Πολλοί από εθνοτικές μειονότητες εγκαταλείπουν τη Συρία μετά την ανατροπή του βάναυσου καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ το Σαββατοκύριακο

Γράφει ο Άλεξ Κροφτ,  Indepedent

Χιλιάδες Σύροι είναι εγκλωβισμένοι στο συνοριακό πέρασμα Μασνάα με τον Λίβανο , προσπαθώντας να εγκαταλείψουν τη χώρα φοβούμενοι για το μέλλον τους, αφού οι ισλαμιστικές ανταρτικές ομάδες ανέτρεψαν το βάναυσο καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Μειονοτικές ομάδες στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των Χριστιανών και των Αλαουιτών , είναι μεταξύ εκείνων που ανησυχούν ότι το μέλλον της νέας Συρίας μπορεί να μην είναι ανεκτικό με τις κοινότητές τους, πολλοί από τους οποίους αντιτάχθηκαν στην επανάσταση το 2011 και στον επακόλουθο 13ετή εμφύλιο πόλεμο.

Το συνοριακό σημείο Masnaa – η μόνη επιχειρησιακή διέλευση μεταξύ Συρίας και Λιβάνου – έχει πλημμυρίσει από τεράστιες ουρές Σύριων που προσπαθούν να ταξιδέψουν και προς τις δύο κατευθύνσεις, με πολλούς να ελπίζουν να επιστρέψουν σε μια απελευθερωμένη πατρίδα μετά από χρόνια εκτοπισμού στο Λίβανο.

Έχουν προκύψει αναφορές ότι η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εξετάζει το ενδεχόμενο να δημιουργήσει έναν καταυλισμό κατά μήκος των συνόρων Λιβάνου-Συρίας για τους εκτοπισμένους Σύρους που εγκλωβίζονται καθώς προσπαθούν να περάσουν. Ο Independent επικοινώνησε με έναν εκπρόσωπο της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες για περισσότερες πληροφορίες.

Σε μια ενημέρωση της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, η οργάνωση είπε ότι «γνωρίζει ότι χιλιάδες Σύροι φεύγουν από τη Συρία στον Λίβανο» και ότι «εκατοντάδες χιλιάδες» Σύροι «φεύγουν για να σώσουν τη ζωή τους μέσα στη χώρα».

Πηγή ασφαλείας είπε στο Al–Araby Al–Jadeed ότι η εισροή ανθρώπων που προσπαθούν να φύγουν από τη Συρία περιλαμβάνει Ιρανούς και Ιρακινούς – αλλά ότι οι περισσότεροι προέρχονται από συριακές μειονότητες. Έρχεται παρά τις υποσχέσεις που έδωσε η Hayat Tahrir al–Sham (HTS) – η ανταρτική ομάδα που ανέτρεψε τον Άσαντ – ότι όλοι οι πολίτες της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων των μειονοτήτων της, θα ζουν με ασφάλεια.

Αλλά για τις μειονότητες που έχουν περάσει χρόνια ζώντας με το φόβο τόσο του Άσαντ όσο και των εναλλακτικών λύσεων των ανταρτών, μια επικείμενη περίοδος σημαντικής αβεβαιότητας και χάους έχει αφήσει ελάχιστη επιλογή από το να φύγουν.

Η κοινότητα των Αλαουιτών – από την οποία προέρχεται η οικογένεια Άσαντ – είναι η μεγαλύτερη μουσουλμανική μειονότητα στη Συρία, που αποτελεί περίπου το 10 τοις εκατό του πληθυσμού και βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στις παράκτιες επαρχίες της Συρίας. Η οικογένεια Άσαντ στηρίζεται εδώ και πολύ καιρό στους Αλαουίτες, οι οποίοι έχουν καταλάβει πολλές ανώτερες θέσεις στο καθεστώς, από τότε που ήρθαν στην εξουσία το 1970.

