Ιστορία - Πολιτισμός
Νοέμβριος 1931: Τα παρασκήνια και οι εξόριστοι
Η ελληνική Κυβέρνηση και ο χειρισμός από τους Βρετανούς των εξορίστων των Οκτωβριανών – Ένα τραγικό τηλεγράφημα της βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα
Γράφει ο Γιάννης Πεγειώτης
Σε προηγούμενο σημείωμα αναφερθήκαμε σε μια πολύ σημαντική αναφορά του Υπουργείου Αποικιών στις 20 Νοεμβρίου του 1931. Έπειτα από εκτενή αναφορά των γεγονότων και των απελάσεων, ο συντάκτης θέτει τρία βασικά ενδεχόμενα ερωτήματα προς τους ανωτέρους του, τη βρετανική Κυβέρνηση και τον Βρετανό Πρωθυπουργό:
Έτσι τώρα πρέπει να αποφασίσουμε:
(1) Αν θα πρέπει να αρνηθούμε βρετανικά διαβατήρια στον Μητροπολίτη Κιτίου και τον Πρωθιερέα Κυκκώτη στο Γιβραλτάρ, αν κάνουν αίτηση για αυτά. Μπορούμε βέβαια να κάνουμε το εξής: να τους δώσουμε άδεια για την Αγγλία. Θα ήταν λιγότερο εύκολο να ξεγλιστρήσουν στην Ελλάδα από εδώ, παρά από το Γιβραλτάρ. Αν χρειαστεί, θα μπορούσαμε να τους αναγκάσουμε να έρθουν εδώ, διατάζοντάς τους να εγκαταλείψουν το Γιβραλτάρ, το οποίο ο Κυβερνήτης έχει ισχύ να πράξει, αφού είναι φρούριο.
(2) Πώς να σταματήσουμε τον Μητροπολίτη Κυρηνείας από το να φύγει από το Γιβραλτάρ. Ο Μητροπολίτη προφανώς έχει ειδική άδεια για να έρθει στην χώρα αυτή και υπάρχει λόγος να του επιτρέψουμε να έρθει εδώ, αν μπορούμε να ξεπεράσουμε τις αντιρρήσεις του Υπουργείου Εσωτερικών.
(3) Αν θα λάβουμε μέτρα να κατάσχουμε το διαβατήριο του Βατυλιώτη, ο οποίος αναμένεται να φθάσει σύντομα στο Hull.
Το υπουργείο Αποικιών μπροστά στα τρία ενδεχόμενα – ερωτήματα στρατηγικού χειρισμού των τραγικών εξορίστων μορφοποιεί στο έγγραφό του προτάσεις χειρισμού, ξεκινώντας από το ερώτημα 3 που αφορά στο βρετανικό διαβατήριο του Βατυλιώτη και την κατάσχεσή του. Προτείνει με συντομία τα παρακάτω:
«Το Υπουργείο Εσωτερικών θα το πράξει αυτό με αίτημα του Υπουργείου Εξωτερικών, αν το ζητήσουμε από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Η αφαίρεση του διαβατηρίου είναι θέμα που θα αποφασίσουν οι Υπουργοί. Μπορεί να γίνει, και γίνεται κατά καιρούς, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ερωτήσεις στην Βουλή.
Στην περίπτωση αυτή, η απόφαση εξαρτάται εν μέρει από το αν είμαστε έτοιμοι να ζητήσουμε να μην εκδοθούν διαβατήρια στα άτομα αυτά, αν κάνουν αίτηση. Λαμβάνοντας υπόψη τη στάση του Υπουργείου Εξωτερικών και το αίτημα του Κυβερνήτη, υποστηρίζω να αρνηθούμε την έκδοση, τουλάχιστον προς το παρόν, και την κατάσχεση εκείνου του Βατυλιώτη.»
Σοβαροί ήταν οι προβληματισμοί του Υπουργείου Αποικιών για την τύχη και τον χειρισμό του Μητροπολίτη Νικόδημου Μυλωνά και του Αρχιμανδρίτη Διονύσιου Κυκκώτη.
