Όμως ο Μακάριος δεν επέλεξε τον μακροχρόνιο αγώνα για αντιμετώπιση της εισβολής και της κατοχής. Πρώτα έκαμε ρεαλιστικά βήματα συμφωνώντας με τον Ντεκτάς σε λύση διπεριφερειακής ομοσπονδίας, που ως τότε ήταν απαράδεκτη υποχώρηση. Επηρεάστηκε επίσης από τον αμερικανό απεσταλμένο κ. Κλίφορτ, ή καλύτερα ξεγελάστηκε από τις υποσχέσεις του. Υπέβαλε χάρτη με δύο περιφέρειες με την προσδοκία να υποβάλουν και οι Τούρκοι χάρτη και να αρχίσουν συνομιλίες για ομοσπονδία, με κατοχύρωση των τριών ελευθεριών, που σήμερα πήγαν περίπατο. Στη συνέχεια ο Μακάριος αντιλήφθηκε, ότι οι Τούρκοι δεν ήθελαν λύση, αλλά κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και νομιμοποίηση της διχοτόμησης και της κατοχής. Ο Μακάριος αντιλήφθηκε, ότι οι Τούρκοι ήθελαν τα πάντα και δεν είχαν διάθεση να υποχωρήσουν το παραμικρό. Κατανόησε ότι η επιλογή της λύσης με διαπραγματεύσεις δεν ήταν επιλογή που μπορούσε να αποδώσει. Οι Τούρκοι ήθελαν παράδοση άνευ όρων. Όπως και τώρα που επανέρχονται με την κυριαρχική ισότητα δυο κρατών.

Ο Μακάριος αντιλήφθηκε ότι η μακροχρόνια αντίσταση στις απαιτήσεις των Τούρκων, ήταν ο μόνος τρόπος διατήρησης της Κ.Δ. με την ελπίδα να ανατείλουν καλύτερες μέρες. Για τούτο διακήρυξε ότι «μακροχρόνιος θα είναι ο αγώνας». Όχι ως επιλογή, αλλά ως επιβολή της τουρκικής αδιαλλαξίας και των σχεδίων της Τουρκίας που συνεχίζονται αναλλοίωτα μέχρι σήμερα.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο μακροχρόνιος αγώνας βοήθησε την Τουρκία να εξισλαμίσει τα κατεχόμενα, να μεταβάλει με το εποικισμό το δημογραφικό χαρακτήρα και να παγιώσει την κατοχή και τη διχοτόμηση. Και ακόμα τονίζουν ότι ο μακροχρόνιος βοήθησε τους Τούρκους να ανοίξουν την περίκλειστη περιοχή Αμμοχώστου και να κτίσουν πολυκατοικίες στην περιοχή Μόρφου Τρικώμου, Λευκονοίκου και Καρπασίας. Όμως η ανάπτυξη ελληνικών περιουσιών, η κατοχή και η διχοτόμηση και ο εποικισμός είναι διεθνώς παράνομα εγκλήματα πολέμου και ουδέποτε θα τύχουν νομιμοποίησης. Αν όμως υπογράφαμε μια απαράδεκτη λύση, όπως ήταν το σχέδιο Ανάν η Κ.Δ. θα παρέδιδε την κυριαρχία της και θα υποβίβαζε την διεθνή υπόστασή της. Η ανάπτυξη και ο εποικισμός θα συνεχίζονταν με μια διαφορά. Θα είχαν την νομιμότητα που θα τους προσέδιδε η άδεια της κυβέρνησης του συνιστώντος κρατιδίου. Και το χειρότερο η de facto διχοτόμηση θα μεταβαλλόταν σε de jure και θα είχε διεθνή νομιμότητα.

Η μακροχρόνια αντίσταση ή μακροχρόνιος αγώνας δεν μπορούσε φυσικά να αποτρέψει τον εποικισμό, τον εποικισμό, τον εξισλαμισμό το άνοιγμα της Αμμοχώστου και τη διχοτόμηση. Όμως διατήρησε όλα αυτά ως παράνομες δραστηριότητας και εγκλήματα πολέμου. Και το σημαντικότερο διατήρησε την κυριαρχία της Κ.Δ., που από το 1964 ο ΟΗΕ αναγνώρισε την διεθνή νομιμότητα της κυβέρνησης της Κ.Δ.

Η Τουρκία θεωρεί εκλιπούσα την Κ.Δ. και δεν την αναγνωρίζει. Η Κύπρος με την μακροχρόνια αντίσταση διατήρησε την κυριαρχία ως μέλος του ΟΗΕ και κατέστη ισότιμο μέλος της Ε.Ε. Αυτά δεν θα τα είχαμε αν σταματούσαμε την αντίσταση και αν αποδεχόμαστε κατάργηση της Κ.Δ., χάριν της επανένωσης. Φυσικά δεν θα είχαμε ούτε επανένωση, αλλά οριστική διχοτόμηση και διαχωρισμό. Και η Τουρκία θα είχε τον έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου. Και η ελληνική κοινότητα θα αναζητούσε κηδεμόνα, αφού δεν θα είχε κυριαρχία και νομιμότητα.

Φυσικά πρέπει να τονίσουμε ότι ουδέποτε κάναμε μακροχρόνιο διπλωματικό αγώνα ενάντια στην εισβολή και την κατοχή. Ο μακροχρόνιος ήταν οι συνεχείς υποχωρήσεις και αποδοχή των τουρκικών θέσεων, που κάθε φορά η Τουρκία κατέθετε και νέες απαιτήσεις, μέχρι που έφτασε να απαιτεί δυο κράτη με κυριαρχική ισότητα. Και το κατάντημα αυτό δεν ευθύνεται ο μακροχρόνιος αγώνας, αλλά η μακροχρόνια προσπάθεια εξευμενισμού του θηρίου της επεκτατικής Τουρκίας. Καιρός να αρχίσουμε ένα διπλωματικό αγώνα δικαιοσύνης, έστω και μακροχρόνιο.

Τι προτιμάτε; Μακροχρόνια αντίσταση της Κ.Δ. ή άμεση παράδοση για λύση;

Φιλελεύθερος