Αυτό που ίσως δεν έχει γίνει επαρκώς αντιληπτό είναι η αύξηση της έντασης, αλλά και της έκτασης, που συνεχώς λαμβάνει ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων και των συμμάχων τους, πέρα από τα μέτωπα της Ουκρανίας και του Ισραήλ. Ο οποίος μπορεί να ανατρέψει μακροχρόνιες ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή μας, καθιστώντας την Ελλάδα ευάλωτη σε εξελίξεις που θα την επηρεάσουν άμεσα, γεωπολιτικά αλλά και οικονομικά.

H αντιπαράθεση υπερδυνάμεων πλησιάζει τα σύνορά μας

Γράφει ο Γιώργος Παπανικολάου, Euro2day.gr

Oι περισσότεροι στην Ελλάδα, περιλαμβανομένου μεγάλου μέρους της πολιτικής και επιχειρηματικής «ελίτ», παρακολουθούν τις συρράξεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή ως ζοφερά μεν γεγονότα, τα οποία όμως επιδρούν μόνο έμμεσα στη χώρα μας, κυρίως μέσω των ενεργειακών τιμών και των πιθανών επιπτώσεων στις ισορροπίες με την Τουρκία.

Αυτό εξηγεί ως ένα βαθμό και τη σχεδόν απόλυτη ταύτιση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας με τις θέσεις των ΗΠΑ και της κυρίαρχης σήμερα ευρωπαϊκής πολιτικής, ασχέτως αν ιδιωτικά κυβερνητικές πηγές εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για την πορεία των ευρύτερων εξελίξεων.

Επιγραμματικά, η πραγματιστική εκτίμησή τους είναι ότι η στάση αυτή είναι θεμιτή και απαραίτητη, καθώς οι ΗΠΑ αποτελούν βασικό εγγυητή έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων, ενώ η Ευρώπη, λόγω του υπέρογκου ελληνικού χρέους, σχεδόν αποκλειστικό «μεγαλοπιστωτή» της χώρας.

Αυτό που ίσως δεν έχει γίνει επαρκώς αντιληπτό είναι η αύξηση της έντασης, αλλά και της έκτασης, που συνεχώς λαμβάνει ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων και των συμμάχων τους, πέρα από τα μέτωπα της Ουκρανίας και του Ισραήλ. Ο οποίος μπορεί να ανατρέψει μακροχρόνιες ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή μας, καθιστώντας την Ελλάδα ευάλωτη σε εξελίξεις που θα την επηρεάσουν άμεσα, γεωπολιτικά αλλά και οικονομικά.

Τα όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, όπου η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ συνοδεύτηκε από επέλαση τζιχαντιστών στη Βόρεια Συρία του Άσαντ, με την υποστήριξη της Τουρκίας, και τις ΗΠΑ να αρνούνται επισήμως οποιαδήποτε εμπλοκή, αποτελεί τη μία όψη αυτών των εξελίξεων.

Λόγω της στρατηγικής θέσης της Συρίας στην περιοχή, η νέα σύρραξη επηρεάζει ζωτικά συμφέροντα όλων των μεγάλων δυνάμεων της περιοχής, από τη Ρωσία και το Ιράν έως τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ενώ δεν αποκλείεται η εμπλοκή του Ιράκ και άλλων αραβικών κρατών.

Η αποσταθεροποίηση μιας από τις πιο ευαίσθητες περιοχές της υδρογείου εντείνεται με «τουρκικό δάκτυλο», χωρίς να υπάρχει ακόμη σαφής εικόνα ποιοι θα ωφεληθούν και πόσο, από τη νέα σύρραξη.