Οι κληρικοί – εξόριστοι αποτελούσαν για τους Βρετανούς τους «σκληρότερους» ηγέτες και πίστευαν ότι η παρουσία τους μπορούσε να αποσυντονίσει την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Έτσι προτείνουν για τους κληρικούς που δεν κατείχαν διαβατήριο:
«Όσον αφορά το 1, λοιπόν, εισηγούμαι, εκτός αν είμαστε έτοιμοι να λάβουμε μέτρα για να τους κρατήσουμε στο Γιβραλτάρ, να τους διατάξουμε να φύγουν και, αφού έχουν μόνο άδειες γι’ αυτή τη χώρα, θα έρθουν εδώ, όπου θα παραδώσουν τις άδειές τους, μόλις φθάσουν. Όσον αφορά το 2 (Κυρηνείας), εισηγούμαι να εξετάσουμε κατά πόσον, με βοήθεια του Υπουργείου Εξωτερικών, θα μπορούσε, ίσως, να απελαθεί ως ανεπιθύμητος ξένος, αλλά κρατώντας τον σε αναμονή για μια δυο μέρες περισσότερο τον κρατούμε, τουλάχιστον, έξω από την Ελλάδα. Όσον αφορά το 3, όπως το Α.»
Γενικά στο κείμενο υπάρχει μια σπουδή να προστατευθεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η Κυβέρνηση του, αλλά και να επιταχυνθεί μια υπέρβαση στο θέμα έλλειψης ικανών πληροφοριών για τους εξορίστους και τις δυνατότητές τους. Γι’ αυτό και το κείμενο καταλήγει:
«Το σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι να κερδίσουμε χρόνο, μέχρι (1) ο Βενιζέλος να βρει χρόνο να συναντήσει τη Βουλή, και (2) να πάρουμε πλήρεις πληροφορίες (για τις οποίες έχουμε τηλεγραφήσει) για όλους αυτούς τους κυρίους. Τότε θα είμαστε σε καλύτερη θέση να υπεραμυνθούμε οποιουδήποτε μέτρου πάρουμε προσωρινά σχετικά με την κατάσχεση ή έκδοση διαβατηρίων».
Οι απαντήσεις για όλα τα ερωτήματα θα διαφανούν στο τραγικό τηλεγράφημα της 4ης Μαρτίου του 1932, το οποίο είναι υπογεγραμμένο από τον Patrick Ramsay και απηχεί τις απόψεις και τις εκτιμήσεις της βρετανικής αποστολής στην Αθήνα. Εν μέρει εκφράζει και τις επιθυμίες του Ελευθέριου Βενιζέλου και της Κυβερνήσεώς του. Στο πρώτο μέρος του κειμένου – εκθέσεως προς τον Sir John Simon ουσιαστικά ορίζεται η τύχη των εξόριστων.
«Προς Έντιμο
Sir John Simon, κτλ. κτλ.
Κύριε,
Υπακούοντας στην παράκλησή σας, η οποία περιέχεται στο τηλεγράφημα σας αρ. 68 της 20ής Φεβρουαρίου, λαμβάνω την τιμή να υποβάλω τις ακόλουθες παρατηρήσεις, σχετικά με το θέμα του ορισμού μιας προθεσμίας μετά από την οποία θα μπορεί να αναθεωρηθεί η απόφαση να κατακρατηθούν από τους Βρετανούς υπηκόους, που απελάθηκαν, πρόσφατα από την Κύπρο, οι άδειες διαβατηρίων που ισχύουν για την Ελλάδα, χωρίς τον κίνδυνο να βρεθεί πολιτικά σε δύσκολη θέση η ελληνική Κυβέρνηση.
