Γράφει ο Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής, ΔΗΚΟ – S&D

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτελεί υποχρέωση των κρατών της ΕΕ, να αποτυπώσουν σε Χάρτη όλες τις θαλάσσιες ζώνες τους, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και την βιώσιμη αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων. Οι θαλάσσιες αυτές περιοχές καθορίζονται βάσει της νομοθεσίας-Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2014) και της

Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (σε ισχύ από 1994), με 169 συμβαλλόμενα κράτη και την ΕΕ. Η Ελλάδα όφειλε να καταθέσει τον ΘΧΣ μέχρι τον Μάρτιο 2021 αλλά όχι μόνο καθυστέρησε φοβούμενη «τουρκικές αντιδράσεις», αλλά καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της ΕΕ για την καθυστέρηση (Φεβρ. 2025). Η εξέλιξη δεν αποτελεί οριοθέτηση ΑΟΖ αλλά, μη έχοντας πλέον διέξοδο, αποτελεί μια ουσιαστική και θετική ενέργεια δεδομένου ότι Ελλάδα-Κύπρος εφάπτονται δυνητικά όπως στον Χάρτης ΑΟΖ της ΕΕ (Σεβίλλης 1997).

Σε ευρύτερο επίπεδο, τα γεγονότα καταδεικνύουν πικρές αλήθειες. Ο τουρκικός επεκτατισμός, τώρα με τον μανδύα του ισλαμοφασισμού, παραμένει αναλλοίωτος και επιβεβαιώνεται το πλαίσιο δράσης του: οι τουρκικές επιδρομές επιχειρούνται σε περιπτώσεις συντριπτικής υπεροπλίας έναντι ενός αδύνατου θύματος, όπως Κύπρος, Ιράκ, Συρία, Λιβύη, Κούρδοι … Το τουρκικό καθεστώς δεν προχωρά σε σύρραξη με την Ελλάδα, ενόσω δεν διαθέτει υπεροπλία και ενόσω μια γενική σύρραξη θα ανοίξει απρόβλεπτες επιπτώσεις εντός Τουρκίας, κυρίως από το Κουρδικό.

Εκείνο που και τώρα προηγήθηκε ήταν ένας «πόλεμος» εκβιασμών και απειλών, διά του οποίου η Τουρκία αποτρέπει την άσκηση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και έχει εμφυτεύσει ένα φοβικό σύνδρομο στην πολιτική ελίτ στην Αθήνα. Αυτή η εμμονική φοβία «έφερε» το Τουρκολιβυκό μνημόνιο στην Αν. Μεσόγειο και την Αθήνα να ενεργεί σήμερα κατόπιν εντολής του Δικαστηρίου της ΕΕ. Κι όσοι στην Αθήνα νόμιζαν ότι εγκαταλείποντας την Κύπρο θα χορτάσει το τουρκικό θηρίο και έχασαν τον ύπνο τους φοβούμενοι πόλεμο, έχουν πάλι διαψευστεί.
Πάντως, με καθυστέρηση δεκαετιών, δικαιώνεται και ο τότε Πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος ο οποίος επέμενε διορατικά για οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, αλλά στην Αθήνα, από τον Σημίτη τότε ως τον Μητσοτάκη σήμερα, «επένδυαν» στην πολιτική του κατευνασμού, η οποία τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται εν μέσω πρωτόγνωρων ευνοϊκών εξελίξεων.

Χαρακτηριστικά, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη πρωτοστατεί για Ευρωπαϊκή απάντηση σε απειλές κατά χωρών που δεν είναι μέλη της ΕΕ (π.χ. Ουκρανία), αλλά «ξεπλένει» την κατοχή της Κύπρου και την νεο-οθωμανική υπαρκτή απειλή κατά Ελλάδας-Κύπρου μεταθέτοντας τις τουρκικές παρανομίες στο διμερές επίπεδο κι έξω από το Ευρωτουρκικό πλαίσιο, όπως για δεκαετίες επεδίωκε η Τουρκία! Έτσι, είχαμε το Σύμφωνο Φιλίας Αθήνας-Άγκυρας και τον Δεκέμβριο 2024, με την Αθήνα πρόθυμη, τερματίστηκαν οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Τουρκία για τις παρανομίες της στην Ανατ. Μεσόγειο το 2019 κι άνοιξε πλέον ο διάλογος για διεύρυνση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας σε στρατηγικούς τομείς όπως το εμπόριο, ενέργεια και άμυνα!

