Γράφει ο αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κούσαντας, G3 FORESIGHT FORUM – ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΈΣ ΣΧΈΣΕΙΣ

1. Απο τις 15 Οκτωβρίου 2020 αρχίζει μια νέα εποχή επιδείνωσης των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων, όταν ο τότε Υπουργός Επικρατείας Γεραπετρίτης από το βήμα της Βουλής υποστήριξε ότι η “κόκκινη γραμμή” της Ελλάδας είναι τα 6νμ εθνικής κυριαρχίας στην περιπλάνηση του τουρκικού ερευνητικού Oruc Reis

2. Από τότε ξεκινά μια περίοδος κατευνασμού της Τουρκίας με περισσότερες προκλήσεις – απειλές – γεγονότα ακόμα και μετά την Διακήρυξητων Αθηνών και φυσικά την αντικατάσταση Δένδια

α. Το 2022 έγιναν 11.500 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου

β. Μανιώδης προσπάθεια εξοπλισμού της Τουρκίας μετά το 2030 με 120 νέα F 16 + 40 Eurofighter σύνολο 310 έναντι 240 μαχητικών της Ελλάδας σύνολο (παρόλο που αυτή την στιγμή η Ελλάδα έχει 58 αεροσκάφη 4,5 γενιάς 24 Rafale + 34 F16 viper και κανένα η Τουρκία)

γ. “Μπάστακας” τουρκικών πολεμικών πλοίων έξω από τα 6νμ χωρικών υδάτων στην Κάσο δύο φορές και τον Άγιο Νικόλαο, με αποτέλεσμα την αποχώρηση του ιταλικού πλοίου ερευνών

δ. Ισλαμοποίηση Ιεράς Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη μετά την ΑΓΙΑ ΣΟΦΊΑ

ε. Βιβλία με την ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΊΔΑ στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση των νέων γενεών

στ. Στήριξη εκλεγέντα τούρκου Γενικού Γραμματέα του ΟΑΣΕ Σινιρλίογλου που αποτελεί τον επίσημο υποστηρικτή στον ΟΗΕ της Γαλάζιας Πατρίδας το 2024

ζ. Στηριξη του τούρκου Γενικού Γραμματέα του International Maritime Organisation το 2022

η. Καμία επίσημη ανακοίνωση της χώρας μας για την διαφαινόμενη εμπλοκή της Τουρκίας στην Αμυντική Θωράκιση της ΕΕ παρά μόνο από την Κυπριακή Δημοκρατία

θ. Οξύτατες λεκτικές επίσημες απειλές της Τουρκίας που η χώρα μας δεν απαντά

Εάν η Ελλάδα επιθυμεί την ΕΠΈΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΏΝ ΥΔΆΤΩΝ ΑΠΟ 6 ΝΜ ΣΤΑ12 ΝΜ εκτιμάται ότι ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ το κατάλληλο timing μέχρι το 2030, πριν ενισχυθεί στρατιωτικά η Τουρκία

Ο Λευκός Οίκος δεν εξέδωσε ακόμα ανακοίνωση για τη συνομιλία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ με τον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μίλησαν.

Την ανακοίνωσε ήδη ο Τούρκος πρόεδρος περιγράφοντας την συνομιλία όπως ο ίδιος επιθυμεί, αλλά πρέπει να περιμένουμε την ανακοίνωση της Αμερικανικής Προεδρίας για να γνωρίζουμε τι πραγματικά ειπώθηκε. Διότι αυτά που αναφέρονται στην τουρκική δήλωση μπορεί να είναι όσα εύχεται ο ισλαμιστής Ερντογάν, που συνήθως κάνει πανηγύρια μόνος του.

Το πρώτο που μπορούμε να αναφέρουμε είναι ότι αυτή η συνομιλία άργησε πολύ με δεδομένο ότι ο κ. Τραμπ μίλησε πολλές φορές με τον ορκισμένο εχθρό του Ερντογάν, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Γνωρίζουμε επίσης ότι ζητήθηκε πολλές φορές η πραγματοποίηση αυτής της συνομιλίας, όπως και μία επίσκεψη του Ερντογάν στο Λευκό Οίκο. Για το δεύτερο θέμα δεν υπάρχει προς το παρόν καμία ενημέρωση.