Ευρώπη: Ξέσπασε πόλεμος επιρροής με υβριδικά χαρακτηριστικά

Ίσως περισσότερο σημαντικό είναι ότι ο θερμός πόλεμος στην Ουκρανία συνοδεύεται το τελευταίο διάστημα από έναν πόλεμο επιρροής που τείνει να πάρει υβριδικά χαρακτηριστικά σε ευρωπαϊκές περιοχές, όπως η Μολδαβία, η Γεωργία, πλέον και η Ρουμανία, όπου τα αμερικανο-ευρωπαϊκά συμφέροντα συγκρούονται με τα ρωσικά (και τα κινεζικά, όπως θα δούμε στη συνέχεια), με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Στη Γεωργία, όλα δείχνουν ότι είμαστε κοντά στα πρόθυρα μιας εξέγερσης, ανάλογης με αυτή που συνέβη στην Ουκρανία το 2014, πυροδοτώντας τις εξελίξεις που οδήγησαν στον πόλεμο. Οι πορείες είναι καθημερινές με βίαια επεισόδια, επειδή η κυβέρνηση (τη νομιμότητα της οποίας αμφισβητεί η αντιπολίτευση) πάγωσε τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, ενώ η φιλοευρωπαία Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρνείται να αποχωρήσει στη λήξη της θητείας της.

Στη Ρουμανία, η απολύτως αιφνιδιαστική νίκη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών ενός δεξιού φανατικού εθνικιστή που κατηγορείται ως φιλορώσος δημιούργησε πανικό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και κρίση στη χώρα, καθώς οι κυβερνητικοί υποψήφιοι καταποντίστηκαν, ενώ το ανώτατο δικαστήριο εξετάζει την ακύρωση των εκλογών, κάτι που μπορεί να ρίξει λάδι στη φωτιά.

Μετά από μια ισχνή νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων στις προεδρικές εκλογές κι ένα δημοψήφισμα για την ΕΕ, που πέρασε εντελώς οριακά χάρη στους κατοίκους εξωτερικού, η Μολδαβία οδεύει σε βουλευτικές εκλογές τον Ιούλιο του 2025, από τις οποίες δεν αποκλείεται να προκύψουν επίσης σημαντικές εκπλήξεις. Και στις δύο αυτές χώρες η πολιτική αντιπαράθεση -με την ανάμιξη εξωτερικών παραγόντων- τείνει να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις.

Στα Βαλκάνια, οι εστίες κρίσης είναι ευδιάκριτες. Η κατάσταση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου είναι τεταμένη, με διαρκή κρούσματα αντιπαράθεσης, ενώ το ομοσπονδιακό κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δείχνει έτοιμο να διαλυθεί, από τους Σέρβους εθνικιστές. Η Βουλγαρία βρίσκεται σε μόνιμο καθεστώς αδυναμίας σχηματισμού σταθερής κυβέρνησης, η Αλβανία του Έντι Ράμα σκληραίνει τη στάση της έναντι της Ελλάδος και δείχνει να ξαναθυμάται την ιδέα της «μεγάλης Αλβανίας», ενώ οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας κάνουν ό,τι μπορούν για να μην πειθαρχήσουν στη συμφωνία των Πρεσπών.

Ο εθνικισμός έχει επανακάμψει και υποθάλπεται από τις ανταγωνιζόμενες δυνάμεις, ανάλογα με τα συμφέροντά τους.

Η Τουρκία βλέπει τη στρατηγική της σημασία να αυξάνεται στη Μέση Ανατολή και στον Καύκασο, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν μένει αμέτοχη και στις εξελίξεις στα Βαλκάνια. Στις σχέσεις με την Ελλάδα, διαταράσσει τα «ήρεμα νερά» όποτε το κρίνει σκόπιμο, με δηλώσεις αλλά και ενέργειες επί του πεδίου (όπως στην Κάσο), ενώ η ελληνική διπλωματία δείχνει να αντιδρά υποτονικά. Κι αυτό δημιουργεί διεθνώς την αίσθηση ότι η χώρα μας βρίσκεται στη θέση του «ικέτη».

Ακόμη και το μεγάλο έργο διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ (Great Sea Interconnector), η υλοποίηση του οποίου δεν απαιτεί καμία συναίνεση της Τουρκίας σύμφωνα με οποιαδήποτε ερμηνεία του διεθνούς δικαίου, δείχνει να υποφέρει από δισταγμούς και καθυστερήσεις, λόγω Τουρκίας. Που δημιουργούν πλέον υποψίες ότι δεν αφορούν μόνο την κυπριακή πλευρά και τα εγχώρια συμφέροντά της, αλλά και την ελληνική.

