Ιστορία - Πολιτισμός
Η Βασιλεύουσα ετοιμάζεται να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά

Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου
Δεν είχαν περάσει παρά λίγες μέρες από την πρώτη εκ των τριών γιορτών του Αγίου Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων* στο Βυζάντιο και οι πανηγυρισμοί (δημόσιοι και ιδιωτικοί) δεν είχαν κοπάσει ακόμα στη Βασιλεύουσα.
Ο αέρας δονούνταν από κύματα ενθουσιασμού μικρών και μεγάλων ενόψει της Πρωτοχρονιάς που ερχόταν. Λες και ήθελαν όλοι μαζί να πάρουν γλυκιά εκδίκηση εκ μέρους των προηγούμενων γενεών (αυτών των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού) οι οποίες – μέχρι τον 3ο αιώνα – δε γιόρταζαν τα Χριστούγεννα και από τα τέλη μόλις εκείνου άρχισαν να τα γιορτάζουν (μαζί με τα Θεοφάνεια) την 6η Ιανουαρίου.
Ωστόσο δεν στέριωσε η ημερομηνία αυτή και, μετά από πολλές συζητήσεις και διαφωνίες μεταξύ Εκκλησίας- Κράτους, ορίστηκε ως επετειακή των γενεθλίων του Θεανθρώπου η 25η Δεκεμβρίου, ημέρα που μέχρι τον 10ο αιώνα συνέπιπτε με την εθνική γιορτή του ”αήττητου Ήλιου”.
Εορταστικό κατάλοιπο ρωμαϊκής ειδωλολατρικής τελετουργίας, κατά την οποία ο αυτοκράτορας-εκπρόσωπος του Ήλιου εμφανιζόταν με φωτοστέφανο στο κεφάλι (έμβλημα του εν λόγω θεού) και εκτελούσε ένα παραδοσιακό δρώμενο.
Έπαιζε παραδοσιακή παντομίμα, συγκεκριμένα, σε μια απ’ τις ”αίθουσες ακρόασης” του παλατιού, πριν απονείμει στους αυτοκρατορικούς αξιωματούχους (που τον περίμεναν γονατισμένοι) τα διπλώματα, τα διακριτικά και τα ”υπατικά δίπτυχα”, δηλαδή τις εγχάρακτες πλάκες από ελεφαντόδοντο όπου καταγράφονταν οι επιδόσεις τους.
Τα ειδωλολατρικά ήθη, φυσικά, καταργήθηκαν μετά την αντικατάσταση της ειδωλολατρικής γιορτής από τη μέρα της θείας Γέννησης (25η Δεκεμβρίου), ενώ διαφοροποιήθηκε και ο ρόλος του αυτοκράτορα, ο οποίος εμφανιζόταν πλέον ως αντιπρόσωπος του Χριστού και όχι του θεού Ήλιου.
Αντιπρόσωπος του ενσαρκωτή του Τριαδικού Θεού, του Υιού και Λόγου Του, που έφερε το χρίσμα του Σωτήρα. Κάτι που αποδεικνύει τον άρρηκτο δεσμό του βυζαντινού θρόνου με τον Χριστιανισμό και το πόσο συνυφασμένη ήταν η ζωή των Βυζαντινών με τις γιορτές των Χριστουγέννων, τα τελετουργικά δρώμενα των οποίων τηρούσαν ευλαβικά (όπως και τα εθιμικά) καθ’ όλο του χρονικό διάστημα του Δωδεκαημέρου.
Προπάντων αυτό μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων, που ήταν αφιερωμένο στη ”γιορτή των Καλενδών” (απ’ το λατιν. ”Kalendae” – κατά παράλειψη του ”dies” [ημέρες] – ονομασία της ρωμαϊκής πρωτομηνιάς, σε αντιστοιχία με την αρχαιοελληνική ”νουμηνία”).
Γιορτή που δεν είχε εκλείψει ως τα τέλη του 12ου αιώνα, παρά το γεγονός ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία (δια της ΣΤ’ Οικουμενικής Συνόδου στην Κωνσταντινούπολη, 680-681) είχε αφορίσει τους συμμετέχοντες σε αυτήν.
Κι αυτό γιατί – ως ρωμαϊκή – ήταν κατάλοιπο μυσταγωγιών αρχαίων θρησκειών (διονυσιακών της ελληνικής αρχαιότητας, κυρίως) και ωθούσε τους μεταμφιεσμένους πανηγυριστές σε έκλυτες συμπεριφορές οι οποίες κατέληγαν σε όργια και άλλα παρατράγουδα υπό την επήρεια του διονυσιακού πνεύματος.
Τα αρνητικά δεδομένα, μάλιστα, έδιναν πολλές φορές αφορμή στον Ιωάννη τον Χρυσόστομο (κορυφαίο Έλληνα ιεράρχη του 4ου αι. μ Χ απ’ την Αντιόχεια της Συρίας) να κατακεραυνώνει την εν λόγω γιορτή σε κάθε ευκαιρία.
Όμως ο λαός επέμενε να γιορτάζει τις Καλένδες και να μασκαρεύεται, έστω και περιορισμένα, αψηφώντας τις απαγορεύσεις και τις ποινές των Συνόδων της νέας θρησκείας, χωρίς να παραλείπει ωστόσο να μένει πιστός στις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις του και τα εθιμοτυπικά που τις συνόδευαν.
Έτσι οι Βυζαντινοί στόλιζαν προεόρτια κάθε εκκλησία με ομοίωμα σπηλαίου και φάτνης, µέσα στην οποία τοποθετούσαν το βρέφος-Χριστό (σε ανάμνηση της Θείας Γέννησης). Ανήμερα των Χριστουγέννων, μάλιστα – μετά τη Θεία Λειτουργία – γιόρταζαν στα σπίτια τους τη μεγάλη γιορτή καθισμένοι σε σπειροειδή καμπύλη, που παρέπεμπε στο σπήλαιο της Βηθλεέμ, και τοποθετούσαν στο στρώμα ένα παιδί σε ανάμνηση του θείου βρέφους. Παράδοση η οποία διατηρήθηκε μέχρι και τον 12ο αιώνα (Θεόδωρος Βαλσαμών, τιτουλάριος [σχολιαστής Κανόνων] και ορθόδοξος Πατριάρχης Αντιοχείας.
Τη μέρα της Θείας Γέννησης, επίσης, ήταν δημοφιλές στους Βυζαντινούς το λεγόμενο ”λοχάζεμα”, προς τιμν της λοχείας της Παναγίας. Έθιμο ανταλλαγής, όπου προσφερόταν ως δώρο στα σπίτια με λεχώνες ζωμός ανακατεμένος με φρέσκο σιμιγδάλι. Έθιμο που δεν έβρισκε σύμφωνη την Εκκλησία και γι’ αυτό το κατάργησε με τον 79ο κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (βλ. Η εν Τρούλλω Σύνοδος).
Ήταν μια κατάργηση, ωστόσο, που δεν πέρασε στον λαό, όπως ομολογεί ο Συμεών ο μεταφραστής τον 10ο αιώνα, γιατί κρατούσε μέχρι και τον 12ο, τουλάχιστον, στην Κωνσταντινούπολη. Όπερ σημαίνει ότι οι Βυζαντινοί, στην πλειοψηφία τους, απέρριπταν τις απολυταρχικού τύπου αποφάσεις των Συνόδων της Χριστιανικής Εκκλησίας, οι οποίες ήθελαν να επιβάλλουν περιορισμούς σε διαχρονικά έθιμα και λαϊκές παραδόσεις.
