Ακολουθήστε μας

Άμυνα

Περι απόκτησης των αμερικανικών φρεγατών LCS από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό

Δημοσιεύτηκε στις

Γιατί είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του ελληνικού στόλου

Ο κ. Κάτσικας υπογραμμίζει το αδήριτο της ανάγκης για τον εκσυγχρονισμό του γερασμένου ελληνικού Στόλου, ενώ εκτιμά πως η απόκτηση των μαχητικών F-35 θα αναβαθμίσει την επιχειρησιακή ικανότητα της χώρας. 

Συνέντευξη στον Χρήστο Θ. Παναγόπουλο 

Κύριε Κάτσικα, είδαμε ότι στο πρόσφατο τετ-α-τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Άντονι Μπλίνκεν τέθηκε ζήτημα δωρεάν παραχώρησης των αμερικανικών φρεγατών LCS στην Ελλάδα. Τι σηματοδοτεί αυτή η συμφωνία για τη χώρα μας;  

Για να μπορέσει κανείς να απαντήσει στο συγκεκριμένο ερώτημα, θα πρέπει να παρατηρήσει σε ποια κατάσταση βρίσκεται, αυτή τη στιγμή, ο ελληνικός Στόλος, ιδιαίτερα οι οικείες μονάδες κρούσεως. Άρα θα πρέπει να εξετάσουμε τις μονάδες αυτές από θέμα ηλικίας, αλλά και από το κατά πόσον αυτά τα πλοία που διαθέτουμε τώρα, θα μπορέσουν να συνεχίσουν στο εγγύς μέλλον να παρέχουν τις ίδιες ακριβώς υπηρεσίες, που προσέφεραν εδώ και 30 – 40 χρόνια.  

Αυτό είναι ένα εξαιρετικά σοβαρό θέμα και είδαμε ότι ήδη η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, τα προηγούμενα δύο χρόνια, έκανε μια πολύ σοβαρή επιλογή, αγοράζοντας τρεις φρεγάτες γαλλικές Belharra, οι οποίες – απ’ ό,τι φαίνεται – θα είναι πλοία πολύ σύγχρονα και απολύτως έτοιμα για τα πεδία των επιχειρήσεων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον ένα σύγχρονο Ναυτικό. 

Ωστόσο, εάν δούμε τον ελληνικό Στόλο γενικότερα, αριθμητικά και μόνο, αυτή τη στιγμή διαθέτουμε εννέα φρεγάτες τύπου S, οι οποίες είναι ηλικίας άνω των 35 – 40 ετών. Διαθέτουμε, επίσης, τέσσερις φρεγάτες MEKO, πολύ νεότερες, που ναυπηγήθηκαν στη δεκαετία του 1990, οι οποίες, όμως, προς το παρόν δεν έχουν εκσυγχρονιστεί και μέχρι το 2030 θα έχουν φτάσει και αυτές την ηλικία των 30 ετών. Δηλαδή, εν ολίγοις, διαθέτουμε έναν υπέργηρο Στόλο από κύριες μονάδες κρούσεως. Μετά το 2030 οι φρεγάτες S θα πρέπει να οδηγηθούν προς παροπλισμό, διότι δεν θα μπορούν πλέον ούτε καν να συντηρηθούν. Από την άλλη πλευρά, αν οι φρεγάτες ΜΕΚΟ δεν εκσυγχρονιστούν άμεσα, θα φτάσουν σε μια ηλικία 30 ετών και δεν θα μπορούμε ούτε καν να μιλάμε για εκσυγχρονισμό μέσης ζωής, διότι τα πλοία αυτά έπειτα από μία πενταετία ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε να τα παροπλίσουμε και αυτά.  

Άρα οι επιλογές που έχει στο τραπέζι ένα Ναυτικό όπως το δικό μας, είναι να μπορέσει να βρει πλοία που θα είναι επιχειρησιακά εν ενεργεία, για να μπορέσει αρχικά να αντικαταστήσει τις παλιές φρεγάτες τύπου S.   

Σε ό,τι αφορά τις φρεγάτες τύπου LCS, αυτές κατασκευάστηκαν από τον αμερικανικό Ναυτικό, με βάση ένα δόγμα που υπήρχε για τη διενέργεια επιχειρήσεων παράκτιας άμυνας ακόμη και σε επιχειρήσεις μέσα σε χωρικά ύδατα άλλων χωρών. Έχουν ναυπηγηθεί ήδη 15-17 περίπου τέτοια πλοία, και τα πλέον σύγχρονα από αυτά έχουν άριστη επιχειρησιακή ικανότητα. Τα όποια δε «παιδικά» προβλήματα αντιμετώπισαν τα πρώτα σκάφη αυτού του τύπου, φαίνεται πως έχουν ήδη αντιμετωπιστεί. Για παράδειγμα, αρχικά αυτές οι φρεγάτες είχαν κατασκευαστεί για να φτάνουν σε ταχύτητα τους 55 κόμβους / ώρα. Δεν μπόρεσαν ποτέ να την αποκτήσουν αυτή την ταχύτητα λόγω του συστήματος πρόωσης που εμφάνισε κάποιες αδυναμίες. Ωστόσο, οι Αμερικανοί τονίζουν ότι πλέον αυτά τα προβλήματα έχουν επιλυθεί.  

Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με σύγχρονα πλοία, σχεδόν καινούργια, τα οποία μπορούν με κάποιες προσθήκες ή τροποποιήσεις στον οπλισμό τους, με βάση τις απαιτήσεις του ελληνικού Ναυτικού, να γίνουν κατάλληλα και για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν συζητάμε για ταχύτητες 55 κόμβων/ ώρα., αλλά για 30-35 κόμβους / ώρα, που είναι ιδανικές ταχύτητες για πλοία επιφανείας. Δεν υπάρχουν, άλλωστε, αυτή τη στιγμή στον κόσμο άλλα πλοία που να φτάνουν σε ταχύτητα πάνω από 30-33 κόμβους / ώρα.  