Τα κενά εξουσίας στον πυρήνα της Δύσης και η Ελλάδα

Ο χρονισμός όσων συμβαίνουν δεν είναι τυχαίος. Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος Μπάιντεν είναι πλέον «κουτσή πάπια» κατά τη γνωστή έκφραση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο μηχανισμός του «βαθέος κράτους» στην εξωτερική πολιτική δεν παρεμβαίνει. Το είδαμε στην Ουκρανία, το βλέπουμε και στη Μέση Ανατολή.

Ο «συναλλακτικός» Τραμπ θα αναλάβει τα ηνία της υπερδύναμης σε περίπου δύο μήνες, ενώ η σύνθεση της κυβέρνησής του είναι τέτοια που δεν επιτρέπει ουσιαστικές προγνώσεις για τις πολιτικές που τελικά θα ακολουθήσει. Κι όσα συμβαίνουν αυτό το διάστημα, απειλούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα για τη διοίκησή του.

Στο μεταξύ, η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε πολλαπλά αδιέξοδα. Η εκτεταμένη οικονομική δυσπραγία συνοδεύεται από την de facto εμπλοκή της στη γεωπολιτική αντιπαράθεση και την απόπειρα σταδιακής μετάλλαξης του χαρακτήρα της, από καθαρά οικονομική ένωση και σε αμυντική, κάτι που όμως δεν έχει μόνο πλεονεκτήματα αλλά και -σοβαρά- μειονεκτήματα.

Η Κομισιόν της «βασίλισσας», όπως αποκαλείται, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στελεχωμένη σε απολύτως κρίσιμα σημεία από εκπροσώπους κρατών της ευρύτερης Βαλτικής, με φιλοπολεμική στάση απέναντι στη Ρωσία, επιδιώκει να υποκαταστήσει την άτυπη κυριαρχία Γαλλίας και Γερμανίας. Διευκολύνεται από τη συγκυρία, καθώς η πρώτη είναι ένα βήμα πριν την πολιτική και οικονομική κρίση, ενώ η δεύτερη οδεύει προς τις εκλογές, με μια αδύναμη κυβέρνηση μειοψηφίας.

Τα κράτη της Βαλτικής, όμως, φαίνεται ότι βρίσκουν αντίβαρο στο ρεύμα που αρχίζει να δημιουργείται στην Κεντρική και τη Νότια Ευρώπη. Σε Ουγγαρία, Σλοβακία, οι κυβερνήσεις έχουν εντελώς διαφορετική γεωπολιτική αντίληψη, ενώ στην Αυστρία και την Τσεχία, το ίδιο συμβαίνει με τις πρώτες σε απήχηση πολιτικές δυνάμεις. Η Ρουμανία ίσως είναι το επόμενο «ντόμινο».

Αυτή η γεωγραφική διαφοροποίηση έχει εξήγηση. Σε ένα μεγάλο τμήμα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπως και στα Βαλκάνια, Ηνωμένες Πολιτείες και Ε.Ε. παύουν σταδιακά να αποτελούν τη μόνη γεωπολιτική και οικονομική διέξοδο.

Όσο πιο πολύ κινείται η Ευρωπαϊκή Ένωση στη γραμμή της απόλυτης ταύτισης με τις ΗΠΑ, τόσο διεισδύει η συμμαχία των διευρυμένων BRICS, με βασικό μοχλό τα κινεζικά και ρωσικά συμφέροντα, προωθώντας τις δικές της υποσχέσεις οικονομικής ανάπτυξης.

Σε αυτό το εξαιρετικά σύνθετο και ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η ελληνική διπλωματία δείχνει εδώ και πολύ καιρό να κινείται παθητικά, περισσότερο ως άβουλος παρατηρητής εξελίξεων και αποδέκτης συμμαχικών προταγμάτων, εγκλωβισμένη σε παραδοσιακά σχήματα αντίληψης και ερμηνείας των γεγονότων.

