Η στρατηγική επίθεση δια αέρος, που διεξάγει το Ισραήλ εναντίον του Ιράν τις τελευταίες ημέρες, αποτελεί προϊόν μιας εξελικτικής πορείας, που διήρκησε δεκαετίες, και συνδέεται με την ισραηλινή ανάγνωση της “Επανάστασης στις Στρατιωτικές Υποθέσεις”, της περιβόητης RMA, αλλά και της επίδρασης που άσκησαν στην ισραηλινή στρατιωτική κουλτούρα μεταμοντέρνες (post modern) φιλοσοφικές θεωρίες διανοητών, όπως είναι ο Giles Deleuze, Felix Guattari, Christopher Alexander κ.α.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Γρίβας

Η ιστορία της ισραηλινής RMA ξεκίνησε στον Πόλεμο του Γιόμ Κιπούρ, το 1973, όταν αμφισβητήθηκε εκ των αποτελεσμάτων στο πεδίο ο πυρήνας της επιχειρησιακής φιλοσοφίας των Ενόπλων Δυνάμεων του Ισραήλ (IDF). Συγκεκριμένα, αναδείχθηκαν δύο προβλήματα. Το πρώτο εξ’ αυτών ήταν η χαμηλή ικανότητα των IDF να διεξάγουν επιχειρήσεις συνδυασμένων Όπλων (combined Arms) και το δεύτερο ήταν τα εμπόδια που έβαζε στη διεξαγωγή γρήγορου πολέμου ελιγμών το “κορεσμένο πεδίο μάχης“ (saturated battlefield). Δηλαδή, το πλήθος αποτελεσματικών όπλων, που εξόπλιζαν το πεζικό, ευνοούσε την άμυνα και απέτρεπε την ελεύθερη κίνηση μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων δυνάμεων, πάνω στην οποία βασιζόταν ο ισραηλινός τρόπος πολέμου.

Το “κορεσμένο πεδίο μάχης” είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό και επέβαλε σημαντικούς περιορισμούς στη διεξαγωγή ελιγμών μεγάλης κλίμακας, αφήνοντας πολύ μικρά περιθώρια για την υλοποίηση μιας αποφασιστικής μάχης κινήσεων. Παρεμπιπτόντως, κάτι παρόμοιο, σε μεγαλύτερη κλίμακα, παρατηρείται σήμερα στην Ουκρανία.

Έτσι, η παραδοσιακή προτίμηση των Ισραηλινών στην επίθεση και στον πόλεμο γρήγορων και αποφασιστικών ελιγμών άρχισε να τίθεται εν αμφιβόλω. Όπως τέθηκε εν αμφιβόλω και η πρωτοκαθεδρία των χερσαίων δυνάμεων στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων και άρχισε να αναδύεται ο ρόλος της αεροπορίας ως ανεξάρτητου βραχίονα προβολής ισχύος και κύριου παράγοντα επηρεασμού των τεκταινομένων σε μια πολεμική αντιπαράθεση.

Ισραήλ: Η σύγκρουση παραδοσιακών-εκσυγχρονιστών

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Saadia Amiel, επιστημονικός σύμβουλος του υπουργού Άμυνας του Ισραήλ, υποστήριξε ότι οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στα πυρομαχικά προσβολής ακριβείας από μεγάλες αποστάσεις (stand-off PGM), θα μπορούσαν να προσφέρουν τα μέσα κυριαρχίας στα πεδία των μαχών του μέλλοντος.

Στη δεκαετία του 1980, η περιβόητη Έκθεση Wald αμφισβήτησε εντόνως την μέχρι τότε επιχειρησιακή φιλοσοφία των IDF, που βασιζόταν στις τεθωρακισμένες δυνάμεις υπό την κάλυψη της τακτικής αεροπορίας, ενώ άσκησε και δριμεία κριτική στις αντιλήψεις περί στατικής άμυνας. Ξεκίνησε έτσι ένας παθιασμένος διάλογος μεταξύ “παραδοσιακών” και “εκσυγχρονιστών” μέσα στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Οι παραδοσιακοί υποστήριξαν ότι στον μελλοντικό πόλεμο τα αραβικά στρατεύματα, έχοντας στη διάθεσή τους μεγάλα αποθέματα σύγχρονων όπλων, θα επιχειρούσαν να επιβάλουν έναν παρατεταμένο πόλεμο φθοράς.