Περιορισμούς που δε σκίαζαν ευτυχώς την ευφρόσυνη οπτική των Χριστουγέννων. Την μεγαλύτερη βέβαια χαρά, κατά την περίοδο αυτή, την έπαιρναν τα παιδιά όχι μόνο με τις ευφάνταστες μεταμφιέσεις τους, αλλά και με τα Κάλαντα που τραγουδούσαν στους δρόµους καθ’ όλο το Άγιο Δωδεκαήµερο, από το ξηµέρωµα έως το δείλι. Πρόσθεταν, μάλιστα, επιπλέον εγκωμιαστικούς στίχους στους καθιερωμένους της βυζαντινής παράδοσης, για να αυξήσουν την αμοιβή τους.
Υπό τους ήχους μουσικών οργάνων έψαλαν τα κάλαντα και οι μεγάλοι, παρέα με μέλη ορχηστρών. Κυκλοφορούσαν στους δρόμους και χτυπούσαν πόρτες τραγουδώντας μέχρι το βράδυ τα βυζαντινά Κάλαντα σε μια ονειρική Κωνσταντινούπολη με καθαρούς δρόμους και στολισμένα με στεφάνια από άνθη, κλαδιά λεπτοκαρυάς (φουντουκιάς), μυρτιάς και δενδρολίβανου καταστήματα και δημόσια μνημεία.
Με καθαρούς δρόμους και σπίτια πεντακάθαρα, φροντισμένα και στολισμένα ως τα υπέρθυρά τους. Με…, με…, με… ”Εὐφροσύνης ἐπιτηδεύοντες”, καθώς το μέλημα όλων ήταν να απολαύσουν τη βαθιά χαρά που τους πρόσφερε η Πρωτοχρονιά (Γρηγόριος Νύσσης: Περί Ψυχής και Αναστάσεως”).
Κάθε τι εξέπεμπε πάστρα και χαρά! Χαρά τις μέρες του Δωδεκαημέρου έπαιρναν και εκείνοι που ξέφευγαν απ’ την πλήξη της καθημερινότητας παρακολουθώντας – μεταμφιεσμένοι ή μη και με την παρουσία, συνήθως, του αυτοκράτορα – αρματοδρομίες στον Ιππόδρομο, ο οποίος βρισκόταν στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, όπως η Αγία Σοφία και το Παλάτι του Βουκολέοντα στην ακτή της Θάλασσας του Μαρμαρά, νότια του Ιπποδρόμου.
Όλα αυτά όμως, που έδιναν άλλο χρώμα στις χριστουγεννιάτικες μέρες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, έρχονταν σε δεύτερη μοίρα γιατί τα πρωτεία κατείχε πάντα ο εκκλησιασμός των Ορθόδοξων Βυζαντινών στην Αγία Σοφία, παρουσία του αυτοκράτορα.
Ο ”Βασιλέας” με χλαμύδα και στέμμα, ακολουθούμενος απ’ τη συνοδεία του (πατρικίους, συγκλητικούς και στρατηγούς), διέσχιζε με χρυσοστόλιστη άμαξα την Μέση Οδό, για να φτάσει επευφημούμενος από τον λαό στην Αγία Σοφία, όπου ο ”πραιπόσιτος ιερού κοιτώνος” (”praepositus sacri cubiculi”, λατινιστί: [αυτοκρατορικός] υπάλληλος-επιστάτης) τού έπαιρνε το στέµµα, πριν συναντήσει τον Πατριάρχη.
Τον Πατριάρχη τον συναντούσε ο αυτοκράτορας στον νάρθηκα (πρόναο) και έμπαιναν µαζί στην ”Μεγάλη Εκκλησία”, στην οποία – σημειωτέον – χωρούσαν 23.000 πιστοί, ενώ την υπηρετούσαν 525 ιερείς, διάκονοι και ψάλτες επί μακεδονικής δυναστείας (σ.σ: μέχρι πριν απ’ την Άλωση οι εν λόγω είχαν φτάσει τους 800).
Εκεί είχε πάρει θέση ήδη, στο τμήμα των επισήμων, η άρχουσα τάξη μαζί με 12 φτωχούς (συμβολισμός των 12 Αποστόλων) και παρακολουθούσαν από κοινού με ιερή κατάνυξη τους ψάλτες της Αγια-Σοφιάς και των Δώδεκα Αποστόλων να ψάλλουν τον Όρθρο των Χριστουγέννων: ”Ἡ γέννησίς σου Χριστέ ὁ Θεός ἡµῶν…” (Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος; ”Έκθεσις της Περί του Βασιλείου Τάξεως”, 956-959 & Μέγας Φώτιος: ”Νοµοκάνονας”,4ος αι).
Από τα σαράντα παράθυρα της Αγίας Σοφίας ξέφευγαν ήδη τούφες λιβανωτού αέρα που έσμιγε με την αλμύρα της θάλασσας του Βοσπόρου και την αρωματική ρητίνη των πευκόδεντρων καταλαγιάζοντας την καπνιά απ’ τις καμινάδες της Πόλης.
Της Κωνσταντινούπολης, πρωτεύουσας της Βυζαντινής (Μεσαιωνικής) Αυτοκρατορίας, στην οποία μικροί και μεγάλοι ετοιμάζονταν πυρετωδώς για τις επόμενες μεγάλες γιορτές του Δωδεκαημέρου προβάροντας τα Κάλαντα και την υμνολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Αξίζει να σημειωθεί, στο σημείο αυτό, ότι Πόντιοι και Καππαδόκες ταύτιζαν ανέκαθεν την 1η Ιανουαρίου (”Καλαντάριν”) με τα ”Κάλαντα” (εύθυμα άσματα) και ακολουθούσαν πιστά τα παραδοσιακά έθιμα των εορτών του Δωδεκαημέρου.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι η 1η Ιανουαρίου του Νέου Έτους, είχε καθιερωθεί τον 1ο αιώνα π Χ από τους Ρωμαίους και υιοθετήθηκε απ’ τους Βυζαντινούς, χωρίς όμως να έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ορθόδοξη Εκκλησία, πέραν της εορτής τιμής και μνήμης του σπουδαίου ιεράρχη και κορυφαίου θεολόγου, Αγίου Βασιλείου.
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ
* Η πρώτη γιορτή Χριστουγέννων στην Κωνσταντινούπολη έγινε στις 25 Δεκεμβρίου του 378 (όπως μαρτυρεί εορταστική ομιλία του Ιω. Χρυσοστόμου), ενώ στην Αντιόχεια της Συρίας το 386 και το 433 στη Βηθλεέμ. Άξιο λόγου είναι το γεγονός ότι την ηµέρα των Χριστουγέννων του 380 µ.Χ στην Κωνσταντινούπολη, τον πρώτο εορταστικό λόγο είχε εκφωνήσει ο Γρηγόριος Θεολόγος (ένας από τους Τρεις Ιεράρχες της Ορθοδοξίας) αρχίζοντας µε τον πεζό κανόνα του Κοσμά Μελωδού για τα Χριστούγεννα: ”Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε, Χριστός ἐξ ουρανῶν, ἀπαντήσατε, Χριστός ἐπί γῆς, ὑψώθητε”.

Ιστορία - Πολιτισμός
Στρατηγός Κ. Μανέτας: Έκθεση δεινοπαθημάτων του Ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης
Ένα κείμενο, γροθιά στο στομάχι

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Ο υποστράτηγος Κωνσταντίνος Μανέτας, που τον φοβερό Οκτώβριο του 1922 βρέθηκε ως διοικητής Μεραρχίας στην ευρύτερη περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών, υπήρξε ένας εμπειροπόλεμος αξιωματικός, με συμμετοχή σε όλους του πολέμους της εποχής τους. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στη Μάχη του Κιλκίς τραυματίσθηκε σοβαρά. Έλαβε μέρος στο Κίνημα Εθνικής Αμύνης, στο Μακεδονικό Μέτωπο, στην Ουκρανική Εκστρατεία και στη Μικρασιατική Εκστρατεία, ως διοικητής Μεραρχίας. Το 1921 τέθηκε σε διαθεσιμότητα για πολιτικούς λόγους (ως βενιζελικός) και επανήλθε στο στράτευμα μετά το Κίνημα των Γονατά- Πλαστήρα, τον Σεπτέμβριο του 1922. Αργότερα ανέπτυξε και πολιτική δράση.