Συνολικά η κεντρική πολιτική σκηνή στην Αθήνα δείχνει απορροφημένη από εσωτερικά θέματα και εξελίξεις, με εξαίρεση ίσως τις ελληνοτουρκικές επαφές. Οι όποιες γεωπολιτικές συζητήσεις αφορούν αποσπασματικά την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, χωρίς να συνθέτουν ουσιαστικά το ευρύτερο πλαίσιο «αταξίας» στο παγκόσμιο σύστημα, που δημιουργεί ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων.

Σχεδόν ωσάν να θεωρούν ότι όσα συμβαίνουν διεθνώς, πλέον όλο και πιο κοντά στη γειτονιά μας, δεν αντικατοπτρίζουν εν δυνάμει τεκτονικές αλλαγές, με μεγάλες προκλήσεις, ενδεχομένως και ευκαιρίες, αλλά μια συγκυριακή «μπόρα που θα περάσει».

Όμως εξωτερική πολιτική δεν γίνεται με μονοδιάστατες προσδοκίες και χλιαρές αντιδράσεις. Ιδίως όταν αρκετές προγνώσεις δείχνουν ότι μπορεί να έπονται σφοδρές καταιγίδες…

Του Fatih Yurtsever*

Αντικυβερνητικοί μαχητές ποζάρουν για μια φωτογραφία μπροστά από την ακρόπολη ορόσημο του Χαλεπίου νωρίς στις 30 Νοεμβρίου 2024. – Οι τζιχαντιστές και οι υποστηριζόμενοι από την Τουρκία σύμμαχοί τους εισέβαλαν στη δεύτερη πόλη Χαλέπι της Συρίας στις 29 Νοεμβρίου, καθώς έκαναν μια αστραπιαία επίθεση κατά των δυνάμεων της Κυβέρνηση που υποστηρίζεται από το Ιράν και τη Ρωσία. (Φωτογραφία Abdulaziz KETAZ / AFP).

Ηεμπλοκή της Τουρκίας στην πρόσφατη επίθεση στο Χαλέπι που διεξήχθη από Σύριους αντάρτες, με επικεφαλής τους μαχητές της Hayat Tahrir al-Sham (HTS), έχει προσελκύσει σημαντική διεθνή προσοχή, με ισχυρισμούς για παροχή στρατιωτικής και υλικοτεχνικής υποστήριξης στο HTS. Σύμφωνα με τον Ρώσο αναλυτή Kerim Has, η επιχείρηση της ομάδας δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συγκατάθεση της Άγκυρας, υπογραμμίζοντας τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας για την αναμόρφωση της ισορροπίας δυνάμεων στη βόρεια Συρία.

Η επίθεση υπό την ηγεσία των HTS στο Χαλέπι έχει διαταράξει την εύθραυστη σταθερότητα, για χρόνια, στη βόρεια Συρία. Σε μια ταχεία εκστρατεία, η ομάδα έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος του Χαλεπίου, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Συρίας και βασικών εδαφών, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών θέσεων κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου Χαλέπι-Δαμασκού (M5), αποκόπτοντας ουσιαστικά κρίσιμους δρόμους ανεφοδιασμού για το καθεστώς Άσαντ. Ο ερευνητής δημοσιογράφος Fehim Taştekin σημειώνει ότι αυτό σηματοδοτεί μια κρίσιμη οπισθοδρόμηση για τον συριακό στρατό, ο οποίος αγωνίστηκε να αναπτύξει μια αποτελεσματική άμυνα λόγω των εκτεταμένων πόρων του και του μειωμένου ελέγχου στην περιοχή.

Το HTS είναι ένας συνασπισμός τζιχαντιστικών ομάδων που μάχεται ενάντια στην κυβέρνηση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Δημιουργήθηκε το 2017 με βάση την τζιχαντιστική οργάνωση Jabhat al-Nusra (αναγνωρισμένη ως τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία), η οποία ιδρύθηκε στην αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το 2012, ως τοπικό παράρτημα της Αλ Κάιντα (επίσης αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία).