Για να αντισταθμίσουν την αδυναμία του Ισραήλ να διεξάγει μακροχρόνιες επιχειρήσεις, οι παραδοσιακοί, πρότειναν την προσήλωση στην παραδοσιακή στρατηγική μιας επιθετικής φιλοσοφίας, που θα βασιζόταν σε έναν πολύ γρήγορο πόλεμο κινήσεων και θα οδηγούσε σύντομα σε αποφασιστική μάχη. Απέρριπταν δε την άμυνα ως αρνητική μορφή μάχης. Η προληπτική επίθεση θεωρείτο αξιωματικά προτιμότερη από την άμυνα.

Οι μεταρρυθμιστές, από πλευράς τους, πρότειναν μια εναλλακτική προσέγγιση έναντι της επίθεσης με δυνάμεις ελιγμού, την οποία αντιμετώπιζαν με έντονο σκεπτικισμό. Αντί να προσπαθήσουν να διασπάσουν τις πυκνές αραβικές άμυνες, πρότειναν την εξάντληση των εχθρικών δυνάμεων δια της πρόκλησης σε αυτών βαριών απωλειών, τόσο στο μέτωπο, όσο και στα μετόπισθεν, δια της εκπομπής μεγάλου όγκου πυρών ακριβείας από την αεροπορία, ναυτικό και τον στρατό ξηράς, καθώς και δια της ευρείας χρήσης δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων (SOF). Οι τελευταίες θα αναλάμβαναν τόσο αποστολές άμεσης κρούσης με ασύμμετρο τρόπο, όσο και στοχοποίησης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ SLPRESS.GR

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας προειδοποιεί δημοσίως ότι ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είναι πλέον «ξεκάθαρος στρατιωτικός στόχος». Η Τεχεράνη βάλλεται από όλες τις πλευρές και κινδυνεύει να έρθει σε άμεση σύγκρουση με τις ΗΠΑ. Οι σύμμαχοί της πού πήγαν; Γιατί σιωπούν; Ο περίφημος «Άξονας της Αντίστασης» τι απέγινε;

Για δεκαετίες, το Ιράν οικοδομούσε ένα δίκτυο πολιτοφυλακών στη Μέση Ανατολή, με κοινό παρονομαστή το μίσος για το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν η στρατηγική του «Άξονα της Αντίστασης», που επέτρεπε στην Τεχεράνη να επεκτείνει την επιρροή της και να θωρακίζει το καθεστώς της.

Σήμερα όμως, καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία δέχεται συντριπτικά πλήγματα και παλεύει για τη δική της επιβίωση, οι παραδοσιακοί της σύμμαχοι λάμπουν διά της απουσίας τους.

Πρώτος στόχος των «πληρεξουσίων» η επιβίωση

Η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, κάποτε η ισχυρότερη φωνή του ιρανικού άξονα, δεν έχει εκτοξεύσει ούτε έναν πύραυλο από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρηση «Rising Lion». Η στρατιωτική ηγεσία και οι δυνατότητές της έχουν αποδεκατιστεί από ισραηλινά πλήγματα. Η Χαμάς, μετά από 20 μήνες πολέμου, έχει χάσει σχεδόν το σύνολο της ηγεσίας της και η Γάζα έχει μετατραπεί σε ερείπια.

Στο Ιράκ, οι σιιτικές πολιτοφυλακές που στηρίζονται από την Τεχεράνη δεν έχουν χτυπήσει αμερικανικές βάσεις, όπως στο παρελθόν. Και οι Χούθι της Υεμένης, παρότι εκτόξευσαν μερικούς πυραύλους την Κυριακή, παραμένουν έκτοτε σιωπηλοί.

Η στασιμότητα αυτή δεν είναι τυχαία. Όπως εξηγεί ο Ρενάντ Μανσούρ του Chatham House στη Wall Street Journal, «για όλα αυτά τα δίκτυα αυτή τη στιγμή το διακύβευμα είναι η επιβίωση». Οι συνεχείς ήττες έχουν καταδείξει την απόλυτη στρατιωτική και πληροφοριακή υπεροχή του Ισραήλ – και οι περισσότεροι σύμμαχοι του Ιράν δεν δείχνουν καμία διάθεση να θυσιαστούν για την Τεχεράνη.