Οι ρίζες του ανάγονταν στους Κολοκοτρωναίους. Η μητέρα του Ζωίτσα Κολοκοτρώνη, ήταν κόρη του Γενναίου Κολοκοτρώνη, γιου του Γέρου του Μωρηά.
Η έκθεσή του για τα δεινοπαθήματα του Ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης, που εναπόκειται στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αποτελεί σημαντικό τεκμήριο για τα δραματικά γεγονότα του Οκτωβρίου 1922, όταν ξεριζώθηκαν οι Έλληνες κάτοικοι μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες, με απόφαση των Δυνάμεων της Αντάντ.
Πρόκειται για ένα κείμενο περιγραφικό, με συναισθηματισμό, αλλά και άμεση γνώση των γεγονότων, που αξίζει να διδάσκεται στα σχολεία της Θράκης, για να έχουν γνώση οι νεώτερε γενιές, που πλέον δεν έχουν την τύχη μετά από τόσα χρόνια να έχουν γιαγιάδες και παππούδες, που θα τους αφηγούνται τις ιστορίες του μεγάλου εκείνου διωγμού. Ο στρατηγός Μανέτας αναφέρεται ακόμα και σε τοκετούς στα βοϊδάμαξα κατά τη διάρκεια της φυγής των Θρακών, όπως είχε κάνει και ο διάσημος Έρνεστ Χεμινγουέι στις ανταποκρίσεις του από την Αδριανούπολη προς την καναδική εφημερίδα «Τορόντο Σταρ».
Αναλύσεις
Τα επαγγέλματα στην ελληνική αρχαιότητα
Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου

Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου
”Ἀρετά, πολύμοχθε γένει βροτείῳ, // θήραμα κάλλιστον βίῳ… καὶ θανεῖν ζαλωτὸς ἐν Ἑλλάδι πότμος // καὶ πόνους τλῆναι μαλεροὺς ἀκάμαντας…·” (ελεύθ. μ.τ.φ: Αρετή, που κοπιάζουν για να σε αποκτήσουν οι άνθρωποι,… // αποτελείς το καλύτερο είδος κυνηγιού που θα μπορούσε να κατακτήσει κανείς σε αυτήν την ζωή// […] και θα πρέπει αυτός που έχει μυηθεί στα ιερά και τα όσια των Ελλήνων, να θυσιάσει ακόμα και τη ζωή του για σένα, // αλλά και να έχει το θάρρος να αντέξει σε ατελείωτες δοκιμασίες…).
Διαβάζω σχεδόν περίλυπη ένα απόσπασμα κεφαλαίου από το βιβλίο ”Βίοι Φιλοσόφων” του ιστοριογράφου της φιλοσοφίας της αρχαιότητας Διογένη Λαέρτιου (3ος αι. μ Χ) , που είναι αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλοσόφου του 4ου αιώνα π Χ, Αριστοτέλη.
Διαβάζω σχεδόν περίλυπη τον ύμνο που έγραψε ο ίδιος ο Σταγειρίτης φιλόσοφος (υπό την ιδιότητα του υμνογράφου), γιατί συνειδητοποιώ ότι – στο αέναο γοργοκύλισμα του χρόνου – το κυνήγι της αρετής για τους νέους φαντάζει (σε βάθος ορίζοντα) σαν ύψιστη πολυτέλεια (και για κάποιους περιττή) μπροστά στο κυνήγι της εύρεσης εργασίας. Της εύρεσης εργασίας προς ενίσχυση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Της εύρεσης εργασίας με ειδίκευση, που θα τους εξασφαλίσει το όνειρο μιας άνετης ζωής, αφού ”η εργασία από μόνη της δεν οδηγεί πια στον πλούτο”, όπως λέει ο Νοτιοαφρικανός ανθρωπολόγος Τζέιμς Σάσμαν (συγγραφέας του βιβλίου ”Εργασία”, μιας μελέτης ουσιαστικά για τη στρεβλή παγκόσμια οικονομία και τους κινδύνους της παραγωγικότητας).
Το ”άλφα” στο αλφαβητάρι της Οικονομίας και της οικονομικής της Εργασίας (των οικονομικών πτυχών της, δηλαδή) στην αρχαία Ελλάδα ήταν, αναμφίβολα ο ”οίκος”, το κατάλυμα. Η πρώτη παραγωγική μονάδα (σε καταλυματική μορφή). στην οποία επένδυαν ρίχνοντας όλο το βάρος στην καλή διοίκηση του σπιτιού.
Το λέει, εμμέσως – άλλωστε – και ο Ξενοφών (5ος-4ος. αι. π Χ) στο έργο του ”Οἰκονομικός” – που έχει σαν θέμα τη διαχείριση ενός νοικοκυριού και ενός κτήματος – με τη μορφή εναλλασσόμενου διαλόγου-πεζού λόγου ανάμεσα στον Σωκράτη και στον Κριτόβουλο, γιο του Κρίτωνα, αγαπημένου φίλου και μαθητή του.
Στην εν λόγω πραγματεία, ο Αθηναίος ιστορικός βάζει τον μεγάλο Αθηναίο φιλόσοφο του 5ου αι. π Χ να ρωτά τον νεαρό: ”Πες μου, Κριτόβουλε, άραγε η οικιακή οικονομία είναι το όνομα μιας γνώσης, όπως εκείνη του γιατρού, του μεταλλουργού ή του ξυλουργού;”. Για να μονολογεί, κάποια στιγμή ”[…] Καλός οικονόμος είναι αυτός που διαχειρίζεται σωστά τα οικονομικά του σπιτιού του” (ελ. μτφ).
Η αποφυγή, προφανώς, περιττών δαπανών και η σωστή διαχείριση του πλούτου ήταν η πρώτη μέριμνα για τη συσσώρευσή του, μετά τη διασφάλιση εξ αρχής του είδους οικονομικής ανάπτυξης που θα επέλεγαν στον χερσαίο και θαλάσσιο ελλαδικό χώρο, όπου η ‘συλλεκτική’ οικονομία (την οποία πιστοποιούν εργαλεία προσπορισμού της τροφής των παλαιολιθικών προγόνων μας [κόκαλα, κέρατα, πέτρες κλπ] σε περιοχές της Ελλάδας [Κρήτη, Κυκλάδες κλπ] και της Κύπρου) μετεξελισσόταν σταδιακά σε αγροτική-κτηνοτροφική και η αλιευτική οικονομία σε ναυτική” (βλ. Σαράντος Καργάκος: ”Η Οικονομία κατά την Ελληνική Αρχαιότητα”).