• Σε ότι αφορά το ρωσικό σύστημα S-400, η τελευταία επίσημη ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι:

“Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονται να εφαρμόσουν σθεναρά τις κυρώσεις CAATSA για να αποτρέψουν τις εξαγωγές όπλων που προσφέρουν στη Ρωσία έσοδα, πρόσβαση και επιρροή”.

Η ίδια τελευταία ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών αναφέρει ακόμα ότι οι  απαιτήσεις για την αγορά των μαχητικών F-35 από την Τουρκία είναι γνωστές και η πολιτική μας δεν έχει αλλάξει. Η συνεχιζόμενη διαλειτουργικότητα της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ παραμένει κρίσιμη προτεραιότητα των ΗΠΑ.

• Το βασικό ρώτημα είναι αυτό: Θα διώξει ο Ερντογάν τους S-400 από το τουκρικό έδαφος; Διότι αυτό απαιτεί, μέχρι τώρα τουλάχιστον, η αμερικανική κυβέρνηση…

• Το βασικό ερώτημα είναι αυτό: Μπορεί ο κ. Τραμπ να άρει τις κυρώσεις;

Η απάντηση είναι ναι, μπορεί να άρει τις κυρώσεις, αλλά δεν μπορεί να ακυρώσει το νόμο CAATSA, που ψηφίστηκε για να κτυπήσει τη ρωσική πολεμική βιομηχανία.

Πρέπει να θυμίσουμε ότι ήταν ο κ. Τραμπ αυτός που επέβαλε τις κυρώσεις στην Τουρκία. Ο Πρόεδρος ήταν αυτός που ακύρωσε τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35.

• Το Κογκρέσο μπορεί να πάει και να του πει ότι τα μέλη του πιστεύουν ότι απαιτούνται κυρώσεις και πρέπει να τις επιβάλει ξανά, αν έχει προχωρήσει σε άρση.

Αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να εκδώσει μια προεδρική οδηγία λέγοντας ότι δεν θεωρεί την αγορά των S-400 παραβίαση του νόμου Caatsa.

Θα το πράξει; Είναι περίεργος ο κ. Τραμπ, παίρνει αποφάσεις αλλοπρόσαλλες μερικές φορές. Οπότε, όλα είναι πιθανά. Αν μου ζητάς την προσωπική μου γνώμη το βλέπω δύσκολο, διότι ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ήταν από τους πρωτεργάτες επιβολής των κυρώσεων στην Τουρκία.

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις εναντίον των Χούθι, μίλησε ήδη ο Πρόεδρος Τραμπ, οπότε δεν πρέπει να έχει κανείς αμφιβολίες για τα σχέδια του. Ο Λευκός Οίκος εξέδωσε και ειδική ενημέρωση για την προεδρική αποφασιστικότητα, να κτυπήσει την τρομοκρατία σε όλο τον κόσμο, ξεκινώντας από τους Χούθι.

Πάντως, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικ Γουολτς αποκάλυψε ότι από τα αμερικανικά πλήγματα «εξοντώθηκαν –όπως είπε– πολλά ηγετικά στελέχη των Χούθι».

Μίλησαν επίσης και οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών, οι οποίοι ανέλαβαν την ενημέρωση της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Ο κ. Πιτ Χέγκσεθ, υπογράμμισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν τα αδιάκοπα, όπως τα χαρακτήρισε, πλήγματα εναντίον των Χούθι. Αν δεν σταματήσουν την τρομοκρατική δράση τους, που στοχεύει την παγκόσμια ναυτιλία και τα αμερικανικά συμφέροντα, οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν, δήλωσε ο επικεφαλής του Πενταγώνου.

Ο Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν μέχρι οι Χούθι να μην έχουν πλέον τη δυνατότητα να εξαπολύουν επιθέσεις σε πλοία.