Κατά την άποψή σας, η συγκεκριμένη συμφωνία για τις φρεγάτες LCS συνιστά μια ενδιάμεση λύση πριν από την απόκτηση των Belharra και την αναβάθμιση των MEKO ή είναι μια λύση μόνιμου χαρακτήρα; 

Είναι γεγονός πως οτιδήποτε έχουμε αγοράσει σε πλοίο από την κυβέρνηση των ΗΠΑ τόσο κατά το παρελθόν όσο και πρόσφατα (σ.σ. φρεγάτες Nox, αντιτορπιλικά Charles Addams), οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τα κράτησαν εν ενεργεία για τουλάχιστο 5 – 10 το πολύ χρόνια.  

Στην περίπτωση, όμως των φρεγατών LCS, μιλάμε για κάτι τελείως διαφορετικό: Τα συγκεκριμένα πλοία είναι σχεδόν νεότευκτα, σύγχρονα και έχουν ενσωματώσει ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην αμερικανική τεχνολογία. Σκεφθείτε ότι η ελληνική πλευρά θα αποκτήσει τα εν λόγω πλοία με την παραδοχή «as it is», δηλαδή πλήρως εξοπλισμένα, έτσι όπως είναι.  

Νομίζω ότι πρόκειται για μια καλή περίπτωση, για να ξεπεράσουμε αυτό το μεσοδιάστημα που διανύουμε τώρα μέχρι το 2030, με σύγχρονες μονάδες που δεν τις διαθέτουμε αυτή τη στιγμή. Κακά τα ψέματα, οι τεχνολογίες, τα συστήματα και όλη η φιλοσοφία αντιμετώπισης μάχης που διαθέτουν τα ελληνικά πολεμικά πλοία στην παρούσα φάση, έχει μείνει στη δεκαετία του ’80, βαριά να πούμε στη δεκαετία του ’90. Ο ναυτικός πόλεμος έχει πλέον προχωρήσει, όπως και οι απαιτήσεις που υπάρχουν σε ένα πολεμικό πλοίο που επιχειρεί. Συνεπώς, όσο κι αν θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι και να βλέπουμε τα πράγματα με μια θετική ματιά, ασχέτως εάν το Πολεμικό Ναυτικό έχει αποδείξει πολλάκις την ετοιμότητά του να αντιμετωπίζει επιχειρησιακά οποιαδήποτε κατάσταση, σίγουρα ο εκσυγχρονισμός του στόλου συνιστά επιτακτική ανάγκη. 

Άρα, εκτός από την απόκτηση των Belharra, και η έλευση των φρεγατών LCS κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, βοηθώντας σημαντικά την κατάσταση στην παρούσα χρονική στιγμή, έστω και ως ενδιάμεση λύση. 

Ακούσαμε τον πρωθυπουργό την περασμένη εβδομάδα να λέει ότι το ελληνικό αίτημα για την απόκτηση των F-35 είναι ώριμο. Σε τι στάδιο βρίσκεται η συγκεκριμένη συμφωνία και τι πρέπει να αναμένουμε σχετικά με αυτή; 

Αυτή συμφωνία έχει ξεκινήσει ήδη από τις επισκέψεις που είχε κάνει ο απερχόμενος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ο στρατηγός Κ. Φλώρος, στις ΗΠΑ και μάλιστα είχε δει από κοντά τα συγκεκριμένα αεροσκάφη και είχε κάποιες συνομιλίες με ανώτατα στρατιωτικά στελέχη.  

Υπάρχει ένα αίτημα από την ελληνική πλευρά για την προμήθεια αυτών των αεροσκαφών. Απ’ ό,τι γνωρίζω, δεν πρόκειται για μια εύκολη αγορά – από οικονομικής σκοπιάς και μόνο. Τα αεροσκάφη αυτά είναι πανάκριβα και είναι πολλοί εκείνοι που υποστηρίζουν ότι και η συντήρησή τους ίσως δεν ταιριάζει με το ελληνικό οπλοστάσιο, διότι – καλώς ή κακώς – διαθέτουμε μια πολυτυπία (σ.σ. πολλαπλούς διαφορετικούς τύπους) μαχητικών αεροσκαφών: από τα αμερικανικά F-4 Phantom, μέχρι τα γαλλικά Mirage 2000 και εν συνεχεία τα F-16 και φυσικά τα Rafale.  

Αυτήν την πολυτυπία μαχητικών δεν την έχουμε ξεπεράσει ακόμη και δεν γνωρίζουμε – εάν έρθουν τα F-35 – αν θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στα ζητήματα συντήρησης αυτών των αεροσκαφών.  

Όμως, θεωρώ ότι είναι καλό που έχει γίνει αυτή η προσέγγιση, γιατί σκεφτείτε ότι πλέον και στον αέρα τα μαχητικά έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ, που ίσως μετά από 10 χρόνια τα ήδη υπάρχοντα αεροσκάφη να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν μαχητικά τελευταίας γενιάς. Συνεπώς, και στην περίπτωση αυτή η ανάγκη εκσυγχρονισμού παραμένει σημαντική. 