Ο συνασπισμός αρνείται επί του παρόντος οποιαδήποτε σχέση με το τελευταίο. De facto, η μαχητική μονάδα της Jabhat al-Nusra δεν υπάρχει πλέον, αν και ορισμένοι διοικητές πεδίου συνεχίζουν να αποτελούν μέρος του HTS και μάλιστα φέρουν τα παλιά του σύμβολα.

Ο αναλυτής Ömer Murat, πρώην Τούρκος διπλωμάτης, υπογραμμίζει τις ενισχυμένες στρατιωτικές δυνατότητες του HTS, ιδιαίτερα στον πόλεμο με drone, ως καθοριστικό χαρακτηριστικό της επιχείρησης. Αυτή η τεχνολογική πρόοδος όχι μόνο ενίσχυσε το HTS στο πεδίο της μάχης, αλλά απέδειξε επίσης την ικανότητα της ομάδας να προσαρμόζεται και να καινοτομεί ως απάντηση στους επίμονους ρωσικούς και συριακούς βομβαρδισμούς.

Ο ειδικός της Ρωσίας Has υποστηρίζει επίσης ότι η επιτυχία του HTS θα ήταν αδιανόητη χωρίς τη στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη της Τουρκίας. Η παροχή προηγμένων όπλων από την Άγκυρα και ο συντονισμός της με το HTS ευθυγραμμίζονται με ευρύτερους στρατηγικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης της κουρδικής επιρροής στη βόρεια Συρία και της θέσης της ως βασικής δύναμης στην περιοχή.

Η διπλή ατζέντα της Τουρκίας είναι εμφανής. Ενώ η Άγκυρα αρνείται επίσημα την άμεση ανάμειξη, ο Ομέρ Μουράτ υπογραμμίζει ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την επίθεση για να αξιοποιήσει την περιφερειακή θέση της Τουρκίας.

Σημειώνει πιθανή συνεργασία με το Ισραήλ και ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εκμετάλλευση του εξασθενημένου κράτους της Χεζμπολάχ, αναδιαμορφώνοντας έτσι τη δυναμική της ισχύος στη βόρεια Συρία. Αυτή η συνεργασία, προτείνει ο Μουράτ, σηματοδοτεί μια βαθύτερη γεωπολιτική στρατηγική που στοχεύει στην επέκταση της επιρροής της Τουρκίας ενώ περιθωριοποιεί κουρδικές ομάδες όπως οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG).

Το YPG είναι μια κατά κύριο λόγο κουρδική πολιτοφυλακή που δρα στη βόρεια Συρία και υπήρξε βασική δύναμη στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε, ενώ υπηρετεί επίσης ως ένοπλη πτέρυγα των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων υπό την ηγεσία των Κούρδων και υποστηρίζει την κουρδική αυτονομία στην περιοχή.

Η καταδίκη της επίθεσης από τη Μόσχα ως παραβίαση της συριακής κυριαρχίας αντανακλά την απογοήτευσή της, αλλά οι ενέργειές της παραμένουν περιορισμένες. Το αποδίδει αυτό στην εκτροπή των πόρων της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία, αφήνοντας τις δυνάμεις του Άσαντ ευάλωτες. Ο δημοσιογράφος Taştekin σημειώνει ότι η ρωσική στρατιωτική υποστήριξη, κάποτε καθοριστική για τη διατήρηση του καθεστώτος του Άσαντ, έχει μειωθεί σημαντικά, επιτρέποντας στο HTS να εκμεταλλευτεί τα κενά στην άμυνα του συριακού στρατού.

Η μειωμένη ικανότητα του Ιράν στην περιοχή έπαιξε επίσης κρίσιμο ρόλο. Τα πρόσφατα ισραηλινά χτυπήματα έχουν αποδυναμώσει σοβαρά τη Χεζμπολάχ, έναν από τους βασικούς πληρεξούσιους της Τεχεράνης, με τον Μουράτ να υπολογίζει σοβαρές απώλειες και μια κρίση ηγεσίας εντός της οργάνωσης. Ενώ το Ιράν έχει στείλει ενισχύσεις από το Ιράκ και τον Λίβανο, η αποτελεσματικότητά τους στην ανάσχεση της προέλασης του HTS παραμένει αβέβαιη.