Προτεραιότητα στις μπίζνες

Ορισμένοι, όπως οι Ιρακινοί πολιτοφύλακες, έχουν στραφεί στις μπίζνες. Όπως αναφέρει στο ρεπορτάζ της η WSJ, αξιοποιούν την πολιτική επιρροή τους και τα έσοδα από τον πετρελαϊκό τομέα. Άλλοι, όπως η Χεζμπολάχ, είναι θυμωμένοι για την ανεπαρκή στήριξη που έλαβαν από το Ιράν κατά τη διάρκεια του πολέμου τους με το Ισραήλ.

Σύμφωνα με Άραβες διπλωμάτες που μιλούν τακτικά με την οργάνωση, η Χεζμπολάχ προσπαθεί τώρα να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της και να αποστασιοποιηθεί κάπως από την ιρανική σκιά.

Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από τους συμμάχους του Ιράν «κρατούν χαμηλό προφίλ». Στο Ιράκ, οι ηγέτες των πολιτοφυλακών αλλάζουν συχνά αριθμούς τηλεφώνων, αποφεύγουν την τεχνολογία και είναι σχεδόν πάντα offline – όλοι τους φοβούνται τις ισραηλινές επιθέσεις, λέει ο Μανσούρ.

Η στιγμή της κατάρρευσης

Το σημείο καμπής για το Ιράν ήρθε με τη μεγάλη ισραηλινή επίθεση της Παρασκευής. Ήταν το αποκορύφωμα μιας φθίνουσας πορείας επιρροής που είχε ξεκινήσει ήδη από τη δολοφονία του Κασέμ Σολεϊμανί το 2020 από αμερικανικό drone.

Στο μεταξύ, η ισραηλινή κατασκοπεία φαίνεται να έχει διεισδύσει βαθιά στην Τεχεράνη, εντοπίζοντας και εξουδετερώνοντας στρατηγικά πρόσωπα και στόχους.

Στη Συρία, η Ισλαμική Δημοκρατία δέχτηκε βαριές απώλειες: διοικητές των Φρουρών της Επανάστασης σκοτώθηκαν στη Δαμασκό, ενώ οι ιρανικές δυνάμεις απέτυχαν να αντιδράσουν σε επίθεση που ανέτρεψε το καθεστώς Άσαντ, τερματίζοντας μια δεκαετία ιρανικής επιρροής.

Οι Χούθι δεν ρισκάρουν για τον αγιατολάχ

Ακόμα και οι Χούθι –παρά τη σκληρή αντι-αμερικανική και αντι-ισραηλινή ρητορική τους– δρουν κατά βάση με γνώμονα τα δικά τους συμφέροντα. Μετά τις σφοδρές αμερικανικές επιθέσεις τους προηγούμενους μήνες, το οπλοστάσιό τους έχει αποδυναμωθεί. «Η πολιτική των Χούθι είναι “πρώτα εμείς”», εξηγεί στη WSJ η Ελίζαμπεθ Κένταλ του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ. «Δεν θα ρισκάρουν για χάρη του Αγιατολάχ».

Η σιωπή πριν την έκρηξη;

Κι όμως, όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν με μια κίνηση: την άμεση στρατιωτική εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών. Όπως εκτιμούν διπλωμάτες και αναλυτές, μια τέτοια ενέργεια θα πυροδοτούσε κύμα οργής στον μουσουλμανικό κόσμο και θα ενεργοποιούσε το ένστικτο επιβίωσης και αλληλεγγύης στους συμμάχους του Ιράν.

Ίσως τότε να ξυπνήσει ο «Άξονας της Αντίστασης».

Μέχρι τότε, η Τεχεράνη παραμένει μόνη. Και πιο εκτεθειμένη από ποτέ.

Σταύρος Καλεντερίδης: Δείχνοντας το πραγματικό πρόσωπό του, ο Τραμπ απειλεί με δολοφονίες και βομβαρδισμούς πυρηνικών εγκαταστάσεων.

👉 Ο πόλεμος ξεκίνησε από την Ουάσινγκτον – Οι αποδείξεις
👉 Το Ισραήλ δεν θα αντέξει σε πόλεμο φθοράς