Ιωάννης Μπαλτζώης: Η Ελλάδα πρέπει να έχει λόγο για τους Έλληνες και τους Χριστιανούς της Συρίας, η οποία είναι η καρδιά του αρχαιοελληνικού κόσμου. Θα γίνει πόλεμος Τουρκίας-Ισραήλ; Το Ισραήλ ετοιμάζεται για σύγκρουση.

Ζωντανή εκπομπή με τον Σταύρο Καλεντερίδη και τη Ζωή Βελέντζα

Οι Χριστιανικοί πληθυσμοί σε όλη την έκταση της Μέσης Ανατολής καθ’ όλη την ιστορική διαδρομή τους στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα δε από την κατάληψη της περιοχής από τους μουσουλμανικούς Αραβικούς πληθυσμούς, βρίσκονταν υπό τη σκιά και τον φόβο των διωγμών από φανατικούς Μουσουλμάνους.

Με εξαίρεση το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι μόνες Χριστιανικές χώρες σε απόσταση αναπνοής από την περιοχή της Μέσης Ανατολής οι οποίες μπορούν να λάβουν κάποια μορφή δράσης· και μεταξύ των δύο κυρίως η Ελλάδα έχει την απαραίτητη ισχύ για να μπορέσει να έχει η όποια δράση κάποιον αντίκτυπο.

Γράφει ο Γιώργος Καλάκος

Με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου 2024 από αντάρτες των Συριακών Αντιπολιτευτικών Δυνάμεων και την άνοδο στην εξουσία του αρχηγού της οργάνωσης Hayat Tahrir al-Sham (HTS), Ahmed al-Sharaa ή πιο ευρέως γνωστός με το πολεμικό του ψευδώνυμο Abu Mohamed al-Golani¹, αυξάνονται και οι φόβοι αλλά και οι ανησυχίες για την τύχη των Χριστιανών τόσο στη Συρία, όσο και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Οι Χριστιανικοί πληθυσμοί σε όλη την έκταση της Μέσης Ανατολής καθ’ όλη την ιστορική διαδρομή τους στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα δε από την κατάληψη της περιοχής από τους μουσουλμανικούς Αραβικούς πληθυσμούς, βρίσκονταν υπό τη σκιά και τον φόβο των διωγμών από φανατικούς Μουσουλμάνους. Αριθμητικά κιόλας, ανέκαθεν θωρούντουσαν ως μειοψηφία, γεγονός το οποίο έδινε περισσότερο δύναμη σε διάφορα καταπιεστικά καθεστώτα και οργανώσεις. Ενδεικτικά, οι μεταναστευτικές ροές των Χριστιανών από τη Μέση Ανατολή προς άλλες χώρες από το 1990 μέχρι σήμερα έχουν τριπλασιαστεί, με αποτέλεσμα το 1/3 του συνολικού Χριστιανικού πληθυσμού της Μέσης Ανατολής να διαβιεί σε χώρες και περιοχές εκτός της Μέσης Ανατολής το 2020, ενώ το ίδιο έτος οι Χριστιανοί μετανάστες που μένουν σε διαφορετική χώρα από τη χώρα γέννησής τους, αποτελούσαν το 47% του συνολικού μεταναστευτικού κοινού για το 2020².

Οι λόγοι που ωθούν τους ανθρώπους σε μετανάστευση είναι ποικίλοι, εν προκειμένω όμως οι Χριστιανοί της Μέσης Ανατολής φεύγουν από τα πατρογονικά τους εδάφη κυρίως λόγω θρησκευτικών διακρίσεων καθώς και τρομοκρατικών καθεστώτων εναντίον τους. Πιο αναλυτικά, το 2019, το 70-80% των χωρών της Μέσης Ανατολής είχαν νόμους περί βλασφημίας και θρησκευτικής ύβρης, όπου η ποινή για την όποια τυχόν παρανομία τους είναι σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα και η θανατική καταδίκη· ενώ υπάρχουν και νομικά προβλήματα τόσο για τους χριστιανικούς πληθυσμούς όσο και για όσους επιλέξουν τη μετάβαση προς τον Μωαμεθανισμό³.

Ειδική μνεία χρήζει να γίνει και στις κρατικές διακρίσεις που λαμβάνουν χώρα στα κράτη της Μέσης Ανατολής, όπου οι Χριστιανικοί πληθυσμοί έχουν αρκετές δυσκολίες συχνά μάλιστα νομικής φύσεως, όπως λόγου χάρη στην Αίγυπτο κυριαρχεί κατά κύριο λόγο το Ισλαμικό δίκαιο. Όμως, στη Μέση Ανατολή υπήρχε ανέκαθεν υψηλή θρησκευτική διάκριση και από το ίδιο το κράτος και από την ίδια την κοινωνία, καθότι 16 από τα 20 κράτη της περιοχής έχουν ορίσει ως επίσημη θρησκεία τους το Ισλάμ, με όλα τα ακόλουθα νομικά, κοινωνικά και ιδεολογικά κοινότοπα. Επίσης, στη Μέση Ανατολή υπάρχουν περισσότεροι περιορισμοί σχετικά με την ελευθερία θρησκευτικής έκφρασης, όπου το 2017, 18 από τις 20 χώρες περιόριζαν –συχνά ενεργά- τόσο τα θρησκευτικά κηρύγματα όσο και τις ίδιες τις ιεροτελεστίες των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων εννοείται και των Χριστιανών· και δίχως βέβαια να αναφερθούν τα ζητήματα βίας από θρησκευτικές ομάδες ή θρησκευτικούς οργανισμούς προς τους Χριστιανούς⁴.

