Του Timothy Garton Ash

Την ώρα που καθόμουν σε ένα δάσος με μικρές ουκρανικές σημαίες στο Μαϊντάν στο κέντρο του Κιέβου, σε μια περιοχή που συγγενείς θρηνούν σε μνημόσυνο τους νεκρούς του πολέμου, με συναντά ένας εύσωμος Ουκρανός στρατιώτης με στολή μάχης.

Είναι μέλος της 95ης Ταξιαρχίας Αεροπορικής Εφόδου και πολεμά τη ρωσική επιθετικότητα για περισσότερο από μια δεκαετία. “Τη στιγμή της νίκης”, μου λέει, “παρακαλώ ρίξτε το πρώτο ποτήρι με αλκοόλ στο έδαφος για όσους έπεσαν”.

Με μια χειρονομία του προς τους νέους που πίνουν καφέ, σχεδόν σαν να ήταν το Παρίσι ή η Βιέννη, λέει: “Κάθε ειρηνική μέρα εδώ κοστίζει πολλές ζωές στο μέτωπο”. Όμως πνίγεται από τις τελευταίες λέξεις και τα μάτια του γεμίζουν δάκρυα. “Συγνώμη συγνώμη!” αναφωνεί αμήχανος από αυτή τη στιγμή αδυναμίας. Έπειτα πιάνει το χέρι μου άλλη μια φορά, πιάνει τα λουριά του χακί σακιδίου του και βγαίνει μέσα από το πλήθος των πολιτών σαν φάντασμα από τα χαρακώματα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου.

Το κλίμα στην Ουκρανία είναι ζοφερό αυτές τις μέρες. Τα θύματα συνεχίζουν να αυξάνονται. Στο στρατιωτικό νεκροταφείο στο Lviv, βλέπω χήρες και πενθούντες μητέρες να κάθονται σιωπηλά δίπλα στους φρέσκους τάφους των αγαπημένων τους, με σκυμμένα κεφάλια, μια ισόβια κάθειρξη ταλαιπωρίας χαραγμένη στα πρόσωπά τους. Οι ειδικοί της ιατρικής εκτιμούν ότι τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός πάσχει από κάποιου βαθμού διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Οι δυνάμεις του Βλαντιμίρ Πούτιν προχωρούν προς τα εμπρός, χρησιμοποιώντας τα αριθμητικά τους πλεονεκτήματα και εκμεταλλεύονται τη βραδύτητα της Δύσης για να παρέχουν επαρκή αεράμυνα και πυρομαχικά. Άνοιξαν ένα νέο μέτωπο βόρεια από το Χάρκοβο, το οποίο είναι πιο κοντά στα ρωσικά σύνορα από ότι το Λονδίνο στην Οξφόρδη. Εκφράζεται φόβος ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα φτάσουν τώρα στην εμβέλεια του πυροβολικού της πολιορκημένης πόλης, η οποία ήδη σφυροκοπείται από ρωσικούς πυραύλους, drones και βόμβες ολίσθησης. Μόλις χθες έμαθα ότι το τυπογραφείο στο Χάρκοβο όπου τυπώθηκε πρόσφατα η ουκρανική έκδοση του βιβλίου μου “Homelands” χτυπήθηκε, με νεκρούς και τραυματίες. Ο κύριος σκοπός της Ρωσίας φαίνεται να είναι να επεκτείνει τη γραμμή του μετώπου μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων, έτσι ώστε, καθώς η Ουκρανία εκτρέπει στρατεύματα για να υπερασπιστεί το Χάρκοβο, ο στρατός του Πούτιν μπορεί να προωθήσει προς τα ανατολικά, καταλαμβάνοντας περισσότερες από τις επαρχίες του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ που ήδη ισχυρίζεται ότι της ανήκουν αμετάκλητα. Ένας δυτικός στρατιωτικός εμπειρογνώμονας λέει ότι αυτή είναι μια “κρίσιμη στιγμή” για την Ουκρανία.