Έτσι, γνώριζαν απ’ την ελληνική αρχαιότητα αυτό το οποίο γνωρίζουμε σήμερα: Ότι, δηλαδή, το επάγγελμα που θα επιλέξει ο άνθρωπος, θα σφραγίσει ολόκληρη τη ζωή του. ”Θα μπει σε αυτήν, όπως σε μια σφαίρα απ’ όπου δεν πρόκειται πια να βγει, όσο μακρά ζωή κι αν ζήσει”, κατά τον μεγάλο δοκιμιογράφο και φιλόσοφο του 20ου αιώνα Ευάγγελο Παπανούτσο (”Πρακτική φιλοσοφία”). ”Σφαίρα” που θα τον κυριεύσει, θα τον υποτάξει σχεδόν δια βίου…
Με τον τρόπο αυτό, θα γίνει το επάγγελμά του ο καθρέφτης της προσωπικότητάς του, όπου θα αντανακλάται ο εσωτερικός κόσμος του και η συνεισφορά του στην κοινωνία. Αυτό που λέμε, δηλαδή, ”κοινωνική συνειδητότητα”, μέσω της οποίας υπηρετείται η κοινωνική αποστολή του ανθρώπου.
Έτσι γνώριζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι ότι το επάγγελμα που θα διάλεγαν θα ήταν η βασική πηγή επιβίωσής τους. Η μόνιμη εργασία τους (κατά κανόνα) προς εξασφάλιση του ”ζην” (με ευκταίο το ”ευ ζην” της ευζωίας και ευδαιμονίας), στην πορεία για εξασφάλιση του βιοπορισμού τους.
Για να ανταποκριθούν επιτυχώς μάλιστα στο βιοποριστικό τους έργο, διάλεγαν διαφόρου είδους επαγγέλματα: ελεύθερα ή εξαρτημένα, χειρωνακτικά ή πνευματικά, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι η επαγγελματική τους αποκατάσταση προϋποθέτει έγκυρη επιλογή. Αυτό που λέμε σήμερα ”επαγγελματικό προσανατολισμό”, προοπτική αποκάλυψης των ιδιαίτερων κλίσεων.
Άρα ήταν δεδομένο από τότε ότι το ιδανικό συνταίριασμα της προσωπικότητας ενός ανθρώπου με το επάγγελμα επιλογής του συμβάλλει όχι μόνο στη βελτίωση της ζωής του από υλικής άποψης, αλλά και στην αυτογνωσία του. Αυτογνωσία η οποία θα του ανοίξει το δρόμο για την ευτυχία μέσω του πολιτισμού της καθημερινότητας και της εξανθρώπισής του.
Δείγματα των τελευταίων αναγνωρίζουμε στα πρώτα χρόνια της παρουσίας των πρωτοελλήνων στις διάφορες μορφές οικονομίας και την εξελικτική διαδρομή της. Διαδρομή από τα στοιχειώδη της εποχής του Λίθου σε εκείνην του Χαλκού που ακολούθησε (4.000 π Χ), καθώς την μαλακή πέτρα (ψαμόλιθο και ασβεστόλιθο) – για την κατασκευή εργαλείων – διαδέχθηκαν τα μέταλλα με πρώτο τον χαλκό.
Δείγματα αυτών βρίσκουμε, εν αφθονία, στον μικρασιατικό και τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο (Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο: Κύπρο, Μήλο, Σίφνο, Σύρο, Θήρα και Γουρνιά Κρήτης // Θεσσαλία: Σέσκλο και Διμήνι // Μακεδονία: Άσσηρο και Νέα Νικομήδεια//, καθώς και σε άλλες περιοχές στην Πελοπόννησο, τη Στερεά και την Ήπειρο)!
Ήταν η εποχή που, χάρη στα εργαλεία του, ο άνθρωπος εξανθρωπίστηκε. Έπαιρνε τα φυσικά αντικείμενα και τα έκανε τεχνητά, όταν το χρειαζόταν. Κι αυτή η ανακατασκευή και μετάπλαση γινόταν χάρη στα χέρια του, η εργασία των οποίων συμπορευόταν με τη διαμόρφωση της ομιλίας, την έκφραση του λόγου του.
Έτσι το ανθρώπινο χέρι – στον ελλαδικό χώρο, εν προκειμένω, με πλαίσιο τον ανοιχτό ορίζοντα της Μεσογείου – εξελίχθηκε σταδιακά από θαυμαστό εργαλείο κατασκευών σε σύμβολο της παγκόσμιας χειροτεχνίας, σε όργανο του ανθρώπινου σώματος που εξέφραζε την επινοητικότητα, τη δημιουργικότητα, την ευαισθησία και την αρμονική σύζευξη της ύλης με την ψυχή και το πνεύμα. Το πνεύμα του δημιουργού που σκεφτόταν και κατασκεύαζε έχοντας στη διάθεσή του το πιο θαυμαστό εργαλείο: το χέρι του!
Το χέρι του, χάρη στο οποίο κυριαρχούσε στις δυσκολίες, τα άγχη και τα προβλήματά του και εξελισσόταν σταδιακά με στόχο την ανανέωση που θα έφερνε την ολοκληρωμένη έκφραση του εαυτού του, διάδοχο της παλιάς, νευρωτικής ανισορροπίας του…
Ιστορία - Πολιτισμός
Ποιοί εἶναι οἱ Δροῦζοι τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολῆς;
Γράφει ὁ ἱστορικὸς συγγραφέας-ἐρευνητὴς Κων/νος Ποταμιᾶνος

Γράφει ὁ ἱστορικὸς συγγραφέας-ἐρευνητὴς Κων/νος Ποταμιᾶνος
Ἡ ἐμφάνισις τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων στὸ προσκήνιο τῆς πολεμικῆς συγκρούσεως στὴν Μέση ἢ ὀρθότερα ἀποκαλούμενη Ἐγγὺς Ἀνατολὴ ἔθεσε τὸ ζήτημα τῆς καταγωγῆς καὶ τῆς ταυτότητος αὐτοῦ τοῦ λαοῦ ποὺ ζῆ στὸν Λίβανο, στὶς ΝΑ. περιοχὲς τῆς Συρίας πρὸς τὴν πλευρὰ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ στὴν Ἰορδανία. Ὁμιλῶ γιὰ τὴν ἄνανδρη καὶ ἐγκληματικὴ ἐπίθεσι τῆς Χεζμπολὰ μὲ ρουκέττα στὰ κατεχόμενα ὑψώματα τοῦ Γκολὰν στὶς 27 Ἰουλίου 2024, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὸν θάνατο 12 ἀγοριῶν καὶ κοριτσιῶν, ἡλικίας 10-20 ἐτῶν, τῆς κοινότητος τῶν Δρούζων, στὸ γήπεδο τοῦ χωριοῦ τους…Εἶναι δύσκολο ἔργο ἡ ἀνασύνθεσις καὶ ἡ σύνοψις τῶν στοιχείων ἐκείνων ποὺ δίδουν μία γενικὴ καὶ κατατοπιστικὴ εἰκόνα γιὰ τὴν ταυτότητα καὶ τὴν θρησκεία τῶν Δρούσων, ποὺ φαίνεται ὅτι εἶναι Ἀραβικῆς καταγωγῆς καὶ ἔχουν μετοικίσει στὶς ἀναφερθεῖσες περιοχὲς ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, ἡ δὲ θρησκεία τους δὲν εἶναι μουσουλμανική, ἀλλὰ περιέχει ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα ποὺ σαφῶς δείχνουν ὅτι στρέφεται κατὰ τοῦ προσώπου τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, εἰδικώτερα προβάλλουν τὸν δικό τους Ἀντίχριστο, τὸν Χάμζα, καὶ πρέπει νὰ τονισθῇ ὅτι πιστεύουν (οἱ Δροῦσοι) σὲ ἀρχάγγελο ὀνόματι…. Ἐζραΐλ! Εἶναι ἐπίσης ἄγνωστο στὸν περισσότερο κόσμο ὅτι αὐτοὶ προσηλύτισαν στὸν Νεστοριανισμὸ τὸν γνωστὸ ψευδοπροφήτη Μωάμεθ, ποὺ δημιούργησε μετὰ αὐτὸς ὅμως τὴν δική του θρησκεία (τὸν Μωαμεθανισμὸ ἢ τὸν Ἰσλαμισμό)…
Στὴν «ΑΠΟΘΗΚΗ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ», ἀριθμὸς 75, 1843 διαβάζουμε ὅτι οἱ Δροῦσοι (Δροῦζοι) ἔχουν ἀπόκρυφη θρησκεία καὶ δὲν μποροῦν νὰ θεωρηθοῦν εὐσεβεῖς Μουσουλμάνοι. Ὑπάρχει μία διαίρεσις τοῦ λαοῦ τῶν Δρούζων μὲ βάσι τὴν θρησκεία τους σε τρεῖς κλάσεις ἢ κατηγορίες, ἂν μποροῦμε νὰ τὶς χαρακτηρίσουμε ἔτσι: «Ὁ λαὸς διαιρεῖται σὲ τρεῖς κλάσεις: τοὺς Ἀμαθεῖς, τοὺς ἐν μέρει μυημένους καὶ τοὺς τελείως μυημένους. Οἱ ἀνήκοντες στὴν δεύτερη κλάσι μποροῦν, ἂν θέλουν, νὰ ἐπιστρέψουν στὴν κλάσι τῶν ἀμαθῶν. Λέγεται ὅμως ὅτι παλαιότερα θανατώνονταν ἂν ἐφανέρωναν κάποιο ἀπὸ τὰ μυστήριά τους καὶ εἶναι βέβαιο ὅτι ὑποπίπτουν στὴν ἴδια ποινή, ἂν γίνουν Μωαμεθανοὶ ἢ Χριστιανοί. Δὲν ἐπιζητοῦν νὰ προσελκύσουν προσηλύτους στὴν θρησκεία τους. Στὶς ἑβδομαδιαῖες συνελεύσεις τους, τὸ βράδυ τῆς Πέμπτης, συνεχίζουν οἱ μυημένοι, μετὰ τὴν ἀποχώρησι τῶν ὑπολοίπων, γιὰ πολλὴ ὥρα νὰ τελοῦν ἱεροπραξίες. Εἶναι βέβαιο ὅτι ὅταν κάποιος νέος Δροῦζος μυηθῇ στὶς ἐσωτερικὲς τελετὲς καὶ τὰ δόγματα τῆς θρησκείας του, μεταμορφώνεται τελείως ὡς πρὸς τὸν ἠθικὸ χαρακτῆρα, τοὐλάχιστον φαινομενικά. Διότι πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ Δροῦζοι φροντίζουν μᾶλλον γιὰ τὴν ἐξωτερικὴ κοσμιότητα παρὰ γιὰ τὴν γνήσια ἠθική.
Ἡ θρησκεία τῶν Δρούζων-… Ψευδῆ Μεσσία θεωροῦν τόν… Χριστό! Μωάμεθ, ὁ υἱὸς τοῦ …Ἰσραήλ!- Ὁ ἀρχάγγελος … Ἐζραΐλ!
‘’ Οἱ θρησκευτικὲς δοξασίες τῶν Δρούσων’’ λέγει κάποιος, ‘’θὰ μείνουν πάντα ἕνα μυστήριο, ἐκτὸς ἂν κάποιος Δροῦσος τὶς ἀποκαλύψῃ’’. Τέτοια ἀποκάλυψις ἔγινε καὶ εἶναι ἐξαιρετικὰ σημαντικὰ αὐτὰ ποὺ ἀπεκαλύφθησαν. Οἱ Δροῦζοι ἢ Δροῦσοι ἀρχικῶς ἦσαν (καὶ μᾶλλον ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι ἀκόμη) μαθητὲς τοῦ Χάκεμ ἢ Χακέμ, τοῦ ἕκτου Φατιμίδου χαλίφη τῆς Αἰγύπτου, ὁ ὁποῖος τὸν ἑνδέκατο αἰῶνα διεκήρυξε τὸν ἑαυτό του ὡς ἐνσάρκωσι τῆς Θεότητος, καὶ συνέστησε ἀπόκρυφη ἑταιρεία στὸ Κάϊρο, διαιρεμένη σὲ ἐννέα βαθμοὺς ἢ σχολές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἡ πρώτη ἐδίδασκε ὅτι κάθε θρησκεία εἶναι περιττή, καὶ ὅτι οἱ ἀνθρώπινες πράξεις εἶναι ἀδιάφορες. Οἱ Ἀσσασῖνοι ἦταν κλάδος τῆς αἱρέσεως αὐτῆς».
Εἶναι ἀξιοπερίεργα καὶ δὲν γνωρίζω ἂν σήμερα ἰσχύουν καὶ συμβαίνουν αὐτὰ ποὺ ἀναφέρονται στὸ σπανιώτατο αὐτὸ ἔντυπο ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀντλῶ τὶς πληροφορίες γιὰ τὸν ἐμίρη τῶν Δρούζων. Φυσικὰ τοῦτο προϋποθέτει μία ἐπιτόπια ἐπίσκεψι στὴν χώρα τῶν Δρούσων, κάτι τὸ ὁποῖο φαντάζει ἐξαιρετικῶς ἀπίθανο. Εἰδικώτερα οἱ Δροῦζοι φρονοῦν ὅτι οἱ Ἀπόστολοι παρεδωσαν στοὺς Ἰουδαίους ψεύτικο (ψευδῆ) Μεσσία, ὁ ὁποῖος θυσιάσθηκε γιὰ νὰ κρυφθῆ ὁ ἀληθινός, δηλαδὴ ὁ Χάμζα, ὁ ὁποῖος ἦταν μεταξὺ τῶν μαθητῶν μὲ τὸ ὄνομα Ἐλεάζαρ, καὶ ἐνέπνευσε τὴν διάνοιά του στὸν Ἰησοῦ, τὸν υἱὸ τῆς Μαρίας. Τοὺς Εὐαγγελιστὲς τοὺς ὀνομάζουν «πόδες σοφίας». Παραδέχονται καὶ τὴν μωαμεθανικὴ ἰδέα, ἀλλὰ χωρὶς τὸν Μωάμεθ, καὶ ὅτι ὁ Χάμζα, μὲ τὸ ὄνομα Σαλμάν-ελ- Φαρεσὶ ἔσπειρε αὐτὸν τὸν νέο λόγο. Ἀργότερα ἡ τελευταία ἐνσάρκωσις τοῦ Χάκεμ καὶ τοῦ Χάμζα ἔγινε σὲ συναρμολόγησι τῶν διαφόρων δογμάτων, ποὺ ἀνεφάνησαν ἑπτὰ φορές, δηλαδὴ ἐπὶ Ἐνώχ, Νῶε, Ἀβραάμ, Μωϋσέως, Πυθαγόρου, Χριστοῦ καὶ Μωάμεθ.
Ἐκεῖνος ποὺ ἀπεκάλυψε τὰ θρησκευτικὰ ἀπόκρυφα τῶν Δρούσων εἶναι κάποιος Νερβάλ, ὁ ὁποῖος τὰ ἔμαθε ἀπὸ κάποιον Δροῦσο σεΐχη τοῦ Λιβάνου καὶ τὰ ἐκθέτει στὴν ‘’ κατήχησι τῶν Δρούζων’’ (βλέπε «ΠΑΝΔΩΡΑ», Τόμος 20ός, Ἀπρίλιος 1869-Ἀπρίλιος 1870).
Ἂς δοῦμε κάποια σημαντικὰ στοιχεῖα τὰ ὁποῖα δίνουν μία ἐξήγησι γιὰ τὴν φιλικὴ στάσι τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων ἔναντι τῶν Ἑβραίων καὶ τὴν δυνατότητα κατατάξεώς τους στὸν Ἰσραηλινὸ στρατό.