Ο Μουράτ υπογραμμίζει επίσης πώς αυτές οι εξελίξεις έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες για την Τουρκία. Εκμεταλλευόμενη τη μειωμένη επιρροή του Ιράν και το προκύπτον κενό ισχύος, η Άγκυρα έχει τοποθετηθεί ως αποφασιστικός παράγοντας στην περιοχή. Ωστόσο, αυτή η αλλαγή κινδυνεύει να αυξήσει τις εντάσεις με την Τεχεράνη και τη Μόσχα, αποσταθεροποιώντας δυνητικά τις εύθραυστες αποφάσεις της Ατάνα.

Η Συμφωνία της Αστάνα, γνωστή και ως Διαδικασία της Αστάνα, αναφέρεται σε μια σειρά διπλωματικών συναντήσεων και συμφωνιών με στόχο την επίλυση του συριακού εμφυλίου πολέμου. Ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2017 στην Αστάνα του Καζακστάν, η διαδικασία περιλαμβάνει βασικά τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Ρωσίας, του Ιράν και εκπροσώπων από τη συριακή κυβέρνηση και ομάδες της αντιπολίτευσης.

Το YPG υπό την ηγεσία των Κούρδων παραμένει κρίσιμος παράγοντας στην εξελισσόμενη σύγκρουση. Ελέγχοντας γειτονιές όπως το Sheikh Maqsoud και το Ashrafiye στο Χαλέπι καθώς και το Tal Rifaat, οι κουρδικές δυνάμεις βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού. Ο εμπειρογνώμονας για τη Μέση Ανατολή Ενές Έσεν, επίσης πρώην Τούρκος διπλωμάτης, καθώς και ο δημοσιογράφος Ταστεκίν προειδοποιούν αμφότεροι ότι οποιαδήποτε επίθεση με την υποστήριξη της Τουρκίας στοχεύει αυτές τις περιοχές θα μπορούσε να προκαλέσει εκτεταμένη αστάθεια. Επιπλέον, ο Μουράτ επισημαίνει ότι το κουρδικό ζήτημα παραμένει κεντρικό στους υπολογισμούς της Άγκυρας, με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να στοχεύει πιθανότατα να αποδυναμώσει την κουρδική αυτονομία ενώ ταυτόχρονα διαπραγματεύεται με τη Δαμασκό και άλλους ενδιαφερόμενους.

Η επίθεση στο Χαλέπι υπογραμμίζει την ευθραυστότητα του πολιτικού και στρατιωτικού τοπίου της Συρίας. Ο πρώην διπλωμάτης Μουράτ προτείνει ότι οι στρατηγικοί υπολογισμοί του Ερντογάν στοχεύουν στην αναμόρφωση της δυναμικής ισχύος της περιοχής, χρησιμοποιώντας την επιρροή της Τουρκίας στο HTS και σε άλλες ομάδες ως μοχλό.

Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση κινδυνεύει επίσης να αποξενώσει συμμάχους όπως η Ρωσία και το Ιράν, πιθανώς να καταρρεύσει το πλαίσιο της Αστάνα.

Για το καθεστώς του Άσαντ, το διακύβευμα είναι υπαρξιακό. Ένας συνδυασμός οικονομικής κατάρρευσης, στρατιωτικής κόπωσης και φθίνουσας υποστήριξης από τη Ρωσία και το Ιράν άφησε τη Δαμασκό ανεπαρκώς εξοπλισμένη για την ανάκτηση χαμένων εδαφών. Ο Fehim Taştekin προειδοποιεί ότι η επιστροφή ενός διχασμένου Χαλεπίου θα σηματοδοτήσει μια καταστροφική οπισθοδρόμηση για τη συριακή κυβέρνηση, αναιρώντας χρόνια εδαφικής εδραίωσης.