Με εξαίρεση το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι μόνες Χριστιανικές χώρες σε απόσταση αναπνοής από την περιοχή της Μέσης Ανατολής οι οποίες μπορούν να λάβουν κάποια μορφή δράσης· και μεταξύ των δύο κυρίως η Ελλάδα έχει την απαραίτητη ισχύ για να μπορέσει να έχει η όποια δράση κάποιον αντίκτυπο. Μια δυνητική πλεύση δράσης των δύο αυτών χωρών είναι η ενεργοποίηση και η ανάπτυξη της θρησκευτικής τους διπλωματίας, όπου μπορούν είτε από κοινού είτε μεμονωμένα να προωθήσουν στενότερες σχέσεις –από τις ήδη υπάρχοντες- με τα τρία μεγάλα –και αρχαιότερα- Πατριαρχεία της Αντιόχειας, Αλεξάνδρειας και Ιερουσαλήμ. Πιο συγκεκριμένα μάλιστα, υπό το φως των ραγδαίων εξελίξεων στη Συρία, προτείνεται να υπάρξει σύσφιξη των σχέσεων με τα Πατριαρχεία Αντιόχειας και Ιερουσαλήμ διότι με το μεν πρώτο η θρησκευτική και πολιτισμική επιρροή θα είναι στο κέντρο των διεθνών εξελίξεων, με το δε δεύτερο μπορεί κάλλιστα να ενισχύσει τη σχέση συνεργασίας Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ και άρα να υπάρξουν εύνοιες εκ των Ηνωμένων Πολιτειών⁵.

Παράλληλα, σημαντικότατο ρόλο παίζει και η προώθηση της επιρροής, συνεργασίας και ανάδειξης της Χερσονήσου του Άθως, καθότι αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα πολιτισμικής και θρησκευτικής επιρροής όχι μόνο της Ορθοδοξίας (όπου υπάρχουν ακόμα σημαίνοντες Ορθόδοξοι πληθυσμοί στη Μέση Ανατολή) αλλά και του Χριστιανισμού εν γένει. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι η Ρωσία έχει ιδιαίτερες σχέσεις με το Άγιο Όρος και η ορθή χρήση του στην επέκταση της επιρροής της Χριστιανοσύνης στη Μέση Ανατολή, μπορεί να ενισχύσει και τις σχέσεις Ελλάδος-Κύπρου-Ρωσίας. Άρα με αυτά τα δύο τρίγωνα με τις ισχυρότερες Μεγάλες Δυνάμεις, η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν να παίξουν και έμμεσο ρόλο διαμεσολαβητή τόσο για τους Χριστιανικούς πληθυσμούς όσο και για την επαναφορά των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας σε τουλάχιστον ουδέτερες τάσεις και τάσεις πιθανής συνεργασίας. Σημαίνουσα όμως και στρατηγική προσοχή πρέπει να δοθεί στο ασφαλέστερο Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας όπου μετά το φιάσκο της «κυβέρνησης» των Αδελφών Μουσουλμάνων και την έξοδό τους από την πολιτική σκηνή το 2013⁶, μια σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδος-Αιγύπτου στο θρησκευτικό πλαίσιο μπορεί να αποφέρει πιο εύκολα και σίγουρα μια μακροβιότερη και σημαντικότερη στρατηγική συνεργασία στην πολύπαθη αυτή περιοχή, καθώς και ένα στιβαρό ανάχωμα στον τουρκικό επεκτατισμό καθώς και στο νέο ισλαμιστικό καθεστώς της Δαμασκού όπου υπάρχουν μεγάλα ενδεχόμενα να υπάγεται υπό την επιρροή της Τουρκίας και άρα της οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων. Με την πτώση της Συρίας, η τύχη των Χριστιανικών πληθυσμών της Μέσης Ανατολής στηρίζεται εξ ολοκλήρου στην αυτόνομη και ανεξάρτητη Αίγυπτο, όπου μπορεί να αναδειχθεί ως ο άμεσος και σταθερός προστάτης των Χριστιανών –και άρα και των λοιπών μειονοτήτων- όλης της περιοχής του Αραβικού Κόσμου και της Γόνιμης Ημισελήνου ειδικότερα.