Να χειροκροτήσουμε τώρα επειδή ο Ερχιουρμάν δεν είπε στις δηλώσεις που έκανε μαζί με τον Ερντογάν τις λέξεις «δύο κράτη»; Έτσι μας λένε. Κι ας μην είπε ούτε «ομοσπονδία». Φτάνει που δεν είπε «δύο κράτη»!

Ακόμα πιο προχωρημένος ο Ερχιουρμάν επαναλαμβάνει ότι «η πολιτική ισότητα δεν είναι αντικείμενο παζαριού», διότι «ο τουρκοκυπριακός λαός έχει κυριαρχικά δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο». Οι Ελληνοκύπριοι, όμως, δεν έχουν κυριαρχικά δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο. Ας το εξηγήσει ο Ερχιουρμάν ή και οι κολαούζοι του στις ελεύθερες περιοχές. Οι Τ/κ πρέπει να έχουν κυριαρχικά δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο αλλά οι Ε/κ να έχουν μόνο στη μισή Κύπρο; Χωρίς λύση; Χωρίς… επανένωση;

Ακόμα και η άρση του εμπάργκο όπλων της Νορβηγίας, που ισχύει από το 1959 και είναι μια τυπική πράξη, τον ενόχλησε τον Ερχιουρμάν. «Είναι ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών συνεργασιών που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα», λέει, και «δεν βοηθούν στη δημιουργία κλίματος για λύση στο νησί» (9/11/25). Ενώ τα τουρκικά ντρόουν και ο στρατός σαράντα χιλιάδων Τούρκων δημιουργούν κλίμα για λύση. Όπως και οι σημερινοί εορτασμοί για την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Έχουν οι Ελληνοκύπριοι «κυριαρχικά δικαιώματα» στο ψευδοκράτος, κ. Ερχιουρμάν; Γιατί παρακάμπτεται η βούλησή τους;

Υ.Γ. Ως ιδρυτικούς εταίρους και για να μην παρακάμπτονται στις διαδικασίες ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τι πιο σημαντικό!), ο Γλαύκος Κληρίδης είχε προτείνει επίσημα στον Ραούφ Ντενκτάς να διορίσει ομάδα Τουρκοκυπρίων η οποία να ενταχθεί στη διαπραγματευτική ομάδα της Δημοκρατίας (υπό τον Γιώργο Βασιλείου, μάλιστα και όχι κανέναν «τουρκοφάγο») για να προωθήσει τα συμφέροντα των Τ/κ. Ο Ντενκτάς αρνήθηκε. Μετά ζητούσαν τα ρέστα! Όπως κάνουν πάντα.

Άριστος Μιχαηλίδης

Γράφει ο Νικόλαος Ταμουρίδης Αντιστράτηγος (ε.α) – Επίτιμος Α’ Υπαρχηγός ΓΕΣ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) διανύει σήμερα την πλέον κρίσιμη περίοδο από ιδρύσεώς της. Εκτός της σημαντικής εκτροπής από τις ιδρυτικές βασικές αρχές και αξίες, βλέπουμε πλέον ξεκάθαρα να εφαρμόζεται πολιτική «πολλαπλών ταχυτήτων», με την διαίρεση των κρατών-μελών της σε μεγάλες/πλούσιες και μικρές/αδύναμες οικονομικά χώρες. Επιπλέον, οι δομικές αδυναμίες της δεν της επιτρέπουν να έχει μια κοινή αμυντική πολιτική, με αποτέλεσμα να παραπαίει στο αμυντικό παγκόσμιο περιβάλλον.

Μεγάλα και μικρά προβλήματα την ταλανίζουν τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαίτερα τα τελευταία δέκα χρόνια, όπου επιδεικνύει την ανικανότητά της να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία, με αποτέλεσμα την αδυναμία αντίδρασης στις κρίσεις που ξέσπασαν και διογκώθηκαν σε επικίνδυνο βαθμό, όπως η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, η μεταναστευτική κρίση, ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και συνακόλουθα η ενεργειακή κρίση και τώρα τελευταία η κρίση της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Ασφάλειας, που προέκυψε από την εκτίμηση ενδεχόμενης επιθετικής ενέργειας της Ρωσίας.