Η ανακοίνωση για Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό αποτελεί ουσιαστικά ομολογία αποτυχίας μιας πολιτικής δεκαετιών και δικαίωσης όσων για χρόνια τεκμηριώναμε την ανάγκη προάσπισης των εθνικών συμφερόντων και δικαίων στο πλαίσιο της Διεθνούς και Ευρωπαϊκής νομιμότητας και του ορθολογισμού της αποτρεπτικής ισχύος.

Καλή Ανάσταση.

Γράφει ο Δρ. Γεώργιος Πραχαλιάς

Για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που ανακοινώθηκε μπορώ να πω πολλά, αλλά θα το αποφύγω. Σε μια φυσιολογική χώρα, η άσκηση κριτικής σε κυβερνητικούς χειρισμούς είναι δουλειά της αντιπολίτευσης. Στη χώρα μας όμως, δυστυχώς, ακόμα και η αντιπολίτευση δείχνει ανήμπορη να αντιληφθεί θεμελιώδη λάθη σε κυβερνητικούς χειρισμούς. Απομένει λοιπόν μόνο ο επιστημονικός λόγος. Και σε αυτόν θα επικεντρωθώ.

Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω με όσο πιο απλό τρόπο μπορώ τα βασικά λάθη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού που ανακοινώθηκε, αφήνοντας τους αναγνώστες να ξετυλίξουν μόνοι τους το «μίτο της Αριάδνης» και να ξεφύγουν από τα σκοτάδια του λαβυρίνθου.

Θα ξεκινήσω με τη σημασία του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, που δεν είναι απλώς νομική και διπλωματική. Είναι πρωτίστως οικονομική, γιατί για πρώτη φορά μετά το 1821 ο ελληνικός ηπειρωτικός χώρος ενοποιείται χωροταξικά με το νησιωτικό χώρο, ειδικά τον αρχιπελαγικό, σε μία ενιαία εθνική οικονομική γεωγραφία, με τη χωροθέτηση οικονομικών δραστηριοτήτων και στη θάλασσα. Οι δύο χωροταξίες όμως, η ηπειρωτική και η θαλάσσια, πρέπει να είναι σε άμεση συνάφεια και συνέργεια μεταξύ τους. Αυτό θα επιφέρει, μεταξύ άλλων, το τέλος του οικονομικού μαρασμού και της οικονομικής απομόνωσης της νησιωτικής χώρας, ειδικά της αρχιπελαγικής (δηλαδή του Αιγαίου), επιτρέποντας ξανά την οικονομική άνθιση και αειφορία των νησιών. Και αυτό θα δημιουργήσει τις δυναμικές και ακμάζουσες κοινωνίες που πάντα είχαν τα ελληνικά νησιά. Η σημασία αυτού του αποτελέσματος για τη γεωπολιτική ισχύ της χώρας είναι ανυπολόγιστη, μεγαλύτερη από τη νομική και διπλωματική.

Από τα όσα λένε τα κυβερνητικά στελέχη από χθες, είναι προφανές ότι αυτή η διάσταση δεν τους έχει απασχολήσει. Γιατί το έμπειρο βλέμμα ενός γεωγράφου αντιλαμβάνεται ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός του ελληνικού θαλάσσιου χώρου που ανακοινώθηκε, ειδικά του αρχιπελαγικού, δεν έγινε με βάση την ενοποίηση της οικονομικής γεωγραφίας της εθνικής επικράτειας, την αποκατάσταση της νησιωτικότητας και την αειφορία της νησιωτικής χώρας, αλλά με βάση το διαμοιρασμό των θαλάσσιων περιοχών σε πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής ενέργειας, οι οποίες θα προβούν σε γεωτρήσεις στις τέσσερις Χωρικές Ενότητες που διαιρέθηκαν οι δύο θαλάσσιες γεωγραφικές οντότητες της ελληνικής επικράτειας (Αρχιπέλαγος Αιγαίου και Ιόνιο Πέλαγος). Πραγματικά δεν θέλω να πω περισσότερα και αφήνω τους αναγνώστες να αντιληφθούν μόνοι τους την ερμηνεία του συνημμένου χάρτη, βγάζοντας τα δικά τους συμπεράσματα.