Στο τραπέζι των ελληνοαμερικανικών συνομιλιών βρίσκονται επίσης το πακέτο αγοράς των 35 ελικοπτέρων πολλαπλών ρόλων Βlack Hawk UH-60M,  η προμήθεια δύο µεταχειρισμένων C-130 στην Πολεμική Αεροπορία, αλλά και τα ΤΟΜΑ Brandley M2A2 από το πλεονάζον υλικό των ΗΠΑ. Τι αλλάζει σε επίπεδο αμυντικού – εξοπλιστικού δόγματος ευρύτερα αλλά και ειδικότερα στο επίπεδο αντίληψης και νοοτροπίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις; 

Έχουμε μπει σε μια Ψηφιακή Εποχή και τα συστήματα εξελίσσονται. Βλέπετε πώς έχουν αλλάξει οι επιχειρήσεις και τα δεδομένα στους πολέμους και τις εμπλοκές. Για παράδειγμα, όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία, όπου υπάρχει μεγάλη αξιοποίηση των drones, πυραύλων αλλά και συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου. 

Είναι γεγονός ότι η τεχνολογία καλπάζει και δεν μπορείς να παραμένεις με συστήματα – είτε μιλάμε για στρατό, είτε για αεροσκάφη είτε για πλοία – τα οποία είναι κατασκευασμένα και επιχειρούν με τις νοοτροπίες της εποχής του ’90 ή του 2000. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πάρα πολύ και ένας λόγος που το βλέπουμε αυτό, είναι το τι ζημιές υπήρξαν και πόσο καταστροφικά ήταν τα αποτελέσματα που υπέστησαν οι Ρώσοι από τους Ουκρανούς, επειδή ακριβώς ενεπλάκησαν σε έναν πόλεμο με μια φιλοσοφία και μια στρατιωτική τεχνολογία περασμένης εποχής.  

Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ως Ελλάδα, σύγχρονα όπλα. Δυστυχώς, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι ένας πολυέξοδος τομέας και πρέπει να δαπανήσεις χρήματα για να αποκτήσεις αυτή την τεχνολογία, αλλά τη χρειάζεσαι. Και τη χρειάζεσαι, γιατί η Ελλάδα ποτέ δεν υπερτερούσε αριθμητικά. Υπερτερούσε, όμως, πάντοτε τεχνολογικά. Υπό το πρίσμα αυτό, η χώρα μας οφείλει να διατηρήσει την τεχνολογική αιχμή στις Ένοπλες Δυνάμεις ή να επενδύσει σε αυτή, εφόσον δεν τη διαθέτει. 

Πηγή: liberal.gr

Ο Σταύρος Καλεντερίδης, ξεκίνησε τις σπουδές του στην Αθήνα, σπουδάζοντας Πολιτική Επιστήμη στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έπειτα από τέσσερα χρόνια συμμετοχής στα φοιτητικά όργανα συνδιοίκησης της σχολής του και σε διάφορες οργανώσεις νέων, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό. Στη Βοστόνη των Η.Π.Α. ολοκλήρωσε δύο μεταπτυχιακά προγράμματα, στις Διεθνείς Σχέσεις (Αμερικανική εξωτερική πολιτική) και στην Επικοινωνία (Πολιτική Επικοινωνία), ενώ παράλληλα εργάστηκε στο Ελληνικό Προξενείο της Βοστόνης, στη σχολή του ως βοηθός έρευνας και σε δύο πολιτικές καμπάνιες Αμερικανών πολιτικών (Δημοκρατικών – Ρεπουμπλικάνων). Μετά από τρία χρόνια στις Η.Π.Α., άκουσε το κάλεσμα της πατρίδας του και επέστρεψε πίσω με μεγάλο πόθο για προσφορά στην Ελλάδα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος δύο κοινωφελών οργανισμών, του δέλτα – πολιτική επανάσταση (πολιτικός οργανισμός) και της Λεοντίδας (ίδρυμα προώθησης θεμάτων ιστορίας, πολιτισμού και δημοκρατίας). Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα, ασχολείται με διάφορα εγχειρήματα πολιτικής διπλωματίας και δημοκρατίας, γράφει πολιτικά άρθρα, σχολιάζει την επικαιρότητα και συνεχίζει την προσωπική του μελέτη στην ιστορία και την πολιτική φιλοσοφία.

Άμυνα

Γιάννος Χαραλαμπίδης στη Σημερινή: Τρύπια η άμυνα της Κύπρου – Πόσα χρήματα λείπουν από την αμυντική θωράκιση

Τα «μπαλώματα» με τη φιλοξενία ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, η αποτροπή και οι δαπάνες για την άμυνα να είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές του αδιάφορου Λουξεμβούργου

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

• Οι υποσχέσεις για 2% στα εξοπλιστικά εμφανίζονται ως το προεκλογικό επιδόρπιο του 2028
• Στα ύψη οι αμυντικοί εξοπλισμοί στην ΕΕ, στον πάτο στην Κύπρο

Τα «μπαλώματα» με τη φιλοξενία ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, η αποτροπή και οι δαπάνες για την άμυνα να είναι χειρότερες ακόμη και από αυτές του αδιάφορου Λουξεμβούργου

Γράφει ο Γιάννης Χαραλαμπίδης, Σημερινή

Τρύπια είναι η άμυνα και η αποτροπή της Κύπρου, αφού, εκτός των άλλων, τα ποσά για την αμυντική θωράκιση της Εθνικής Φρουράς δεν ξεπερνούν το 0,5% με 0,6% επί του ΑΕΠ και δεν πρόκειται, με βάση τα προϋπολογιζόμενα στοιχεία, να φτάσουν το 2%, που είχε υποσχεθεί ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προεκλογικά. Το 2023 το κράτος δεν επένδυσε το σύνολο των χρημάτων από τους φόρους για τα εξοπλιστικά, για πολλοστή φορά.

Ενώ εισπράχθηκαν περί τα 379 εκ. ευρώ, ο προϋπολογισμός ήταν της τάξης των 163 εκ. ευρώ, ήτοι 0,5% επί του ΑΕΠ. Καταγράφηκε αρνητικό πρόσημο 216 εκ. ευρώ, που προστίθεται στο 1 δις το οποίο αγνοείται από τα ταμεία της αμυντικής θωράκισης από την προηγούμενη περίοδο (2017-2022). Σε αυτά ανάλογο περίπου ποσό αναμένεται να μείνει αδιάθετο για τα έτη 2024-25 (βλέπε στη συνέχεια συναφή στοιχεία).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται ότι κατά το τρέχον έτος (2024), από τη φορολογία για την αμυντική θωράκιση δεν θα δαπανηθούν περί τα 170 εκ. ευρώ… με καλούς οιωνούς. Πώς γίνεται χρήματα από τη φορολογία για την αμυντική θωράκιση να μην περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό της; Πού διατίθενται και γιατί, όταν σε όλα τα κράτη της ΕΕ υπάρχει αύξηση στον τομέα της αμυντικής θωράκισης;

43.jpg

Το ΝΑΤΟ και τα ρωσικά… παροπλισμένα όπλα

Η άμυνα είναι τρύπια και τα αδιάθετα χρήματα για τον τομέα της αποτροπής θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι θα ήταν δυνατό να καλυφθούν από την παρουσία των δυνάμεων των ΗΠΑ και άλλων ΝΑΤΟϊκών συμμάχων στην περιοχή μας, στα αεροδρόμια και στα λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας ή στο ελικοδρόμιο που είναι υπό κατασκευή στο Μαρί και την αναβάθμιση της Βάσης Αν. Παπανδρέου με την τεχνική υποστήριξη των Αμερικανών. Αληθές είναι ότι οι ΗΠΑ εξυπηρετούν πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα, τα δε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Και αυτό είναι απαίτηση του Προέδρου Τραμπ. Πρόκειται για προϋπόθεση, όπως τους εξηγεί, εάν θέλουν να έχουν άμυνα και αποτροπή. Πάντως, ο Υπουργός Άμυνας Βασίλης Πάλμας ισχυρίστηκε στις 22 Νοεμβρίου, ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, ότι ώς το 2028, δηλαδή πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές, θα ήταν δυνατό ο προϋπολογισμός για την αμυντική θωράκιση να φτάσει το 2% επί του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, προεκλογικός μποναμάς…. Και στις 27 του μήνα ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γ. Αντωνίου, επισήμανε στο «Σίγμα» ότι τα ρωσικά οπλικά συστήματα της Εθνικής Φρουράς είναι παροπλισμένα, αλλά… δεν υπάρχει κενό στην άμυνα. Προφανώς, κάποια εξ αυτών… Σίγουρο είναι ότι υπάρχει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα και δη των ανταλλακτικών.

Ετοιμότητα Μόσχας, βέτο Ουάσιγκτον και κόκκινη γραμμή

Συναφείς επί του θέματος πληροφορίες της «Σ» αναφέρουν ότι:

Πρώτο, οι Ρώσοι ήταν και είναι έτοιμοι να προσφέρουν ανταλλακτικά στα δικής τους κατασκευής οπλικά συστήματα είτε αυτά είναι Τ-80 είτε είναι οι BUK και οι TOR -M1 (αντιπυραυλικά και αντιαεροπορικά συστήματα). Όμως, η Κυπριακή Δημοκρατία αρνείται την προσφορά, καθότι συμμετέχει στο ευρωπαϊκό εμπάργκο σε βάρος της Μόσχας και βρίσκεται, ταυτοχρόνως, κάτω από την πίεση των ΗΠΑ για ν’ απαλλαγεί από τα ρωσικά οπλικά συστήματα. Δεύτερο, με βάση τις συμφωνίες για την αγορά των ρωσικών όπλων, αυτά δεν μπορούν να βρίσκονται πουθενά αλλού, παρά μόνο εντός του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μεταπώλησή τους και μεταφορά τους σε άλλο κράτος μπορεί να γίνει μόνο με τη σύμφωνη γνώμη της Μόσχας. Και αυτό, όπως επισημαίνεται, είναι «κόκκινη γραμμή». Έτσι συνέβη με την πώληση των ρωσικών ελικοπτέρων (Μi-35) από την Κύπρο στη Σερβία. Τονίζεται από διπλωματικές πηγές η έννοια της «κόκκινης γραμμής» λόγω των πιέσεων που ασκούν οι Αμερικανοί στην κυπριακή Κυβέρνηση όπως απαλλαγεί από τα ρωσικά οπλικά συστήματα τα οποία διαθέτει.

 

t80-1.jpg

 

Οι πληγές της άμυνας

Δεν θα υπεισέλθουμε, για ευνόητους λόγους, στα δομικά και άλλα προβλήματα της Εθνικής Φρουράς, που μειώνουν την τρύπια ήδη αποτρεπτική της ικανότητα, αλλά θα επισημάνουμε ότι το υλικό της είναι πεπαλαιωμένο. Αληθές είναι ότι, το τελευταίο διάστημα, άρχισαν να γίνονται κάποιες αγορές από τα ελικόπτερα ώς τα αντιαρματικά, που δεν επιλύουν όμως τα ζητήματα αξιόπιστης αποτροπής. Τα προβλήματα της ΕΦ έχουν ως εξής:

