Αναλύσεις
Ο καθοριστικός ρόλος της Ελλάδας στη διαμόρφωση πολιτικής στη Συρία
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλει να συνεχίσει τις έως τώρα σημαντικές παρεμβάσεις του και να αξιοποιήσει ακόμη περισσότερο το διεθνές κύρος και την επιρροή του στους ομολόγους

Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Π. Μπαλωμένος
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ διαμόρφωσε μια νέα πραγματικότητα στο ήδη ασταθές και έντονα συγκρουσιακό περιβάλλον ασφάλειας της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής.
Ο ρόλος επίσης, που φιλοδοξεί να διαδραματίσει η Τουρκία ως ρυθμιστής των εξελίξεων στη μετά Άσαντ εποχή, καθώς και η επιδίωξή της να μετατρέψει τη Συρία σε Τουρκικό Προτεκτοράτο, περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Λαμβάνοντας υπόψη τις εμφανείς, αλλά και τις υπόγειες κινήσεις των κύριων παικτών (Ρωσία, Ιράν, Τουρκία, Ισραήλ, ΗΠΑ, Αραβικά κράτη κ.α.), που εμπλέκονται στη Συρία, αλλά και της διεθνούς κοινότητας γενικότερα, ελλοχεύει ο κίνδυνος:
-
επανέναρξης των εχθροπραξιών μεταξύ των ένοπλων τοπικών φατριών για τη νομή της εξουσίας ή για εθνοτικούς και θρησκευτικούς λόγους,
-
μιας γενικευμένης σύρραξης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ για την εξόντωση ή την υπεράσπιση των Κούρδων της Συρίας και της εξασφάλισης των γεωπολιτικών τους συμφερόντων,
-
επέκτασης της σύγκρουσης πέρα από τη Μέση Ανατολή, με απρόβλεπτες συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια ειρήνη.
Λαμβάνοντας υπόψη τις εν λόγω εξελίξεις, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η χαρακτηριστική απουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), τόσο σε διπλωματικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Προφανώς, η οικονομική και πολιτική κρίση στη Γαλλία και Γερμανία έχουν επηρεάσει αρνητικά τα κέντρα λήψης αποφάσεων των Βρυξελλών, με αποτέλεσμα η Ε.Ε. να δυσκολεύεται να ασκήσει μια αξιόπιστη Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, όπου θα εξασφαλίσει τη συλλογική ασφάλεια στην Ευρώπη και θα ενισχύσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Συγκεκριμένα, η Ε.Ε. αδυνατεί να λειτουργήσει ως ένας αξιόπιστος πάροχος ασφάλειας -όπως ορίζει ο πρωταρχικός στόχος της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Πυξίδας (Strategic Compass)- και να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας, επηρεάζοντας τις διεθνείς εξελίξεις.
Το πιο επικίνδυνο όμως είναι, ότι οι αξιωματούχοι της Ε.Ε., αδυνατούν να κατανοήσουν τα γεγονότα και τις εξελίξεις στη Συρία καθώς επίσης, τους κινδύνους που καραδοκούν τόσο για την Ευρώπη όσο και για τη διεθνή κοινότητα.
Για του λόγου το αληθές, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η τελευταία συνάντηση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κας. Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Κατά τη συνάντηση αυτή, η Ευρωπαία αξιωματούχος έσπευσε να προσφέρει οικονομική βοήθεια ενός δις ευρώ στον κ. Ερντογάν για την φιλοξενία των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, τη στιγμή που οι Σύριοι πρόσφυγες επιστρέφουν μαζικά στην πατρίδα τους. Επίσης, η κα Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν εξήρε το ρόλο της Τουρκίας ως παράγοντα διασφάλισης της σταθερότητας στη Συρία, τη στιγμή όπου η Τουρκία αποτελεί τον κύριο παράγοντα αποσταθεροποίησης στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής.
Υπό το πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα καλείται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση μιας αξιόπιστης ευρωπαϊκής πολιτικής για τη Συρία και τη Μέση Ανατολή γενικότερα.
Συγκεκριμένα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλει να συνεχίσει τις έως τώρα σημαντικές παρεμβάσεις του και να αξιοποιήσει ακόμη περισσότερο το διεθνές κύρος και την επιρροή του στους ομολόγους του (με πολλούς από τους οποίους διαθέτει άριστη προσωπική και πολιτική σχέση), ώστε: α) να αντιληφθούν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας το κόστος ασφαλείας που θα κληθεί να πληρώσει η Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω αποσταθεροποίησης της Συρίας και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής και β) να ληφθούν από μέρους της Ε.Ε. άμεσες αποφάσεις και απτές θεσμικές πρωτοβουλίες που θα συμβάλουν στην αποκλιμάκωση της κρίσης στη Συρία, τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και την ομαλή πολιτειακή της μετάβαση και σταθεροποίηση.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε, ότι στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες, στις 19/12/2024, η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο και την Αυστρία κατέθεσαν Non-Paper σχετικά με τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να αναλάβει η Ε.Ε. για να μην παραμείνει παρατηρητής των εξελίξεων στη Συρία.
Επίσης, οι Πρωθυπουργοί Ελλάδας και Κύπρου ενημέρωσαν τους ομολόγους τους για την πιθανότητα να καθοριστεί κάποιου είδους ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, που να παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, τονίζοντας ότι: «Δεν μπορεί να υπάρξει πιθανότητα οποιασδήποτε συμφωνίας Τουρκίας – Συρίας, που να καταπατά τα δικαιώματα της Κύπρου».
Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., υπήρξε και μια ακόμη επιτυχία για την Ελλάδα.
Έπειτα από πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, συμφωνήθηκε η σύγκληση Έκτακτης Συνόδου της Ε.Ε. στις 3 Φεβρουαρίου 2025, με αποκλειστικό θέμα την Ευρωπαϊκή Άμυνα. Το γεγονός αυτό, αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την Ελλάδα (αν σκεφτεί κανείς, ότι από την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ε., ουδείς άλλος Έλληνας Πρωθυπουργός έχει καταφέρει να ορίζει την ατζέντα Συνόδου της Ε.Ε.) και ταυτόχρονα, μεγάλη ευκαιρία για να προωθηθούν τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η πρόταση του κ. Μητσοτάκη έρχεται σε συνέχεια της Επιστολής που είχε αποστείλει το Μάιο του 2024 ο Έλληνας Πρωθυπουργός μαζί με τον Πολωνό Πρωθυπουργό κ. Τούσκ στην κα. Φον ντερ Λάϊεν, με αίτημα τη δημιουργία μιας κοινής «ΑΣΠΙΔΑΣ» για την αεράμυνα της Ευρώπης, με κοινοτική χρηματοδότηση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Μητσοτάκη (μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.), «οι χώρες της Ε.Ε. πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την οργάνωση της άμυνάς τους και λόγω της τεράστιας γεωπολιτικής έντασης την οποία αντιμετωπίζουμε, απαιτείται μία πολιτική αφύπνιση της Ευρώπης μέσω της διάθεσης ευρωπαϊκών πόρων, καθώς και τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Αμυντικού Ταμείου».
Κοντολογίς, αν στην έκτακτη Σύνοδο της Ε.Ε. που θα λάβει χώρα στις 3/2/2025 επιτευχθεί ο στόχος του Έλληνα Πρωθυπουργού, η Ελλάδα θα μπορέσει να εντάξει την άμυνά της στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής άμυνας και έτσι, μέσω ευρωπαϊκής χρηματοδότησης να καλύψει τους πόρους που απαιτούνται για την ικανοποίηση μέρους ή του συνόλου των εξοπλιστικών της αναγκών.
Αν επιτευχθεί κάτι τέτοιο, το όφελος για την Ελλάδα εκτός από αμυντικό θα είναι και δημοσιονομικό.
Για παράδειγμα, ας αναλογιστούμε τι θα συμβεί αν η Ελλάδα κατορθώσει να λαμβάνει κάθε χρόνο 3 έως 5 δις Ευρώ, για την κάλυψη των εξοπλιστικών της αναγκών από την Ε.Ε.. Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, θα δημιουργήσουν δημοσιονομικό χώρο και θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν από την οποιαδήποτε Ελληνική Κυβέρνηση, για κοινωνικές παροχές και τη βελτίωση του βοιωτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών.
Εκτός από τις προαναφερθείσες πρωτοβουλίες, η Ελλάδα για να πρωταγωνιστήσει στη διαμόρφωση μιας αξιόπιστης και ενεργούς ευρωπαϊκής πολιτικής για τη Συρία και τη Μέση Ανατολή γενικότερα, θα πρέπει να μιλήσει στους Ευρωπαίους εταίρους της, όχι με όρους εθνικού συμφέροντος, αλλά με όρους ευρωπαϊκού συμφέροντος.
Θα πρέπει δηλαδή, να αναδείξει τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και τις αξίες που διακυβεύονται από τις εξελίξεις στη Συρία και τη Μέση Ανατολή.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να τονίσει τις απειλές που ελλοχεύουν για την ασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών (τρομοκρατία, μεταναστευτικό, διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής κ.λπ), των κρίσιμων υποδομών και την ακεραιότητα των συνόρων της Ευρώπης, καθώς επίσης, το σημαντικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Ε.Ε. τόσο για τη σταθερότητα στην Ευρώπη όσο και για τη διασφάλιση της ειρήνης και ασφάλειας σε όλο τον κόσμο.
Υπό το πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους της, ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στη Συρία και πως δεν είναι προς όφελός της, να επιτρέψει στην Τουρκία να παίξει το ρόλο του ρυθμιστή και διαχειριστή των εξελίξεων στην περιοχή. Πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι συμφέρον για την Ευρώπη είναι η πολιτική σταθεροποίηση και οικονομική ανόρθωση της Συρίας και όχι η δημιουργία ενός Τουρκικού προτεκτοράτου ή ο διαμελισμός της χώρας.
