Πάνελ
Νίκος Κανέλλος πρέσβης ε.τ.
Βασίλης Κυρατζόπουλος, Τουρκολόγος
Κωνσταντίνος Λουκόπουλος, Αντιστράτηγος ε.α.
Πέτρος Τασσιός, Διεθνολόγος
ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΣ
Αντώνης Χαλδαίος, PhD, University of Johannesburg

Η Συρία θα αποτελέσει η μεγάλη παγίδα για την επιβίωση της Τουρκίας. Ας ελπίσουμε, ότι η Ελλάδα, έχει πάρει τα ανάλογα μηνύματα και να λειτουργήσει υπέρ αυτού του σεναρίου…

Η Τουρκία μπήκε στη Συρία μέσω των πληρεξούσιών της και πλέον απειλεί ξεκάθαρα την υπόσταση του Ισραήλ, το οποίο δεν θα αντάλλαζε με τίποτα σιίτες τρομοκράτες με σουνίτες.

 

Γράφει ο Χρήστος Κωνσταντινίδης

@xristoskonstantinidis84Τα κόμπλεξ των Τούρκων και η παγίδα της Συρίας – Από την παρέμβασή μου στην εκπομπή Leaders στις 13 Ιανουαρίου 2025

♬ πρωτότυπος ήχος – Xristos Konstantinidis

Πριν κλείσει το 2024 είδαμε οι εξελίξεις να επιταχύνονται στη Συρία. Με το που συμφωνήθηκε η κατάπαυση πυρός Ισραήλ-Λιβάνου, οι αντιδρώντες το καθεστώς Άσαντ, αποτελούμενοι από την οργάνωση Hay’at Tahrir Al Sham που έχει ρίζες στην Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος και τον επικαλούμενο Συριακό Εθνικό Στρατό, με μια επιχείρηση αστραπή κατάφεραν να καταλάβουν στρατηγικές πόλεις της χώρας και μέσα σε δέκα μέρες να μπούνε στην πρωτεύουσα Δαμασκό, καταλύοντας το καθεστώς Άσαντ, ο οποίος φυγαδεύτηκε στη Ρωσία.

Η όλη επιχείρηση είχε την στήριξη της Τουρκίας, η οποία στηρίζει το νέο καθεστώς στη Συρία. Στόχος της Άγκυρας με αυτήν την επιχείρηση ήταν εκτός από την εκπλήρωση των νεοθωμανικών ονειρώξεων του Ερντογάν, να προλάβει τις εξελίξεις και να αποτρέψει τη δημιουργία κουρδικού κράτους, καθώς το Ισραήλ, το οποίο προηγουμένως αφού κατάφερε να εξουδετερώσει τους πληρεξούσιους του Ιράν, Χαμάς και Χεζμπολάχ, έθεσε ξεκάθαρα μέσω δημόσιων τοποθετήσεων αξιωματούχων του (όπως ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ, Γιδεών Σάαρ) θέμα στήριξης των Κούρδων.

Επιστροφή στον πολιτικό ρεαλισμό!

Ψυχολογικές επιχειρήσεις

Παραμονές Χριστουγέννων είδαμε στην Τουρκία οπαδούς του Ερντογάν να φωνάζουν συνθήματα σε δημόσια εμφάνισή του που έλεγαν «πήγαινέ μας στην Ιερουσαλήμ», ένα μήνυμα που έστειλε και ο κυβερνητικός του εταίρος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. «Με υπομονή θα κερδίσουμε τους στόχους μας» ήταν η απάντηση τότε του Τούρκου προέδρου. Το απειλητικό μήνυμα προς το Ισραήλ ήταν σαφές.