Πιστεύουν ὅτι ὁ Θεός τους ἐμφανίσθηκε παντοδύναμος τὸ ἔτος 400 ἀπὸ Μωάμεθ καὶ διαφημίσθηκε τότε ὅτι καταγόταν ἀπὸ τὸν Μωάμεθ, γιὰ νὰ κρύψῃ τὴν θεότητά του καὶ ὅτι τὸ ἔτος 408 (ἀπὸ Μωάμεθ) ἐμφανίσθηκε διακηρύττοντας τὴν θεότητά του καὶ διέμεινε τὸ 408, ἐνῶ τὸ ἔτος 309 ἐξαφανίσθηκε, διότι ἦταν ἔτος ὀλέθριο. Κατόπιν ἐμφανίσθηκε στὴν ἀρχὴ τοῦ 410 καὶ διέμεινε ὅλο τὸ 411. Καὶ τέλος στὴν ἀρχὴ τοῦ 412 ἔγινε ἄφαντος καὶ ὅτι θὰ ἔλθῃ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως. «Ἡ ἡμέρα αὐτὴ εἶναι ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ὁ Πλάστης θὰ παρουσιασθῇ μὲ τὴν μορφὴ ἀνθρώπου καὶ θὰ βασιλεύσῃ στὸν κόσμο μὲ τὴν δύναμι καὶ μὲ τὸ ξίφος». Ἡ ἐμφάνισις αὐτὴ θὰ γίνῃ «κατὰ τὴν σελήνη Δγεμὰζ ἢ Ρατζάδ, κατὰ τοὺς ὑπολογισμοὺς τῆς Ἐγίρας». Ὁ Θεὸς τῶν Δρούζων ἐμφανίσθηκε μὲ μορφὴ ἀνθρώπου δέκα φορὲς καὶ ἀλληλοδιαδόχως μὲ τὰ ἑξῆς ὀνόματα: «Ἀλῆ, Μπάρ, Μάαλλα, Κάϊσμ, Μάας, Ἀζίζ, Ἀμπαζακαρία, Μανιοὺρ καὶ Χάκεμ».
«Ἡ πρώτη ἐμφάνισις (αὐτὴ τοῦ Ἀλῆ)-κάθε ἐμφάνισις ἀποκαλεῖται ‘’ στάσις’’-ἔγινε σὲ μία πόλι τῆς Ἰνδίας, τὸ ὄνομα Ροχίνμα-Τοχίν.
Ἂς δοῦμε ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ ἀπόσπασμα:
«Έρώτησις: Πόσες φορὲς ἐπεφάνη ὁ Χάμζα καὶ πῶς ὠνομάσθη σὲ κάθε ἐμφάνισι; Ἀπάντησις: Ἐπεφάνη ἑπτὰ φορὲς ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀδὰμ μέχρι τὴν ἐποχὴ τοῦ προφήτου Σαμόδ. Στὸν αἰῶνα τοῦ Ἀδὰμ ἐκαλεῖτο Χατνίλ· στὸν αἰῶνα τοῦ Νῶε, Πυθαγόρας· Δαβὶδ ἐκαλεῖτο ἐπὶ Ἀβραάμ· ἐπὶ Μωϋσέως ὠνομάσθη Χαΐβ καὶ ἐπὶ Ἰησοῦ ἐκλήθη ὁ ἀληθὴς Μεσσίας καὶ ὁ ἀληθὴς Λάζαρος· ἐπὶ Μωάμεθ ὠνομάσθη Σαλμὰν καὶ Φαρζί, καὶ ἐπὶ τῶν χρόνων τοῦ Σαΰ ἔλαβε τὸ ὄνομα Σαλέχ».
Σὲ ἕνα ἄλλο σημεῖο τῆς κατηχήσεως τῶν Δρούζων, ποὺ παρατίθεται ὑπὸ μορφὴν ἐρωταποκρίσεων, ἐπισημαίνεται ὅτι αὐτοί- δηλαδὴ οἱ Δροῦσοι- παραδέχονται τὸ Κοράνι καὶ τὶς Μουσουλμανικὲς τελετές, γιὰ νὰ μὴ κακοποιηθοῦν ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Ἰσλαμισμοῦ, καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ τηροῦν φαινομενικά, γιὰ νὰ παραμένουν ἄγνωστοι.
Ἂς δοῦμε ὅμως κι ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ ἀπόσπασμα , ὅπου ὁ Μωάμεθ ἀναφέρεται ὡς … «υἱὸς τοῦ… Ἰσραήλ»(!!!) καὶ τοῦτο ἀσφαλῶς ἐξηγεῖ ἐν μέρει τὶς σημερινὲς φιλικώτατες σχέσεις Δρούζων καὶ Ἰσραηλινῶν. Ὅμως σὲ ἀρκετὰ σημεῖα τῶν ἀπόψεών τους στρέφονται σφοδρότατα ἐναντίον ὅλων, μηδὲ τῶν Ἑβραίων ἐξαιρουμένων ἀλλὰ καὶ μὴ ἐξαιρουμένου καὶ τοῦ «προφήτου» Μωάμεθ. Ἂς δοῦμε τὰ ἑβραΐζοντα στοιχεῖα:
«Ἐρώτησις: Πές μου τὴν ἐτυμολογία τοῦ ὀνόματος Δροῦζος; Ἀπάντησις: Τοῦτο τὸ ὄνομα παράγεται ἀπὸ τὴν ὑποταγή μας στὸν Χάκεμ κατ̉ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος Χάκεμ εἶναι ὁ κύριός μας Μωάμεθ, υἱὸς τοῦ Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος ἐπεφάνη αὐτὸς δι̉ ἑαυτοῦ· καὶ κατὰ τὴν ἐμφάνισι αὐτοῦ, οἱ Δροῦζοι ἀκολουθοῦντες τὶς ἐντολές του, εἰσῆλθαν στὸν νόμο αὐτοῦ, καὶ ἀπ̉ αὐτὸ ὠνομάσθηκαν Δροῦζοι· διότι ἡ ἀραβικὴ λέξις ἐνδερὰζ ἢ ἐνδαρὰδζ εἶναι ταυτόσημη τοῦ δαρχάχ, τὸ ὁποῖο δηλώνει εἴσοδο. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ Δροῦζος ἔγραψε τὸν νόμο….Ἄλλη δὲ ἐτυμολογία εὑρίσκομε, γράφοντας τὸ Δροῦζος μὲ ἕνα σ· τότε παράγεται ἀπὸ τὸ δάρας, ἰέρος, μαθητής, τὸ ὁποῖο δηλώνει ὅτι ὁ Δροῦζος ἐσπούδασε τὰ βιβλία τοῦ Χάμζα καὶ ἐλάτρευσε τὸν Παντοδύναμο, ὅπως πρέπει».
Δὲν θὰ μακρηγορήσω, ἀλλὰ θὰ παραθέσω ἕνα ἀκόμη ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν «κατήχησι τῶν Δρούζων»:
«Ἐρώτησις: Ποιοί εἶναι οἱ ἀρχάγγελοι , ποὺ φέρουν τὸν θρόνο τοῦ Κυρίου μας; Ἀπάντησις: Εἶναι οἱ ἑξῆς: Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ Χάμζα· Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ δεύτερος ἀδελφός. Ἐσραφὶλ-Σαλαμέ-ἔβν-ἃβδ-ἐλ-οὐάχαδ. Ἐζραΐλ-Βέχα Ἐδδίν. Μετατρούν-Ἀλῆ ἔβν· Ἀχμέτ….»..
