Όταν οι χώρες BRICS, με όλες τις επεκτάσεις τους, κατορθώσουν να βρουν την καλύτερη ομογενοποίηση των διαφορετικοτήτων τους σε ένα παγκόσμιο σύνολο επαρκώς αλληλένδετο, με άρρηκτες οικονομικο-νομισματικές σχέσεις, ισορροπημένες και αλληλοκαλυπτόμενες μέσα στα πλαίσια ενός σταθερού και αμετάβλητου κανονιστικο-νομικού συστήματος (το ξέρουμε: η οικονομία περισσότερο συνδέει παρά η πολιτική) – τότε μάλλον το πλανητικό οικονομικό μέλλον θα βρίσκεται στα χέρια τους.

Μια καθόλα επαναστατική επαναφορά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γράφει ο Κρεσέντζιο Σαντζίλιο

Δεν ξέρουμε πόσος κόσμος γνωρίζει την ύπαρξη της ομάδας κρατών λεγόμενης BRICS, ακρώνυμο στα λατινικά αναφερόμενο στα κράτη Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική (Brazil, Russia, India, China, South Africa).

Ως συνήθως και επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι βασίζουν τις γνώσεις τους όχι σε δικές τους έρευνες και εμπειρίες και επομένως δικές τους πεποιθήσεις, αλλά σε ό, τι τους «σερβίρουν» καθημερινά τα διάφορα τηλεοπτικά κανάλια, όσα γνωρίζουν για τους BRICS δεν θα πρέπει να είναι και πολλά, για να μην πούμε ελάχιστα.

Ίσως η πρόσφατη συνάντηση BRICS στο Καζάν της Ρωσίας να έδωσε στους ακροατές κάποια νέα στοιχεία και γνώσεις, αν και φαίνεται αρκετά αμφίβολο έχοντας υπόψη πως σχεδόν καθόλου ή και καθόλου τα κυρίαρχα συστημικά κανάλια της TV μάλλον δεν «διαφήμισαν» το γεγονός, το οποίο έτσι στο «γυαλί» αυτών των τηλεοπτικών οργανισμών πέρασε φυσικά απαρατήρητο.

Ας δούμε λοιπόν εδώ κάποιο «στίγμα» των χωρών BRICS και στη συνέχεια να ρίξουμε μια ματιά στη σχέση τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που πρέπει να μας ενδιαφέρει ιδιαιτέρως.

Στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας, με πρωτοβουλία ενός τραπεζίτη του ομίλου Goldman Sachs, τέθηκαν οι βάσεις της ομάδας των πέντε κρατών που περιλαμβάνει χώρες με οικονομία ήδη προχωρημένη (Ρωσία, Κίνα) και χώρες με οικονομία αναδυόμενη (Βραζιλία, Ινδία, Νότια Αφρική) αλλά με επιθετικό πρόσημο κατάκτησης ικανού μεριδίου της παγκόσμιας αγοράς.

Από τον Γενάρη του 2024 στις προηγούμενες πέντε χώρες ήρθαν να προστεθούν άλλες πέντε: Ιράν, Αίγυπτος, ΗΑΕ, Αιθιοπία και Σαουδική Αραβία. Αυτή η τελευταία όχι ακόμη πλήρως.

Όλα άρχισαν με το όνομα της ομάδας. Ο τραπεζίτης Jim O’ Neil το 2001 χρησιμοποίησε το ακρώνυμο BRIC για να ταυτοποιήσει τέσσερις χώρες που υποσχόταν στους επενδυτές ενδιαφέρουσες προοπτικές κερδών, έστω κι αν αυτές οι χώρες μεταξύ τους δεν είχαν τίποτα το κοινό και η μια χώρα βρισκόταν αρκετά μακριά από την άλλη. Η επώαση του εγχειρήματος διήρκησε 8 χρόνια, έως το 2009 όταν οι αρχηγοί των τεσσάρων κρατών συναντήθηκαν για πρώτη φορά, ενώ το επόμενο 2010 προσκάλεσαν και την Νότια Αφρική που δέχτηκε και πρόσθεσε το δικό της S στο αρχικό BRIC.