Την ίδια χρονική περίοδο ο πρώην σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ στην πρώτη του θητεία, ο Στιβ Μπάνον, πόζαρε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με T-shirt που έγραφε το μήνυμα «Ελευθερώστε την Κωνσταντινούπολη». Ο σπουδαίος Αμερικανός αναλυτής Μάικλ Ρούμπιν σε άρθρο του στο Middle East Forum ανέφερε, ότι εφόσον η Τουρκία απειλεί την Ιερουσαλήμ, η οποία παρεμπιπτόντως είναι αναγνωρισμένη πρωτεύουσα του Ισραήλ από την πρώτη θητεία Τραμπ, τότε η Δύση θα πρέπει να θέσει σε αμφισβήτηση την κυριαρχία της Κωνσταντινούπολης για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους. Η Τουρκία απέτυχε να προστατέψει τις μειονότητες. Γενοκτόνησε Έλληνες, Αρμένιους και Ασσυρίους. Η ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης αριθμούσε 100.000 Έλληνες πριν τα Σεπτεμβριανά του 1955 και σήμερα εντοπίζονται μόνο 2000. Επίσης δεν μπορεί να προστατέψει θρησκευτικές μειονότητες, όπως Χριστιανούς και αλεβίτες και για τους Κούρδους ούτε συζήτηση.

Οι Τούρκοι θα μάθουν όλη την αλήθεια! Μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας “ΕΠΟΧΗ” του Νίκου Καπετανίδη μεταφρασμένες στα τουρκικά

Παράλληλα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης από σημαντικούς κουρδικούς και ισραηλινούς λογαριασμούς εμφανίστηκαν φωτογραφίες επεξεργασμένες με Τεχνητή Νοημοσύνη που έδειχναν το σύμβολο της Ορθοδοξίας την Αγιά Σοφιά με ελληνικές σημαίες και έξω από τον ναό τον ελληνικό στρατό. Μάλιστα πολλά μηνύματα Κούρδων ανέφεραν, ότι αν ο ελληνικός στρατός έρθει στην Πόλη, εμείς θα τον υποδεχτούμε σαν αδέλφια μας.

Σύμφωνα με ειδικούς όλο αυτό ήταν μια ψυχολογική επιχείρηση κατά της Τουρκίας. Ήταν ένα μήνυμα από κάποια κέντρα που στην ουσία έλεγε «μην πειράξετε τους Κούρδους! Θα δώσουμε την Κωνσταντινούπολη στους Έλληνες». Στο παρελθόν έχουν ξανασταλθεί παρόμοια μηνύματα. Για παράδειγμα όταν ξέσπασε ο πόλεμος της Ουκρανίας και είχε τεθεί το ζήτημα του κλεισίματος των στενών στα ρωσικά πολεμικά πλοία, αμερικανικό δίκτυο έδειχνε τον χάρτη της περιοχής με την Κωνσταντινούπολη χρωματισμένη με διαφορετικό χρώμα από την τουρκική επικράτεια και ίδιο χρώμα με αυτό της Ελλάδας…

Ο Ερντογάν επιβεβαιώνει τα τουρκικά σύνδρομα

Τα κέντρα αυτά γνωρίζουν πολύ καλά, ότι οι Τούρκοι διακατέχονται από το σύνδρομο των Σεβρών. Η συνθήκη των Σεβρών υπογράφτηκε το 1920 (μετά το τέλος του Α’Παγκοσμίου Πολέμου) και διαμέλιζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία σε πολλά κομμάτια. Ως γνωστόν έδινε ένα μέρος στην Ελλάδα και στις μεγάλες δυνάμεις όπως η Αγγλία και η Ιταλία, ενώ αναγνώριζε τη δημιουργία κουρδικής κρατικής υπόστασης. Από τότε λοιπόν οι Τούρκοι διακατέχονται από αυτό το σύνδρομο, το οποίο ακολουθείται από ένα άλλο σύνδρομο, αυτό της πολιορκίας. Οι τρομοκρατημένοι επικυρίαρχοι γνωρίζουν πόσο επισφαλές είναι το οικοδόμημά τους και υπερθεματίζουν με λεονταρισμούς κάθε φορά που απειλούνται. Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά άρθρα που έχει γράψει ο Μανώλης Σκούληκας για το θέμα στο Geopolitico.gr, τα οποία καλώ να τα διαβάσετε.

Η Τουρκία και το σύνδρομο των Σεβρών

Τους λεονταρισμούς τους είδαμε παραμονή Πρωτοχρονιάς σε διαδήλωση κατά του Ισραήλ στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο δευτερότοκος γιος του Ερντογάν, Μπιλάλ, ανέφερε «χθες η Αγιά Σοφιά, αύριο το Αλ Ακσά», το τέμενος του Ομάρ στην Ιερουσαλήμ δηλαδή.