Εδώ, έστω και αποδεχόμενοι το αφήγημα της Ρωσικής απειλής, γεννάται το ερώτημα: Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να εξασφαλίσει την άμυνα της Ευρώπης σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Η απάντηση είναι πως, η ύπαρξη και μόνο του ΝΑΤΟ, στο οποίο ανήκουν τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ (22 από τα 27), δεν φαίνεται να καθησυχάζει τους στρατηγικούς αναλυτές και τους decision makers της Ένωσης, καθόσον η εκ των πραγμάτων στρατηγική εξάρτηση από τις ΗΠΑ δεν εξασφαλίζει τον βαθμό αυτονομίας που θα επιθυμούσαν.

Έτσι, για να κάνει πράξη η ΕΕ το όραμά της για στρατηγική αυτονομία, αποφάσισε να αναπτύξει μια στρατηγική πρωτοβουλία με βασικό στόχο την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας, με το Σχέδιο «Rearm Europe» (Επανεξοπλισμός Ευρώπης). Με το σχέδιο αυτό και με χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2030 (Readiness 2030 Strategic Initiative), η ΕΕ σκοπεύει να διαθέσει 800 δις ευρώ, από τα οποία τα 150 δις στο οικονομικό εργαλείο δανειοδότησης «SAFE» (Security Action for Europe=Δράση για την ασφάλεια στην Ευρώπη).

Και εδώ είναι ακριβώς που κάνει την εμφάνισή της η αναθεωρητική «πονηρή» Τουρκία, η οποία ενώ δεν είναι χώρα της ΕΕ ορέγεται τώρα να «εισβάλλει», μέσω του προγράμματος SAFE, στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας ως «δούρειο ίππο» την ικανότητα της πολεμικής της βιομηχανίας, και να καταστεί στρατηγικός εταίρος της, έχοντας βέβαια στο νου της βαθύτερες φιλοδοξίες.

Η αλήθεια είναι ότι για αρκετές χώρες της ΕΕ, πιθανόν να μην προβληματίζει η ενεργός συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. Αυτό οφείλεται εν μέρει και στην σημαντική αποστρατικοποίηση των χωρών αυτών, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς και στις σοβαρές ελλείψεις ευρωπαϊκών βιομηχανικών αμυντικών υποδομών για την παραγωγή σύγχρονων και αποδοτικών οικονομικά συστημάτων, όπως πχ είναι τα μη επανδρωμένα επιθετικά συστήματα αέρος, θαλάσσης και ξηράς, στα οποία η Τουρκία είναι πρωτοπόρα παγκοσμίως (τουλάχιστον μέχρι τώρα).

Από την πλευρά τους οι Τούρκοι, στα πλαίσια της προσπάθειας να κάνουν πράξη την ιδιότυπη αυτή «εισβολή», προωθούν καθημερινά διεθνώς και «διαφημίζουν» συστηματικά, τα ακόλουθα:

Πρώτον: Η γεωπολιτική και η γεωστρατηγική αξία της Τουρκίας είναι υψίστου επιπέδου και αναμφισβήτητη.

Δεύτερον: Η πρόοδος της Τουρκίας στην αμυντική της βιομηχανία τα τελευταία 20 χρόνια είναι εκπληκτική, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη, έξυπνα πυρομαχικά και πύραυλοι, θωρακισμένα χερσαία οχήματα, ναυτικές πλατφόρμες, συστήματα αεράμυνας και συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, αποδεικνύουν ότι η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει κρίσιμο προμηθευτή και τεχνολογικό εταίρο για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η δυνατότητα αυτή καθίσταται πολύ σημαντική, μετά την εξάντληση των αποθεμάτων πολλών χωρών της ΕΕ, από την υποστήριξη πυρομαχικών και άλλων οπλικών συστημάτων που παρείχαν αφειδώς στην Ουκρανία.