Πολλές αναφορές υποδηλώνουν ότι είχαν στοχοποιηθεί δυσανάλογα για στρατολόγηση από το καθεστώς Άσαντ τα προηγούμενα χρόνια του πολέμου, με αντικρουόμενες εκτιμήσεις να συμφωνούν ότι τουλάχιστον δεκάδες χιλιάδες Αλαουίτες έχουν σκοτωθεί στη σύγκρουση.

Αν και καταλαμβάνουν δυσανάλογο αριθμό θέσεων σε βασικές θέσεις του καθεστώτος, οι κοινότητες των Αλαουιτών είναι επίσης μερικές από τις φτωχότερες στη Συρία. Ένας οδοντίατρος Alawi είπε στους Times ότι ήταν συγκρίσιμο με έναν «στρατό σκλάβων», με πολλούς να ζουν με την πεποίθηση ότι «αν τον αφήσουμε [τον Άσαντ], θα πεθάνουμε».

Οι χριστιανοί στη Συρία, μια από τις παλαιότερες κοινότητες χριστιανών στον κόσμο και συγκεντρωμένοι σε παρόμοιες περιοχές με τους Αλαουίτες, ζουν επίσης υπό τον φόβο ενός «αβέβαιου και επικίνδυνου μέλλοντος», σύμφωνα με τον πρόεδρο της οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων International Christian Concern, Τζεφ. Βασιλιάς.

«Οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για τη μοίρα της χριστιανικής κοινότητας», πρόσθεσε ο κ. Κινγκ στην Christian Post. «Οι Χριστιανοί, με ρίζες που εκτείνονται σχεδόν δύο χιλιετίες πίσω, αντιμετωπίζουν τώρα ένα αβέβαιο και επικίνδυνο μέλλον».

Το HTS προσπάθησε να κάνει τους σωστούς ελιγμούς , με τον έλεγχό του στη Συρία αλλά δεν έχει ακόμη παγιωθεί. Έχει αποτρέψει ζημιές σε χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις και άλλα θρησκευτικά κτίρια και μνημεία, με έναν Χριστιανό να λέει στο πρακτορείο ειδήσεων AFP ότι η συμπεριφορά των ανταρτών ήταν «εντελώς διαφορετική από ό,τι περιμέναμε».

Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, έχει καλέσει τους νέους Σύρους ηγέτες να σεβαστούν τα δικαιώματα των εθνοτικών μειονοτήτων, αλλά η μακροπρόθεσμη προσέγγισή τους απέναντι στις μειονοτικές ομάδες μένει να φανεί.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ

Ο David Miliband, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης παρουσίασε τις εικοσι χωρες αμέσου τραγικής ανάγκης προστασίας των πολτών τους

• Πάνω από το 82% όσων έχουν παγκόσμια ανθρωπιστική ανάγκη ζουν σε 20 χώρες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο ανθρωπιστικής επιδείνωσης το 2025.

……………………………………………………………………

Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC) βοηθά τους ανθρώπους που πλήττονται από ανθρωπιστικές κρίσεις —συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής κρίσης— να επιβιώσουν, να ανακάμψουν και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.

Το IRC, το οποίο ιδρύθηκε μετά από πρόσκληση του Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1933, εργάζεται τώρα σε περισσότερες από 40 χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση, καθώς και σε κοινότητες σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Προσφέρει μόνιμη βοήθεια παρέχοντας υγειονομική περίθαλψη, βοηθώντας τα παιδιά να μάθουν και ενδυναμώνοντας τα πρόσωπα και τις κοινότητες να γίνουν αυτοδύναμες, επιδιώκοντας πάντα την αντιμετώπιση των ανισοτήτων που σε κάποιες κοινωνίες αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια.