Ο Πρωθυπουργός μόλις αποφάσισε να προκηρύξει γενικές εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και για το ένα τρίτο της Γερουσίας, τον ερχόμενο Μάιο. Η ορθή στάση σχετικά με την Κύπρο θα γίνει οπωσδήποτε αντικείμενο εκμετάλλευσης στις εκλογές από την αντιπολίτευση, η οποία θα τον κατηγορήσει για έλλειψη πατριωτισμού και δουλοπρέπεια στους ξένους. Συνεπώς, θεωρώ ότι η παρουσία στην Ελλάδα Κυπρίων εξορίστων, πριν ή κατά τη διάρκεια των εκλογών, θα φέρει σε δύσκολη θέση την ελληνική Κυβέρνηση. Το αν η άφιξή τους στην Ελλάδα μετά τις εκλογές θα την φέρει ομοίως σε δύσκολη θέση, θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των εκλογών.
Αν εκλεγεί ο κ. Βενιζέλος με μεγάλη πλειοψηφία, θα είναι σε θέση να αγνοήσει το ξέσπασμα προπαγάνδας σχετικά με την Κύπρο, αλλά αν η πλειοψηφία είναι μικρή, μπορεί να γίνει πηγή ενόχλησης και ακόμα πιθανού κινδύνου για την Κυβέρνηση του να αντιμετωπίσει μιαν εκστρατεία, στην οποία οι εξόριστοι θα γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους πολιτικούς της αντιπάλους».
Αυτό το διπλωματικό έγγραφο θα οριστικοποιούσε ένα πορτρέτο ταραχοποιού και επικίνδυνου για τους κληρικούς εξορίστους. Θα τους κυνηγά μέχρι τον τραγικό θάνατό τους.
Ιστορία - Πολιτισμός
Το γαμήλιο ποντιακό γλέντι που βάφτηκε με αίμα από τις εγγλέζικες βόμβες!
Η νύχτα της Κυριακής 5 Δεκεμβρίου 1943 κέρδισε μια θέση στην ελληνική ιστορία για αυτόν ακριβώς το λόγο: Βάφτηκε με αίμα αθώων πολιτών στα προσφυγικά της Θεσσαλονίκης που βομβαρδίστηκαν ανηλεώς με εγγλέζικες βόμβες.
Η Θεσσαλονίκη την περίοδο της Κατοχής «χόρτασε» από βομβαρδισμούς και ο πόνος περίσσεψε στις οικογένειες που θρήνησαν δικούς τους ανθρώπους. Η πόλη αποτέλεσε στόχο όχι μόνο για τους Γερμανούς αλλά και τους συμμάχους που προσπαθούσαν να πλήξουν τις γραμμές των εχθρών. Συχνά όμως οι Σύμμαχοί μας έκαναν «λάθη» και αντί να αποδεκατίζουν τις γερμανικές και τις ιταλικές δυνάμεις έστελναν στον τάφο αμάχους, πολλοί από τους οποίους ήταν πρόσφυγες Πόντιοι, Μικρασιάτες και Αρμένιοι. Περιστατικά αιματοβαμμένων λαθών στην κατοχική Θεσσαλονίκη έχουν καταγραφεί από ιστορικούς και ντόπιους λογοτέχνες, που βίωσαν από πρώτο χέρι τέτοια γεγονότα ή τα άκουσαν από συγγενείς τους οι οποίοι ήταν αυτόπτες μάρτυρες ή και θρήνησαν αγαπημένα τους πρόσωπο.
Η νύχτα της Κυριακής 5 Δεκεμβρίου 1943 κέρδισε μια θέση στην ελληνική ιστορία για αυτόν ακριβώς το λόγο: Βάφτηκε με αίμα αθώων πολιτών στα προσφυγικά της Θεσσαλονίκης που βομβαρδίστηκαν ανηλεώς με εγγλέζικες βόμβες.