«Είμαστε όρθιοι, είμαστε ξύπνιοι, είμαστε εδώ. Είμαστε εδώ για αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη. Είμαστε εδώ για να καταδικάσουμε τη γενοκτονία στη Γάζα. Η Αγία Σοφία άνοιξε, το Τζαμί των Ομαγιάδων απέκτησε την ελευθερία του, τώρα είμαστε εδώ για την Ιερουσαλήμ και το Τζαμί Αλ Άκσα. Ας μη νομίζει κανείς ότι η Τουρκία κοιμάται. Ας μη νομίζει κανείς ότι οι μουσουλμάνοι κοιμούνται σήμερα το πρωί, όταν ο κόσμος κοιμάται. Όχι, είμαστε όρθιοι, είμαστε ζωντανοί. Είμαστε φρέσκοι σαν το πρωί, ενθουσιασμένοι σαν το πρωί.

Είμαστε όλοι μαζί εδώ. Είμαστε εδώ με την οργή μας, τις διαμαρτυρίες μας, τα συνθήματά μας, τις προσευχές μας. Η Γάζα δεν είναι μόνη της, η Παλαιστίνη δεν είναι μόνη της, η Συρία δεν είναι μόνη της. Είμαστε εδώ, η Κωνσταντινούπολη είναι εκεί, η Τουρκία είναι εκεί. Ήμασταν πάντα στο πλευρό τους, Θεού θέλοντος θα είμαστε πάντα στο πλευρό τους», είπε συγκεκριμένα στην ομιλία του.

Την ύπαρξη του συνδρόμου των Σεβρών επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τοποθετήσεις του κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στην Άγκυρα στις 6 Ιανουαρίου. «Mε τον εθνικό μας αγώνα δεν σκίσαμε μόνο τη Συνθήκη των Σεβρών ορκιστήκαμε να μην αντιμετωπίση ο λαός μας ξανά ένα τέτοιο τραύμα. Ο κύριος στόχος μας από το 2002 είναι να διασφαλίσουμε ότι το έθνος μας δεν θα έχει ποτέ ξανά πρόβλημα επιβίωσης. Αυτά τα σοφά λόγια των προγόνων μας καθοδηγούν εδώ και 22 χρόνια», ανέφερε μεταξύ άλλων. Σταθείτε στη λέξη τραύμα που αποδεικνύει την ύπαρξη του συγκεκριμένου συνδρόμου.

Παγίδα η Συρία

Η Τουρκία μπήκε στη Συρία μέσω των πληρεξούσιών της και πλέον απειλεί ξεκάθαρα την υπόσταση του Ισραήλ, το οποίο δεν θα αντάλλαζε με τίποτα σιίτες τρομοκράτες με σουνίτες. Πρόσφατα ειδική επιτροπή ανέλυσε στον Νετανιάχου την τουρκική απειλή και πρότεινε εξοπλισμούς με όπλα μακρού πλήγματος και αγοράς νέων αεροσκαφών. Μπορεί λοιπόν ο Ντόναλντ Τραμπ να λέει ότι ο Ερντογάν είναι έξυπνος και πως είναι φίλος του και τον ακούει, αλλά ανάμεσα σε Τουρκία και Ισραήλ, η επιλογή του είναι ξεκάθαρα με τη δεύτερη χώρα.

Γι’αυτό δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν, ότι η Συρία θα αποτελέσει η μεγάλη παγίδα για την επιβίωση της Τουρκίας. Ας ελπίσουμε, ότι η Ελλάδα, έχει πάρει τα ανάλογα μηνύματα και να λειτουργήσει υπέρ αυτού του σεναρίου… Κάποτε, το πολιτικό κατεστημένο, το οποίο ενταφιάστηκε πρόσφατα και κάποιοι εξύμνησαν σε αρθρογραφίες και δηλώσεις, πρόδωσε έναν σύμμαχο λαό, ο αγώνας του οποίου λειτουργούσε στην ουσία υπέρ του Ελληνισμού. Αν χάσουν οι Κούρδοι αυτήν τη μάχη, η Τουρκία θα στραφεί στην Ελλάδα. Ας αφυπνιστούμε λοιπόν και ας μην «παίζουμε» τις μωρές παρθένες. Τα μηνύματα για επέκταση στα 12 ν.μ.και οριοθέτηση ΑΟΖ με Κύπρο που διέρρευσαν με αφορμή τον κίνδυνο παράνομης οριοθέτησης Τουρκίας και Συρίας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Το θέμα είναι να εφαρμοστούν και επί του πεδίου. Και όπως αναφέρει ο τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος μπορούμε να το κάνουμε και δεν έχουμε να φοβηθούμε κανένα casus belli, ειδικά από τη στιγμή που έχουμε το διεθνές δίκαιο με το μέρος μας.