Ιεράρχηση παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης από την IRC για το 2025

Ιεράρχηση παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης IRC 2025: «Ένας κόσμος εκτός ισορροπίας», Σουδάν, κατεχόμενη παλαιστινιακή επικράτεια και Μιανμάρ στην κορυφή της κατάταξης για την ανθρωπιστική κρίση – Πιθανή και απαραίτητη επείγουσα δράση

• Πάνω από το 82% όσων έχουν παγκόσμια ανθρωπιστική ανάγκη ζουν σε 20 χώρες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο ανθρωπιστικής επιδείνωσης το 2025.
• Το Σουδάν είναι τώρα η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση που έχει καταγραφεί ποτέ, αντιπροσωπεύοντας το 10% των ανθρώπων σε ανθρωπιστική ανάγκη παγκοσμίως, παρόλο που φιλοξενεί μόλις το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς η Συρία επανέρχεται στις 5 κορυφαίες χώρες ανησυχίας για πρώτη φορά εδώ και αρκετά χρόνια
• Τέσσερις ανισορροπίες εξηγούν την παγκόσμια επιδείνωση: η συντριπτική διπλωματία της σκληρής δύναμης, οι άμαχοι που φέρουν το βάρος του πολέμου, η κλιματική κρίση που προσθέτει στην ανθρωπιστική ανάγκη, η οικονομική ανισότητα που επιβαρύνει το βάρος
• Το IRC ζητά μεταρρύθμιση της ανθρωπιστικής βοήθειας και πώς η αλλαγή πολιτικής μπορεί να εξισορροπήσει ξανά τη ζυγαριά

Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη, 11 Δεκεμβρίου 2024 — Σήμερα, η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC) αποκαλύπτει την ετήσια λίστα παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης , επισημαίνοντας τις 20 χώρες που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν την κλιμάκωση της ανθρωπιστικής κρίσης το 2025. Οι πέντε κορυφαίες κρίσεις είναι το Σουδάν, τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, Μιανμάρ, Συρία και Νότιο Σουδάν.

305 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρειάζονται ανθρωπιστική υποστήριξη. Οι χώρες με λίστα παρακολούθησης αντιπροσωπεύουν το 82% αυτού του αριθμού, παρόλο που αποτελούν μόνο το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το 77% των εκτοπισμένων στον κόσμο οφείλεται σε κρίσεις στις χώρες της λίστας παρακολούθησης. Οι χώρες της λίστας παρακολούθησης αντιπροσωπεύουν πάνω από το 30% και ο αριθμός των ακραίων φτωχών του κόσμου.

Η φετινή λίστα παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης μιλά στο «Ένας κόσμος εκτός ισορροπίας», ως ο καταλύτης για νέες κρίσεις και το εμπόδιο για να τις φέρεις στο τακούνι. Οι τέσσερις βαθιές ανισορροπίες στο διεθνές σύστημα που προκαλούν την κρίση είναι:

• Περισσότερες συγκρούσεις και λιγότερη διπλωματία είναι το πιο προφανές και πιο επικίνδυνο σύμπτωμα του κόσμου εκτός ισορροπίας. Σήμερα σημειώνεται ρεκόρ 59 συγκρούσεων το 2023, οι υψηλότερες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 
• Οι επιθέσεις εναντίον αμάχων και μη στρατιωτικών υποδομών είναι όλο και πιο κεντρικό στη στρατηγική μάχης. Ο αριθμός των επιθέσεων εναντίον αμάχων από κρατικές και μη κρατικές ένοπλες ομάδες σε όλο τον κόσμο αυξήθηκε κατά 66% μεταξύ 2013 και 2023 και το 74% ήταν σε χώρες της λίστας παρακολούθησης. 
• Περισσότερες εκπομπές άνθρακα και λιγότερη υποστήριξη για τους ανθρώπους που υποφέρουν από την κλιματική κρίση είναι η τρίτη ανισορροπία. Οι χώρες της λίστας παρακολούθησης συμβάλλουν λιγότερο από το 4% των παγκόσμιων εκπομπών CO2, αλλά πάνω από το ένα τρίτο όλων των ανθρώπων που έμειναν άστεγοι ή εκτοπίστηκαν λόγω φυσικών κινδύνων τα τελευταία 5 χρόνια ήταν σε χώρες της λίστας παρακολούθησης.
• Τέλος, περισσότερη συσσώρευση πλούτου, λιγότερη μείωση της φτώχειας. Κατά μέσο όρο, τα επίπεδα φτώχειας στις χώρες της λίστας παρακολούθησης είναι τώρα σχεδόν 85% υψηλότερα από ό,τι ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ενώ έχουν μειωθεί κατά 37% στον υπόλοιπο κόσμο την ίδια περίοδο.