Τρίτον: Κατά την παρούσα χρονική περίοδο, κατά την οποία η αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης αναδιαμορφώνεται και η αμυντική βιομηχανική της ισχύς επανασχεδιάζεται, η Ευρώπη πρέπει να αναδιαρθρώσει τις αλυσίδες εφοδιασμού της αμυντικής της βιομηχανίας ενόψει των αυξανόμενων συμβατικών και ιδιαίτερα υβριδικών απειλών και της σημαντικής αύξησης της ικανότητας των μη επανδρωμένων συστημάτων και η Τουρκία μπορεί να βοηθήσει σε αυτό.

Τέταρτον: Η Τουρκία έχοντας όραμα τεχνολογικής πρωτοβουλίας και συνακόλουθο σχεδιασμό και στρατηγική, αυξάνει συνεχώς την ικανότητα της αμυντικής βιομηχανίας της, γεγονός που της δίνει τη δυνατότητα να γίνει αξιόπιστος, ευέλικτος και οικονομικά αποδοτικός εταίρος της Ευρώπης.

Συμπερασματικά, η Τουρκία προσπαθεί να επωφεληθεί τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά (και θα το επιδιώξει αυτό με κάθε τρόπο), δομώντας μια «ειδική σχέση» με την ΕΕ, στα πλαίσια αρχικά μιας αμυντικής στρατηγικής συνεργασίας. Στο θέμα αυτό αξιοποιεί και τον ρόλο της στην ασφάλεια της Μαύρης Θάλασσας, τις ιδιαίτερες σχέσεις με τα τουρκόφωνα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, την προσέγγιση με τα μουσουλμανικά κράτη της Αφρικής και την στρατηγική της θέση στους ενεργειακούς διαδρόμους.

Και τι κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Τι οφείλει να κάνει απέναντι στα ύποπτα σχέδια των Τούρκων;

Προς το παρόν, υπάρχει η έντονη και αποφασιστική αντίδραση της Κύπρου, καθώς πρόσφατα ο Πρόεδρός της δήλωσε (για την Τουρκία), πως «καμία χώρα, τρίτη χώρα, η οποία κατέχει εδάφη ή και απειλεί την ασφάλεια κρατών-μελών της ΕΕ, δεν μπορεί επ’ ουδενί λόγω να συμμετάσχει, να αξιοποιήσει τα όποια χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας». Επιπλέον, υπάρχει και μια πιο ήρεμη αλλά ουσιαστική διαφωνία της Ελλάδος, η οποία συνδέει την πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, με την άρση εκ μέρους της Τουρκίας του casus belli, που ισχύει για την γείτονα χώρα από το 1995, εάν (κάνουμε πράξη το δικαίωμά μας και) αυξήσουμε το εύρος των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.

Δεν αρκεί όμως μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος. Η ΕΕ επιβάλλεται να δει το μέλλον μιας τέτοιας ενέργειας, δηλ. προσφοράς στρατιωτικού και πολιτικού «προγεφυρώματος» στους Τούρκους και όχι μόνο τυχόν κοντόφθαλμα οικονομικά συμφέροντα (πχ πώληση οπλικών συστημάτων ή φθηνές επενδύσεις στην Τουρκία).

Η Ευρώπη πρέπει να προσέξει. Να σταματήσει τις κατά συρροή αυτοχειρίες. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η κοινή λογική, οι θεσμικές δεσμεύσεις αλληλεγγύης της ΕΕ και οι μακροπρόθεσμοι πολιτικοί προσανατολισμοί αυτής, εξυπηρετώντας ουσιαστικά μεμονωμένα συμφέροντα, μπορούν να προκαλέσουν στο εγγύς μέλλον πολύ υψηλό συλλογικό γεωστρατηγικό κόστος και μη αναστρέψιμη συλλογική πολιτική ζημία. Η Τουρκία δεν πρέπει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα εξοπλισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης!