Οριοθετήστε τώρα με Κύπρο!

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΤΣΟΥΦΡΟΥ, Hellas Journal

Πιστή στην πάγια τακτική της να μας αιφνιδιάζει δυσάρεστα πριν προβεί στην εκτέλεση των επεκτατικών σχεδίων της περί «Γαλάζιας Πατρίδας», η Τουρκία προανήγγειλε, με διαρροές στον τουρκικό Τύπο τις οποίες επιβεβαίωσε ο Τούρκος υπουργός ενέργειας, όπως προκύπτει από σχετική δήλωσή του, ότι συζητείται με τη νέα (προσωρινή) ηγεσία της Συρίας η σύναψη συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους κατά τα πρότυπα του ανυπόστατου τουρκο-λιβυκού μνημονίου του 2019.

Η επικείμενη μετάβαση του Έλληνα πρωθυπουργού στο Κάιρο στο πλαίσιο της τριμερούς Συνάντησης Κορυφής με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο και τον Κύπριο ομόλογό του προσφέρεται όσο ποτέ άλλοτε για συγκεκριμένους «έξυπνους» διπλωματικούς ελιγμούς, ικανούς να οδηγήσουν στην εν τη γενέσει της αποτροπή μίας τέτοιας κίνησης της γείτονος.

Όσο και αν φαντάζει απίθανο, Αίγυπτος, Ελλάδα και Κύπρος κρατούν τα κλειδιά των οριοθετήσεων των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και η τριμερής Συνάντηση Κορυφής μπορεί, αν υπάρξει η πολιτική βούληση και ο κατάλληλος συντονισμός, να ματαιώσει τα νέα σχέδια της Άγκυρας. Πώς μπορεί να επιτευχθεί μία τέτοια εξέλιξη;

Πρώτον, η Κύπρος συνήψε με την Αίγυπτο το 2003 συμφωνία οριοθέτησης των ΑΟΖ τους βάσει της μέσης γραμμής. Η συμφωνηθείσα οριογραμμή, μήκους 155 ναυτικών μιλίων (νμ), εκκινεί από ένα σημείο (1) το οποίο κείται λίγο ανατολικότερα του 30^ου μεσημβρινού, αφήνοντας ένα εύλογο κενό μέχρι το σημείο εκείνο όπου συναντώνται οι οριογραμμές Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου (τριεθνές σημείο) οι οποίες θα προκύψουν από μελλοντική μεταξύ τους συμφωνία (βλέπε χάρτη 1*).

Δεύτερον, η Αίγυπτος  συνήψε με την Ελλάδα το 2020 μερική συμφωνία οριοθέτησης των ΑΟΖ τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας του 1982 (προοίμιο της συμφωνίας). Η συμφωνηθείσα οριογραμμή, μήκους 104 νμ, εκκινεί από το σημείο Α το οποίο κείται επί του 28^ου μεσημβρινού και καταλήγει στο σημείο Ε επί του 26^ου  μεσημβρινού (βλέπε χάρτη 2).

Η συμφωνία προβλέπει στο άρθρο 1^α ότι η «ολοκλήρωση της οριοθέτησης θα λάβει χώρα, όπου αρμόζει, μέσω διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο μερών πέραν του σημείου α και του σημείου β, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Επομένως, Αίγυπτος και Ελλάδα δεσμεύονται να συνεχίσουν την οριοθέτηση και πέραν των δύο σημείων Α και Ε. Προσώρας δεν έχει οριοθετηθεί η κείμενη μεταξύ του 28^ου και του 30^ου μεσημβρινού θαλάσσια έκταση.