  1. Το ανεπαρκές επίπεδο μαχητικότητας κληρωτών οπλιτών λόγω λειψανδρίας, απουσίας ασκήσεων κ.λπ.
  2. Το παλαιό υλικό, διότι επί σειρά ετών δεν γίνονταν επενδύσεις.
  3. Τα ρωσικά οπλικά συστήματα δεν εκσυγχρονίστηκαν και δεν υπάρχουν για τα υφιστάμενα επαρκή ανταλλακτικά, λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων. Και ενώ οι ΗΠΑ πιέζουν για να φύγουν από την Κύπρο τα ρωσικά άρματα και τα αντιβαλλιστικά και αντιαεροπορικά συστήματα, δεν πωλούν στην Εθνική Φρουρά ούτε «Patriot», ούτε άρματα μάχης, ούτε άλλα οπλικά συστήματα. Και αυτό, παρότι έχει αρθεί το σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αμερικανικό εμπάργκο. Αληθές είναι ότι έδωσαν το πράσινο φως για την απόκτηση του αντιπυραυλικού συστήματος «Barak» από το Ισραήλ, ενώ υπάρχει και η πιθανότητα για την απόκτηση των αρμάτων μάχης «Markava». Βεβαίως, ένεκα της κρίσης στη Μ. Ανατολή, η όποια παράδοση μάλλον θα καθυστερήσει, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
  4. Η έλλειψη επαρκούς αμυντικής συνείδησης, που επηρεάζει το ηθικό, και είναι συναφές ζήτημα με την αναξιοκρατία και το ρουσφέτι, που επικρατεί από πάνω προς τα κάτω.
  5. Η εξευμενιστική αντίληψη, που οδηγεί στη λογική της «ανοχύρωτης πολιτείας» και ότι τα χρήματα για την άμυνα δεν είναι επένδυση για την ασφάλεια και την ενίσχυση της κυριαρχίας του κράτους, αλλά είναι «πεταμένα λεφτά», κατά την καθομιλουμένη. Η αντίληψη αυτή ευνοεί την κατάθεση χαμηλών προϋπολογισμών για την αμυντική θωράκιση και γενικά για το Υπουργείο Άμυνας. Και μάλιστα πότε; Όταν: Α) Η Τουρκία εξοπλίζει τα κατεχόμενα συνεχώς και τα τουρκικά πυροβόλα στο Κιόνελι είναι παραταγμένα και μόνο τη διαταγή για πυρ περιμένουν. Β) Οι αμυντικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη και δη στην ΕΕ αυξάνονται λόγω της ρωσικής απειλής, πόσω μάλλον στη δική μας περίπτωση, που τελούμε υπό κατοχή. Φέτος, δηλαδή το 2024, ο μέσος όρος των αμυντικών δαπανών για τα κράτη μέλη της ΕΕ φτάνει το 1,9%, με πρωταθλητές, για ευνόητους λόγους, τους Πολωνούς (3,9% το 2023) και τρίτη την Ελλάδα (3,01%), σε αντίθεση με την Κύπρο, που δεν ξεπέρασε το 2023 το ποσοστό του 0,55%. Για το 2024 και με βάση τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό του Ιουλίου, ο οποίος κατατέθηκε στη Βουλή και φτάνει τα 31,5 εκ. ευρώ, το πραγματικό ποσό για τις αμυντικές δαπάνες αγγίζει τα 193,6 εκ ευρώ. Το ποσοστό επί του ΑΕΠ εξαρτάται από τον πραγματικό αριθμό που εκτιμάται ότι θα είναι περί τα 32 δις ευρώ. Άρα οι αμυντικές δαπάνες δεν θα ξεπεράσουν το 0,6%. Για το 2025 ο Υπουργός Άμυνας Βασίλης Πάλμας κατέθεσε στη Βουλή, στις 22 του μήνα, τον προϋπολογισμό του Υπουργείου του. Και για την αμυντική θωράκιση καταγράφεται το ποσό των 179,555 εκ. ευρώ. Όπως υποδείχθηκε από βουλευτές, το ποσό αυτό είναι περί το 0,5% επί του ΑΕΠ. Η αντίληψη αυτή συνάγεται από τις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών για το ποσό στο οποίο θα φτάσει το ΑΕΠ το 2025, δηλαδή περί τα 33 με 34 δις. Η αύξηση του ΑΕΠ είναι της τάξης 3,1%. Ακόμη και αν ο αρμόδιος Υπουργός φέρει συμπληρωματικό προϋπολογισμό, πόσος θα είναι αυτός; Εκτιμάται ότι θα είναι δεκαδικά τα ψηφία που θα προστεθούν επί του ΑΕΠ.

Δαπάνες ώς το 2028 και το Λουξεμβούργο

Με βάση τις προβλέψεις και τους προϋπολογισμούς του Υπουργείου Άμυνας, ώς τη λήξη της θητείας του Προέδρου Χριστοδουλίδη, και μάλιστα σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών για σταθερή αύξηση του ΑΕΠ, οι αρχικές προϋπολογισμένες δαπάνες για την αμυντική θωράκιση δεν θα υπερβούν το 0,5% για τα έτη 2026 και 27. Τα τελευταία έτη το ΑΕΠ έχει μια σταθερή αύξηση της τάξης του 1,5 με 2 δις ευρώ ανά έτος, που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί. Εάν οι δαπάνες της αμυντικής θωράκισης μένουν σταθερές και το ΑΕΠ αυξάνεται, τότε το ποσοστό τους επί του ΑΕΠ θα μειώνεται ή θα μένει σταθερό με βάση τους συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς. Ενδέχεται να εμφανίζει ακόμη και οριακή αύξηση της τάξης του 0,5% επί του ΑΕΠ, όπως αναμένεται να συμβεί μεταξύ 2024 και 2025.

