίστη στον Πάπα — ακόμη και με κόστος τη ζωή τους, όπως συμβολίζει το κόκκινο χρώμα.

Μια λιγότερο ευρωκεντρική Εκκλησία

Ο Πάπας Φραγκίσκος πραγματοποίησε 10 κονσιστόρια, αυξάνοντας τις πιθανότητες ο διάδοχός του να είναι κι εκείνος μη Ευρωπαίος. Ενίσχυσε τη φωνή της Εκκλησίας σε περιοχές όπου οι καθολικοί είναι μειονότητα ή αυξάνονται ραγδαία, σε αντίθεση με τη στασιμότητα της Δύσης.

Για αιώνες, οι περισσότεροι καρδινάλιοι ήταν Ιταλοί — με εξαίρεση την περίοδο 1309-1377, όταν το Παπικό Κράτος είχε μεταφερθεί στην Αβινιόν της Γαλλίας. Η διεθνοποίηση του Κολλεγίου των Καρδιναλίων ξεκίνησε συστηματικά επί Παύλου ΣΤ’ και επιταχύνθηκε από τον Ιωάννη Παύλο Β΄, τον πρώτο μη Ιταλό Πάπα μετά από 455 χρόνια.

Παρότι η Ευρώπη διατηρεί ακόμα το μεγαλύτερο ποσοστό εκλεκτόρων (περίπου 39%), αυτό είναι σημαντικά μειωμένο σε σχέση με το 52% που κατείχε το 2013, όταν εξελέγη ο Φραγκίσκος. Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα προέρχεται πλέον από την Ασία και την Ωκεανία, με περίπου 20%.

Ο Φραγκίσκος διόρισε πάνω από 20 καρδινάλιους από χώρες που δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν εκπροσώπηση, κυρίως αναπτυσσόμενα κράτη όπως η Ρουάντα, το Πράσινο Ακρωτήρι, η Τόνγκα, η Μιανμάρ, η Μογγολία και το Νότιο Σουδάν, ή χώρες με ελάχιστους καθολικούς όπως η Σουηδία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αγνόησε μεγάλες ευρωπαϊκές επισκοπές που παραδοσιακά είχαν καρδινάλιο, θέλοντας να στείλει μήνυμα κατά του ευρωκεντρισμού.

Στις ΗΠΑ, παρέκαμψε επισκοπές όπως το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο, πιθανότατα λόγω της συντηρητικής στάσης των επικεφαλής τους. Αντίθετα, ανέδειξε τον Ρόμπερτ ΜακΈλροϊ, αρχιεπίσκοπο της Ουάσιγκτον, ο οποίος θεωρείται προοδευτικός σύμμαχος του Πάπα, ιδίως σε ζητήματα περιβάλλοντος και αποδοχής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Η παρακαταθήκη ενός Πάπα

Όσο περισσότερους καρδιναλίους ορίζει ένας Πάπας, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εκλεγεί κάποιος με παρόμοιες απόψεις. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας: οι καρδινάλιοι μπορεί να επιλέξουν κάποιον με διαφορετική θεολογική προσέγγιση, κρίνοντάς τον καταλληλότερο για τις προκλήσεις της εποχής.

Ο Βενέδικτος εξελέγη εν μέρει λόγω της μακράς συνεργασίας του με τον Ιωάννη Παύλο Β΄, αλλά όταν παραιτήθηκε το 2013, οι καρδινάλιοι στράφηκαν στον «outsider» Φραγκίσκο, αναγνωρίζοντας πως η Καθολική Εκκλησία χρειαζόταν έναν ηγέτη έξω από το προβληματικό Βατικανό και τη γηραιά Ευρώπη.

Αν και όσοι έχουν περάσει τα 80 δεν μπορούν να ψηφίσουν στο κονκλάβιο, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις Γενικές Συνελεύσεις που προηγούνται, όπου διαμορφώνεται το «προφίλ» του επόμενου Πάπα.

Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης, Σημερινή

Σκάνδαλο, το οποίο θα ήθελε η ΕΕ να πέσει στα μαλακά, αφορά στην κακή διαχείριση των κονδυλίων για την Πράσινη πολιτική. Αυτή η κακή διαχείριση είναι συναφής με τη «στόχευση» σε βάρος «συντηρητικών» βουλευτών και ευρωβουλευτών από τη μια και τον επηρεασμό ψήφισης νομοθεσιών από την άλλη, με χρήματα τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρείχε σε ΜΟΚ (Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς). Το σκάνδαλο κακοδιαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ ηγέρθη ακόμη και εντός της Ευρωβουλής από «συντηρητικά κόμματα», όπως είναι το EPP (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) και το ECR (Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές). Στο κάδρο προστίθεται το EfP (Ευρωπαϊκό Φεντεραλιστικό Κόμμα).

Παραδοχή Επιτροπής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση, με την οποία παραδέχεται την κακοδιαχείριση, που έχει γίνει με τα κονδύλια. Αναφέρει αυτολεξεί ότι «έχουν γίνει ακατάλληλες δράσεις μέσω lobbying» και προσθέτει: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνουν αλλαγές» ως προς τα κριτήρια και τον τρόπο που παραχωρούνται στο πλαίσιο του «Life Program» (αποτελείται από δυο τομείς: Ο ένας είναι το Περιβάλλον και ο άλλος αφορά στις Δράσεις για την Καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής). Το ποσό ανέρχεται σε 15,5 εκατομμύρια για 30 ΜΚΟ. Από αυτά, ελέγχονται τα 9 περίπου εκ. ευρώ.

«Σκιώδες Λόμπι»…

Οι κατηγορίες είναι ότι: Πρώτο, δίνονταν τα χρήματα σε ΜΚΟ με την προϋπόθεση ότι: α) Θα επηρεάζονταν «συντηρητικοί» βουλευτές και ευρωβουλευτές είτε για ν’ αλλάξουν άποψη είτε για να στοχεύσουν σε βάρος τους. β) Θα προωθούνταν νομοθεσίες για την Πράσινη πολιτική μέσω “shadow lobbying” (Σκιώδες Λόμπι). Σύμφωνα με τα στοιχεία, που έχουν συγκεντρωθεί, τα χρήματα αφορούν 16 νομοθεσίες. Δεύτερο, στις πρακτικές αυτές εμπλέκεται μια από τις μεγαλύτερες ΜΚΟ, η “European Environmental Bureau”, που ασκεί επιρροή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα Εθνικά Κοινοβούλια. Επί τη βάσει των πολιτικών εντολών της Επιτροπής, που ήταν προϋπόθεση για να δοθούν τα χρήματα, οι ΜΚΟ: Α) Θα έπρεπε να συνδράμουν στον κατευνασμό ή να στοχεύουν σε βάρος όσων ασκούσαν κριτική για την «Πράσινη Συμφωνία». Β) Να προωθήσουν σχετικές νομοθεσίες που ευνοούσε η Επιτροπή. Και αυτή η κακοδιαχείριση ήταν κάτω από την εξής πολιτική θέση: «Περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες».

Κατάχρηση κεφαλαίων

Όπως έχει ήδη γραφτεί στον ευρωπαϊκό Τύπο, από πλευράς του EPP, ο ευρωβουλευτής Peter Liese, τόνισε ότι η όλη διαδικασία συνιστά «κατάχρηση κεφαλαίων, που πρέπει να σταματήσει». Υπό κατηγορία βρίσκεται για όσα συνέβησαν και ο Frans Timermans, ο οποίος διετέλεσε αντιπρόεδρος της Επιτροπής και υπεύθυνος για μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και για έναν Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα. Του καταλογίζεται ότι ο ίδιος οργάνωσε τα συμβόλαια για τις MKO, αλλά με την προϋπόθεση να στοχεύουν σε βάρος όσων αντιδρούν. Εκτός από τις ΜΚΟ για το κλίμα και το περιβάλλον, γίνεται λόγος για εμπλοκή σε αντίστοιχες περιπτώσεις ΜΚΟ που ασχολούνται με το μεταναστευτικό. Το θέμα, δηλαδή, έχει ευρύτερες διαστάσεις. Το ερώτημα είναι εάν και πώς θα τελειώσει το ζήτημα αυτό ή εάν θα τεθεί κάτω από το χαλί, προκειμένου να μην πληγεί ακόμη περισσότερο η αξιοπιστία της ΕΕ.