Το IRC προτείνει μια ατζέντα δράσης σε έξι κατηγορίες.

1. Μεταρρύθμιση του συστήματος ανθρωπιστικής βοήθειας, χρησιμοποιώντας εργαλεία οικονομικής αποδοτικότητας και κόστους-αποτελεσματικότητας για την προώθηση της σχέσης ποιότητας/τιμής.
2. Ανακουφίστε τα βάρη του χρέους, επεκτείνετε τη χρηματοδότηση και προωθήστε την οικονομική σταθερότητα για την αντιμετώπιση των παραγόντων της κρίσης και την προώθηση της κοινής ευημερίας.
3. Βελτιώστε την προστασία των πολιτών με μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για αύξηση της εκπροσώπησης και αναστολή της χρήσης του βέτο σε περιπτώσεις μαζικής θηριωδίας.
4. Ανακουφίστε τον πόνο των πολιτών προστατεύοντας την πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια , διασφαλίζοντας ότι η βοήθεια μπορεί να παραδοθεί με ασφάλεια σε όσους έχουν ανάγκη.
5. Επενδύστε στην προσαρμογή του κλίματος και στην ανθεκτικότητα για να μετριαστούν οι επιπτώσεις των κλιματικών σοκ.
6. Επέκταση ασφαλών οδών και βοήθειας για τους πρόσφυγες για την ενίσχυση της προστασίας και της ένταξης.

Ο David Miliband, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης, δήλωσε:

«Είναι σαφές ότι «ο κόσμος φλέγεται» είναι μια καθημερινή πραγματικότητα για 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός κόσμου βασικά εκτός ισορροπίας. Ως ανθρωπιστικός οργανισμός, η δουλειά του IRC είναι να ανταποκρίνεται στις ανάγκες, αλλά και να τις καλεί. Αυτός είναι ο σκοπός της λίστας παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης που δημοσιεύτηκε σήμερα.

«Η συγκέντρωση της ακραίας φτώχειας είναι αξιοσημείωτη. Ο κόσμος χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα: μεταξύ εκείνων που γεννιούνται σε ασταθείς καταστάσεις σύγκρουσης και εκείνων που έχουν την ευκαιρία να φτάσουν σε σταθερές καταστάσεις. Αυτή είναι μια τάση που πρέπει να αντιμετωπιστεί για ηθικούς και στρατηγικούς λόγους. Η ηθική υπόθεση είναι ότι με περισσότερους πόρους από ποτέ, πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν οι πιο ευάλωτοι στον κόσμο. Η στρατηγική περίπτωση είναι ότι τα προβλήματα που ξεκινούν από το Σουδάν ή τη Συρία δεν μένουν εκεί: η αστάθεια εξαπλώνεται.