Κάθε φορά που αναφερόμαστε στην Ελληνική Δικαιοσύνη και στην απονομή της, είναι αδύνατο να μην αισθανόμαστε ύψιστη τιμή και σεβασμό. Η Δικαιοσύνη αποτελεί το οχυρό της Δημοκρατίας και την ελπίδα της κοινωνίας για ένα καλύτερο αύριο. Ταυτόχρονα, όμως, γεννά και ανάμικτα συναισθήματα, γιατί ενώ κατά το παρελθόν λειτούργησε υποδειγματικά, εμπνέοντας εμπιστοσύνη και σεβασμό στους πολίτες, σήμερα δοκιμάζεται, αμφισβητείται και συχνά πληγώνεται. Όσοι τη διακονούμε –είτε ως δικαστές είτε ως δικηγόροι– οφείλουμε να αναστοχαστούμε τις ευθύνες μας και να σταθούμε στο ύψος της ιστορίας και του ρόλου μας.

Υπήρξαν εποχές που όποιος επέλεγε να υπηρετήσει τη Δικαιοσύνη, το έκανε από αγάπη και μόνο. Οι δικαστές, με πενιχρά μέσα και αδιάκοπη εργασία, έδιναν καθημερινά εξετάσεις ήθους, γνώσης και αφοσίωσης. Δεν γνώριζαν ωράρια, δεν διεκδικούσαν προνόμια, και δεν μετρούσαν τον κόπο ή τον χρόνο, παρά μόνο τη δικαιοσύνη της απόφασής τους. Από την άλλη, οι δικηγόροι, ως ισότιμοι λειτουργοί, λειτουργούσαν με σεβασμό, επιστημονική αρτιότητα και ήθος, γνωρίζοντας ότι η αξιοπρέπεια του δικηγόρου είναι άρρηκτα δεμένη με το κύρος της Δικαιοσύνης. Εκείνη η εποχή, παρότι μακρινή, αποδεικνύει πόσο στέρεες βάσεις μπορεί να έχει ένας θεσμός όταν θεμελιώνεται στο ήθος και στην ευθύνη.

Σήμερα, η Δικαιοσύνη δεν έχει ανάγκη από σιωπή, αλλά από λόγο νηφάλιο και τεκμηριωμένο. Οι δικαστικές αποφάσεις δεν αποτελούν θέσφατα· υπόκεινται σε κριτική, ακόμη και αυστηρή, όταν αυτή εκφέρεται με σεβασμό και επιστημονικότητα.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει ότι η ελεύθερη νομική κριτική είναι θεμιτό και αναγκαίο στοιχείο ενός ζωντανού κράτους δικαίου. Η φίμωση ή ο εκφοβισμός δικηγόρων που τοποθετούνται με νομικά επιχειρήματα δεν προσβάλλει απλώς την ελευθερία του λόγου· προσβάλλει τον ίδιο τον θεσμό της Δικαιοσύνης. Ο δικηγόρος δεν είναι αντίπαλος, αλλά συμπράττων λειτουργός της. Έχει καθήκον –όχι απλώς δικαίωμα– να ασκεί κριτική, να επισημαίνει αστοχίες και να συμβάλλει στη βελτίωση του θεσμού.

Η σχέση δικαστή και δικηγόρου είναι σχέση αμοιβαίου σεβασμού, όχι εξουσίας. Ο δικηγόρος οφείλει να υπερασπίζεται τον πολίτη με αξιοπρέπεια, χωρίς υπερβολές και χωρίς να χρησιμοποιεί τη γνωριμία του με δικαστές προς ίδιον όφελος. Ο δικαστής, από την πλευρά του, οφείλει να αντιμετωπίζει τον δικηγόρο ως συμπράττοντα λειτουργό, χωρίς υπεροψία, προκατάληψη ή δημόσια απαξίωση. Και οι δύο μαζί διαμορφώνουν το ήθος της δικαστικής αίθουσας, όπου δεν χωρούν ούτε η προσβολή ούτε η οικειότητα. Ο σεβασμός δεν είναι τυπική υποχρέωση· είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της απονομής της δικαιοσύνης.