Υπάρχουν όμως και δύο βασικά λάθη ακόμα και στη νομική και διπλωματική διάσταση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού που ανακοινώθηκε:

α) Το πρώτο λάθος είναι ότι κατακερματίζεται χωροταξικά ο ενιαίος γεωγραφικός χώρος του Αρχιπελάγους του Αιγαίου σε τρείς Χωρικές Ενότητες (Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο, Κρητικό Πέλαγος), με ότι αυτό συνεπάγεται για τη νομική και διπλωματική διάσταση της υφιστάμενης θαλάσσιας γεωγραφικής οντότητας του Αρχιπελάγους. Το Αιγαίο δεν είναι Πέλαγος αλλά Αρχιπέλαγος και αυτό έχει τεράστια νομική και διπλωματική σημασία για τις επιδιώξεις της χώρας (όταν ο ίδιος κατακερματίζεις τον ενιαίο γεωγραφικό χώρο του Αρχιπελάγους, αδυνατίζεις μόνος σου το επιχείρημα ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελορίζου εντάσσεται στο γεωγραφικό σύμπλεγμα των Νοτίων Σποράδων, το οποίο αποτελεί αδιάσπαστο γεωγραφικό τμήμα του ευρύτερου Αρχιπελάγους και όχι τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου όπως ισχυρίζεται η Τουρκία, ενώ αφετέρου, τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των αρχιπελαγικών χωρών είναι πολύ μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα των ηπειρωτικών χωρών).

β) Το δεύτερο λάθος σχετίζεται με το προηγούμενο, γιατί ακόμα και στον χωροταξικό κατακερματισμό του Αιγαίου, η Χωρική Ενότητα 1 που περιλαμβάνει το γεωγραφικό χώρο του Βορείου Αιγαίου, δεν συμπίπτει με το γεωγραφικό χώρο που περιλαμβάνει διοικητικά η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, αφήνοντας εκτός την Περιφερειακή Ενότητα Σάμου (νησιά Σάμου, Ικαρίας και Φούρνων-Κορσεών). Και αυτό, παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος ισχυρίζεται στην ιστοσελίδα του ότι οι τέσσερις θαλάσσιες Χωρικές Ενότητες απεικονίζουν τη διοικητική διάρθρωση των αντίστοιχων Περιφερειών. Άρα ή πρόκειται για χονδροειδές σφάλμα στη σχεδίαση του χάρτη (δεν το είδε κανείς, ούτε στην Κυβέρνηση ούτε στην αντιπολίτευση;), ή κάτι άλλο συμβαίνει. Απλώς μνημονεύω ότι στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Χίου και Σάμου βρίσκονται τα εγγύτερα όρια γειτονίας με την Τουρκία, ενώ στην ίδια περιοχή έχει μεταφερθεί τους τελευταίους μήνες από το Λακωνικό Κόλπο και η δραστηριότητα «μετάγγισης» του απαγορευμένου ρωσικού πετρελαίου σε παραπλέοντα τάνκερ…

Κλείνω τις λίγες αυτές επισημάνσεις με τη γνωστή ρήση που υπήρχε στο υπέρθυρο της Ακαδημίας του Πλάτωνα (και αναγράφεται σήμερα στο υπέρθυρο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού) «Αγεωμέτρητος μηδείς εισίτω». Σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «να μην εισέλθει κάποιος άσχετος»…

*τ. Τμηματάρχης Γεωγραφικής Πολιτικής Γενικού Επιτελείου Στρατού

Σε μια συνέντευξη-σεισμό στον Ραφαήλ Καλυβιώτη, ο αντιστράτηγος ε.α. Λάμπρος Τζούμης δε μάσησε τα λόγια του, σκιαγραφώντας με μελανά χρώματα την εθνική στρατηγική της Ελλάδας απέναντι στην τουρκική απειλή.

Ο κ. Τζούμης τόνισε πως για χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις αποφεύγουν να καταθέσουν θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό μέσω επίσημου χάρτη, υπό το φόβο της τουρκικής αντίδρασης. «Ο χάρτης δεν κατοχυρώνει κυριαρχικά δικαιώματα», είπε, υπογραμμίζοντας πως «τα κυριαρχικά δικαιώματα ασκούνται επί του πεδίου».

Καταφέρθηκε εναντίον της διαχρονικής έλλειψης πολιτικής βούλησης για χρήση στρατιωτικής ισχύος και χαρακτήρισε «ψευδαίσθηση» την πεποίθηση ότι το διεθνές δίκαιο ή οι ξένες δυνάμεις θα σώσουν την Ελλάδα. «Η Τουρκία δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ και έχει καταπατήσει το διεθνές δίκαιο σε Κύπρο και Συρία. Η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνει είναι η ισχύς», τόνισε με έμφαση.

Ο αντιστράτηγος έκανε λόγο για απουσία κουλτούρας ασφάλειας στην Ελλάδα και επεσήμανε πως ο εθνικός στόχος πρέπει να είναι ξεκάθαρος: η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. «Με αρνητές στράτευσης και φοβικά σύνδρομα δεν θα επιβιώσουμε ως έθνος», κατέληξε, δίνοντας ένα σαφές και ηχηρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση.

ΔΕΙΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ NEWSFIRE