Τρίτον, όπως συνάγεται από τις ανωτέρω δύο συμφωνίες, η Αίγυπτος αναγνωρίζει το πλήρες δικαίωμα (full entitlement) τόσο των κρατών-νήσων (όπως είναι η Κύπρος) όσο και των νησιωτικών εδαφών των μικτών κρατών (όπως είναι η Ελλάδα). Το ανωτέρω δικαίωμα εδράζεται τόσο στη Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, συμβαλλόμενα μέρη στην οποία είναι και τα τρία κράτη (Αίγυπτος, Ελλάδα και Κύπρος), όσο και στην πλούσια νομολογία των διεθνών δικαστηρίων σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών των παράκτιων κρατών.

Τέταρτον, η παρουσία της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι αποκλειστικά νησιωτική, ακολουθώντας τρεις άξονες. Ο πρώτος άξονας καταλαμβάνει το θαλάσσιο μέτωπο της ανατολικής Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου και της Ρόδου (δυτικό θαλάσσιο τόξο), με κατεύθυνση από ΒΔ προς ΝΑ και με αποτέλεσμα η προβολή του στη θάλασσα να διεμβολίζει και να επικαλύπτεται με την προς νότον προβολή της ηπειρωτικής τουρκικής ακτής (βλέπε χάρτη 3).

Ο δεύτερος άξονας καταλαμβάνει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελλορίζου, το οποίο αποτελείται από 14 συνολικά νησιωτικά εδάφη (νησιωτικό σύμπλεγμα), με κύρια κατεύθυνση προς νότον, αλλά και δευτερευόντως προς ανατολάς και προς δυσμάς, και με χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι παρεμβάλλεται μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών  της Τουρκίας προς βορράν και της Αιγύπτου προς νότον (βλέπε χάρτη 4, όμοιο με τον χάρτη της Σεβίλλης).

Τέλος, ο τρίτος άξονας καταλαμβάνει τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της ανατολικής ακτής της Κρήτης και της δυτικής ακτής της Κύπρου οι οποίες τελούν σε ανεμπόδιστη σχέση ευθείας μετωπικότητας (οι ακτές τους δηλαδή αντίκεινται, χωρίς την παρεμβολή τρίτης κυριαρχίας, η δε μεταξύ τους απόσταση είναι 543 χλμ, ενώ η απόσταση μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας είναι 520 χλμ, βλέπε χάρτη 5), με αποτέλεσμα η προβολή τους στη θάλασσα να επικαλύπτεται, να έχουν με άλλα λόγια κοινό θαλάσσιο όριο.

Χαράσσοντας κύκλους ακτίνας 200 νμ από τις ακτές της Τουρκίας, της Αιγύπτου, της δυτικής ακτής της Κύπρου και της ανατολικής ακτής της Κρήτης, το γεγονός ότι οι τέσσερις κύκλοι τέμνονται μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι Κρήτη και Κύπρος έχουν κοινό θαλάσσιο όριο  (βλέπε χάρτη 6, σύμφωνα με τον οποίο η επικάλυψη της αιγυπτιακής με την τουρκική ΑΟΖ απεικονίζεται στο ελάχιστο τρίγωνο χρώματος μωβ με τετραγωνίδια).

Αναφορικά λοιπόν με την Ελλάδα και την Κύπρο, η προβολή των ακτών τους στη θάλασσα επικαλύπτεται σε δύο σημεία του δεύτερου (νησιωτικό σύμπλεγμα) και του τρίτου (Κρήτη/Κύπρος) άξονα.