Η εμπιστοσύνη των πολιτών στο Δικαστήριο είναι το μέτρο του πολιτισμού μιας κοινωνίας.

Όταν ο δικαστής υπηρετεί το λειτούργημά του με ακεραιότητα και ο δικηγόρος με ήθος, τότε η Δικαιοσύνη ακτινοβολεί κύρος και πειθώ. Αντίθετα, η ανεπάρκεια, έστω και λίγων, μπορεί να αμαυρώσει το σύνολο και να υπονομεύσει τη νομιμοφροσύνη των πολιτών. Δεν χρειάζονται άλλοι νόμοι· χρειάζονται άνθρωποι με ήθος, κρίση και συνείδηση της ευθύνης τους. Η επιλογή των λειτουργών της Δικαιοσύνης πρέπει να στηρίζεται όχι μόνο στη γνώση, αλλά και στον χαρακτήρα. Η επιθεώρηση πρέπει να λειτουργεί ουσιαστικά, ώστε να επιβραβεύονται οι άξιοι και να απομακρύνονται όσοι δεν ανταποκρίνονται στην αποστολή τους.

Η Δικαιοσύνη πρέπει να ξαναβρεί τη χαμένη της αίγλη. Να θυμηθεί εκείνες τις εποχές που οι λειτουργοί της ήταν παράδειγμα ήθους και προσφοράς. Όχι για να νοσταλγήσουμε το παρελθόν, αλλά για να εμπνευστούμε από αυτό. Για να ξαναγεννηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών και να αποκατασταθεί το κύρος του θεσμού που αποτελεί το θεμέλιο της Δημοκρατίας. Ο δικαστής δεν πρέπει να φοβάται την κριτική· πρέπει να τη σέβεται. Και ο δικηγόρος δεν πρέπει να την ασκεί για λόγους εντυπωσιασμού, αλλά με νηφαλιότητα και ευθύνη. Ο διάλογος ανάμεσά τους δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για τη δικαιοσύνη που αξίζει σε μια ελεύθερη κοινωνία. Η σιωπή δεν είναι επιλογή.

Η Δικαιοσύνη δεν έχει ανάγκη από υπακοή, αλλά από φως. Δεν φοβάται τον διάλογο· τον έχει ανάγκη. Μόνο έτσι θα ξαναγίνει το πραγματικό οχυρό της Δημοκρατίας και το στήριγμα των πολιτών απέναντι σε κάθε αυθαιρεσία.

—

*Ο Κωνσταντίνος Γιαννελάκης είναι Δικηγόρος Παρ’Εφέταις, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και εξειδικεύεται σε υποθέσεις ποινικού δικαίου. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσια Διοίκησης του ΕΚΠΑ καθώς και απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχει χειριστεί δεκάδες υποθέσεις που απασχόλησαν την κοινή γνώμη με εξαιρετικά αποτελέσματα. Από τον Δεκέμβριο του 2023 κατέχει τη θέση του αν. Γενικού Γραμματέα του ΔΣ της Ένωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων,  ενώ διατελεί Αντιπρόεδρος των Πειθαρχικών Συμβουλίων του ΕΟΚΑΝ.

Θα είναι υποψήφιος στις επερχόμενες εκλογές του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών στις 30.11 & 1.12, ως υποψήφιος σύμβουλος με τον Συνδυασμό «ΟΜΟΔΙΚΙΑ – ΕΝΩΤΙΚΟ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ, ΠΑΡΙΣΤΑΜΑΙ ΥΠΕΡ- ΣΥΝΕΝΩΣΗ».