Ιστορία - Πολιτισμός
Ποντιακή απώλεια μεγάλων διαστάσεων το φευγιό του Χριστόφορου Χριστοφορίδη
Ένας γνήσιος Πόντιος με άριστη γνώση της ποντιακής διαλέκτου και πρόθυμος να βοηθήσει τη νέα γενιά να αρθρώσει ποντιακό λόγο και να αποτολμήσει συγγραφή βιβλίου ή ποιητικής συλλογής στο ποντιακό ιδίωμα
Του δρ. Γεωργίου Τσακαλίδη
Πλήρης ημερών (98,5 χρόνων), και έχοντας ακμαίες όλες τις πνευματικές του δυνάμεις και το πηγαίο του χαμόγελο, έφυγε στις 12 Ιουνίου 2024 για την Άνω Ιερουσαλήμ ο Χριστόφορος Στάθη Χριστοφορίδης, ένας γνήσιος Πόντιος, για την απώλεια του οποίου χαράσσονται οι γραμμές που ακολουθούν. Θα χρησιμοποιήσω τον υποθετικό λόγο, για να καταδείξω το μέγεθος της απώλειας.
Αν μου έλεγαν να αναφέρω έναν σύγχρονο Πόντιο, που να κατέχει την ποντιακή διάλεκτο σε τέλειο βαθμό, να την ομιλεί και να την γράφει, θα υπεδείκνυα χωρίς ενδοιασμό τον Χριστόφορο Χριστοφορίδη.
Αν μου έλεγαν να υποδείξω ένα όνομα Ποντίου, που να γνωρίζει πολύ καλά την ποντιακή ιστορία και τον ποντιακό πολιτισμό και να εμπνέεται από αυτά, θα ανέφερα χωρίς δισταγμό και πάλι το όνομα του Χριστόφορου Χριστοφορίδη.
Αν μου ζητούσαν να προτείνω ένα πρόσωπο που να γνωρίζει εξίσου καλά με την ποντιακή και τη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, για να αποδώσει τα νοήματα από την κοινή ελληνική στην ποντιακή και αντίστροφα, δεν θα είχα κανένα δισταγμό να προτείνω και πάλι το πρόσωπο του Χριστόφορου Χριστοφορίδη. Μετέφρασε στην ποντιακή την ευαγγελική περικοπή που διαβάζεται στη διπλανάσταση ή τον εσπερινό της αγάπης, όπως αλλιώς λέγεται. Η μετάφραση αυτή χρησιμοποιείται ήδη σε ναούς της πατρίδας μας, όταν ψάλλεται η περικοπή σε πολλές γλώσσες του κόσμου.
Αν μου ζητούσαν να αναφέρω ένα όνομα Ποντίου που να το διακρίνει μαζί με όλα τα παραπάνω και η ανιδιοτέλεια και αφιλοκέρδεια θα ανέφερα και πάλι το όνομα του Χριστόφορου Χριστοφορίδη. Για είκοσι περίπου χρόνια διηύθυνε το περιοδικό της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης «Ποντιακό Βήμα», χωρίς την παραμικρή αμοιβή και το έφθασε σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να το ζηλεύουν ποντιακά περιοδικά που κυκλοφόρησαν δεκαετίες ολόκληρες πριν από αυτό.
Αν μου ζητούσαν να μνημονεύσω ένα όνομα Ποντίου που να είναι πρόθυμο να βοηθήσει τη νέα γενιά να αρθρώσει ποντιακό λόγο και να αποτολμήσει συγγραφή βιβλίου ή ποιητικής συλλογής στο ποντιακό ιδίωμα θα μνημόνευα ανενδοίαστα και πάλι το όνομα του Χριστόφορου Χριστοφορίδη. Έφτασαν στα χέρια μου τέτοια βιβλία της νέας γενιάς που με πολύ ευγνωμοσύνη αναφέρονται στη βοήθεια που τους παρείχε ο αγαπητός Χριστόφορος.