Η επίθεση στο Χαλέπι είναι κάτι περισσότερο από μια στρατιωτική επιχείρηση. είναι ένας πολύπλοκος γεωπολιτικός ελιγμός με εκτεταμένες επιπτώσεις. Καθώς η σκόνη κατακάθεται, η περιοχή αντιμετωπίζει την προοπτική της εντατικοποίησης των συγκρούσεων, της αλλαγής των συμμαχιών και ενός αβέβαιου μέλλοντος. Οι επόμενες εβδομάδες θα καθορίσουν εάν το HTS μπορεί να εδραιώσει τα κέρδη του, εάν το παιχνίδι της Άγκυρας αποδίδει και εάν οι σύμμαχοι του Άσαντ (Ρωσία και Ιράν) μπορούν να συσπειρωθούν για να αποτρέψουν περαιτέρω απώλειες.

* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.

ΠΗΓΗ: TurkishMinute

Συνεργάζονται μεταξύ τους δυνάμεις που μετά απο λίγο πολεμούν μεταξύ τους. Ακόμη και οι δυνάμεις των Κούρδων που ο Ερντογάν τις χαρακτηρίζει τρομοκρατικές πολεμούν μαζί με δυνάμεις που υποστηρίζονται απο την Τουρκία. Το ποιός πολεμά εναντίον ποίου είναι ένα πολύχρωμο φαινόμενο με τοπικά χαρακτηριστικά.

Θα δούμε πολλά να αλλάζουν στη Μέση Ανατολή. Τίποτε δεν θα είναι όπως πριν.

Γράφει ο Παντελής Σαββίδης, Ανιχνεύσεις

Θα περιγράψω την ιστορία με σύντομα και απλά λόγια για να δείτε το δάσος. Και μετά ψάχνετε και τα δέντρα. Δεν θα χρησιμοποιηθούν ονόματα και οργανώσεις.

1.-Το 2011 οι Αμερικανοί αποφασίζουν να ρίξουν τον Άσαντ στο πλαίσιο αναδιαμόρφωσης της Μέσης Ανατολής. Είναι ένας σταθμός στη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη ο οποίος όμως, κράτησε πολύ. Και καθυστέρησε τα σχέδια. Δεν τα ανέτρεψε.

2.-Ενισχύουν τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό απο δυνάμεις που αντιπολιτεύονταν τον Άσαντ.

3.-Μέσα στον στρατό αυτό παρεισέφρυσε καθε καρυδιάς καρύδι. Ακόμη και ισλμιστές τρομοκράτες. Οι Αμερικανοί αποστασιοποιήθηκαν απο το δημιούργημά τους αλλά δεν το εγκατέλειψαν.

4.-Το ανέλαβε υπο την προστασία της η Τουρκία.

5.-Το 2016 η Τουρκία αποφασίζει να επέμβει, ακόμη μια φορά, στη Συρία. Δεν μπορεί να επέμβει χωρίς την έγκριση των Αμερικανών και, κυρίως, των Ρώσων που έχουν εγκατασταθεί στη Συρία. Έρχεται σε συνεννόηση με τη Ρωσία παίρνει την άδεια της να μπεί στο Αφρίν (βορειοδυτική Συρία που κατοικείται απο Κούρδους) και κάτι πρέπει να δώσει. Εκείνο που δίνει είναι η αποχώρηση των δυνάμεων που υποστηρίζει (των τρομοκρατικών αλλά και μη τρομοκρατικών) απο το Χαλέπι (το οποίο ήλεγχαν) και την εγκατάστασή τους στην περιοχή που λέγεται Ιντλιμπ. Η περιοχή κατοικείται κυρίως, απο άραβες.

6.-Μετά απο αυτήν την συμφωνία, η Τουρκία εισβάλει στο Αφρίν και κατά την γνωστή μέθοδο της εθνοκαθάρσης που ακολουθεί, εθνοκαθάρει τους Κούρδους του Αφρίν.

7.-Οι Κούρδοι του Αφρίν μεταφέρονται απο το Αφρίν σε γειτονιές του Χαλεπίου και λίγο έξω απο την πόλη. Είναι η πόλη την οποία επιχειρούν να καταλάβουν οι τρομοκράτες (και μη τρομοκράτες).