Πολεμικές βιομηχανίες

Υπό τις υφιστάμενες συνθήκες γίνονται σκέψεις για περικοπές, προκειμένου να δοθούν τα χρήματα, περί τα 150 δις ευρώ. Επί τούτου είναι που θέλει να εμπλακεί η Τουρκία, λόγω της μεγάλης πολεμικής της βιομηχανίας, την οποία έχει αναπτύξει. Βεβαίως υπάρχει και το βέτο από πλευράς Αθηνών και Λευκωσίας, εφόσον η Τουρκία είναι εκτός της ΕΕ και κατακρατεί παράνομα την Κύπρο. Πέραν τούτου, η ΕΕ αντιμετωπίζει, πρόσθετα, την αμερικανική πολιτική και δη τους δασμούς, κυρίως επί της αυτοκινητοβιομηχανίας. Στην πολιτική του «chicken game» των ΗΠΑ με την ΕΕ, η τελευταία βρίσκεται μεταξύ συμπληγάδων: Των ΗΠΑ και της Κίνας. Γιατί; Διότι εάν δεν τα βρει η ΕΕ με τις ΗΠΑ, τότε θα στραφεί προς την Κίνα, η οποία, όμως, θα έχει το πάνω χέρι. Και, υπό αυτές τις συνθήκες, τι θα συμβεί; Θα υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει η Ευρώπη ό,τι ήταν η Κίνα για την Ευρώπη τις προηγούμενες δεκαετίες. Δηλαδή, οικονομική και εμπορική αποικία. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος. Ο δεύτερος αφορά στα θέματα της άμυνας και της ασφάλειας. Μπορεί μεν η ΕΕ να έχει αποφασίσει την αύξηση των δαπανών για την άμυνα, αλλά συνεχίζει να είναι εξαρτημένη από τη στήριξη του ΝΑΤΟ και δη των ΗΠΑ. Χωρίς αυτούς δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τη ρωσική απειλή. Συνεπώς, η στάση της έναντι των νέων κανόνων, που θέλει να επιβάλει ο Πρόεδρος Τραμπ επί των δασμών – για να καλύψει το εμπορικό ανισοζύγιο που είναι υπέρ της ΕΕ κατά 200 δις ευρώ το 2024 – περνά μέσα από τις εξαρτήσεις της ασφάλειας, για την οποία οι ΗΠΑ πληρώνουν, όπως ισχυρίζονται, το 68% των δαπανών του ΝΑΤΟ. Και αξιώνουν από την ΕΕ όπως τα κράτη μέλη της – που ανήκουν στο ΝΑΤΟ – αυξήσουν τις δαπάνες τους στο 5% επί του ΑΕΠ. Ο συμβιβασμός επί τούτου μπορεί να γίνει περί το 3% με 3,5%. Εάν, όμως, δεν αυξηθεί ο γενικότερος προϋπολογισμός της ΕΕ, θα πρέπει να γίνουν περικοπές. Το συναφές ερώτημα είναι, κατά πόσον οι περικοπές αυτές θα αγγίξουν και την Πράσινη πολιτική σε όλους ή σε μερικούς τομείς.

Πολυπολικό σύστημα και αποικιοκρατία

Επειδή είναι πρόδηλον ότι το παγκόσμιο σύστημα δεν κινείται σε μια πολυπολική μόνο βάση, αλλά και σε μια νεο-αποικιοκρατική, το πρόβλημα της ΕΕ είναι η έλλειψη πρώτων υλών, αλλά και η επιβράδυνση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, όπου τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα, καθώς και η Ρωσία είναι πρωταθλητές. Οι Κινέζοι έχουν επενδύσει παγκοσμίως, από την Ασία ώς την Αφρική και την Αμερική, για τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας και του εμπορίου, αλλά και των πρώτων υλών. Σε αυτήν την πολιτική θέλει ν’ απαντήσει ο Τραμπ, ξεκινώντας από το ζήτημα της Διώρυγας του Παναμά ώς τον έλεγχο της Γροιλανδίας, καθώς και την εκμετάλλευση του πλούτου της Ουκρανίας, εάν και όταν τελειώσει ο πόλεμος με τη Ρωσία.