Αυτός είναι και ο λόγος που οδήγησε τον αγαπητό Χριστόφορο να μεταφράσει στη νεοελληνική τα τρία βιβλία του πατέρα του με τον υπέρτιτλο «Μαύρα καιρούς και μαύρα ημέρας» (Μαύρες εποχές και μαύρες ημέρες). Για να έχει κάποιο βοήθημα η νέα γενιά στην κατανόηση και εκμάθηση της ποντιακής διαλέκτου, αλλά και να ευαισθητοποιηθεί στα θέματα της ποντιακής ιστορίας, της ποντιακής παράδοσης και του ποντιακού πολιτισμού.
Είναι αξιέπαινοι οι αδελφοί Χριστοφορίδη που ανέλαβαν από κοινού τα έξοδα έκδοσης της τριλογίας του πατέρα τους, όπως είναι αξιέπαινη και η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, που ανέλαβε την έκδοσή της τριλογίας στην ειδική σειρά «Ποντιακά παράφυλλα».
Ο Χριστόφορος όμως χάρισε στους Ποντίους και άλλα εκλεκτά έργα του, όπως το βιβλίο «Γνωμικά, Παροιμίες, εκφράσεις» καθώς και το μνημειώδες για την ιστορία του χωριού του έργο «Ξηρολίμνη Κοζάνης, Γενέθλια γη», που το εξέδωσε μόλις το 2018, σε ηλικία 91 ετών.
Θεωρώ ευλογημένο τον εαυτό μου από το Θεό, που γνώρισα τον Χριστόφορο και συναναστράφηκα μαζί του. Τον βάζω από σήμερα στην προσευχή μου
να τον αναπαύσει ο Κύριος μετά των δικαίων Του.
Ιστορία - Πολιτισμός
Ένα ταξίδι γεύσεων από τη Μικρά Ασία στη Δράμα
Στην κουζίνα του ξενοδοχείου Νέσσος, στο Παρανέστι Δράμας, η ιστορία της Μικράς Ασίας ζωντανεύει μέσα από μία συνταγή
Ο Γαβρίλος, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, μας είχε προϊδεάσει το προηγούμενο βράδυ για το γαστρονομικό ταξίδι που θα ακολουθούσε: «Αύριο θα φτιάξουμε χειροποίητες μικρασιάτικες μπάλες».
Τρεις γενιές στην κουζίνα
Η κουζίνα σφύζει από ζωή. Είναι απόγευμα και έχουμε επιστρέψει από μία ακόμη γεμάτη μέρα στο πανέμορφο τοπίο της ευρύτερης περιοχής του Παρανεστίου. Ο Γαβρίλος δεν είναι μόνος -δίπλα του στέκεται η σύζυγός του Σοφία, που μόλις χθες μας ξενάγησε στα γραφικά χωριά της περιοχής, όπως την Πρασινάδα, αποκαλύπτοντάς μας τους γαστρονομικούς θησαυρούς του τόπου. Μαζί τους είναι και η κόρη τους Γεωργία, βιομηχανική σχεδιάστρια που ζει στην Ολλανδία, αλλά κουβαλά την παράδοση της οικογενειακής κουζίνας στη νέα της πατρίδα.
Από το Παρανέστι στην Ολλανδία
«Πολλές φορές φτιάχνω για τους φίλους μου στην Ολλανδία,» μοιράζεται η Γεωργία, καθώς τα χέρια της κινούνται με σιγουριά στην προετοιμασία. Ο «χεράτος» τραχανάς -που πήρε το όνομά του από το σχήμα της χούφτας- μπαίνει για μούλιασμα, ενώ η οικογένεια ξεκινά την προετοιμασία της γέμισης για τις περίφημες μπάλες.
Η τέχνη της παραδοσιακής συνταγής
Η συνταγή ξετυλίγεται μπροστά μας σαν τελετουργία: μοσχαρίσιος κιμάς αναμειγνύεται με πλιγούρι, ενώ το άρωμα του δυόσμου γεμίζει την κουζίνα. Τα χέρια πλάθουν με επιδεξιότητα μπάλες στο μέγεθος που έχει το μπαλάκι του τένις. Το νερό βράζει, και οι μπάλες βυθίζονται μία-μία στην κατσαρόλα για τα επόμενα είκοσι λεπτά.