Σημαντικό είναι ότι το ποσοστό των αμυντικών δαπανών της Κύπρου το 2023 ήταν πιο χαμηλό από του αδιάφορου Λουξεμβούργου, που δηλώνει για την άμυνά του 0,72%. Ακόμη και αν ισχυριστεί κάποιος ότι στο 0,72% περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών του Υπουργείου Άμυνας της χώρας, θα πρέπει επί τούτου να επισημανθεί τα εξής: Το Λουξεμβούργο επενδύει 628 εκ. ευρώ σε πραγματικούς αριθμούς και η Κύπρος για το σύνολο της λειτουργίας του Υπουργείου Άμυνας (περιλαμβανομένης αμυντικής θωράκισης, μισθών, εκπαίδευσης κ.λπ) 515 εκ. ευρώ. Χωρίς το Λουξεμβούργο να απειλείται από οποιονδήποτε.

0-2.jpg

 

0-3.jpg

Οι δύο γεωπολιτικοί χάρτες αποτυπώνουν πώς οικοδομείται η στρατηγική των ΗΠΑ από την Ουκρανία ώς την Ινδία και την Κίνα με βάση τις θεωρίες των Μακίντερ, Σπάικαμ και Μάχαν. Ο έλεγχος της “καρδιάς της Γης”, δηλαδή της Ρωσίας και της Ευρασίας, περνά μέσα από τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών και του “RIMLAND”, της περιφέρειας, δηλαδή, της Ευρασίας, τμήμα της οποίας είναι και το τόξο από την Ινδία ώς την Ευρώπη και δη ο γεωπολιτικός διάδρομος Ελλάδας, Κύπρου ώς το Ισραήλ. Εάν ο διάδρομος αυτός δεν ελεγχθεί μέσω του Δόγματος, τοποτηρητής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο θα είναι η Τουρκία είτε εμβαθύνουμε είτε όχι τις σχέσεις μας με το ΝΑΤΟ. Διότι, πέραν των διευκολύνσεων προς τη Συμμαχία, χρειάζονται και δικές μας αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις και η παρουσία της Ελλάδας. Με προϋπολογισμό 0,55% επί του ΑΕΠ, πόσες πιθανότητες μπορούμε να έχουμε;

Τόσο ο επικεφαλής της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής Ζοσέ Μπορέλ όσο και η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φόν ντερ Λάιεν ζητούν επισήμως από τα κράτη μέλη την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Για την Ουκρανία, η ΕΕ δαπάνησε 43,5 δις ευρώ σε εξοπλιστικά συστήματα λόγω του πολέμου με τη Ρωσία. Για την Κύπρο, ούτε ευρώ. Γιατί; Διότι πότε δεν έχουμε συνδέσει την κατοχή της Ουκρανίας με την Κύπρο και τη δική μας κατοχή. Πότε και πώς έχουμε ζητήσει κατ’ αναλογίαν οπλικά συστήματα για τη δική μας άμυνα από τους εταίρους μας; Πώς να συμβεί κάτι τέτοιο όταν θα θύμωνε η Τουρκία και η πολιτική των «ήρεμων νερών» θα φουρτούνιαζε και το Κυπριακό δεν θα οδηγείτο σε μια Πενταμερή, στην οποία όμως η τουρκική πλευρά θα έχει την πολυτέλεια να θέσει επί τάπητος την ισότιμη κυριαρχία και τα δύο κράτη στην παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ; Όταν εσύ που είσαι υπό κατοχή δίνεις τα πιο λίγα χρήματα από τους εταίρους σου για την άμυνα και όταν αποκαθαίρεις με διάφορους τρόπους τον κατακτητή σου, όπως π.χ. οι χαριεντισμοί στη διπλωματία του καφέ, σιγά μην εμφανιστούν οι εταίροι σου βασιλικότεροι του Βασιλέως!

Το Δόγμα και η πολιτική Τραμπ

Ενώ προεκλογικά ο Πρόεδρος συνέδεε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα με την άμυνα της Κύπρου και την αποτροπή, εν συνεχεία μετέφερε την πολιτική του αντίληψη σε… περιφερειακό επίπεδο, χωρίς, όμως, κάτι ουσιαστικό. Εκείνο που συνέβη είναι η παρουσία αεροναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ σε αεροδρόμια και λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Λόγω της κρίσης στη Μ. Ανατολή, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δημιουργούσαν μιαν αμυντική ομπρέλα πάνω από την Κύπρο, η οποία θα εξασθενεί σταδιακά μαζί με την εφαρμογή της εκεχειρίας στη Μ. Ανατολή, ενδέχεται δε οι συνθήκες να την εκμηδενίσουν. Οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν μέχρι να επιστρέψουν και δεν θα υπάρχει επαρκής αποτροπή ως προς την τουρκική απειλή, λόγω της απουσίας, εκτός των άλλων, του Δόγματος. Του οποίου η απουσία οφείλεται: Α) Στην ψυχρή έως αρνητική στάση των Αθηνών, που δεν θέλουν να «μπλέξουν» με την Τουρκία και να χαλάσουν τα «ήρεμα νερά», αλλά και με πολιτικές και κόμματα στη Λευκωσία, όπως του ΑΚΕΛ, καθώς και μερίδα νεοφιλελεύθερων του ΔΗΣΥ, που επιθυμούν ο καθένας για τους λόγους του κάτι τέτοιο. Επειδή, δε, ο Πρόεδρος θέλει και την Αθήνα μαζί του και το ΑΚΕΛ και τον ΔΗΣΥ στο Κυπριακό, την πληρώνει το Δόγμα, η άμυνα και η ασφάλεια της Κύπρου.