«Drill baby drill»

Η ΕΕ έχει τις εξής αχίλλειες πτέρνες: 1) Την αμυντική της εξάρτηση από τις ΗΠΑ, που είναι στην παρούσα φάση μεγαλύτερη, λόγω της ρωσικής απειλής και του δικού τους ελλείμματος που αποτυπώνεται επί της απουσίας μιας αυτόνομης άμυνας. 2) Την εξάρτηση των αυτοκινητοβιομηχανιών της από την αγορά των ΗΠΑ και το δίλημμα των εταίρων ότι, αν δεν συμβιβαστούν με τον Τραμπ στους δασμούς, τι θα κάνουν; Θα πέσουν στις αγκάλες της Κίνας; 3) Στην ελλειμματική πολιτική στο θέμα της τεχνητής νοημοσύνης και σε κάτι άλλο. Το 4ο, δηλαδή, σημείο: Δεν αποδίδει ακόμη η Πράσινη ενέργεια και τεχνολογία της ΕΕ και αν οι ΗΠΑ, όπως και η Κίνα, καθώς και η Ρωσία ή άλλες χώρες, όπως η Ινδία, συνεχίσουν να λειτουργούν με τον παραδοσιακό τρόπο ή με λιγότερο Πράσινο τρόπο, από αυτόν με τον οποίο λειτουργεί η Ευρώπη, τότε τι θα συμβεί; Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ θα γίνει χειρότερη και η οικονομική της κατάσταση δυσμενέστερη. Είναι γνωστό το πολιτικό σλόγκαν του Τραμπ: «Drill baby drill».

Σιωπηρό «casus belli» και Ενέργεια

Επί τούτου είναι που η Κύπρος θα πρέπει ν’ αποφασίσει για την ενεργειακή της πολιτική. Πού και πώς θα στραφεί, αλλά και πώς θα οικοδομηθεί για τα επόμενα χρόνια. Συναφώς τονίζονται τα ακόλουθα: Α) Το καλώδιο και το φυσικό αέριο είναι δύσκολο, το μεν πρώτο να υλοποιηθεί, το δε δεύτερο να τύχει εκμετάλλευσης, αφού η Τουρκία προβάλλει βέτο μέσω της απειλής κρίσης. Υπάρχει σιωπηρό “casus belli”. Ενόσω υιοθετείται η εξευμενιστική πολιτική, μόνο με παρέμβαση τρίτων, και δη των Αμερικανών, μπορεί να υπάρξει πρόοδος επί των θεμάτων αυτών. Β) Η ηλιακή ενέργεια θα πρέπει να ενταχθεί σε μια στρατηγική με στόχο την ανακήρυξη της Κύπρου σε «Ηλιακό Πάρκο της ΕΕ». Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην τεχνολογική ανάπτυξη του τομέα αυτού μέσω των Πανεπιστημίων, κρατικών και ιδιωτικών. Υπάρχει τέτοια πρόθεση; Αν όχι, θα πρέπει να προκύψει. Διότι είναι αδικαιολόγητο να χάνεται τόση ηλιακή ενέργεια.

Αχίλλειες πτέρνες της ΕΕ

Τώρα, ως προς την τελευταία αχίλλειο πτέρνα της ΕΕ, αυτή αποτυπώνεται επί της έλλειψης αξιοπιστίας, που είναι συναφής: 1) Με την αδυναμία επίλυσης προβλημάτων που ταλανίζουν τους Ευρωπαίους πολίτες. 2) Με τη μειωμένη ποιότητα και αναποτελεσματικότητα της ηγεσίας των Βρυξελλών. 3) Με το δημοκρατικό έλλειμμα που αυξάνεται. Γιατί; Διότι όλο και περισσότερο οι Βρυξέλλες απομακρύνονται από τους πολίτες της περιφέρειας και των κρατών και αδυνατούν ν’ αντιληφθούν τι πραγματικά συμβαίνει και πώς θα δοθούν λύσεις στα προβλήματα. 4) Με τη διαφθορά και τα σκάνδαλα, που είτε πέφτουν στα μαλακά είτε μπαίνουν με έντεχνο τρόπο κάτω από το χαλί. Όπως είναι για παράδειγμα η περίπτωση των κονδυλίων για την Πράσινη πολιτική…

Ποιος θα σηκώσει πρώτος το τηλέφωνο; Ο «σιωπηλός Κινέζος» ή ο «απρόβλεπτος» Αμερικανός, διερωτάται η γαλλική Le Monde.