Στις 22-24 Αυγούστου 2023 στο Johannesburg πραγματοποιήθηκε το 15^ο summit, όπου όλοι οι αρχηγοί κρατών ήταν παρόντες, εκτός από τον Πούτιν εις βάρος του οποίου είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την εισβολή στην Ουκρανία.

Εκεί αποφασίστηκε και η εισδοχή των νέων πέντε χωρών που απαριθμήσαμε πιο πάνω. Θα έπρεπε να υπάρχει και μια έκτη χώρα, η Αργεντινή. Την πρόσκλησή της όμως απέρριψε ο νεοεκλεγείς στις 10 Δεκέμβρη 2023 πρόεδρος Javier Milei, πολύ πιθανόν με την προσδοκία καλύτερης τύχης στο αμερικανικό μπλοκ του Τραμπ.

Η 16^η Σύνοδος των BRICS έγινε, όπως είπαμε, στη ρωσική πόλη του Καζάν στις 22-24 Οκτώβρη 2024, όπου μεταξύ άλλων, εκτός βέβαια από τον Πούτιν, παρευρέθηκαν ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping, ο Ινδός Narendra Modi, ο Τούρκος Recep Tayyip Erdogan και ο Ιρανός Masud Pezeshkian.

Συνολικά πήραν μέρος στη Σύνοδο 32 χώρες με πάνω από 20 αρχηγούς κράτους. Κατά τη γνώμη του βοηθό του Πούτιν για την εξωτερική πολιτική Yuri Ushakov η συνάντηση στο Καζάν υπήρξε «το μεγαλύτερο γεγονός εξωτερικής πολιτικής που οργανώθηκε ποτέ σε ρωσικό έδαφος».

Αντιλαμβανόμαστε πως, σε αυτή τη σύναξη, μόνο η Κίνα και η Ινδία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού (περίπου 3,5 δις ανθρώπων). Διαθέτουν πλούτη σε πρώτες ύλες, προχωρημένες τεχνολογίες, εξελιγμένο software και σημαντική στρατιωτική δύναμη.

Απ’ την άλλη μεριά η Ρωσία αποτελεί τη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα του κόσμου. Η πολιτική της παρουσία στην ομάδα των BRICS σήμερα, μετά από έναν πραγματικό καταιγισμό αποκλεισμών και κυρώσεων, προσβλέπει σε μια καθόλα επαναστατική επαναφορά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γι’ αυτή τη Ρωσία ένας από τους πλέον απαιτητικούς στόχους του ολιστικού ενδιαφέροντός της είναι και η όσο γίνεται ταχύτερη καθιέρωση, μεταξύ των δέκα μελών-χωρών της ομάδας, μιας νέας μεθόδου πληρωμών σε αντικατάσταση του «δυτικότροπου» συστήματος Swift (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) το οποίο σήμερα χρησιμοποιούν οι περισσότερες αν όχι όλες οι χώρες του κόσμου.

Οργανώνοντας ένα άλλο σύστημα που θα εμπλέκει τις πέντε αρχικές χώρες (Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, Νότια Αφρική) και μαζί αρκετές άλλες μεταξύ εκείνων των 32 στο Καζάν, το μεγάλο επίτευγμα θα ήταν αυτές οι χώρες να έχουν την δυνατότητα να μην επηρεάζονται καθόλου στις χρηματοπιστωτικές ανταλλαγές τους από ενδεχόμενες αμερικανικές; ή άλλες κυρώσεις/οικονομικές επιθέσεις.

Μια αυτονόμηση τεραστίας σημασίας για, δυνητικά, πάνω από μισό πληθυσμό παγκοσμίως, ένας πόλος έλξης ανοιχτός σε οποιαδήποτε άλλη υποψηφιότητα.