«Το επιχειρείν ως συνήθως δεν θα ανατρέψει αυτήν την τάση. Οι άμαχοι θα συνεχίσουν να υφίστανται τις χειρότερες επιπτώσεις από τις αυξανόμενες συγκρούσεις και να διακινδυνεύσουν επικίνδυνα ταξίδια αν δεν παραβιάσουμε το status quo. Η διεθνής κοινότητα έχει μια απίστευτη ευκαιρία και ευθύνη να αλλάξει τους όρους της ανθρωπιστικής και διπλωματικής δέσμευσης στις χώρες της λίστας παρακολούθησης. Και ενώ οι προκλήσεις σε αυτές τις χώρες είναι πολύπλοκες, η εμπειρία του IRC δείχνει ότι υπάρχουν τρόποι για να σωθούν ζωές, να χτιστεί η ανθεκτικότητα και να διατηρηθούν τα μέσα διαβίωσης των πιο ευάλωτων».

Σημειώσεις προς τους συντάκτες:

Την τελευταία δεκαετία, η έκθεση της λίστας παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης του IRC βοήθησε το IRC να καθορίσει πού να επικεντρώσει τις προσπάθειές μας για την ετοιμότητα έκτακτης ανάγκης, προβλέποντας με επιτυχία κατά μέσο όρο το 85-95% των 20 χωρών που αντιμετωπίζουν τη χειρότερη επιδείνωση. Είναι επίσης το σημείο όπου μοιραζόμαστε την ανάλυσή μας για το πώς εξελίσσεται η παγκόσμια ανθρωπιστική κρίση, γιατί και τι μπορεί να γίνει για να μειωθεί ο αντίκτυπος στις πληγείσες κοινότητες.

Λίστα παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης 2025 του IRC με μια ματιά

Κατάταξη στην πρώτη τραγική δεκάδα

Σουδάν

κατεχόμενο παλαιστινιακό έδαφος (oPt)

Μιανμάρ

Συρία

Νότιο Σουδάν

Λίβανος

Μπουρκίνα Φάσο

Αΐτη

Μάλι

Σομαλία

Χωρεςστη δεύτερη τραγική δεκάδα

Αφγανιστάν

• Καμερούν
• Τσαντ
• ΛΔΚ
• Αιθιοπία
• Νίγηρας
• Νιγηρία
• Ουκρανία
• Υεμένη

Τώρα, η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση που έχει καταγραφεί ποτέ, η μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στον κόσμο, και οδεύοντας προς έναν από τους χειρότερους λιμούς στον κόσμο εδώ και δεκαετίες, το Σουδάν βρίσκεται στην κορυφή της λίστας παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης για δεύτερη συνεχή χρονιά. Η κατάρρευση της χώρας επιταχύνεται καθώς ένας βάναυσος εμφύλιος πόλεμος, που τροφοδοτείται από εξωτερικές δυνάμεις, καταστρέφει τις ζωές αμάχων. Μακριά από το να εργάζονται προς μια διπλωματική επίλυση, οι ηγέτες και των δύο φατριών φαίνεται να πιστεύουν ότι οι συνεχιζόμενες μάχες εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντά τους, βάζοντας το Σουδάν στην πορεία για καταστροφική ανθρωπιστική κατάρρευση το 2025.

Η κατεχόμενη παλαιστινιακή επικράτεια παραμένει η δεύτερη στη λίστα παρακολούθησης μετά από περισσότερο από ένα χρόνο συγκρούσεων που έχει καταστρέψει τη Γάζα και έχει επιδεινώσει σημαντικά τις συνθήκες στη Δυτική Όχθη. Δεν υπάρχει ασφαλές μέρος στη Γάζα: πάνω από 1 στους 50 ανθρώπους στη Γάζα έχουν σκοτωθεί από τον Οκτώβριο του 2023 και χωρίς διαρκή κατάπαυση του πυρός και χαλάρωση των περιορισμών στις εισαγωγές, τα θύματα θα αυξηθούν και θα υπάρχει κίνδυνος πείνας το 2025.