Η μαγεία ολοκληρώνεται
Η μαγεία όμως δεν σταματά εδώ. Μόλις οι μπάλες είναι έτοιμες, στο ίδιο ζωμό προστίθεται ο μουλιασμένος τραχανάς. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα πιάτο που συνδυάζει αρμονικά τις γεμιστές μπάλες με τον πλούσιο ζωμό τραχανά -μια συνταγή που μεταφέρει γεύσεις και μνήμες από τη Μικρά Ασία.
Γεύσεις που ταξιδεύουν στο χρόνο
«Αυτό το φαγητό μου θυμίζει την παιδική μου ηλικία» λέει η Γεωργία, και στα μάτια της καθρεφτίζονται οι αναμνήσεις από τα οικογενειακά γεύματα στο Παρανέστι. Σήμερα, οι μικρασιάτικες μπάλες αποτελούν ένα πιάτο που μπορείτε να βρει στο μενού του εστιατορίου του ξενοδοχείου Νέσσος, συνεχίζοντας μια γαστρονομική παράδοση που ξεπερνά τα σύνορα και τις γενιές.
Το Μαντί: ένα ταξίδι από την Καππαδοκία στο σήμερα
Στην ίδια κουζίνα του ξενοδοχείου Νέσσος, η Γεωργία παίρνει τη σκυτάλη της παράδοσης στα χέρια της. Με τις κινήσεις της να μαρτυρούν την εξοικείωση χρόνων με τη συνταγή, ξεκινά την προετοιμασία του μαντί, ενός εμβληματικού ζυμαρικού της Καππαδοκίας που έχει διασχίσει σύνορα και εποχές. «Στη Χάγη, το μαντί έχει γίνει η γευστική μου υπογραφή» μάς εξομολογείται, καθώς τα δάχτυλά της ζυμώνουν με μαεστρία το μείγμα από αλεύρι, αλάτι, λάδι και νερό.
Η διαδικασία παρασκευής του μαντί είναι μια μικρή χορογραφία όπου κάθε κίνηση έχει τη σημασία της. Η Γεωργία, χωρίζει τη ζύμη σε μικρά, ομοιόμορφα μπαλάκια. «Τριάντα λεπτά υπομονή,» μας λέει χαμογελώντας, καθώς αφήνει τη ζύμη να ξεκουραστεί. «Είναι σαν μια μικρή άσκηση διαλογισμού». Στη συνέχεια, με κινήσεις που θυμίζουν περισσότερο τέχνη παρά μαγειρική, ανοίγει τη ζύμη σε λεπτά φύλλα. Το στόμιο ενός γυάλινου βάζου μεταμορφώνεται στα χέρια της σε εργαλείο ακριβείας, καθώς κόβει μικρούς, τέλειους κύκλους. «Στην Ολλανδία, οι φίλοι μου εντυπωσιάζονται από αυτή την τεχνική. Είναι τόσο απλή, μα τόσο αποτελεσματική,» σχολιάζει, ενώ γεμίζει κάθε κύκλο με ένα λεπτοδουλεμένο μείγμα από κιμά και φέτα.
Το νερό βράζει, και τα μικρά ζυμαρένια πουγκιά βυθίζονται για δέκα λεπτά στον αφρισμένο ζωμό. Στο μεταξύ, η Γεωργία ετοιμάζει τη σάλτσα που θα αγκαλιάσει το μαντί: γιαούρτι αραιωμένο με τον πολύτιμο ζωμό του βρασμού, αρωματισμένο με φρεσκοτριμμένο σκόρδο. «Το μυστικό είναι στην ισορροπία», εξηγεί. «Το γιαούρτι πρέπει να είναι αρκετά αραιό ώστε να αγκαλιάσει το μαντί, αλλά όχι τόσο που να χάσει τη βελούδινη υφή του».