Η μεγαλύτερη τραγωδία καταγράφηκε στις Συκιές όπου αρκετοί πέθαναν στα κρεβάτια τους, άλλοι ενώ προσπαθούσαν να βγουν από τις παράγκες και να τρέξουν και ορισμένοι ενώ γλεντούσαν σ’ έναν ποντιακό γάμο σε ταβέρνα της περιοχής. Για τον βομβαρδισμό αυτό είχε γράψει με γλαφυρό τρόπο στο βιβλίο του Ψυχή μπλέ και κόκκινη (Βιβλιοπωλείον της Εστίας) ο λογοτέχνης, ποιητής, πεζογράφος και πρώην στρατιωτικός γιατρός Περικλής Σφυρίδης.
Ιστορία - Πολιτισμός
Γέφυρα ιστορίας, επιστήμης και κοινωνίας! «Φόρουμ Γενοκτονιών» για την ανάδειξη της σημασίας διατήρησης της μνήμης
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου, στις 12:00 στο θέατρο του Ελευθερίου-Κορδελιού «Μίκης Θεοδωράκης». Διοργανώνεται από το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης», σε συνεργασία με τον Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου.
Ως μια γέφυρα μεταξύ ιστορίας, επιστήμης και κοινωνίας, ως έναν χώρο διαλόγου από ειδικούς, ακαδημαϊκούς και πολιτικούς προκειμένου να εξεταστούν γενικευμένα τα ειδεχθή εγκλήματα που έχουν αναγνωριστεί ως Γενοκτονία σε όλες τις πολύπλευρες εκφάνσεις τους, χαρακτηρίζει το «Φόρουμ των Γενοκτονιών» ο γενικός συντονιστής της εκδήλωσης και ιστορικός Κωνσταντίνος Σαμουρκασίδης.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου, στις 12:00 στο θέατρο του Ελευθερίου-Κορδελιού «Μίκης Θεοδωράκης». Διοργανώνεται από το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης», σε συνεργασία με τον Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου.
«Το συγκεκριμένο φόρουμ –όπως και όλες οι αντίστοιχες εκδηλώσεις– αναδεικνύει τη σημασία διατήρησης της μνήμης, και ειδικότερα σήμερα που ζούμε σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον. Έχει επίσης στόχο να κινητοποιήσει την κοινωνία αλλά και την πολιτική, ώστε να παραμείνει ζωντανός ο αγώνας για την αποτροπή νέων αντίστοιχων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
»Η χώρα μας έχει μια ιδιαίτερη ιστορική και ηθική ευθύνη για την ανάδειξη του θέματος της Γενοκτονίας, επειδή την υπέστησαν οι Έλληνες της καθ’ ημάς Ανατολής», τονίζει στο pontosnews.gr ο Κωνσταντίνος Σαμουρκασίδης.
Ιστορία - Πολιτισμός
Η νομική φόρμουλα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα
Ἡ γνωμοδότησις-πιλότος τοῦ ἰταλικοῦ Νομικοῦ Συμβουλίου τοῦ Κράτους καί ἡ «καλή πρακτική» τῆς Unesco
Αὐτή ἡ νομική φόρμουλα, βάσει τῆς ὁποίας ἐπέστρεψε γιά πάντα ἀπό τήν Ἰταλία τό «θραῦσμα Φαγκάν» στήν Ἑλλάδα, δέν θίγει τό ζήτημα τῆς ἰδιοκτησίας καί ἐξυπηρετεῖ καί τά δύο μέρη – Ἡ γνωμοδότησις-πιλότος τοῦ ἰταλικοῦ Νομικοῦ Συμβουλίου τοῦ Κράτους καί ἡ «καλή πρακτική» τῆς Unesco
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ τῆς ἐπιστροφῆς τῶν Γλυπτῶν τοῦ Παρθενῶνος ἀποτελεῖ ἀντικείμενο διαπραγματεύσεων πού γίνονται αὐτές τίς ἡμέρες, διαρκούσης τῆς παραμονῆς τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη καί ὑπουργικοῦ κλιμακίου στό Λονδῖνο. Τό θέμ συζητήθηκε καί κατά τήν συνάντηση τοῦ κ. Μητσοτάκη μέ τόν Βρεταννό ὁμόλογό του Κήρ Στάρμερ, ἀλλά συμφώνως πρός ἐπιβεβαιωμένες πληροφορίες τῆς «Ἑστίας» ἡ διαπραγμάτευσις θά γίνει μεταξύ τοῦ ἑλληνικοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ καί τοῦ Βρεταννικοῦ Μουσείου ἀπ’ εὐθείας. Ἄλλως τε εἶναι γνωστόν ὅτι κατά τό βρεταννικό σύστημα τό Μουσεῖο ἀποτελεῖ αὐτοδιοικούμενο ὀργανισμό πού δέν δεσμεύεται ἀπό ἀποφάσεις τῆς κυβερνήσεως τῆς χώρας.