Πάντως εκείνο που κέντρισε τη προσοχή στη Σύνοδο Κορυφής στο Καζάν είναι το ότι η εκδήλωση έδειξε και απέδειξε στους πάντες πως η Ρωσία δεν είναι καθόλου απομονωμένη εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, όπως δυτικοί πολιτικοί και μίντια πάσχιζαν όλα αυτά τα χρόνια να εμπεδώσουν στους πολίτες τους, και μάλλον πολύ πιθανόν μετά από τις αμερικανικές εκλογές να είναι ακόμη περισσότερο ενεργή στη διεθνή σκακιέρα, με ειδική αναφορά στην ευρωπαϊκή.

Στο Καζάν ακόμη περισσότερο έδωσε το παρόν αυτή η μεγάλη ομάδα κρατών του Παγκόσμιου Νότου τα οποία σφόδρα αντιτίθενται στη Δύση, δηλαδή στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Και προσώρας κανένας από τους τρεις «ηγέτες» της Δύσης δεν μπορεί με κανένα τρόπο ν’ αγνοήσει τις γεωπολιτικές δυνάμεις που εμφανίστηκαν με την αξιόλογη παρουσία των BRICS, έστω κι αν ακόμη αυτές οι χώρες δεν παρουσιάζουν ένα συμπαγές μπλοκ και μεταξύ τους υφίστανται σημαντικά αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και επιδιώξεις.

Μολοντούτο, κανείς δεν αμφισβητεί ότι το ειδικό βάρος των BRICS είναι αξιοσημείωτο και καθόλου περιφρονητέο. Αντιπροσωπεύουν σήμερα το 35% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 41% του πληθυσμού. Ταυτόχρονα η συμβολή τους στη παραγωγή λιθίου, χάλυβα, χαλκού και αλουμινίου είναι μεγάλη.

Με ετούτα τα στοιχεία, μεταξύ άλλων πολλών, η επιρροή ειδικά πάνω στα δρώμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κάτι το άκρως υπολογίσιμο και εν πολλοίς απειλητικό.

Η γενική κατάσταση προμηνύεται ακόμη χειρότερη με τη παρουσία στο Καζάν της Τουρκίας του Ερντογάν με την δηλωμένη πρόθεση ενεργούς ένταξής της, κάτι που οπωσδήποτε θα επηρεάσει βαθιά και το εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

Θα είναι πρωτοφανής η θέση μιας νατοϊκής χώρας μέσα στον όμιλο των BRICS, από μέτρια έως πολύ εχθροί του ΝΑΤΟ!

Βέβαια, το μέλλον των BRICS θα εξαρτηθεί, βέβαια, από την συνολική στρατηγική που θα εφαρμόσουν επιτυχώς στους κόλπους τους αλλά και στα πλαίσια των διεθνών προβλημάτων και προβληματισμών, όπως και από τις θετικές ή όχι συμμαχίες με εξωτερικές δυνάμεις.

Εντωμεταξύ η Ρωσία, κατά κάποιο τρόπο η πρώτη ενδιαφερόμενη, στο Καζάν έχει σίγουρα πετύχει ευνοϊκές συμφωνίες από τις επτά διμερείς συναντήσεις με αντιπροσωπίες σημαντικών χωρών και διεθνών οργανισμών, όπως η Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Antonio Guterres, ο Ιρανός πρόεδρος Masud Pezehkian, ο πρόεδρος της Παλαιστίνης Mahmoud Abbas και ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan.

Αυτό σημαίνει πως όλο και περισσότερες και αντικειμενικά εκτεταμένες πολιτικο-οικονομικές διεργασίες και ζυμώσεις πραγματοποιούνται εντός των εσωτερικών ισορροπιών των BRICS με διακεκριμένες όμως προεκτάσεις στα εξωτερικά συμβάντα.

Είναι φανερό πως το μεγαλύτερο «στοίχημα» των BRICS που πρέπει να «υπερβούν» το συντομότερο είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο ισχυρότερων κρατών, τη Κίνα και την Ινδία, αμφότερες προσηλωμένες σε μια στρατηγική δράση κυριαρχίας όχι μόνο περιορισμένης στην ανατολική Ασία, αλλά σε παγκόσμιο πανόραμα. Σε αυτή τη προοπτική η παρουσία της Κίνας στην Αφρική εκδηλώνει αρκετά στοιχεία αντιπαλότητας σε σχέση με την Ινδία, εξίσου «ενδιαφερόμενη» στο πολλά υποσχόμενο αφρικανικό τοπίο, ήδη αρκετά «ανοιχτό» προς τη ρωσική επιρροή που πολλά κόστισε σε Γαλλία αλλά και ΗΠΑ, κανονικά «εκθρονισμένες» εν μια νυχτί.