Πέμπτον, όσον αφορά ειδικότερα στον δεύτερο άξονα (νησιωτικό σύμπλεγμα), κρίσιμο είναι το ζήτημα του βαθμού επήρειάς του στο πλαίσιο της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών του. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι όλα τα νησιωτικά εδάφη της Ελλάδας δικαιούνται, τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκλειστικά και μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη 6 νμ, οπότε η οριοθέτηση χωρεί μεταξύ των δικών της ακτών και των ακτών της Αιγύπτου με βάση τη μέση γραμμή, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα νησιωτικά εδάφη της Ελλάδας. Η γείτων επικαλείται το συνολικό μήκος των ακτών της (8.000 χλμ), την εγγύτητα του νησιωτικού συμπλέγματος προς τις ακτές της (περίπου δύο χλμ) και την μικρή επιφάνειά του (περίπου 10 τ. χλμ). Η άποψη αυτή της Τουρκίας παραβιάζει κατάφωρα τις συναφείς διατάξεις του εθιμικού δικαίου της θάλασσας αλλά και τη νομολογία των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, εκμεταλλευόμενη τη γεωγραφική πραγματικότητα αλλά διαστρεβλώνοντας τη νομική [βλέπε συναφώς άρθρο της τουρκικής Daily Sabah της 1^ης Ιανουαρίου 2025 (https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/turkiyes-maritime-diplomacy-in-the-eastern-mediterranean ) και χάρτη 7].

Και εξηγούμαι, διά του λόγου το αληθές. Αν υποθέταμε ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα ανήκε στην Τουρκία, τότε ο βαθμός επήρειάς του στην οριοθέτηση με την Αίγυπτο θα ήταν ελάχιστος επειδή οι θαλάσσιες ζώνες του θα απορροφώνταν -λόγω του χαρακτηρισμού του ως παράκτιου νησιωτικού εδάφους, ενσωματωμένου στον ηπειρωτικό κορμό της χώρας- από τις αντίστοιχες θαλάσσιες ζώνες των ηπειρωτικών ακτών της Τουρκίας και η μέση γραμμή θα μετακινούνταν ελάχιστα υπέρ της Τουρκίας και εις βάρος της Αιγύπτου αν το νοτιώτερο άκρο του λαμβανόταν ως σημείο βάσης για τον υπολογισμό της οριογραμμής (σύμφωνα με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 2009 στην υπόθεση Ρουμανία κατά Ουκρανίας, βλέπε χάρτη 8, ο οποίος απεικονίζει την παράκτια νησίδα Tsiganka επί του Δέλτα του Δούναβη η οποία ελήφθη υπόψη για τον υπολογισμό της γραμμής ίσης απόστασης μεταξύ των παρακείμενων ακτών της Ρουμανίας και της Ουκρανίας).

Αν, αντιθέτως, το νησιωτικό σύμπλεγμα ανήκε στην Αίγυπτο, τότε θα δικαιούνταν αιγιαλίτιδα ζώνη 12 νμ και μία -ενδεχομένως του ιδίου εύρους- θαλάσσια έκταση ως ΑΟΖ και θα ενθυλακωνόταν, δηλαδή θα εγκλωβιζόταν, εντός της τουρκικής ΑΟΖ, οπότε η οριογραμμή, υπό τη μορφή της μέσης γραμμής, θα υπολογιζόταν μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των δύο κρατών (σύμφωνα με την απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου του 1977 στην υπόθεση Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο, βλέπε χάρτη 9, ο οποίος απεικονίζει τις ενθυλακωμένες βρετανικές Αγγλονορμανδικές Νήσους σε γαλλική υφαλοκρηπίδα).

Ενώ, όμως, η γεωγραφική πραγματικότητα παραμένει η ίδια, το γεγονός ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα ανήκει στην Ελλάδα και παρεμβάλλεται μεταξύ άλλων δύο παράκτιων κρατών ανατρέπει την συνήθη διαδικασία οριοθέτησης, με αποτέλεσμα την αναγνώριση πλήρους επήρειας στο νησιωτικό σύμπλεγμα διά της απόλυτης εφαρμογής της μέσης γραμμής, υπολογιζόμενης ακτινοειδώς από όλες τις ακτές του έναντι των τουρκικών και αιγυπτιακών ακτών.