«Ο Σι Τζινπίνγκ, ο μαρξιστής-λενινιστής ιδεολόγος, πεπεισμένος για την ανωτερότητα του κινεζικού τύπου σοσιαλισμού και την αναγκαιότητα της χώρας του για παγκόσμια επικράτηση; Ή ο Ντόναλντ Τραμπ, μια αυτοαποκαλούμενη πολιτική ιδιοφυΐα, μεθυσμένος από μια εξουσία που, σύμφωνα με τις διαθέσεις του, του επιτρέπει να παίζει με την παγκόσμια οικονομία σαν να του ανήκει;»

«Περιμένουμε ένα τηλεφώνημα από το Πεκίνο », είπε ο πρόεδρος Τραμπ, μετά την επιβολή  των δασμών στην Κίνα, ύψους 245%.

Αλλά με τον κινέζο πρόεδρο Σι, ο Τραμπ φαίνεται να προσκρούει στο… Σινικό Τείχος. Δεν υπάρχει θέμα υποχώρησης της Κίνας στις ΗΠΑ, λένε βετεράνοι Ευρωπαίοι διπλωμάτες, που έχουν υπηρετήσει στο παρελθόν στο Πεκίνο.

«Γιατί όσο και αν τονίζει ο Αμερικανός πρόεδρος πώς θέλει διαπραγματεύσεις με το Πεκίνο, οι Κινέζοι θεωρούν πώς για την ομάδα Τραμπ το θέμα δεν είναι μόνο οι πέρα ​​δασμοί. Αυτό που διακυβεύεται μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών υπερβαίνει κατά πολύ τα οικονομικά. Συναγωνίζονται για την παγκόσμια υπεροχή».

Σύμφωνα με τη Le Monde, η εμπορική συνθηκολόγηση που επιθυμεί ο Τραμπ έχει πολύ άσχημη απήχηση στην Κίνα, μια χώρα που «εκτρέφεται» με εκδίκηση για τις ταπεινώσεις που της προκάλεσε η Δύση τον 19ο αιώνα με τους Πολέμους του Οπίου».

Ηδη, η Κίνα μπόρεσε να επιτύχει, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως σήμερα, ένα τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα με τον υπόλοιπο κόσμο (992, 16 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις μόνο για το 2024, εκ των οποίων πάνω από 331 δισ. μόνο με τις ΗΠΑ). Μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2025, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τις ΗΠΑ ήταν πάνω από 75 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η παγκόσμια υπεροχή

Η νέα εμπορική σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας είναι το τελευταίο επεισόδιο στη μονομαχία του αιώνα για παγκόσμια υπεροχή.

Υπέρμαχος του προστατευτισμού από τη δεκαετία του 1980, ο Τραμπ πιστεύει ότι η ανανεωμένη δύναμη της Αμερικής βρίσκεται στην αυτονομία της.

Αντίθετα, ο Σι βασίζεται στην παγκοσμιοποίηση για να εξασφαλίσει την κυριαρχία της Κίνας. Η χώρα έχει χτίσει μια τεράστια μεταποιητική βιομηχανία και η φιλοδοξία της είναι να κατακτήσει το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς, κυρίως χάρη στο  ελεύθερο εμπόριο. «Φαίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι ο δασμολογικός πόλεμος που εξαπέλυσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είναι στην πραγματικότητα μια σαφής προσπάθεια να περιοριστεί η υπερβολική δύναμη της Κίνας, ο πραγματικός στόχος της δασμολογικής πολιτικής της αμερικανικής κυβέρνησης», συνοψίζουν οι βετεράνοι διπλωμάτες.

Αλλωστε, ήταν ο τέως πρόεδρος Μπάιντεν που ξεκίνησε μια πολιτική ισχυρών εντάσεων με την Κίνα, όχι μόνο για το θέμα που σχετίζεται με την Ταϊβάν, αλλά και για την εξαγωγή  ημιαγωγών. Τον Οκτώβριο του 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν ευρείς εξαγωγικούς περιορισμούς σε προηγμένα τσιπ και εξοπλισμό κατασκευής ημιαγωγών.