• Ο κ. Ρούμπιο  διευκρίνισε ότι δεν συζητείται η πιθανότητα χερσαίων επιχειρήσεων. «Δεν πιστεύει ότι υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο αυτήν τη στιγμή», δήλωσε ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Πάντως ο κ. Ρούμπιο έστειλε και μήνυμα στην Τεχεράνη. Αν δεν τους στήριζε το Ιράν, οι Χούθι δεν θα είχαν με κανέναν τρόπο τη δυνατότητα να πλήττουν τη (διεθνή) ναυτιλία, τόνισε δείχνοντας τους υπεύθυνους της τρομοκρατικής δραστηριότητας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

* Ο Μιχάλης Ιγνατίου είναι διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και συγγραφέας. Είναι ο ιδρυτής της ιστοσελίδας Hellas Journal

Γράφιε ο Μιχάλης Ψύλος

«Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων το 2025 θα αυξηθούν κατά 50 μονάδες βάσης κατά μέσο όρο και το κόστος δανεισμού των χωρών μελών θα αυξηθεί στο μέλλον», εκτιμούν παράγοντες της αγοράς.

«Η πρόθεση των 27 να επανεξοπλιστούν, αυξάνοντας τις αμυντικές τους δαπάνες για την αντιμετώπιση των απειλών ασφαλείας στη Γηραιά ήπειρο, θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και στα ασφάλιστρα επενδυτικού κινδύνου, λόγω της σχεδόν βέβαιης πιθανότητας να αναλάβουν περισσότερο χρέος, καθώς τροποποιούνται οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας για το έλλειμμα», εξηγούν στη «Ναυτεμπορική» οι ίδιες πηγές.

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το ευρωπαϊκό σχέδιο επανεξοπλισμού ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τα κράτη μέλη: Τα 650 δισ. ευρώ-το 80% του συνόλου- πρέπει να προέλθουν από την αύξηση των αμυντικών δαπανών των ίδιων των κρατών και μόλις τα 200 δισ. από δάνεια της Κομισιόν, τα οποία επίσης θα πρέπει να αποπληρώσουν οι 27.

«Οι αποδόσεις των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά αντικατοπτρίζουν ήδη αυτό το κλίμα. Είναι ένας δείκτης του αναμενόμενου ποσοστού κέρδους για τους επενδυτές, αλλά είναι επίσης το κόστος που πληρώνει μια κυβέρνηση για δανεισμό. Και αυτό το ποσοστό αυξάνεται ραγδαία, παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα επιτόκιά της, τα οποία, θεωρητικά, θα πρέπει να μειώσουν τις αποδόσεις των ομολόγων», εξηγούν οι ίδιες πηγές.

Οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερη απόδοση για να αναλάβουν τον κίνδυνο μιας πιο χρεωμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το δεκαετές γερμανικό ομόλογο είναι συχνά το σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή αγορά, επειδή αντανακλά καλύτερα τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες της οικονομικής μηχανής της ευρωζώνης. Αυτά τα χρεόγραφα έχουν αυξήσει την απόδοσή τους κατά περισσότερες από 55 μονάδες βάσης μέχρι στιγμής φέτος, φτάνοντας το 2,93% την περασμένη εβδομάδα.

Ο φόβος της αβεβαιότητας

Με άλλα λόγια, η χρηματοδότηση δεν ήταν τόσο ακριβή για τη Γερμανία από το 2023. «Δεδομένου ότι τα σχέδια χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας θα επηρεάσουν τις οικονομίες για πολλά χρόνια, τα ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας είναι αυτά που αυξάνουν περισσότερο την αποστροφή των επενδυτών για τον κίνδυνο, λόγω της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, που περιβάλλει την αγορά ομολόγων, που δεν θα αποπληρωθούν  για χρόνια ή και δεκαετίες.

Ο φόβος της μακροπρόθεσμης αβεβαιότητας είναι τέτοιος στην ευρωζώνη, που η διαφορά μεταξύ χρέους 12 μηνών και 30ετίας είναι 120 μονάδες βάσης, σε σύγκριση με το ακριβώς αντίθετο πριν από ένα χρόνο.