Την ώρα που τα μαντί στραγγίζουν, η νεαρή σχεδιάστρια μεταμορφώνει τα περισσεύματα της ζύμης σε τραγανά κρουτόν. Τα περνά από καυτό βούτυρο, και το άρωμα γεμίζει την κουζίνα. «Αυτή είναι η προσωπική μου πινελιά στη συνταγή», μάς εξηγεί. «Στη Χάγη, αυτά τα κρουτόν έχουν γίνει το σήμα κατατεθέν του πιάτου μου. Οι Ολλανδοί φίλοι μου τα αποκαλούν «χρυσά μαξιλαράκια». Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα πιάτο που γεφυρώνει τις γενιές και τους πολιτισμούς: τα μαντί επιπλέουν σε μια θάλασσα από αρωματικό γιαούρτι, στολισμένα με τα χρυσαφένια κρουτόν. Η Γεωργία, με το ένα πόδι στην παράδοση και το άλλο στη σύγχρονη γαστρονομική σκηνή, έχει καταφέρει να μεταφέρει την ουσία της καππαδοκικής κουζίνας στον 21ο αιώνα, διατηρώντας την αυθεντικότητά της αλλά προσθέτοντας τη δική της, διακριτική υπογραφή.
Η κληρονομιά της γεύσης
Παρακολουθώντας αυτή την οικογένεια να μαγειρεύει, συνειδητοποιεί κανείς πως κάθε πιάτο είναι κάτι περισσότερο από μια απλή συνταγή -είναι ένας ζωντανός σύνδεσμος με το παρελθόν, μια γέφυρα ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, και μια υπενθύμιση πως η γαστρονομική κληρονομιά παραμένει ζωντανή όσο υπάρχουν άνθρωποι που την μεταλαμπαδεύουν με αγάπη στις επόμενες γενιές.
Ιστορία - Πολιτισμός
Ξενάγηση στο κελί που έζησε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στου Ψυρρή
Ο Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου μας ξεναγεί στο κελί που έζησε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στου Ψυρρή
Η εκπομπή «ΤΑLK OF THE TOWN» με τον Βαγγέλη Καράλη, βρέθηκε στο κελί όπου έμενε δέκα χρόνια ο «άγιος των γραμμάτων» Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.
Στην καρδιά της Αθήνας, στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων στου Ψυρρή, οι Αθηναίοι και κόσμος από ολόκληρη την Ελλάδα έχει την ευκαιρία να δει το κελί όπου έμενε για 10 χρόνια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στο καμαράκι όπου ο σπουδαίος Σκιαθίτης λογοτέχνης έγραψε στο ημίφως το μεγαλύτερο μέρος της «Φόνισσας».
Το κελί του Παπαδιαμάντη διατηρείται, ανήκει στην ιδιοκτησία της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων και είναι επισκέψιμο. Με πρωτοβουλία του πανοσιολογιότατου αρχιμανδρίτη Παντελεήμονα Τσορμπατζόγλου, δρα Βυζαντινολόγου και προϊσταμένου του Ιερού Ναού Αγίων Αναργύρων, τα τελευταία χρόνια ο περιβάλλων χώρος από το κελί του λογοτέχνη έχει αναδειχθεί προσελκύοντας ακόμη περισσότερους επισκέπτες, ενώ πραγματοποιούνται ολοένα περισσότερες εκδηλώσεις στη μνήμη και στο έργο του σπουδαίου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Ιστορία - Πολιτισμός
Παρουσίαση του βιβλίου “Κύπρος 1974: Μισός Αιώνας Προδοσίας”
Οι Εκδόσεις Ινφογνώμων και ο δημοσιογράφος Αντώνιος Αθ. Αντωνόπουλος σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του
ΚΥΠΡΟΣ 1974: ΜΙΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ
την Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2025 και ώρα 6 μ.μ.
στην Αίθουσα «Γεώργιος Καρατζάς» της ΕΣΗΕΑ
(Ακαδημίας 20, 1ος όροφος, Αθήνα).
Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο συγγραφέας και οι:
■ Νικόλας Βαφειάδης, Δημοσιογράφος, Πολεμικός Ανταποκριτής του ΑΝΤ1,
■ Δημήτριος Αλευρομάγειρος, Αντιστράτηγος ε.α, Επίτιμος Γενικός Επιθεωρητής Στρατού,
■ Σάββας Καλεντερίδης, Στρατιωτικός Αναλυτής, Εκδότης.
Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου – Πολεμιστές:
■ ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΠΛΑΡΗΣ
■ ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΔΑΣ
■ ΗΛΙΑΣ ΖΑΠΑΤΗΣ
■ ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΝΑΓΑΚΗΣ
Την παρουσίαση συντονίζει ο δημοσιογράφος Βασίλης Σκουντής.
Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαιτέρως.
Handelsblatt: Η Ελλάδα φιλοδοξεί να καλύψει πλήρως την ευρωπαϊκή ζήτηση για γάλλιο από το 2028
«Η ελληνική εταιρεία Metlen, πρώην Mytilineos Holdings, επενδύει σημαντικά στην παραγωγή γαλλίου, ενός μετάλλου στρατηγικής σημασίας. Στόχος είναι να καταστήσει...
Προβληματισμοί του Ισραηλινού προέδρου Χέρτσογκ ως προς τη «λύση δύο κρατών»
Οι συγκεκριμένες δηλώσεις του ισραηλινού προέδρου αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, όχι μόνο λόγω του χρόνου και του τόπου που επέλεξε να...
Δημοσίευμα στην TAZ δημιουργεί θέμα για τις νησίδες στον Έβρο
Aναφέρεται σε έρευνα της ΜΚΟ Forensis που δείχνει «πως πρόσφυγες γίνονται θύματα των ανεπίλυτων συνοριακών διενέξεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας»
Λουκάς Κατσώνης στους Leaders: «Αν τολμήσει ο Ερντογάν, θα χάσει»
Στην εκπομπή LEADERS στις 20.1.2025 με τον Ηλία Παπανικολάου, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων Λουκάς Κατσώνης αναλύει τι σηματοδοτεί...
Αντιδράσεις στον τουρκικό Τύπο για τον νέο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Ο Μάρκο Ρούμπιο είπε ότι η Τουρκία στρέφεται προς την αυταρχική διακυβέρνηση υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και οι...
-
Ενδιαφέροντα2 μήνες πρινΑποκάλυψη του ηθοποιού Κωστή Σαββιδάκη! Κόπηκε ταινία στην Ελλάδα από φεστιβάλ επειδή προέβαλλε την Ορθοδοξία
-
Αθλητικά3 μήνες πρινΔεν πούλησε οπαδισμό! Δεν έπαιξε σε τουρκική ομάδα που θα τον απογείωνε οικονομικά – Αντώνης Φώτσης: Ο καλύτερος Έλληνας καλαθοσφαιριστής… ever
-
Διεθνή2 μήνες πρινΟι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Πολιτική3 μήνες πρινΑρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδος: Μόνον 12 Έλληνες ευρωβουλευτές υπέγραψαν την δήλωση αιτημάτων προς το Αζερμπαϊτζάν, εν όψει της COP29.
-
Πολιτική2 ημέρες πρινΑποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Αθλητικά3 μήνες πρινΠονάει η λέξη ελευθερία! Οι Τούρκοι ζητούν τιμωρία της Ανόρθωσης για πανό με μήνυμα απελευθέρωσης της Κύπρου σε ματς με τη Μπούρσασπορ
-
Ενδιαφέροντα3 μήνες πρινΣε νέα φάση η εξερεύνηση του Διαστήματος! Οι Ιάπωνες έστειλαν ξύλινο δορυφόρο
-
Πολιτική3 μήνες πρινΚοτζιάς: Χρειάζεται να δυναμώσουν οι φωνές για την Κύπρο και η στήριξη της Ελλάδας