Για την επίτευξη του στόχου αποδόμησης της Τουρκίας, η Ελλάδα θα μπορούσε να επικαλεστεί τις αρχές όπου βασίζεται η ευρωπαϊκή ασφάλεια (δηλαδή το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τα ιδρυτικά έγγραφα του ΟΑΣΕ, συμπεριλαμβανομένων την Τελική Πράξη του Ελσίνκι και τη Χάρτα του Παρισιού), που αναφέρονται ρητά και ξεκάθαρα στην κυριαρχική ισότητα και εδαφική ακεραιότητα των κρατών, το απαραβίαστο των συνόρων, την αποχή από την απειλή ή τη χρήση βίας και την ελευθερία των κρατών να επιλέγουν ή να αλλάζουν τις δικές τους ρυθμίσεις ασφαλείας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελληνική διπλωματία θα μπορούσε να επισημάνει ότι η Τουρκία:
-
Έχει διεξάγει στρατιωτικές εισβολές στη Συριακή επικράτεια (Κλάδος Ελαίας, Πηγή της Ειρήνης κ.λπ) όχι α) για να προστατεύσει τα σύνορά της από τους τρομοκράτες και β) για να συμβάλει στην επίλυση της κρίσης (όπως επικαλείται), αλλά για να καταλάβει εδάφη εντός της Συρίας και να εδραιώσει το ρόλο της ως μεσολαβητή στην περιοχή και να ελέγξει την διάδοχη κατάσταση εξουσίας στη Συρία. Η Τουρκία έχει εισβάλει στη Συρία και έχει υπό την κατοχή της Συριακά εδάφη.
-
Επικαλείται ότι διεξήγαγε Ειρηνευτικές Επιχειρήσεις στη Συρία, για να εκδιώξει τους Τζιχαντιστές και τις τρομοκρατικές οργανώσεις ΡΚΚ, KCK, PYD, YPG, από την περιοχή του Αφρίν συμβάλλοντας παράλληλα, και στην πάταξη της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Τα τελευταία γεγονότα έδειξαν, ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν εκδιώκει τους τρομοκράτες και τους Τζιχαντιστές, αλλά συνεργάζεται μαζί τους και τους χρησιμοποίησε ως αντιπροσώπους της (Proxy), για να ανατρέψει τον Άσαντ και να ελέγξει τη διάδοχη κατάσταση στη χώρα.
-
Διεξήγαγε τις εν λόγω στρατιωτικές εισβολές επικαλούμενη το νόμιμο δικαίωμά της από το Διεθνές Δίκαιο για αυτοάμυνα. Τα τελευταία γεγονότα, απέδειξαν ότι η Τουρκία εδώ και χρόνια διεξήγαγε επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου στη Συρία καταπατώντας το Διεθνές Δίκαιο και με μοναδικό της στόχο, την αποσταθεροποίηση του Συριακού καθεστώτος και την ανατροπή του Άσαντ.
Η Ελλάδα επίσης, θα πρέπει να αποτελέσει την φωνή των Κούρδων της Συρίας μέσα στην Ε.Ε. και να επιδιώξει οι εταίροι της, να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την υποστήριξή τους και τη διατήρηση της αυτονομίας τους.
Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αποδομηθεί το αφήγημα του κ. Ερντογάν ότι οι Κούρδοι είναι τρομοκράτες και μέλη του DAESH (ISIS), επισημαίνοντας ότι οι Κούρδοι της Συρίας συμμετείχαν στην Παγκόσμια Εκστρατεία κατά του ISIS και συνεχίζουν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο κατά της τρομοκρατίας, αφού διατηρούν υπό κράτηση χιλιάδες αιχμαλώτους μαχητές του ISIS.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ο κίνδυνος για την Ευρώπη και τους πολίτες της, σε περίπτωση που απελευθερωθούν όλοι αυτοί οι τζιχαντιστές και περάσουν στην Ευρώπη, αναπτύσσοντας νέο κύκλο τρομοκρατικής δράσης.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει σημαντικές προσωπικότητες (π.χ. πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ κ.α.), όπου ήδη εξέφρασαν τη στήριξή τους στους Κούρδους, ώστε να χτίσει συμμαχίες και να λάβει στήριξη.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πρώτες δηλώσεις της κας. Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν στην πλατφόρμα X μετά την πτώση του Άσαντ, σχετικά με την βοήθεια της Ε.Ε. στην ανοικοδόμηση της Συρίας και την υποστήριξη της προάσπισης της εθνικής ενότητας ενός συριακού κράτους που προστατεύει όλες τις μειονότητες, η Ελλάδα θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση ευρωπαϊκού πλαισίου για την ανοικοδόμηση της Συρίας (με τη συμμετοχή και ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών) και τη διαδικασία υλοποίησής του.
Από μέρους της ελληνικής διπλωματίας θα πρέπει να επισημανθεί επίσης, ο κίνδυνος ενός νέου μεταναστευτικού κύματος σε περίπτωση που παραταθούν ή κλιμακωθούν οι ένοπλες συγκρούσεις και συνεχιστεί η αστάθεια στην περιοχή, τονίζοντας ιδιαίτερα, την απειλή ασφάλειας που θα προκύψει σε περίπτωση που μέσω των εν λόγω ροών εισέλθουν ισλαμιστές τρομοκράτες στην Ευρώπη.
Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να πιέσει ώστε να υπάρξει ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική για την επιστροφή Σύρων προσφύγων και την εξασφάλιση των βασικών τους αναγκών. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα μπορούσε να αναλάβει ως εκπρόσωπος της Ε.Ε. δράσεις υποστήριξης των νέων δομών φιλοξενίας και των δομών του ΟΗΕ, ώστε να εξασφαλιστούν οι βασικές τους ανάγκες.
Σε σχέση με το ίδιο ζήτημα, οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. (π.χ. κα Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν) θα πρέπει να κατανοήσουν και να πειστούν, ότι απαιτείται συνολική ευρωπαϊκή ρύθμιση και δράση και πως η διαχείριση και αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών δεν μπορεί γίνει μέσω της Τουρκίας, αλλά απευθείας με τη νέα Συριακή ηγεσία.