Οἱ πληροφορίες ἀναφέρουν ὅτι τό «ἀγκάθι» στήν διαπραγμάτευση εἶναι τό ζήτημα τῆς ἰδιοκτησίας τῶν Γλυπτῶν, καθώς ἡ βρεταννική πλευρά θεωρεῖ θεμελιῶδες ζήτημα νά τή διατηρήσει. Εἶναι γιά αὐτή θέμα κύρους, ἐνῷ ἐνδεχομένη ἀλλαγή τοῦ ἰδιοκτησιακοῦ καθεστῶτος μπορεῖ νά ἐγείρει πεπλεγμένα νομικά ζητήματα.
Μέ τό σκεπτικό αὐτό, ἡ ἑλληνική Κυβέρνησις προσανατολίσθηκε στήν ἀπόρριψη τῆς εἰσηγήσεως τοῦ συνταγματολόγου κ. Νικ. Ἀλιβιζάτου, ὁ ὁποῖος εἶχε προτείνει νά ζητηθεῖ «παρακατάθεσις» τῶν Γλυπτῶν στό Μουσεῖο τῆς Ἀκροπόλεως. Εἶναι μία νομική διαδικασία ἀνάλογη τῆς παρακαταθέσεως χρημάτων ἀπό τό Δημόσιο στό Ταμεῖο Παρακαταθηκῶν καί Δανείων γιά μίαν π.χ. ἀπαλλοτρίωση.
Καταθέτοντας τά χρήματα τό Δημόσιο αὐτομάτως ἀναγνωρίζει τήν ἰδιοκτησία τῆς ἄλλης πλευρᾶς. Δεδομένου ὅτι θεωρεῖται σκόπιμο νά ἀποφευχθεῖ μία τέτοια ἀναγνώρισις, προκρίνεται ἡ λύσις τῆς «καταθέσεως» τῶν Γλυπτῶν. Καί αὐτό θά ζητηθεῖ ἀπό τό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ. Εἶναι μία διαδικασία ἀνάλογη τῆς καταθέσεως χρημάτων σέ λογαριασμό πού θά χρησιμοποιηθεῖ γιά κάποιο, συνήθως κοινωφελῆ, σκοπό.
Ζήτημα ἰδιοκτησίας δέν τίθεται σέ μία τέτοια περίπτωση, ἐνῷ ὑπάρχει καί προηγούμενο πού ἀνάγεται στό 2022. Τότε παρεχωρήθη ἀπό τό Μουσεῖο Σαλίνας τοῦ Παλέρμο τό «θραῦσμα Φαγκάν», τό ὁποῖο ἀποτελεῖ ἀπόσπασμα τοῦ λίθου VI τῆς ἀνατολικῆς ζωφόρου τοῦ Παρθενῶνος, ὅπου ἀπεικονίζονται οἱ θεοί τοῦ Ὀλύμπου καθιστοί, νά παρακολουθοῦν τήν πομπή καί τήν παράδοση τοῦ πέπλου στήν Ἀθηνᾶ, τήν Πολιοῦχο θεά καί προστάτιδα τῶν Ἀθηνῶν. Ὑπῆρξε σχετική θετική γνωμοδότησις τοῦ Νομικοῦ Συμβουλίου τοῦ Κράτους τῆς Ἰταλίας, ἡ ὁποία μπορεῖ νά λειτουργήσει πιλοτικά γιά τήν ὑπόθεση τῶν Γλυπτῶν πού κατέχει τό Βρεταννικό Μουσεῖο, προκειμένου νά ἐπιστραφοῦν στήν Ἑλλάδα εἰς τό διηνεκές. Τήν διαδικασία αὐτή ἄλλως τε ἔχει υἱοθετήσει ὡς «καλή πρακτική» καί ἡ UNESCO.