Ουσιαστικά παρακολουθούμε μια τριμερή αναμέτρηση που θα πρέπει να «τιθασευτεί» έγκαιρα πριν εμφανιστούν ανεξέλεγκτες τάσεις διαλυτικών προστριβών.

Ασφαλώς η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γνωρίζει πως έχει τα πάντα να χάσει από μια ισχυροποίηση και επέκταση των BRICS των 10 χωρών, με ενδεχόμενη αν όχι σίγουρη προσχώρηση και άλλων κρατών. Το να βρίσκεσαι μεταξύ σφύρας και άκμονος, δηλαδή ανάμεσα σε ΗΠΑ και BRICS, δεν θα πρέπει να είναι ούτε ευχάριστο ούτε ανεκτό. Ο κίνδυνος η ΕΕ να βρεθεί αποκομμένη τελείως από τις ισορροπίες δύναμης των δύο ανταγωνιστών είναι πασιφανής και αποτελεί μια συνεχής δαμόκλεια σπάθη, ακόμα περισσότερο σήμερα με τον Τραμπ στο τιμόνι των ΗΠΑ.

Πολύ πιθανόν οι BRICS να υπολογίζουν σε μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού των μελών τα ους μέσα σε μια οργάνωση κρατών-σταθμών σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, έτσι ώστε να δημιουργείται ένα πλέγμα, ένας ιστός πολλαπλώς διασυνδεδεμένος που να επηρεάζει μια πληθώρα διαφορετικών χωρών στη περιοχή «αφαιρώντας» τες από προηγούμενες ενδεχόμενες «συγγένειες» τους με ΗΠΑ και ΕΕ.

Απ’ ό, τι φαίνεται, η Σύνοδος του Καζάν θα έχει ορίσει την συνέχεια της πορείας των BRICS και την στρατηγική που θα ακολουθήσουν είτε μονομερώς είτε ως ομάδες, με βάση τη ρωσική προοπτική για ολικό απογαλακτισμό από όποιες ισχύουσες ευρω-δυτικο-αμερικανικές «συνδέσεις» και τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δημοσιονομικού δικτύου με περαιτέρω εξαφάνιση του αμερικανικού δολαρίου και του κοινοτικού ευρώ, που θα σημαίνει και μια παράλληλη οικονομική εξόντωση ενός τεράστιου μέρους συμφερόντων και κερδών των ΗΠΑ και ΕΕ.

Όταν οι χώρες BRICS, με όλες τις επεκτάσεις τους, κατορθώσουν να βρουν την καλύτερη ομογενοποίηση των διαφορετικοτήτων τους σε ένα παγκόσμιο σύνολο επαρκώς αλληλένδετο, με άρρηκτες οικονομικο-νομισματικές σχέσεις, ισορροπημένες και αλληλοκαλυπτόμενες μέσα στα πλαίσια ενός σταθερού και αμετάβλητου κανονιστικο-νομικού συστήματος (το ξέρουμε: η οικονομία περισσότερο συνδέει παρά η πολιτική) – τότε μάλλον το πλανητικό οικονομικό μέλλον θα βρίσκεται στα χέρια τους.

Απ’ την άλλη μεριά, κανείς δεν μπορεί να φανταστεί σήμερα πώς και ποια θα είναι αύριο η θέση του αμερικανικού δολαρίου και συναφή οικονομικού κόσμου του, και ακόμη πιο δύσκολα εκείνη του κοινοτικού ευρώ και συναφή οικονομικού κόσμου του, με το δεύτερο κιόλας σήμερα σε καταθλιπτική κατάσταση!