Τρίτη στη λίστα, η Μιανμάρ είδε ένοπλες ομάδες να ενώνονται και να προχωρούν γρήγορα σε όλη τη χώρα, προκαλώντας σχεδόν 900.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους – αύξηση 37% από το 2023. Η ισορροπία κλίνει σταθερά προς περισσότερο πόλεμο φέτος. Η χολέρα και άλλες ασθένειες απειλούν να κατακλύσουν το σύστημα υγείας της Μιανμάρ, το οποίο έχει αποδεκατιστεί από τις συγκρούσεις. Οι πλημμύρες και άλλες καταστροφές που προκαλούνται από το κλίμα σημαίνουν ότι η ικανότητα της χώρας να αντιμετωπίσει πρόσθετες ανάγκες θα ωθηθεί στο χείλος του γκρεμού το επόμενο έτος.

Η Συρία μπαίνει ξανά στην πεντάδα της λίστας παρακολούθησης έκτακτης ανάγκης για πρώτη φορά από το 2021, αφού μη κρατικές ένοπλες ομάδες εξαπέλυσαν μια αιφνιδιαστική επίθεση στα τέλη του 2024, προκαλώντας ταχεία κατάρρευση των κυβερνητικών δυνάμεων. Καθώς η λίστα παρακολούθησης τυπώνεται, η κατάσταση είναι εξαιρετικά αβέβαιη. Αν οι τελευταίες αλλαγές στη σύγκρουση θα επιτρέψουν στους Σύρους να αρχίσουν να ξαναχτίζουν τις ζωές τους το 2025 ή να βαθύνουν την κρίση παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.

Οι επιπτώσεις από τη σύγκρουση στο Σουδάν εκθέτουν το Νότιο Σουδάν σε μια αυξανόμενη οικονομική κρίση, ενώ η άφιξη περισσότερων από 878.000 ανθρώπων που εγκατέλειψαν τον πόλεμο του Σουδάν προσθέτει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. Η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας είναι ύπουλη, με τουλάχιστον 28 επιθέσεις σε εργαζομένους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας κατά τη διάρκεια του 2024 που υπογραμμίζουν την πραγματικότητα ότι το Νότιο Σουδάν είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη για τους εργαζόμενους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Αυτό θα κάνει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης που βαθαίνει ακόμη πιο προδοτικές το 2025. 

Επιμελεια έρευνα ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ

11/12/2024 Συρία (Διεθνής Χριστιανική Ανησυχία) — Μετά από μια 11ήμερη εκστρατεία από τα προπύργια τους στο βορρά προς τη Δαμασκό, την πρωτεύουσα της Συρίας στο νότο, οι δυνάμεις των ανταρτών κατάφεραν αυτό το Σαββατοκύριακο να ανατρέψουν την 24χρονη βασιλεία του δικτάτορα Μπασάρ αλ – Άσαντ. 

Ο Άσαντ κατέφυγε στη Μόσχα, σύμφωνα με πηγές των ρωσικών κρατικών μέσων ενημέρωσης, ενώ βίντεο από τη Δαμασκό δείχνουν πολίτες να λεηλατούν το παλάτι από το οποίο ο Άσαντ τρομοκρατούσε τον συριακό λαό. 

Η κύρια δύναμη των ανταρτών πίσω από το μπλιτς είναι η Hay‘at Tahrir al–Sham (HTS), μια τοπική μαχητική ομάδα που φαίνεται να υποκινείται και από τον ισλαμισμό — η ομάδα ιδρύθηκε ως θυγατρική της Αλ Κάιντα και, παρά τη διακοπή των δεσμών της με την ομάδα, συνεχίζει να ασπάζεται τη σαλαφική-τζιχαντιστική ιδεολογία της Αλ Κάιντα — και τον εθνικισμό. 

Καθώς κατέβαιναν νότια προς τη Δαμασκό, καταλαμβάνοντας πόλεις στην πορεία, οι μαχητές του HTS ενώθηκαν με άλλες ομάδες που ήταν παρόμοια απογοητευμένες από το καθεστώς Άσαντ και πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε ένα κίνημα που κερδίζει δυναμική στην προσπάθεια ανατροπής του αντιλαϊκού δικτάτορα. 