8.-Αυτή η κατάσταση παγώνει απο το 2016 ως σήμερα. Τα μέτωπα στη Συρία και τον Άσαντ υποστήριζαν οι Ρώσοι, οι Ιρανοί και η Χεζμπολάχ.

9.-Σήμερα το πεδίο ανατρέπεται. Η Ρωσία είναι απασχολημένη στην Ουκρανία. Η Χεζμπολάχ ηττήθηκε. Και το Ιράν με τα πλήγματα που υπέστησαν οι πληρεξούσιοί του δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό.

10.-Βλέποντας αυτήν την κατάσταση οι τρομοκρατικές δυνάμεις που υποστηρίζονται απο την Τουρκία, συν μη τρομοκρατικές ομάδες ανθρώπων που διώχθηκαν απο τις εστίες τους, σύν κάθε άλλο καρυδιάς καρύδι επιτίθενται στις συριακές δυνάμεις (τις δυνάμεις του Άσαντ) που ήλεγχαν την πόλη (Χαλέπι).

11.-Και εδώ αρχίζει το έλα να δείς. Συνεργάζονται μεταξύ τους δυνάμεις που μετά απο λίγο πολεμούν μεταξύ τους. Ακόμη και οι δυνάμεις των Κούρδων που ο Ερντογάν τις χαρακτηρίζει τρομοκρατικές πολεμούν μαζί με δυνάμεις που υποστηρίζονται απο την Τουρκία. Το ποιός πολεμά εναντίον ποίου είναι ένα πολύχρωμο φαινόμενο με τοπικά χαρακτηριστικά.

12.-Για όσους προσπαθούν να δούν αν και ποιός υποκίνησε την επίθεση, (διότι μια επίθεση απαιτεί όπλα, εξοπλισμό, επιμελητεία κλπ) πρέπει να δουν ποιος οφελείται.

13.-Οφελείται κατ αρχάς η Τουρκία η οποία ζητούσε απο τον Άσαντ να έρθουν σε συνεννόηση και ο Ασαντ ηρνείτο με το επιχείρημα να αποχωρήσει πρώτα η Τουρκία απο τη Βόρειο Συρία. Κυρίως, όμως, η Τουρκία αλλάζει γενικότερη ρότα στη Μέση Ανατολή. Οφελούνται δεύτερον οι Αμερικανοί οι οποίοι δεν θέλουν το Ιράν και τις δυνάμεις που το υποστηρίζουν στα πόδια τους. Οφελείται, επίσης, το Ισραήλ για τον ίδιο λόγο και επι πλέον λόγω της αντιπαλότητάς του με το καθεστώς Άσαντ.

14.-Υπάρχει μια κινούσα δύναμη σε όλο αυτό; Θα υπάρχει αλλά αυτήν την στιγμή δεν φαίνεται. Πάντως η Τουρκία με την οποία συνεργάζονται οι δυνάμεις αυτές θα το γνώριζε.

15.-Η Τουρκία θέλει, επίσης, να φανεί αναβαθμισμένη στη νέα ισορροπία της Μέσης Ανατολής για να την λάβουν υπόψη οι δυνάμεις που διαμορφώνουν το νέο τοπίο (ΗΠΑ-Ισραήλ). Λέγεται ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για κυβίστηση. Να εγκαταλείψει τις δυνάμεις (Χεζμπολάχ-Χαμάς) που μέχρι τώρα υποστήριζε και να συνάψει σχέσεις με το Ισραήλ. Στην Αίγυπτο ο Σίσυ έχει αλλάξει, επίσης, πολιτική απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους υπο την ιδεολογική ομπρέλα των οποίων κινείται ο Ερντογαν.

16.-Θα δούμε πολλά να αλλάζουν στη Μέση Ανατολή. Τίποτε δεν θα είναι όπως πριν. Ας ελπίσουμε να μην έχουν την ίδια τύχη και τα Βαλκάνια. Αυτά πέρασαν την ανακατάταξη τη δεκαετία του 90.