Με άλλα λόγια, η παρεμβολή του νησιωτικού συμπλέγματος μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας διακόπτει τη σχέση των ακτών τους ως αντικείμενων, αν δε Αίγυπτος και Τουρκία προσέφευγαν από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους, το εν λόγω δικαιοδοτικό όργανο θα μεριμνούσε πρωτίστως να διασφαλίσει στον μέγιστο δυνατό βαθμό το δικαίωμα του τρίτου -μη διαδίκου- κράτους (εν προκειμένω της Ελλάδας), αναγνωρίζοντάς του θαλάσσιες ζώνες με βάση τη μέση γραμμή και δεν θα προχωρούσε στην αιτούμενη οριοθέτηση λόγω μη επικάλυψης της προβολής των ακτών Αιγύπτου και Τουρκίας (σύμφωνα με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 2002 στην υπόθεση Καμερούν κατά Νιγηρίας, βλέπε χάρτη 10, ο οποίος απεικονίζει την περιοχή του κόλπου της Γουϊνέας με την ανήκουσα στην Ισημερινή Γουϊνέα νήσο Bioko να παρεμβάλλεται μεταξύ Καμερούν και Νιγηρίας,  και χάρτη 11, ο οποίος απεικονίζει την διακοπτόμενη από την παρεμβολή της Bioko οριογραμμή του Διεθνούς Δικαστηρίου).

Το συναγόμενο μετά βεβαιότητας συμπέρασμα είναι ότι, με την ίδια γεωγραφική πραγματικότητα, αλλά με διαφορετικό εδαφικό καθεστώς, η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών του νησιωτικού συμπλέγματος πόρρω απέχει του να ταυτίζεται με την παραπλανητική, αυθαίρετη και άκρως επεκτατική τουρκική άποψη.

Με βάση τα προεκτεθέντα,  ο Έλληνας πρωθυπουργός καλείται επειγόντως να εξηγήσει διεξοδικώς στον Αιγύπτιο Πρόεδρο τις ανωτέρω πτυχές της οριοθέτησης (εάν δεν τις γνωρίζει ακόμη) και, ενόψει της μελλοντικής διμερούς συμφωνίας Ελλάδας και Κύπρου, για τη σύναψη της οποίας πρέπει να κινηθούν τάχιστα οι σχετικές διαδικασίες, και της τριμερούς μεταξύ Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου (ως προς το τριεθνές σημείο), να πείσει την φίλια και στρατηγική σύμμαχο Αίγυπτο ότι δεν έχει κοινό θαλάσσιο όριο με την Τουρκία λόγω της πανταχόθεν (διά των τριών αξόνων) παρεμβολής των ελληνικών νησιωτικών εδαφών.

Επιτυγχάνοντας την τριμερή συμφωνία επί των «εν αναμονή» ή «εν υπνώσει» οριοθετήσεων, ο Έλληνας πρωθυπουργός μπορεί κάλλιστα να την εκμεταλλευτεί ως όπλο σε περίπτωση κατά την οποία Τουρκία και Συρία αποτολμήσουν να οριοθετήσουν τις θαλάσσιες ζώνες τους κατά παράβαση του εθιμικού δικαίου της θάλασσας με την αλά τούρκα ερμηνεία και εφαρμογή του.

Η απειλή της αυτόματης ενεργοποίησης της τριμερούς συμφωνίας σε περίπτωση σύναψης συμφωνίας οριοθέτησης μεταξύ Τουρκίας και Συρίας εις βάρος των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας  θα αποτελέσει αποτρεπτικό ενός τέτοιου ενδεχομένου στοιχείο καθόσον το διακύβευμα είναι  για την γείτονα σημαντικότερο αυτού της τουρκο-συριακής συμφωνίας για να μην ληφθεί σοβαρά υπόψη.

Αν δε η Ελλάδα δεν επιθυμεί να επαναληφθούν τα όσα συνέβησαν το 2019, οφείλει, στην παρούσα συγκυρία, να αδράξει μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να εγκαταλείψει επιτέλους την «παρακολουθηματική» μιζέρια της αδράνειας έναντι των τουρκικών πρωτοβουλιών που υποσκάπτουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, προλαμβάνοντας με την επιθετική διπλωματία της την υλοποίησή τους.

** Τους χάρτες 3, 4, 5 και 6 εκπόνησε ο κύριος Λεόντιος Πορτοκαλάκης τον οποίο ευχαριστώ από καρδιάς. Οι υπόλοιποι προέρχονται από την ιστοσελίδα (ΕΔΩ).

* Θεόδωρος Κατσούφρος
Νομικός – Διεθνολόγος