Ο ταγματάρχης Andriy Pidlisnyi, διοικητής τάγματος που βρίσκεται σε ενεργό υπηρεσία από τις πρώτες μέρες του πολέμου πλήρους κλίμακας, μου λέει ότι η διάθεση μεταξύ των στρατευμάτων του δεν είναι “καλή”. Και, προσθέτει, “Νομίζουν ότι είναι καιρός οι άλλοι να πάνε να πολεμήσουν”. Αλλά πού είναι αυτοί οι άλλοι; Ένας έντονα αμφισβητούμενος νόμος που μειώνει την ηλικία στρατολόγησης στα 25 τέθηκε τελικά σε ισχύ την περασμένη εβδομάδα, αλλά όπου κι αν στρίψω ακούω ιστορίες νεαρών Ουκρανών ανδρών που προσπαθούν να αποφύγουν το στρατό.

Οι ρωσικές εναέριες επιθέσεις έχουν καταστρέψει σχεδόν τη μισή ικανότητα παραγωγής ενέργειας της χώρας. Ακόμα και τώρα, το καλοκαίρι, ο κόσμος αντιμετωπίζει συχνές διακοπές ρεύματος. Ένας ειδικός εκτιμά ότι, με την τρέχουσα παραγωγή, πολλοί Ουκρανοί θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν διακοπές ρεύματος έως και 12 ωρών την ημέρα τον επόμενο χειμώνα – και οι χειμώνες εδώ είναι πολύ κρύοι.

Υπάρχει αυξανόμενη οργή προς τη Δύση επειδή δεν έκανε αρκετά, αρκετά γρήγορα, ώστε να μπορέσει η χώρα να αμυνθεί. Ένας ανώτερος υπουργός της κυβέρνησης μου είπε ότι το Κογκρέσο των ΗΠΑ “δεν θα συγχωρηθεί ποτέ από τον ουκρανικό λαό” για την ατελείωτη καθυστέρηση στην ψηφοφορία του τελευταίου πακέτου υποστήριξης για την Ουκρανία. Υπάρχει επίσης δυσαρέσκεια με την απόδοση του προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, του οποίου η θητεία θα έληγε στις 20 Μαΐου αν η χώρα δεν υπόκειται σε στρατιωτικό νόμο, και ειδικά με την προεδρική διοίκηση με επικεφαλής το Άντριι Γερμάκ. Αρκετές ξεχωριστές πηγές μου είπαν ότι ο Ζελένσκι, ο πρώην τηλεοπτικός αστέρας, μελετά με εμμονή τη δημοτικότητά του – και αυτή σταδιακά υποχωρεί.

Υπάρχει αυξανόμενη οργή προς τη Δύση επειδή δεν έκανε αρκετά, αρκετά γρήγορα, ώστε να μπορέσει η χώρα να αμυνθεί

Είναι ενδιαφέρον ότι μια κριτική που άκουσα επανειλημμένα είναι ότι συνεχίζει να τροφοδοτεί μη ρεαλιστικές ελπίδες για ολοκληρωτική νίκη – δηλαδή την ανακατάκτηση όλου του κυρίαρχου εδάφους της Ουκρανίας στα σύνορά της το 1991, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Ακόμη και ανώτεροι αξιωματούχοι ιδιωτικά δίνουν έναν πιο προσεκτικό ορισμό της νίκης. “Δημόσια, υποστηρίζω αυτό που λέει ο πρόεδρος”, μου είπε ένας. “Off the record, νομίζω ότι πρέπει να επιβιώσουμε ως ανεξάρτητο δυτικό κράτος που έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης”. Και όλοι είναι βαθιά ανήσυχοι για το τι θα κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ εάν επανεκλεγεί πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 5 Νοεμβρίου.