Ἤδη χθές ὁ κυβερνητικός ἐκπρόσωπος κ. Παῦλος Μαρινάκης ἐπιβεβαίωσε ὅτι τό θέμα τῶν Γλυπτῶν θά συζητηθεῖ μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη καί Κήρ Στάρμερ λέγοντας ὅτι «προφανῶς θά εἶναι ἕνα ἀπό τά θέματα πού θά συζητήσει ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης μέ τόν Βρεταννό Πρωθυπουργό.» Πάντως ὁ κ. Μαρινάκης διέψευσε ὅτι ὑπῆρξε ἰδιωτική συνάντησις τοῦ Πρωθυπουργοῦ μέ ἐκπροσώπους τοῦ Βρεταννικοῦ Μουσείου γιά τά Γλυπτά.
Γιά τόν στόχο τῆς ἐπανενώσεως τῶν Γλυπτῶν τοῦ Παρθενῶνος ὁμίλησε καί ὁ ὑφυπουργός παρά τῷ Πρωθυπουργῷ κ. Θανάσης Κοντογιώργης, ὁ ὁποῖος ἐξέφρασε τήν αἰσιοδοξία του: «Εἴμαστε αἰσιόδοξοι ὅτι αὐτό πού ἐπιδιώκουμε καί ἐπιθυμοῦμε κάποια στιγμή θά συμβεῖ καί ἐλπίζουμε πολύ σύντομα», ἐπιβεβαίωσε δέ ὅτι ἡ Κυβέρνησις εἶναι σέ συζητήσεις μέ τό Βρεταννικό Μουσεῖο. Καί κατέληξε: «Ἀπαιτοῦνται καί γίνονται λεπτοί χειρισμοί, οἱ ὁποῖοι ἐφ’ ὅσον ὡριμάσουν, στόν κατάλληλο χρόνο, μετά βεβαιότητας θά ἔχουμε καλά νέα».
Ἡ μόνη πού δέν ὁμίλησε δημοσίως εἶναι ἡ ὑπουργός Πολιτισμοῦ κ. Λίνα Μενδώνη. Ἡ εἰσηγήτρια τῆς λύσεως «κατάθεσις» καί βασική διαπραγματευτή!
ΠΗΓΗ: ΕΣΤΙΑ
-
Γενικά θέματα2 μήνες πριν
Τί είναι αυτά τα μυστηριώδη φωτεινά στίγμα στον ουρανό της Κύπρου;
-
Διεθνή2 μήνες πριν
Ανατριχιαστικές εικόνες με τον νεκρό ηγέτη της Χαμάς (ΦΩΤΟ)
-
Αναλύσεις1 μήνα πριν
Η Αθήνα παραδίδει τη Θράκη
-
Αθλητικά4 εβδομάδες πριν
Δεν πούλησε οπαδισμό! Δεν έπαιξε σε τουρκική ομάδα που θα τον απογείωνε οικονομικά – Αντώνης Φώτσης: Ο καλύτερος Έλληνας καλαθοσφαιριστής… ever
-
Video2 μήνες πριν
Ισραήλ: Αν χτυπήσει πυρηνικά, αρχίζει η καταστροφή
-
Άμυνα2 μήνες πριν
Έτοιμος σε 3 χρόνια ο ελληνικός Σιδερένιος Θόλος! Πόσο θα κοστίσει;
-
Διεθνή2 εβδομάδες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Άμυνα2 μήνες πριν
Έτοιμη η «πρώτη» Belharra