Επιπρόσθετα, η Ελλάδα πρέπει να επισημάνει στους εταίρους της, ότι σε περίπτωση επανέναρξης των εχθροπραξιών και παράτασης της αστάθειας στην περιοχή, ελλοχεύει ο κίνδυνος νέας ενεργειακής κρίσης με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις για την Ευρώπη.
Ειδικότερα, η πιθανότητα δολιοφθορών ή επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές και η μη ασφαλής μεταφορά των ενεργειακών πόρων, είναι βέβαιο ότι θα πλήξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες και θα προκαλέσει οικονομική αστάθεια στην περιοχή.
Επίσης, η μετατροπή της Συρίας σε Τουρκικό προτεκτοράτο, καθιστά την Τουρκία ενεργειακό ρυθμιστή στην περιοχή και εξαρτά ενεργειακά την Ευρώπη από έναν αναξιόπιστο διεθνή παίκτη (Τουρκία), τη στιγμή που το ζητούμενο στην Ε.Ε. είναι η ενεργειακή αυτονομία των κρατών μελών της.
Υπό το πρίσμα αυτής της απειλής, η Ελλάδα καλείται να αναδείξει στους εταίρους της, τις προκλήσεις και απειλές που ελλοχεύουν και παράλληλα, να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των μελλοντικών ενεργειακών διαδρομών (π.χ. Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα), ώστε να καταστεί ενεργειακός παίκτης και να συμβάλλει στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Επίσης, η στήριξη της Ελλάδας στους Κούρδους και η πιθανή συμμαχία μαζί τους, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο κεφάλαιο για την Ελλάδα, δεδομένου ότι οι Κούρδοι της Συρίας, ελέγχουν τους πιο σημαντικούς ενεργειακούς πόρους στη χώρα.
Επιπλέον, η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει το νέο Σύμφωνο της Ε.Ε. για τη Μεσόγειο, με στόχο την προώθηση της ενισχυμένης αμοιβαία επωφελούς περιφερειακής συνεργασίας με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Ειδικότερα, όπως δήλωσε η ευρωπαία επίτροπος για τη Μεσόγειο κα. Ντουμπράβκα Σουίτσα, σε συνέντευξή της στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» (30/12/24), υπάρχουν πολύ σημαντικά έργα που η Ελλάδα μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, το λεγόμενο GREGY, και το IMEC και ο Οικονομικός Διάδρομος της Μέσης Ανατολής της Ινδίας.
Μέσω της Ε.Ε., πρωταγωνιστικό ρόλο μπορεί να παίξει η Ελλάδα επίσης, στην προστασία των δικαιωμάτων των θρησκευτικών μειονοτήτων στη Συρία και να τεθεί επικεφαλής ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών ανθρωπιστικής βοήθειας (σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 2024 περίπου 13 εκατομμύρια άνθρωποι στη Συρία έχριζαν κάποιου είδους ανθρωπιστικής βοήθειας). Με τον τρόπο αυτό, θα ενισχυθεί το διπλωματικό κεφάλαιό της και θα μπορέσει να υπερασπιστεί και προστατεύσει τα δικαιώματα των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής από θέση ισχύος.
Τέλος, σε σχέση με την πιθανότητα οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η Ελλάδα θα πρέπει να χειριστεί το θέμα όχι έως Ελληνο –Τουρκικό, αλλά ως Ευρω –Τουρκικό και μέσω της Ευρωπαϊκής ισχύος να ασκηθούν οι ανάλογες πιέσεις (εμπορικές πιέσεις, διακοπή προμήθειας εξοπλισμών, περιοριστικά μέτρα κ.λπ), ώστε να ακυρωθεί μια τέτοια προσπάθεια.
Συγκεκριμένα, σε συνέχεια της πρόσφατης θετικής εξέλιξης για την Ελλάδα, όπου η Ε.Ε. στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του Ευρωπαϊκού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της, δημοσίευσε στην ιστοσελίδα PLATFORM Maritime Sparial Planning, χάρτη της Ελληνικής ΑΟΖ (όπου δικαιώνει τις ελληνικές θέσεις, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Τουρκίας), η Ελλάδα πρέπει να τονίσει ότι μια τέτοια πρωτοβουλία από μέρους της Τουρκίας, ακυρώνει τα σύνορα της Ευρώπης και τα συμφέροντά της και να διεκδικήσει μια αντίστοιχη εκδήλωση στήριξης για το εν λόγω θέμα.
Εν κατακλείδι, κόντρα στις φωνές του λαϊκισμού και τους παντός είδους κινδυνολόγους που μιλούν για αμηχανία της Ελλάδας μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία, και την ανάδειξη της Τουρκίας σε πρωταγωνιστή στην περιοχή, η Ελλάδα δεν έχει λόγο να ανησυχεί.
Έχει δικαιωθεί από τις έως τώρα στρατηγικές της επιλογές, διαθέτει γεωπολιτική και διπλωματική ισχύ για να εξισορροπήσει την πρόσκαιρη ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας και μέσω της Ε.Ε. και των ισχυρών συμμαχιών της, να καταστεί σημαντικός παίκτης, αλλά και πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή και τέλος, εγγυητής για την ειρηνική μετάβαση στη Συρία.