Κάτω από την πίεση των τρομερών απωλειών, της εξάντλησης, του τραύματος και των ανησυχιών για τη φθίνουσα δυτική υποστήριξη, η κοινή γνώμη έχει επίσης αλλάξει λίγο. Στα τέλη του περασμένου έτους, το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου πρόσφερε στους ερωτηθέντες δύο επιλογές για το τι θα έπρεπε να κάνει η Ουκρανία εάν “η Δύση μειώσει σημαντικά τη βοήθεια”. Η σαφής πλειοψηφία του 58% είπε ότι η χώρα πρέπει να συνεχίσει τις μάχες, ακόμη και με “κίνδυνους για τα εδάφη που ελέγχονται από την Ουκρανία”. Ωστόσο, το 32% προτίμησε τη δεύτερη επιλογή: “Οι εχθροπραξίες παύουν με σοβαρές εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση, αλλά η απελευθέρωση των [Ρωσικά κατεχόμενων] εδαφών αναβάλλεται για το… μέλλον”.

Σημειώστε ότι αυτό ισχύει μόνο στην περίπτωση της περικοπής της δυτικής βοήθειας και μόνο με σοβαρές εγγυήσεις ασφαλείας. Ποιο έδαφος θα χαθεί θα είναι κρίσιμο για τη λαϊκή ετυμηγορία. Είναι ένα πράγμα ο συμβιβασμός για την Κριμαία και τα μέρη του Ντονμπάς που κατέχονται από τη Ρωσία από το 2014 μα εντελώς άλλο να θυσιάσει τις τεράστιες εκτάσεις της ουκρανικής γης μεταξύ των δύο, όπου περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν τα σπίτια και τα μέσα διαβίωσής τους πριν από την πλήρη εισβολή. Όσο μεγαλύτερος είναι ο εδαφικός συμβιβασμός, τόσο ισχυρότερες θα πρέπει να είναι οι άμεσες δυτικές εγγυήσεις ασφάλειας και τόσο πιο αξιόπιστη η προοπτική ένταξης στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ σε ένα όχι μακρινό και αβέβαιο μέλλον. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, πολλοί Ουκρανοί θα εξακολουθούσαν να είναι εξαγριωμένοι με την κυβέρνησή τους επειδή διαπραγματεύτηκε αυτό που θα έβλεπαν ως ήττα και θα ήταν μόνιμα πικραμένοι εναντίον της Δύσης επειδή τους εξανάγκασε ουσιαστικά να την αποδεχτούν.

Έτσι, η Ουκρανία είναι στα σκοινιά. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μεταφορά της πυγμαχίας, σκέφτεται κανείς αμέσως τον νέο παγκόσμιο πρωταθλητή βαρέων βαρών, τον Ουκρανό Oleksandr Usyk, ο οποίος ήταν φαινομενικά πεσμένος κάτω από την άγρια ​​επίθεση του γίγαντα Tyson Fury, αλλά μετά επέστρεψε για να κερδίσει πόντους στο τέλος μιας βάναυσης μάχης 12 γύρων. Μια μικρή νίκη σε 12 γύρους, όχι ένα χτύπημα νοκ-άουτ στον πέμπτο, είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να ελπίζει η πατρίδα του Usyk προς το παρόν.

Η μεγάλη διαφορά είναι αυτή: σε αντίθεση με τον πυγμάχο, η Ουκρανία δεν μπορεί να νικήσει μόνη της έναν μεγαλύτερο αντίπαλο. Χρειάζεται περισσότερη και πιο τολμηρή στρατιωτική υποστήριξη από τη Δύση αυτή τη στιγμή, ώστε να μπορεί να βάλει τον Πούτιν στα σκοινιά. Τότε, και μόνο τότε, μπορεί η Ουκρανία να φτάσει στο σημείο όπου μπορεί να επιτύχει ένα αποτέλεσμα που η πλειονότητα του λαού της θα θεωρήσει νίκη και οι περισσότεροι Ρώσοι ως ήττα. Αυτός πρέπει να είναι και ο στόχος της Δύσης.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου

Αναδημοσίευση από το capital.gr