Ο Άσαντ ήταν ο τελευταίος σε μια οικογενειακή δυναστεία που κυβέρνησε τη Συρία από το 1971. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο συριακός λαός περιοριζόταν βάναυσα και υπέφερε από τη συστηματική αφαίρεση των βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του — συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ελεύθερη λατρεία. Οι Χριστιανοί και άλλες δυσμενείς θρησκευτικές ομάδες υπέστησαν από καιρό σοβαρές διώξεις υπό το καθεστώς Άσαντ. 

Ενώ πολλοί στη χώρα πανηγυρίζουν την πτώση ενός δικτάτορα που διέταξε επανειλημμένα τη χρήση χημικών όπλων εναντίον του λαού του και δολοφόνησε χιλιάδες αντιπάλους, οι θρησκευτικές μειονότητες και οι διεθνείς παρατηρητές περιμένουν να δουν πώς θα είναι μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του HTS και εάν το HTS θα λειτουργήσει για τη δημιουργία μιας παραγγελίας βάσει δικαιωμάτων. 

Στόχοι και Φιλοδοξίες HTS 

Η HTS έχει χαρακτηριστεί ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2018 μετά τη διάσπασή της από την Αλ Κάιντα. Η προκάτοχος οργάνωση του HTS, Jabhat al–Nusra, ορίστηκε με παρόμοιο τρόπο και ιδρύθηκε το 2011 από τον Abu Mohammad al–Jolani, ο οποίος σήμερα είναι ο ηγέτης του HTS. 

Ακόμη και σε αυτήν την παλαιότερη μορφή, ο al–Jolani και η ομάδα του επικεντρώνονταν πάντα στην αντίθεση στο καθεστώς Άσαντ – ένα σημαντικό γεγονός καθώς δημιούργησε μια πρώιμη έμφαση στον εθνικισμό και όχι στον τζιχαντισμό. Στα χρόνια που πέρασαν, η ομάδα συνέχισε να τονίζει έντονα τις πολιτικές της φιλοδοξίες στη Συρία, κατά καιρούς σε ευρύτερα θέματα του τζιχαντισμού. Αν και οι δηλώσεις του al–Jolani μερικές φορές υπαινίσσονται τους ευρύτερους στόχους ενός παγκόσμιου ισλαμικού χαλιφάτου, το HTS έχει, τα τελευταία χρόνια, επικεντρώσει τη ρητορική του στην εγκαθίδρυση κυριαρχίας στη Συρία και στην εκδίωξη της ιρανικής επιρροής υπέρ του Άσαντ από τη χώρα. 

Τα πρώτα χρόνια του Αλ Τζολάνι ως μαχητής πέρασαν πολεμώντας για την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ISIS) στο Ιράκ. Μετά από οκτώ χρόνια ως μαχητής του ISIS, όταν επέστρεψε στη Συρία το 2011, ήταν εκπρόσωπος του ιδρυτή του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι και του οράματός του για την παγκόσμια τζιχάντ και ένα παγκόσμιο ισλαμικό χαλιφάτο. Ωστόσο, το HTS αντιπροσωπεύει ένα διάλειμμα από αυτή την ιδεολογία υπέρ του συριακού εθνικισμού και η ομάδα έχει πολεμήσει κατά της επιρροής της Αλ Κάιντα και του ISIS στη Συρία τα τελευταία χρόνια. 

Τις τελευταίες ημέρες, καθώς οι δυνάμεις του κατέλαβαν πόλη μετά από πόλη, ο al–Jolani εργάστηκε για να προβάλει μια εικόνα σχετικής ανεκτικότητας και αποδοχής για τους χριστιανούς και άλλες θρησκευτικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των σιιτών μουσουλμάνων. 