Μία ἐπίσκεψις στὸν Ἐμίρη τῶν Δρούζων
Ἀξιόλογο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει μία ἐπίσκεψις Εὐρωπαίων στὸν Ἐμίρη τῶν Δρούσων, χωρὶς ὅμως νὰ προσδιορίζεται ἐπακριβῶς ὁ χρόνος κατὰ τὸν ὁποῖον ἔγινε αὐτή. Ἀξίζει ὅμως νὰ παρατεθῇ ἀπὸ τὸ προαναφερθὲν ἔντυπο (ΑΠΟΘΗΚΗ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ), σὲ μία ἁπλουστευμένη καὶ κατανοητὴ γλῶσσα ὅμως, γιὰ νὰ δοθῇ μία πολὺ κατατοπιστικὴ εἰκόνα τῶν Δρούζων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης:
«Ὁ ἀρχηγὸς ἢ ὁ Ἐμίρης τῶν Δρούσων κατοικεῖ σὲ ἀπόστασι μιᾶς ὥρας δρόμο περίπου ἀπὸ τὸ Δεΐρ-Ἐλ-Καμάρ, πάνω σὲ λόφο ὁ ὁποῖος ἀνυψώνεται στὴν κοιλάδα σὰν εὐμεγέθης φυσικὸς πύργος, ἔχοντας στὴν κορυφὴ ἢ στὸ ἰσόπεδό του ὡς κορωνίδα τὸ παλάτι, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ σωρὸ οἰκοδομῶν. Δύο χιλιάδες ἄνθρωποι ζοῦν σ̉ αὐτὀ καὶ γύρω ἀπ̉ αὐτό, γραμματεῖς, στρατιῶτες, δοῦλοι, ὀπαδοί, ξυλουργοί, κτίστες, σιδηρουργοὶ καὶ ἄλλοι χειροτέχνες. Εὐρύχωρες αὐλὲς ἐκτείνονται ἀπὸ τὴν κορυφὴ στὰ ὀχυρώματα κοντὰ στὴν βάσι. Ὁ Δελαμαρτῖνος, ποὺ ἐπεσκέφθη τὸν τόπο τοῦτο κατὰ τὸ διάστημα τῆς περιοδείας του στὴν Ἀνατολή, ἀπεικονίζει μὲ γραφικὸ τρόπο τὸν Ἀσιατικὸ χαρακτῆρα του. Ἡ ὀγκώδης πύλη τῆς πρώτης αὐλῆς φυλασσόταν ἀπὸ Ἄραβες ὡπλισμένους μὲ πυροβόλα καὶ μακριὲς λεπτὲς ῥομφαῖες. Σὲ μία ἀπὸ τὶς αὐλὲς εἶδε πεντακόσιους ἢ ἑξακόσιους Ἀραβικοὺς ἵππους, πολλοὺς ἀπ̉ αὐτοὺς μὲ πολυτέλεια στρωμένους, καὶ δεμένους ἀπὸ τὸ κεφάλι καἲ τὰ πόδια σὲ σχοινιὰ τεντωμένα σὲ ὅλη τὴν αὐλή. Ἦσαν καὶ πολλὲς καμῆλες στὸ ἴδιο περίφραγμα. Σὲ μία ἀπὸ τὶς ἐνδότερες αὐλὲς νεαροὶ ἔφιπποι ἐξασκοῦνταν στὴν ἱππική. Ἀφοῦ δὲ ἀναγγέλθηκε στὸν Ἐμίρη ἡ ἄφιξις Εὐρωπαίων γιὰ νὰ τὸν ἐπισκεφθοῦν, αὐτοὶ ὡδηγήθησαν σὲ δωμάτια ποὺ ἔβλεπαν σὲ μία ὡραία αὐλή, ποὺ ἦταν διακοσμημένη μὲ Ἀραβότευκτους κίονες καὶ ποὺ εἶχε στὸ κέντρο της μία κρήνη, τῆς ὁποίας τὰ νερὰ μὲ εὐχάριστο μουρμούρισμα ἐκκενώνονταν σὲ κάποια λίθινη δεξαμενή. Τὰ παράθυρα ἦσαν χωρὶς τζάμια, τὰ δωμάτια χωρὶς σκεύη. Τὸ ἀνώμαλο ἔδαφος ἀπετελεῖτο ἀπὸ χῶμα ἀναμεμιγμένο μὲ κατακομμένα ἄχυρα. Κάποιες σαῦρες καὶ ποντικοὶ κατοικοῦσαν στοὺς παλαιοὺς τοίχους. Ψάθες ὅμως μεταφέρθηκαν ἀπὸ τοὺς δούλους , οἱ ὁποῖοι τὶς ἐξάπλωσαν πάνω στὸ ἔδαφος καὶ τὶς ἐπεκάλυψαν μὲ δαμασκηνοὺς τάπητες. Κατόπιν παρατέθηκαν τὰ συνήθη ἀναψυκτικά. Ὁ Δελαμαρτῖνος καὶ οἱ φίλοι του προσκλήθηκαν ἐνώπιον τοῦ Ἐμίρη καὶ παρουσιάσθηκαν σὲ αὐτὸν σὲ μία λαμπρὴ αἴθουσα στρωμένη μὲ μάρμαρα, οἱ τοῖχοι καὶ ἡ στέγη της ἦσαν διακοσμημένοι μὲ Ἀραβουργίες καὶ Ἀραβικὰ ἐπιγράμματα. Στὶς γωνίες τοῦ οἰκήματος αὐτοῦ ὑπῆρχαν μικρὲς βρύσες, σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς μικροὺς μυχούς, μέσα σὲ σιδηρόφρακτο περίβολο, ἀναπαυόταν μία ὑπερμεγέθης τίγρις. Γραμματεῖς μὲ κατάχυτα ἱμάτια, Ἄραβες μὲ πολυτελῆ στολή, μαῦροι καὶ ἡμίμαυροι, στέκονταν μπροστὰ στὸν ἐμίρη,ὁ ὁποῖος εἶχε ξαπλώσει πάνω σὲ σοφᾶ, στὸ ἕνα ἄκρο τῆς αἰθούσης, καὶ ὁ ὁποῖος ἦταν ὑψωμένος γύρω στὸ ἕνα πόδι πάνω ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπο μέρος. Οἱ ἐπισκέπτες εἶδαν τὰ λουτρά, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦνταν ἀπὸ πέντε ἢ ἕξι μικροὺς καλλωπισμένους θαλάμους, ὅπου μὲ σωλῆνες εἰσαγόταν ψυχρὸ ἢ χλιαρὸ νερό. Ἔπειτα ἐπισκέφθηκαν τὸ ἱπποτροφεῖο τοῦ ἐμίρη, ποὺ περιεῖχε διακόσιους μέχρι τριακόσιους ὡραίους Ἀραβικοὺς ἵππους. Κάποιοι ἔκειντο πάνω στὴν σκόνη στὴν εὐρύχωρη αὐλή, ἄλλοι δὲ κρατοῦνταν ἀπὸ σιδηρένιους δακτυλίους δεμένοι σὲ μακριὰ σχοινιά, ἄλλους δὲ περιποιοῦνταν μαῦροι δοῦλοι μὲ κοκκινοβαφῆ ἱμάτια. Μουσική, ὠδὲς καὶ αὐτοσχέδιες ποιήσεις ἐτελείωσαν τὴν ἑσπέρα…».
Μία περίεργη καὶ ἀνησυχητικὴ «προφητεία»: Θὰ ἐμφανισθῇ ὁ Μεσσίας τῶν Δρούζων ὅταν γίνῃ εἰσβολὴ ξένων ἐθνῶν στήν… Συρία!