Υπό αυτή την οπτική, η Ελλάδα χρειάζεται να αξιοποιήσει τις στρατηγικές ευκαιρίες που θα προκύψουν και να αναπτύξει ακόμη πιο ενεργή διπλωματία, ώστε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της πολιτικής της Ε.Ε. για τη Συρία, να καταστεί ο εκφραστής της Ευρώπης στην περιοχή και να αυξήσει το γεωπολιτικό της αποτύπωμα.

Αναλύσεις
Αναλύοντας τις επιλογές Τραμπ και τις καταιγιστικές εξελίξεις που προκαλούν

Στρατηγικοί προσανατολισμοί, ηγεμονικές δυνάμεις και περιφέρειες, σ΄ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα.
Γράφει ο Παναγιώτης Ήφαιστος
Σημείωση. Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε και αναρτήθηκε πρώτη φορά σε μέσο ενημέρωσης την προηγούμενη της με κάθε κριτήριο πολύ σημαντικής τηλεφωνικής συνομιλίας Τραμπ-Πούτιν που διήρκεσε που διήρκεσε πάνω από μια ώρα. Στο κείμενο που ακολουθεί και σε άλλα που επέρχονται θα αναλύονται με αξιολογικά ουδέτερο τρόπο οι στρατηγικοί προσανατολισμοί του προέδρου της ισχυρότερης ηγεμονικής δύναμης. Θα τυγχάνουν, μεταξύ άλλων, περιγραφής και ερμηνείας τα διαμορφωτικά κριτήρια και παράγοντες που σταδιακά θα ανασυντάξουν τους συσχετισμούς εντός του Πολυπολικού διεθνούς συστήματος. Η «ολόθερμη» προσέγγιση της Μόσχας από τον νέο Πρόεδρο, χωρίς να προδικάσουμε το αποτέλεσμα, είναι σε κάθε περίπτωση μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Προχωρώντας προς νέες πλανητικές ισορροπίες πολλά έπονται τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια. Το ζήτημα είναι κατά πόσο σε κάποιες Βαλκανικές και Μεσογειακές χώρες τα πολιτικά «ελίτ» και φορείς επιστημονικών ή «επιστημονικών» τίτλων α) δεν θα επαναλάβουν, μεταξύ άλλων, τις ασυναρτησίες περί «καλών πλευρών» και «κακών πλευρών» (όπως πάντα είχαμε διαχρονικά υπάρχουν μόνο ανελέητες και αδίστακτες ηγεμονικές δυνάμεις), β) δεν θα συνεχίσουν τα «παγκοσμιοποιητικά παραμιλητά», γ) θα καταλάβουν πως τα ιδεολογήματα περί ανθρωπολογικής εξομοίωσης και πολιτικής εξίσωσης του πλανήτη είναι ανυπόστατα δ) θα καταλάβουν ότι τα λεγόμενα «μ»κο συνειδητά ή ανεπίγνωστα υπηρετούν πολιτικές soft power ή αθέμιτα συμφέροντα στα πεδία της ιδιωτείας και ε) όσοι είναι θεμιτών προθέσεων θα αντιληφθούν ότι τα εθνομηδενιστικά ιδεολογήματα αποτελούν πνευματικό δηλητήριο που εν δυνάμει αποδυναμώνει και εξαφανίζει κράτη και κοινωνίες.

Κατ’ αρχάς, τονίζεται ότι η εκλογή νέου προέδρου στις ΗΠΑ με ριζοσπαστικά διαφορετικές επιλογές από τους προκατόχους του, εκκόλαψε καταιγιστικές ανακατατάξεις οι οποίες για πολλούς είναι πέραν κάθε φαντασίας. Όμως, για μερικούς άλλους η διαμόρφωση ενός νεου Μεταψυχροπολεμικού στρατηγικού περιβάλλοντος ήταν αναμενόμενη. Στο σύντομο κείμενο που ακολουθεί θα γίνει προσπάθεια να αναφερθούν τουλάχιστον τα κύρια και σημαντικά, πρωτίστως τα κριτήρια και οι παράγοντες που ανεξαρτήτως προσώπων προσδιορίζουν τους προσανατολισμούς και τις εξισορροπητικές στρατηγικές εντός ενός κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος.
Πρώτον, οι αναλυτές της στρατηγικής τα κείμενα των οποίων οικοδομούνται πάνω στα αξιώματα του Θουκυδίδειου Παραδείγματος που ισχύουν για κάθε κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα (Waltz, Kennan, Mearsheimer ε.α.) τόνιζαν ότι ο πολυπολικός κόσμος πολλών μεγάλων δυνάμεων κατόχων πυρηνικών όπλων καθώς εκκολαπτόταν -ήδη από την δεκαετία του 1980- απαιτούσε νέες στρατηγικές λογικές και νέες στρατηγικές προσεγγίσεις.

Δεύτερον, τονιζόταν:
α) Οι ΗΠΑ ήταν μετά το 1990 η συντριπτικά ισχυρότερη ηγεμονική δύναμη αλλά αυτό δεν θα κρατούσε πολύ, ιδίως λόγω έγερσης της κινεζικής ισχύος στην οικονομία, την τεχνολογία και τα πολεμικά μέσα.