«Είναι αλήθεια», λένε Ευρωπαίοι διπλωμάτες, ότι οι Βρυξέλλες θα χαλαρώσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες έτσι ώστε η εκταμίευση δαπανών για την άμυνα να μην υπολογίζεται στον στόχο του 3% για το έλλειμμα. Όμως τα χρήματα θα πρέπει να έρθουν από κάπου, και είναι σαφές ότι θα αυξήσουν το χρέος των ευρωπαϊκών χωρών, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν ήδη σημαντικές ανισορροπίες στους δημόσιους λογαριασμούς τους».

Θα πληγεί περισσότερο η νότια Ευρώπη

Οι επενδυτές ήδη συνυπολογίζουν τον κίνδυνο αύξησης του κόστους δανεισμού στην Ευρώπη. «Αλλά αυτό θα πλήξει  περισσότερο τη νότια Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ελλάδα έχουν τα υψηλότερα επίπεδα χρέους στην ΕΕ, που υπερβαίνουν το όριο του 100% του ΑΕΠ», αναφέρουν οι ειδικοί.

Οι χώρες του Νότου, εκτός από την Ελλάδα, έχουν επίσης τα χαμηλότερα ποσοστά αμυντικών δαπανών ως προς το ΑΕΠ, γεγονός που θα τους αναγκάσει να αυξήσουν τις δαπάνες τους κατά 1,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια της Κομισιόν.

Η Ισπανία, για παράδειγμα, θα πρέπει να επενδύσει επιπλέον 24 δισεκατομμύρια ευρώ στην άμυνα έως το 2029.

«Τα ασφάλιστρα κινδύνου αντιμετώπισαν ήρεμα την ανακοίνωση της αύξησης των αμυντικών δαπανών αυτή τη φορά, αλλά η καταιγίδα θα μπορούσε να επιστρέψει στο μέλλον εάν δεν συνοδευτεί από διορθωτικά μέτρα για τις υπόλοιπες δημόσιες δαπάνες για το κράτος πρόνοιας», προσθέτουν.

Η νέα πραγματικότητα

Σε κάθε περίπτωση, τα γεωπολιτικά χαρτιά ανακατεύονται: Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθούν να βελτιώσουν μέσω διαπραγματεύσεων τις σχέσεις με τη Ρωσία, η Ευρώπη ακολουθεί αντίθετη πορεία, κλιμακώνοντας την αντιπαράθεση με τη Μόσχα.

Ο γερμανός ειδικός σε θέματα ασφάλειας Βόλφγκανγκ Ρίχτερ, συνεργάτης στο Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης (GCSP), υποστηρίζει μάλιστα ότι «θα ήταν πλέον λογικό να υποστηρίξουν οι Ευρωπαίοι την αμερικανική προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις, εκπροσωπώντας φυσικά τα ευρωπαϊκά και ουκρανικά συμφέροντα, χωρίς όμως να προσπαθήσουν να τις σταματήσουν».

Μετά τη στροφή 180 μοιρών των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, «οι Ευρωπαίοι πρέπει τώρα να αποφασίσουν αν θέλουν να κάνουν το διαπραγματευτικό βήμα μαζί με τους Αμερικανούς και να τους επηρεάσουν ή να συνεχίσουν να ακολουθούν την προηγούμενη στρατηγική επί Μπάιντεν, θέλοντας ταυτόχρονα να αντισταθμίσουν ουσιαστικά την επικείμενη έλλειψη της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία».

Αλλά αυτό θα ήταν – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα – μια απλή ψευδαίσθηση. «Όσον αφορά μόνο την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, μιλάμε για πάνω από 63 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι τώρα και άλλα 50 δισ. ως οικονομική βοήθεια.

«Νομίζω ότι πρέπει να επιδείξουμε περισσότερο ρεαλισμό και να προσπαθήσουμε να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο και να αποτρέψουμε να συμβεί το χειρότερο», προειδοποιεί ο Ρίχτερ.