Ο τοποτηρητής…

Το πρόβλημα, βεβαίως, είναι ότι το Δόγμα σχετίζεται με δυο βασικές στρατηγικές της νέας διακυβέρνησης Τραμπ στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή. Ο Τραμπ θέλει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, για να μην έχει τη Ρωσία, κατ’ ελάχιστον, εχθρό του και για να προχωρήσει στην πάσης φύσεως ανάσχεση της Κίνας. Ταυτοχρόνως, επιδιώκει να επαναφέρει στο προσκήνιο τις Συμφωνίες του Αβραάμ, μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών (μια δική του πολιτική από την πρώτη του θητεία), και να θέσει σε εφαρμογή τον γεωπολιτικό δρόμο από την Ινδία, στα Ην. Αραβικά Εμιράτα, στη Σ. Αραβία, την Ιορδανία, στ’ ανοικτά της Κύπρου και από εκεί προς την Ελλάδα και την Ευρώπη. Σύμφωνα με τις κλασικές θεωρίες της γεωπολιτικής των Μακίντερ, Σπάικμαν και Μάχαν, η περιοχή του Δόγματος με προέκταση προς το Ισραήλ ακόμη και την Ινδία αποτελεί τμήμα του Rimland (δηλαδή της περιφέρειας), της καρδιάς της Γης, με άλλα λόγια της αυτοκρατορικής Ρωσίας. Και αυτή η γεωπολιτική περιφέρεια είναι αναγκαία για τις ΗΠΑ για οικονομικούς και γεωστρατηγικούς λόγους, προκειμένου να διατηρήσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία τους. Η απουσία του Δόγματος από την Ανατολική Μεσόγειο και η σταδιακή μερική αποχώρηση του μεγάλου όγκου των ναυτικών αμερικανικών δυνάμεων με το τέλος της κρίσης στη Μέση Ανατολή, δίνει πρόσθετο πλεονέκτημα στην Τουρκία, η οποία ελέγχει την Κύπρο λόγω της ισχύος. Συνεπώς, στη «νέα αρχιτεκτονική των ΗΠΑ», η Άγκυρα είναι αναγκαία για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, διότι μπορεί να προσφέρει ανάσχεση έναντι της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα και στην Κίνα μέσω του Οργανισμού Τουρκογενών Χωρών. Εφόσον, από την άλλη, δεν υπάρχει το Δόγμα για να παρέχουν Κύπρος και Ελλάδα, μαζί με το Ισραήλ, ένα υποσύστημα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία είναι αυτή η οποία μέσω της Γαλάζιας Πατρίδας θα επιδιώξει να παίζει τον ρόλο του τοποτηρητή των ΗΠΑ. Όλα δε αυτά θα έχουν αντίκτυπο και στα «ήρεμα νερά» του Αιγαίου, που στηρίζονται στην εμπέδωση των γκρίζων ζωνών και στη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής, μέσω μιας συνομοσπονδίας δύο κρατών ή μιας ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, στην πρακτική των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα… Και ο νοών νοείτω.

 

ΚΑΘΑΡΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑ

2020              240,348,869

2021              270,754,118

2022              327,073,913

2023              378,969,267

ΜΕΧΡΙ 09/2024      345,675,902

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Γιώργος Αυτιάς στην Απογευματινή: Η ΕΕ θωρακίζει τα ελληνικά σύνορα! Κονδύλια 1,4 δισ. ευρώ σε νέες υποδοµές ασφάλειας

Η πρώτη φορά που η Ευρώπη παίρνει συνολικά πάνω της το κόστος των υποδοµών φύλαξης των συνόρων έναντι των παράνοµων µεταναστευτικών ροών

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μία άκρως σηµαντική απόφαση, που αφορά τη χρηµατοδότηση της θωράκισης των ελληνικών συνόρων από τον Έβρο έως το Καστελλόριζο, τα οποία άλλωστε αποτελούν και ευρωπαϊκά σύνορα, ενέκρινε η ολοµέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η πρώτη φορά που η Ευρώπη παίρνει συνολικά πάνω της το κόστος των υποδοµών φύλαξης των συνόρων έναντι των παράνοµων µεταναστευτικών ροών

Γράφει ο Γιώργος Αυτιάς, Απογευματινή

Συγκεκριµένα, η Επιτροπή Προϋπολογισµού της Ευρωβουλής αποφάσισε να διαθέσει το 2025 συνολικά 1,4 δισ. ευρώ προκειµένου να χρηµατοδοτηθεί κάθε κατασκευή και νέες υποδοµές ασφάλειας, οι οποίες σχετίζονται µε τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, καθώς και 997 εκατοµµύρια ευρώ για την ενίσχυση της Frontex. Σηµαντικό µερίδιο αυτών των χρηµάτων θα κατευθυνθεί στη χώρα µας.

Είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη παίρνει συνολικά πάνω της το κόστος των υποδοµών φύλαξης των συνόρων έναντι των παράνοµων µεταναστευτικών ροών, χωρίς να υποχρεώνει τα κράτη-µέλη, ειδικά δε αυτά που αντιµετωπίζουν και τις ισχυρότερες προκλήσεις, όπως η Ελλάδα, να αναλάβουν το σχετικό κόστος. Η απόφαση αυτή θα επισφραγιστεί µε την ψήφιση του νέου προϋπολογισµού της ΕΕ.

ΕΕ: Τα ποσά που θα διαθέσει για την προστασία των ελληνικών συνόρων

Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Απογευµατινή», η Ευρωπαϊκή Ένωση θα διαθέσει το ποσό των 1,4 δισ. ευρώ στο ταµείο για την ολοκληρωµένη διαχείριση των συνόρων, που θα αφορούν φυσικές υποδοµές, όπως λόγου χάρη η επέκταση του φράχτη στον Έβρο, και επιπλέον 997 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της Frontex µε ανθρώπινο δυναµικό και εξοπλισµό. Παρότι για την Ελλάδα τα ποσά δεν έχουν «κλειδώσει» ακόµα, καθώς θα µεσολαβήσει διαπραγµάτευση, εκτιµάται ότι ένα πολύ µεγάλο µέρος των νέων πόρων θα έχει ως αποδέκτρια τη χώρα µας. ∆ηλαδή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο συµβιβαστικό κείµενο για τον προϋπολογισµό του 2025, που συµφωνήθηκε µε το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Κοµισιόν, αναφέρει (Επικεφαλίδα 4) τη χρηµατοδότηση φυσικών υποδοµών των συνόρων από το ταµείο διαχείρισης των συνόρων.