β) Κατά συνέπεια, υποστηριζόταν από τους αναλυτές της στρατηγικής, ήταν προς το συμφέρον της Αμερικής αλλά και όλων των κρατών αφενός να μην υπερ-επεκταθεί όπως τελικά έγινε με τους «επεμβατικούς» «ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς» στις περιφέρειες καθότι η ιστορική εμπειρία διδάσκει τελική συρρίκνωση ή και πτώση (Αθήνα, Ναπολέων, Χίτλερ, Ιάπωνες στην Κίνα) και αφετέρου, όπως είχε την δυνατότητα να το κάνει να επιδιώξει ένα modus vivendi πλανητικών στρατηγικών ισορροπίας και συμφερόντων. Επίσης, αποτελεσματικούς θεσμούς διεθνούς διακυβέρνησης κοινών κινδύνων και κοινών προβλημάτων αντίστοιχους με τις συμφωνίες SALT/ABM το 1972-3 και Ευρωπυραύλων την δεκαετία του 1980 – πχ για την τρομοκρατία, τον κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος κτλ.

Τρίτον, παρά το ότι ολοφάνερα έτσι προσανατολίζεται η νέα Αμερικανική κυβέρνηση η σταθεροποίηση ενός διεθνούς συστήματος με όρους ισορροπίας και συμφερόντων είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, ιδιαίτερα μετά τους δύο συντρέχοντες μεγάλους πολέμους και τις άλλες διενέξεις στις περιφέρειες. Για παράδειγμα, πριν τον άχαρο και άσκοπο πόλεμο της Ουκρανίας ένα κύριο επιχείρημα πολλών -συμπεριλαμβανομένων των Γκωλικών αλλά και τα υπονοούμενα του Μακρόν το 2019 -το ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό …)- ήταν ο στρατηγικός ορθολογισμός με την επιδίωξη μιας νέας πλανητικής ισορροπίας και ιδιαίτερα την «ήπια» ανάσχεση τυχόν κινεζικών ηγεμονικών αξιώσεων με προσέγγιση της Ρωσίας. Αντί αυτού είχαμε τον πόλεμο της Ουκρανίας, την σύγκλιση των Ανατολικών μεγάλων δυνάμεων, τον κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος και την πρόκληση της συντρέχουσας πρωτοφανούς διεθνούς αστάθειας.
Τέταρτο, αφού τονιστεί ότι το εγχείρημα των σημερινών Αμερικανών ηγετών για νέες ισορροπίες χωρίς πολέμους δεν είναι μόνο δύσκολο αλλά ίσως και ανέφικτο, μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής κύρια και σημαντικά:


Α) Σε μια εκτιμάται σημαντική συνέντευξη του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ρόμπιο στις 30.1.2025 (https://x.com/MyLordBebo/status/1885593143413751958) προσδιόρισε το σκεπτικό και την απόφαση οι στρατηγικές αποφάσεις τους να απορρέουν από πολιτικό και στρατηγικό ορθολογισμό, δηλαδή να εδράζονται στο εθνικό συμφέρον όλων των εμπλεκομένων δυνάμεων και πάνω στην πλάστιγγα κόστους/οφέλους εναλλακτικών προσεγγίσεων να επιλέγονται οι πλέον συμφέρουσες (όλων). Ταυτόχρονα ο ΥΠΕΞ τόνισε ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν κατανοήσει την έλευση του Πολυπολισμού και τις συνέπειες. https://ac71941a78dbb287eda80f3d2423825c.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-41/html/container.html
Β) Για πολλά ζητήματα οι ΗΠΑ (Γροιλανδία, Παναμάς, Καναδάς, Γάζα) αλλά και άλλες ηγεμονικές δυνάμεις όπως η Ρωσία (Ουκρανία αλλά εν δυνάμει όχι μόνο) και η Κίνα (Ταϊβάν) ήδη υιοθετούν αναθεωρητικές θέσεις οι οποίες εάν εκπληρωθούν προκαλούν ριζική αλλαγή της δομής και των λειτουργιών των διεθνών θεσμών και τους διεθνούς δικαίου. Τι έπεται; Μάλλον άγνωστο ή δύσκολο να προβλεφθεί, όπως δύσκολο είναι να προβλέψουμε κατά πόσο θα επιμείνουν σε αυτές και άλλες αναθεωρητικές στάσεις ή κατά πόσο με όρους κοινών συμφερόντων θα επιδιώξουν το προαναφερθέν modus vivendi πλανητικά και στις περιφέρειες. Ο ρόλος των κρατικών επιτελείων κάθε κράτους είναι να μελετούν, σταθμίζουν και εκτιμούν ορθά το πως εξελίσσονται αυτά τα ζητήματα.

Τέλος αλλά όχι το τελευταίο που θα μπορούσε να αναφερθεί συνοπτικά, είναι πως μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τάσεις -εάν σταθεροποιηθούν- αν κάτι είναι σίγουρο είναι ότι θα έχουμε αλλαγές συνόρων ή και περίπου κατεδάφιση κρατών όπως στην Συρία. Πάνω στην Κλίνη του Προκρούστη των όπως πάντα ανελέητων ηγεμονικών συναλλαγών και ανακατατάξεων αναλώσιμα θα είναι α) εκείνα τα περιφερειακά κράτη :
α) τα οποία δεν στηρίζουν τις αποφάσεις στο εθνικό συμφέρον,
β) δεν διαθέτουν επαρκή ισχύ και αξιόπιστη εθνική στρατηγική υιοθετώντας αντίθετα κατευναστικές στάσεις,
γ) δεν γνωρίζουν να συναλλάσσονται εντός και εκτός συμμαχιών για συμμετρικές σχέσεις με όρους εθνικών συμφερόντων και
δ) στις πολιτικές και άλλες συζητήσεις καταμαρτυρείται πως κυριαρχεί άγνοια τόσο του χαρακτήρα και των λειτουργιών κάθε κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος όσο και τον διαχρονικά πανόμοιο χαρακτήρα των στρατηγικών των ηγεμονικών δυνάμεων.

Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr www.ifestosedu.gr ifestosedu@gmail.com
Twitter https://twitter.com/ifestosedu
Linkedin https://www.linkedin.com/in/panayiotis-ifestos-0b9382131/
Instagram https://www.instagram.com/p.ifestos/
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
«ΤΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός, μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός» https://piotita.gr/?p=41774
Φιλοπατρία, Δημοκρατία, Ελευθερία https://www.facebook.com/groups/philopatria/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Παναγιώτης Κονδύλης – https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό Ευρωπαϊκό Βασίλειο των πρώην αποικιοκρατών και της Ευρωπαϊκής “Ένωσης” https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Πίνακες διαλέξεων και σημειώσεις διαλέξεων – πίνακες συντομογραφικής απεικόνισης πτυχών του διεθνούς συστήματος https://wp.me/p3OqMa-1GG
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Αναλύσεις
Η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει βοήθεια από κανένα σύμμαχο
Η εμπλοκή ενός κράτους σε πόλεμο προκειμένου να βοηθήσει ένα σύμμαχο κράτος δεν είναι αυτονόητη, ειδικά εάν έχουν αλλάξει οι γεωπολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες δόθηκε η αρχική υπόσχεση. Για τον λόγο αυτόν τα κράτη πρέπει να είναι προσεκτικά στο τι περιμένουν από τους συμμάχους τους.

«Η προστασία από συμμαχίες είναι εξαιρετικά αβέβαιη και τα κράτη που θέλουν να επιβιώσουν σε ένα ρευστό και ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα πρέπει να μεριμνήσουν από μόνα τους για την ασφάλειά τους δημιουργώντας στρατιωτική ισχύ (αρχή της αυτοβοήθειας). Αν την ώρα της κρίσης βρεθούν μόνα τους, πρέπει να μπορούν να αντεπεξέλθουν»
Τα όρια των συμμαχιών
Γράφει ο Αθανάσιος Πλατιάς, Τα Νέα
Οι συμμαχίες είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στην εξωτερική πολιτική των κρατών. Το κλειδί στις συμμαχίες είναι η αξιοπιστία τους, δηλαδή πόσο αξιόπιστη είναι η υπόσχεση αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής όταν φθάσει η ώρα της αλήθειας. Η εμπλοκή ενός κράτους σε πόλεμο προκειμένου να βοηθήσει ένα σύμμαχο κράτος δεν είναι αυτονόητη, ειδικά εάν έχουν αλλάξει οι γεωπολιτικές συνθήκες υπό τις οποίες δόθηκε η αρχική υπόσχεση. Για τον λόγο αυτόν τα κράτη πρέπει να είναι προσεκτικά στο τι περιμένουν από τους συμμάχους τους.
Οι συμμαχίες έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο για όσο διάστημα υπάρχει σύμπλευση συμφερόντων. Ομως τα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι ευμετάβλητα. Για παράδειγμα, τα συμφέροντα των Ευρωπαίων και των ΗΠΑ συνέπλεαν για δεκαετίες όσο υπήρχε η σοβιετική απειλή. Αυτή την εποχή, όμως, είναι αμφίβολο εάν συμπίπτουν.
Το κέντρο βάρους του πλανήτη έχει μετατοπιστεί από την Ευρώπη στη Νοτιοανατολική Ασία και διαφαίνεται ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θέλει να απαγκιστρωθεί από την Ευρώπη και να επικεντρωθεί στην ανάσχεση της αναδυόμενης Κίνας. Αυτό αποτελεί πρόβλημα και για την Ελλάδα που τα τελευταία χρόνια είχε επενδύσει στην εμβάθυνση των αμυντικών δεσμών της με τις ΗΠΑ.
Αυτή η σχέση είχε συμβάλει στην ποιοτική ενίσχυση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ως εργαλείο αποτροπής της αναθεωρητικής Τουρκίας.Η Ελλάδα είχε επίσης επενδύσει στην εμβάθυνση των διμερών σχέσεων με τη Γαλλία. Η σχέση αυτή βασιζόταν σε γεωπολιτική σύμπλευση συμφερόντων, αφού ο ακτιβισμός της Τουρκίας στην Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο είχε ενοχλήσει τη Γαλλία.
Στο πλαίσιο αυτά η Ελλάδα είχε εκτρέψει μεγάλο μέρος αμυντικών προμηθειών στη Γαλλία (προμήθεια αεροσκαφών Ραφάλ και φρεγατών Belharra). Η στρατηγική αυτή σχέση οδήγησε μάλιστα στην υπογραφή μιας σημαντικής πολιτικής συμφωνίας αμυντικής συνδρομής. Ομως και αυτή η στρατηγική σχέση έχει πρόσφατα τεθεί σε αμφιβολία λόγω της πολιτικής ρευστότητας στη Γαλλία, αλλά και λόγω της απόφασης της κοινοπραξίας στην οποία συμμετέχει η Γαλλία να προμηθεύσει στην Τουρκία τους πανίσχυρους πυραύλους meteor. Οι πύραυλοι αυτοί εξουδετερώνουν σε μεγάλο βαθμό το ποιοτικό πλεονέκτημα που έδινε στην ελληνική πλευρά η προμήθεια των Rafale και Belharra.