«Στόχος είναι ο περιορισμός της πρόσβασης της Κίνας σε ημιαγωγούς αιχμής, με μια ευρεία προσπάθεια αποκοπής της Κίνας από τους πιο ισχυρούς επεξεργαστές υπολογιστών στον κόσμο, τις εισροές που απαιτούνται για την ανάπτυξη και λειτουργία εξελιγμένων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης», εξηγούν Ευρωπαίοι επιστήμονες.

Πριν από οποιονδήποτε άλλον, η Κίνα είχε καταλάβει άλλωστε ότι το μέλλον θα διαδραματιζόταν στην ενεργειακή μετάβαση και τα μικροτσίπ, και η επεκτατική της πολιτική στην Αφρική και τη Νότια Αμερική στόχευε ακριβώς σε αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

Ο πρόεδρος Τραμπ έχει ήδη απειλήσει να πλήξει με πρόσθετους δασμούς όποιον κάνει συμφωνίες με τους Κινέζους.

Σύμφωνα μάλιστα με πηγές που είναι εξοικειωμένες με τις εμπορικές διαπραγματεύσεις ΗΠΑ -ΕΕ, η κυβέρνηση Τραμπ ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο να επεκτείνει τον πόλεμο εναντίον του Πεκίνου πέρα ​​από τους  δασμούς που ισχύουν σήμερα.

Εμπόδια στις κινεζικές εξαγωγές

Στο πλαίσιο αυτής της συνεχιζόμενης συζήτησης, η Ουάσιγκτον, μεταξύ άλλων στόχων, θέλει να εφαρμόσει ένα σχέδιο παρεμπόδισης των κινεζικών εξαγωγών σε παγκόσμια κλίμακα. «Οι εξαγωγές ήταν η «σωτηρία» της κινεζικής οικονομίας και εάν ο Τραμπ επιμείνει με τους δασμούς, οι κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειωθούν κατά ένα τέταρτο έως ένα τρίτο», δήλωσε στο BBC ο Χάρι Μέρφι Κρουζ, οικονομολόγος της Moody’s Analytics.

Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι σε ορισμένους τομείς, όπως εκείνους που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση, είναι αδύνατο να αντικατασταθούν τα κινεζικά προϊόντα. Για παράδειγμα, η Κίνα έχει σχεδόν το μονοπώλιο στην παραγωγή ηλιακών συλλεκτών.

Το Πεκίνο έχει επίσης τον έλεγχο του 70% των θεμελιωδών σπάνιων γαιών, από τις οποίες προέρχονται αυτά τα πολύ πολύτιμα υλικά, για την κατασκευή πολλών τεχνολογικών προϊόντων, όπως μικροτσίπ ή βασικών  εξαρτημάτων στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι μία από τις πρώτες κινεζικές αντιδράσεις στην αύξηση των αμερικανικών δασμών ήταν ακριβώς η διακοπή στις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Έτσι, μια μετωπική σύγκρουση κινδυνεύει να αποτελέσει πρόβλημα για όλους.

«Κλειδί» η ΕΕ

Η συστηματική προσπάθεια των ΗΠΑ είναι περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένες τεχνολογίες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία πρόθεση να χάσουν την τεχνολογική τους υπεροχή, η οποία κινδυνεύει σοβαρά από τις προσπάθειες του Σι Τζιπίνγκ, σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένες, να γίνει η Κίνα υπερδύναμη και σε αυτόν τον τομέα και να μην είναι απλώς το εργοστάσιο του κόσμου.

Ο πραγματικός σκοπός του Τραμπ είναι να διαπραγματευτεί μειώσεις δασμών με χώρες και οικονομικές περιοχές, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση που θα συμφωνήσουν  να περιορίσουν τις κινεζικές εισαγωγές τους. Και, σε αυτόν τον τομέα, η ΕΕ είναι το «κλειδί».

Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος των δασμών, υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός αναλύσεων που υποστηρίζουν ότι η Κίνα είναι έτοιμη να ανακατευθύνει μεγάλο μέρος των εξαγωγών της από τις  ΗΠΑ, στην Ευρώπη. Η ΕΕ είναι ένα μπλοκ όπου οι καταναλωτές εμφανίζουν προτιμήσεις παρόμοιες  με αυτές των Αμερικανών. «Εάν η ΕΕ δεν απαντήσει επιβάλλοντας φραγμούς και δασμούς σε προϊόντα κινεζικής κατασκευής, οι παραγωγοί του ασιατικού γίγαντα θα πλημμυρίσουν τη Γηραιά Ήπειρο με τα προϊόντα τους», λένε Αμερικανοί αναλυτές.

Η Ουάσιγκτον έχει αποφασίσει σημαντικές εξαιρέσεις για τις εξαγωγές αμερικανικών ψηφιακών κολοσσών που έχουν εγκαταστήσει τα εργοστάσιά τους στην Κίνα. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι πραγματικά σίγουρο με τον Τραμπ.

Το «όπλο» του χρέους

Η Κίνα έχει άλλωστε ένα εντελώς διαφορετικό «όπλο» στα χέρια της, που αν το χρησιμοποιήσει, θα μπορούσε να βυθίσει τις ΗΠΑ στο χάος: Τα αμερικανικά ομόλογα.

Η Κίνα έχει μεγάλες συμμετοχές σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Κατέχει περίπου 760 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικά ομόλογα και αν τα πουλούσε, θα βύθιζε τις ΗΠΑ στο χάος.

«Μια μαζική πώληση αμερικανικών κρατικών ομολόγων από την Κίνα θα αύξανε την προσφορά ομολόγων στην αγορά, γεγονός που θα μείωνε τις τιμές τους και θα αύξανε τις αποδόσεις.Οι υψηλότερες αποδόσεις αυξάνουν το κόστος χρηματοδότησης για την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές στις ΗΠΑ, καθώς τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά δάνεια, γίνονται πιο ακριβά» εξηγούν Αμερικανοί οικονομολόγοι.
Αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει την αμερικανική οικονομία ή, στη χειρότερη περίπτωση, να προκαλέσει ύφεση. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι μια σημαντική πώληση θα μπορούσε να αυξήσει τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων κατά 0,5 έως 1%, κάτι που θα είχε σημαντικές συνέπειες.

Μια πώληση αμερικανικών ομολόγων θα μπορούσε να αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη και στο δολάριο, καθώς η Κίνα θα μπορούσε να μετατρέψει σε άλλα νομίσματα, μεγάλα αποθεματικά σε δολάρια. Μια υποτίμηση του δολαρίου θα έκανε τις εισαγωγές στις ΗΠΑ πιο ακριβές και θα τροφοδοτούσε τον πληθωρισμό, γεγονός που θα αύξανε το κόστος ζωής. Ωστόσο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα μπορούσε να παρέμβει αγοράζοντας ομόλογα για να σταθεροποιήσει την αγορά, όπως συνέβη στο παρελθόν σε άλλες αναταραχές.

Αν και ορισμένοι οικονομολόγοι θεωρούν αυτό το σενάριο ως μη ρεαλιστικό επειδή θα είχε επίσης μειονεκτήματα και για την Κίνα, υπάρχουν λόγοι που το κάνουν αρκετά πιθανό. Ο πιο σημαντικός λόγος: η Κίνα είναι απίθανο να αγνοεί πόσο εύκολο ήταν, στην περίπτωση της Ρωσίας, να παγώσουν οι ρωσικές καταθέσεις σε ξένες τράπεζες, λόγω των κυρώσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εάν οι ΗΠΑ έκαναν το ίδιο όσον αφορά τα κρατικά ομόλογα που κατέχει η Κίνα, το Πεκίνο δεν θα μπορούσε πλέον να πουλήσει αυτά τα ομόλογα. Θα ήταν λοιπόν λογικό η Κίνα να πουλάει όσα ομόλογα μπορεί. Αλλωστε τον τελευταίο χρόνο φαίνεται να έχει πουλήσει αμερικανικά κρατικά ομόλογα, άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

ΠΗΓΗ: Ναυτεμπορική