Ανάλογη έκθεση που κοινοποίησε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει τη χορήγηση κονδυλίων 4,7 δισ. ευρώ στα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση της µετανάστευσης και την προστασία των συνόρων τους, όπως επίσης και για την ενίσχυση της πολυεθνικής δύναµης Frontex. Οι σχετικές αποφάσεις ικανοποιούν, πέραν της Ελλάδας, και χώρες που συνορεύουν µε τη Ρωσία και οι οποίες ζητούσαν στήριξη για την ενίσχυση των συνόρων τους, για την αποτροπή των µεταναστευτικών ροών µέσω Ρωσίας – Λευκορωσίας. ∆ύο κορυφαίοι παράγοντες της Επιτροπής Προϋπολογισµού, οι ευρωβουλευτές Andrzej Halicki (Πολωνός) και Siegfried Muresan (Ρουµάνος), στήριξαν πλήρως και από κοινού µε την Ελλάδα τις σχετικές αποφάσεις.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Στις υποδοµές που πρέπει να χρηµατοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση εντάσσονται και φυσικά χερσαία εµπόδια

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επανειληµµένα έχει αναφερθεί στο θέµα αυτό και ιδίως στον φράχτη του Έβρου. Στις 15/11/2023 δήλωνε -παρουσία του Γερµανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς- τα εξής: «Στην αναθεώρηση του Πολυετούς ∆ηµοσιονοµικού Πλαισίου, η Ελλάδα επιµένει ότι χρειαζόµαστε αυξηµένους πόρους προκειµένου αφενός να βοηθήσουµε χώρες όπως η Τουρκία, αφετέρου να βοηθήσουµε χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες επιβαρύνονται από βαριές υποδοµές που έχουν φτιαχτεί µε ευρωπαϊκούς πόρους, αλλά πρέπει να συντηρούνται και µε ευρωπαϊκούς πόρους, έτσι ώστε να µπορούµε να κάνουµε τη διαχείριση του Προσφυγικού όσο το δυνατόν πιο αποτελεσµατική. Και θα πω ακόµα µία φορά ότι στις υποδοµές, οι οποίες πρέπει να χρηµατοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εντάσσονται και φυσικά χερσαία εµπόδια, όπως ο φράχτης τον οποίο κατασκευάζουµε στον Έβρο. Ο φράχτης αυτός έχει σκοπό να προστατεύσει όχι τα ελληνικά σύνορα αλλά τα ευρωπαϊκά σύνορα και για αυτό και πρέπει επίσης να απολαµβάνει ευρωπαϊκής χρηµατοδότησης».

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Πως και που εμπλέκονται οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στα γρανάζια των πολιτικών;

Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι επενδύσεις με πολλαπλά οφέλη που άπτονται σε όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Τα οφέλη για την Ελλάδα από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι. Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι επενδύσεις με πολλαπλά οφέλη που άπτονται σε όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας.

Ο δρόμος προς την πράσινη μετάβαση χρειάζεται να σχεδιαστεί με ρεαλισμό. Κλειδί της επιτυχίας αποτελεί η αρμονική σύζευξη υδρογονανθράκων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη από την εκμετάλλευσή τους θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά.

Άλλωστε το Ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει ρητά: ‘’Τα αποκλειστικά δικαιώματα επί των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στο υπέδαφος της Ελλάδας ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο και αυτό μπορεί να τα διαχειρίζεται και να τα εκχωρεί σε τρίτους με όρους και διαδικασίες που επιλέγει’’.

Συνεπώς ο τελικός σχεδιασμός και η απόφαση άπτονται της πολιτικής απόφασης.

Πως και που εμπλέκονται οι έρευνες στα γρανάζια των πολιτικών;

Συνέχεια ανάγνωσης

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Πολιτική9 λεπτά πριν

Τουρκική ανάλυση: Αυτή η φόρμουλα συζητείται για το Αιγαίο μεταξύ Αθήνας – Άγκυρας;

Η διπλωματία ανάμεσα στην Αθήνα και την Άγκυρα μοιάζει με περπάτημα πάνω σε τεντωμένο σχοινί και για την άλλη πλευρά...

Αναλύσεις54 λεπτά πριν

Ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων καθιστά την Ελλάδα ευάλωτη στις εξελίξεις

H αντιπαράθεση υπερδυνάμεων πλησιάζει τα σύνορά μας

Διεθνή1 ώρα πριν

Τη βοήθεια του Ισραήλ ζήτησε ο Άσαντ σύμφωνα με αραβικές πηγές! Την εκδίωξη του Ιράν και των πληρεξούσιων απαίτησε το Τελ Αβίβ

Η κατάσταση είναι κρίσιμη για το καθεστώς Άσαντ

Διεθνή2 ώρες πριν

Politico: Μπροστά σε κατάρρευση η γαλλική κυβέρνηση μετά την πρόταση μομφής

Το χάος είναι πιθανό να προκαλέσει σοκ πέρα από τα σύνορα της Γαλλίας.

Απόψεις2 ώρες πριν

«Μίνιμαλ» ανθελληνισμός στα εγκαίνια του μετρό της Θεσσαλονίκης

 Μετρό Θεσσαλονίκης: «Woke» πρωθυπουργικά εγκαίνια χωρίς ελληνική σημαία και με «δείγμα» σταυρού

Δημοφιλή