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα ανέπτυξε επίσης ένα πλέγμα αμυντικών σχέσεων με χώρες της ευρύτερης περιφέρειας, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Συνδετικό δεσμό με τις χώρες αυτές αποτελούσε η γενικευμένη επιθετικότητα της Τουρκίας και οι εχθρικές επεμβάσεις της στα διάφορα ζητήματα που τις αφορούσαν ατομικώς.
Συνεπώς, οι σχέσεις που η Ελλάδα έχει συνάψει με τις χώρες αυτές στηρίζονται στη λογική της αντισυσπείρωσης. Η λογική αυτή είναι εκ των πραγμάτων συγκυριακή.Εχουν ήδη φανεί τα όρια αυτών των περιφερειακών συμμαχιών. Το Ισραήλ έχει ανοιχτά πολλαπλά μέτωπα και το τελευταίο πράγμα που θα επιθυμούσε είναι μια αντιπαράθεση με την Τουρκία. Η Αίγυπτος είναι αποδυναμωμένη και έχει στρέψει την προσοχή της στην εμπέδωση της εσωτερικής σταθερότητας, ενώ έχουν εξομαλυνθεί οι σχέσεις της Τουρκίας με τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η προστασία από συμμαχίες είναι εξαιρετικά αβέβαιη και τα κράτη που θέλουν να επιβιώσουν σε ένα ρευστό και ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα πρέπει να μεριμνήσουν από μόνα τους για την ασφάλειά τους δημιουργώντας στρατιωτική ισχύ (αρχή της αυτοβοήθειας). Αν την ώρα της κρίσης βρεθούν μόνα τους, πρέπει να μπορούν να αντεπεξέλθουν.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει βοήθεια από κανένα σύμμαχο, αλλά πρέπει να αναπτύξει τις δικές της αποτρεπτικές δυνατότητες αυξάνοντας κατά 50% τουλάχιστον τις αμυντικές της δαπάνες. Η αύξηση αυτή πρέπει να κατευθυνθεί αποκλειστικά στην εντατικοποίηση του εξοπλιστικού της προγράμματος. Η αποτροπή της Τουρκίας στοιχίζει ακριβά, αλλά το κόστος είναι πολύ μικρότερο από το κόστος του πολέμου ή από το κόστος της μετατροπής της χώρας σε δορυφόρο της Τουρκίας (φινλανδοποίηση).
Αναλύσεις
Ο Τσίπρας ή αγνοεί στοιχειώδη πράγματα απο την ιστορία ή εξετέλεσε διαταγές της Ουάσιγκτον
Υπενθυμίζω πως ο κ. Τσίπρας συμφώνησε με την ηγεσία της γειτονικής χώρας και αποδέχτηκε ότι υπάρχει Μακεδονικό έθνος που δεν είναι ελληνικό και μακεδονική γλώσσα η οποία δεν είναι μια απο τις αρχαιοελληνικές διαλέκτους.

Υπενθυμίζω πως ο κ. Τσίπρας συμφώνησε με την ηγεσία της γειτονικής χώρας και αποδέχτηκε ότι υπάρχει Μακεδονικό έθνος που δεν είναι ελληνικό και μακεδονική γλώσσα η οποία δεν είναι μια απο τις αρχαιοελληνικές διαλέκτους.
Οι Αθηναίοι ποτέ δεν αποδέχθηκαν την ελληνικότητα των μακεδόνων αλλά αυτό ήταν ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας που ένοιωθαν και συνεχίζουν να νοιώθουν. Αναφέρομαι στους αθηναίους με την ιδεολογία της Αθήνας του Δημοσθένη, που θεωρούσε οτι η ελληνική ιστορία σταμάτησε στη Μάχη της Χαιρώνειας. Ούτε και οι κοραϊστές θεωρούν τους Μακεδόνες Έλληνες. (Αυτοί δεν θεωρούν ελληνικό και το Βυζάντιο, ούτε στον πολιτισμό του).
-
Ενδιαφέροντα2 μήνες πριν
Αποκάλυψη του ηθοποιού Κωστή Σαββιδάκη! Κόπηκε ταινία στην Ελλάδα από φεστιβάλ επειδή προέβαλλε την Ορθοδοξία
-
Πολιτική6 ημέρες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Απόψεις2 εβδομάδες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον
-
Πολιτική3 εβδομάδες πριν
Αποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Διεθνή3 μήνες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Αναλύσεις2 εβδομάδες πριν
Ο Τραμπ δεν ξεχνά τί έκανε η Ελλάδα!
-
Αναλύσεις1 εβδομάδα πριν
Οδεύει προς αντικατάσταση ο Μητσοτάκης! Σπρώχνει την Ελλάδα περισσότερο προς την καταστροφή
-
Ιστορία - Πολιτισμός3 εβδομάδες πριν
Ένα ταξίδι γεύσεων από τη Μικρά Ασία στη Δράμα