Ἀνησυχία καὶ προβληματισμὸ προξενεῖ μία περίεργη καὶ παράδοξη «προφητεία» ποὺ περιέχεται στὴν «κατήχησι τῶν Δρούζων» καὶ κάνει λόγο γιὰ ἐμφάνισι τοῦ «Μεσσία» τοῦ λαοῦ αὐτοῦ, δηλαδὴ τοῦ Χάκεμ, «ὅταν εἰσβάλουν τὰ ξένα ἔθνη καὶ οἱ Εὐρωπαϊκοὶ στρατοὶ στὴν Συρία….». Καὶ ἡ ἀνησυχία αὐτὴ ἐπισημαίνεται μετὰ τὰ ὅσα ἔχουν συμβῆ ἀπὸ τοὺς τελευταίους μῆνες τοῦ περασμένου χρόνου (2024) στὴν πολύπαθη αὐτὴ χώρα καὶ ἐξακολουθοῦν ἀκόμη νὰ συμβαίνουν ….
Ἂς δοῦμε ἕνα ἐκτενὲς ἀπόσπασμα, τὸ ὁποῖο προκαλεῖ προβληματισμὸ καὶ ἀνησυχία, ἂν συγκριθοῦν αὐτὰ μὲ ὅσα συνέβησαν καὶ συμβαίνουν στὴν Συρία:
«Ἐρώτησις: Πῶς θὰ γίνῃ ἡ ἔλευσις αὐτοῦ, ἀπὸ ποῦ ἔρχεται καὶ ποῦ θὰ κατευθυνθῇ καὶ ποῦ θὰ μείνῃ; Ἀπάντησις: Θὰ ἔλθῃ ὁ δεσπότης μας, ὅταν εἰσβάλουν τὰ ξένα ἔθνη καὶ οἱ εὐρωπαϊκοὶ στρατοὶ σὲ αὐτὰ τὰ μέρη ( ἐννοεῖ βεβαίως τὴν Συρία), καὶ θὰ γίνῃ ἀρχὴ τοῦ πολέμου, καὶ αὐξηθῇ τὸ πῦρ καὶ ὁ σίδηρος, καὶ ἐκλείψῃ ἡ ἀσφάλεια, καὶ νικοῦν οἱ Εὐρωπαῖοι τὸν στρατὸ τῶν Περσῶν, μέχρις ὅτου κυριεύσουν τὴν Μπαλμπέκ (Ἡλιούπολι). Ὅταν ἔλθουν τότε οἱ ἀγγελιαφόροι, θὰ προειδοποιήσουν γιὰ τὴν ἔλευσι τοῦ στρατοῦ (δηλ. τοῦ Χάκεμ). Τότε θὰ ἀκουσθοῦν φωνὲς καὶ ὁ πόλεμος θὰ σταματήση· τὰ ἀντιμαχόμενα μέρη θὰ ἡσυχάσουν, ὅταν βεβαιωθοῦν γιὰ τὴν ἔλευσι τοῦ στρατοῦ (τοῦ Χάκεμ) ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ θὰ σπεύσουν μὲ δῶρα πρὸς προϋπάντησί του. Ἑπτὰ ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὴν ἄφιξι τοῦ στρατοῦ, ὁ ἥλιος θὰ σκοτισθῇ ἀπὸ τὶς λόγχες τοῦ στρατοῦ, καὶ οἱ χρεμετισμοὶ τῶν ἀλόγων τοῦ κυρίου μας, αὐτοὶ ποὺ θὰ ἀκουσθοῦν σὲ ἀπόστασι
ἑπτὰ ἡμερῶν, θὰ τοὺς προκαλέσῃ μεγάλη ἔκπληξι, μέχρις ὅτου φθάσουν στὸ τέλος, στὴν ἄκρη, τοῦ Χαυράν (ἀρχαία Αὐρανῖτις) γίνη ἡ προϋπάντησις τῶν συνταγμάτων τῆς προφυλακῆς, τοῦ ὁποίου κάθε σύνταγμα ἔχει 100.000….. Τὴν ἕκτη ἡμέρα…. θὰ βλέπουν τὸν σεβαστὸ κύριο καὶ ὑψηλὸ δεσπότη, ὁ ὁποῖος πορεύεται, περικυκλούμενος ἀπ̉ ὅλα τὰ θηρία καὶ τὰ ζῶα, καὶ ἔχοντας τὴν σημαία πολὺ ὑψωμένη πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι….Αὐτὸς συνεχίζει νὰ πορεύεται, μέχρις ὅτου φθάσῃ στὴν Πετραία Ἀραβία και ἀπὸ ἐκεῖ στὴν Μέκκα, γιὰ νὰ κατεδαφίσῃ τὸ Χαρὰμ (δηλ. τὸ προσκύνημα τῶν Μωαμεθανῶν) καὶ νὰ διασκορπίσῃ τοὺς λίθους του σὲ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ἀπὸ ἐκεῖ θὰ μεταβῇ στὴν Αἴγυπτο, ὅπου ἀνοίγει τὶς πυραμίδες, καὶ παραδίδει σὲ καθέναν πιστὸ 72 ἐντολὲς καὶ κανονίζονται τὰ πάντα γιὰ τοὺς πιστούς και νεοφώτιστους καὶ ἄπιστους ἀπὸ τοὺς Μωαμεθανούς, τοὺς Χριστιανούς, τοὺς Μουτεβελίδες, τοὺς Ἑβραίους καὶ τοὺς λοιπούς …. Καὶ θὰ διαμείνῃ στὴν Αἴγυπτο…». (Βλέπε «ΠΑΝΔΩΡΑ» , τόμος 20ός, Ἀπρίλιος 1869- Ἀπρίλιος 1870).
Στὸ παρὸν ἄρθρο δόθηκε μία συνοπτικὴ καὶ περιληπτικὴ εἰκόνα τῆς ταυτότητος τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων καὶ ὄχι τῆς δράσεως καὶ τῆς ἱστορίας τους, ποὺ εἶναι γεμάτη ἀπὸ σφαγὲς εἰς βάρος τῶν Χριστιανῶν τῆς Μέσης ἢ Ἐγγὺς Ἀνατολῆς. Ὑπάρχει εἰς χεῖρας μου πλῆθος στοιχείων γιὰ τὴν δρᾶσι τους αὐτὴ καὶ ἴσως μᾶς δοθῇ μία ἄλλη φορὰ ἡ εὐκαιρία νὰ τὰ ἐκθέσωμε αὐτά. Καλὸν εἶναι ὁ ἀναγνώστης νὰ ἔχῃ μία εἰκόνα εὐκόλως κατανοητὴ καὶ κατόπιν μὲ βάσι τὰ ἀφομοιωθέντα ἀπ̉ αὐτὸν στοιχεῖα νὰ πληροφορῆται καὶ τὰ ὑπόλοιπα.
-
Ενδιαφέροντα2 μήνες πριν
Αποκάλυψη του ηθοποιού Κωστή Σαββιδάκη! Κόπηκε ταινία στην Ελλάδα από φεστιβάλ επειδή προέβαλλε την Ορθοδοξία
-
Πολιτική6 ημέρες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Απόψεις2 εβδομάδες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον
-
Πολιτική3 εβδομάδες πριν
Αποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Διεθνή3 μήνες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Αναλύσεις2 εβδομάδες πριν
Ο Τραμπ δεν ξεχνά τί έκανε η Ελλάδα!
-
Αναλύσεις1 εβδομάδα πριν
Οδεύει προς αντικατάσταση ο Μητσοτάκης! Σπρώχνει την Ελλάδα περισσότερο προς την καταστροφή
-
Ιστορία - Πολιτισμός3 εβδομάδες πριν
Ένα ταξίδι γεύσεων από τη Μικρά Ασία στη Δράμα