«Η ποικιλομορφία είναι η δύναμή μας, όχι η αδυναμία», δήλωσε ο αλ Τζολάνι σε διάταγμα κατά την κατάληψη του Χαλεπίου καθ’ οδόν προς τη Δαμασκό. Η έκκλησή του φάνηκε να είναι για μια ενωμένη Συρία και ένα ευρείας βάσης μέλλον για τη χώρα. 

Οι παρατηρητές έμειναν έκπληκτοι με τις εντολές για την προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων. Ωστόσο, ο αρχικός σκεπτικισμός αντιμετωπίστηκε με ειρήνη στις χριστιανικές γειτονιές του Χαλεπίου και οι μαχητές αναφέρθηκαν ότι πήγαν σπίτι με σπίτι επαναλαμβάνοντας διαβεβαιώσεις ανοχής. Σε βίντεο που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι ορατό σε μια αγορά που βρίσκεται σε μια κατά κύριο λόγο χριστιανική περιοχή της πόλης μετά την κατάληψη των ανταρτών, και οι μαχητές αναφέρουν ότι επέτρεψαν τη συνέχιση των εορτασμών των Χριστουγέννων. 

Σε περιοχές που κατείχε το HTS τα τελευταία χρόνια, φέρεται να επέτρεπε κάποιο βαθμό ελευθερίας. Η ομάδα, για παράδειγμα, έχει επιτρέψει το κάπνισμα και άλλες πρακτικές που απαγορεύονται σύμφωνα με μια πιο φονταμενταλιστική ερμηνεία του Ισλάμ. Άλλες πηγές, ωστόσο, αναφέρουν ότι το HTS παρενοχλούσε και κρατούσε συνεχώς όλους όσοι ασκούσαν κριτική στην ομάδα ή παρέκκλιναν από το θρησκευτικό τους δόγμα, όσο χαλαροί κι αν ήταν. 

Τα αρχικά θετικά σημάδια στο Χαλέπι δεν υποδηλώνουν, ωστόσο, ότι η Συρία εισέρχεται σε μια νέα περίοδο διαθρησκειακής ανεκτικότητας ή ευρείας θρησκευτικής ελευθερίας. Οι αναφορές από την κατάληψη της Δαμασκού περιλαμβάνουν περιστατικά ανταρτών που διερεύνησαν τη θρησκευτική ταυτότητα των κατοίκων, υποδηλώνοντας ότι η θρησκεία μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως σημείο έντασης. 

Ενώ η άμεση εστίαση του al–Jolani είναι να δημιουργήσει μια λειτουργική κυβέρνηση και έχει ως εκ τούτου κίνητρο να φέρει όσο το δυνατόν περισσότερες κοινότητες σε συνεργασία, εξακολουθεί να είναι ορκισμένος υποστηρικτής της ιδεολογίας Salafi-τζιχαντιστή. Έχει πολύ βαθύτερες ρίζες ως διώκτης της θρησκείας παρά ως υποστηρικτής της ελεύθερης άσκησης της. 

Καθώς η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί για να δει ποιος τύπος κυβέρνησης θα αντικαταστήσει το καθεστώς Άσαντ, εκατοντάδες χιλιάδες θρησκευτικές μειονότητες στη Συρία παρακολουθούν επίσης. Για αυτούς, ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας από τη νέα κυβέρνηση είναι ένα έντονο προσωπικό άγνωστο. Εάν ο al–Jolani συνεχίσει να σηματοδοτεί την υποστήριξη των δικαιωμάτων των Χριστιανών και άλλων, αυτό θα ήταν μια θεμελιώδης αλλαγή προς το καλύτερο. Αλλά αυτό το αποτέλεσμα απέχει πολύ από το να είναι εγγυημένο και η επιστροφή στους παλιούς του τρόπους υπό το ISIS και την Αλ Κάιντα θα ήταν καταστροφική για αυτές τις ήδη ευάλωτες κοινότητες που υπέφεραν τόσο πολύ υπό τον Άσαντ. 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