Γράφει ο Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος

Όταν άρχισε η επανάσταση του 1821 εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι πιθανότητες να επικρατήσουμε ήταν ελάχιστες. Κι όμως, ακόμη και με εμφύλιο πόλεμο μεταξύ μας στο τέλος καταφέραμε να νικήσουμε. Αυτό ακριβώς το γεγονός, το ότι για τους Τούρκους είμαστε απρόβλεπτοι, τους κάνει να μας φοβούνται. Την 25^η Μαρτίου του 1987, άλλο ένα παράδειγμα, είχαμε την μεγάλη κρίση με την Τουρκία που παραλίγο να μας οδηγήσει σε πόλεμο. Ευτυχώς, βγήκε τότε ο στόλος μας στο Αιγαίο κι ο τουρκικός αποσύρθηκε. Ήταν εκείνη την περίοδο μια εποχή που ασκούσαμε δυναμική πολιτική για τα εθνικά μας θέματα, και όχι μόνο. Ήταν μια εποχή που ήσουν περήφανος να είσαι Έλληνας.

Ας φέρουμε στη μνήμη μας ένα παράδειγμα κι από την αντίπαλη πλευρά. Το 1974, μετά από το πραξικόπημα που έκανε η Αθήνα εναντίον του Μακαρίου, οι Τούρκοι αντί να χάσουν την ώρα τους με πολλές αναλύσεις έκαναν χωρίς καθυστέρηση απόβαση στην Κύπρο καταλαμβάνοντας ένα μεγάλο τμήμα της νήσου το οποίο εξακολουθούν να κατέχουν μέχρι και σήμερα. Εύκολα συμπεραίνει κανείς από τα παραπάνω ότι ο αιφνιδιασμός και τα γρήγορα αντανακλαστικά μιας χώρας μπορεί να την οδηγήσουν σε επιτυχίες, αρκεί να μπορεί να διακρίνει την ευνοϊκή συγκυρία.

Στην Τουρκία αυτήν τη στιγμή, λόγω της δίωξης του δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως, απειλείται χάος με την λαϊκή οργή να στρέφεται κατά του προέδρου Ερντογάν. Στην Ελλάδα, παρακολουθούμε την εκεί κατάσταση από τους τηλεοπτικούς σταθμούς ακούγοντας μοιραίοι κι αδιάφοροι αναλύσεις επί αναλύσεων ενώ η επικαιρότητα στη χώρα κυριαρχείται εξ’ ολοκλήρου από την τιμή του μπακαλιάρου. Η κυβέρνηση, επίσης αδιάφορη, παρακολουθεί όσα απαράδεκτα συμβαίνουν στην γείτονα, ανίκανη να διακρίνει οποιαδήποτε ευκαιρία. Το ίδιο αδιάφορα σφυρίζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση της οποίας είμαστε μέλος.

Εμείς διακρίνουμε ότι τώρα παρουσιάζεται στη χώρα μας η ευκαιρία για την επέκταση του θαλασσίου χώρου μας στα 12 μίλια. Κι αν στην παραπάνω πρότασή μας ορθωθεί η αντίρρηση ότι με την κίνησή μας αυτή θα δώσουμε μια ωραία διέξοδο στον Τούρκο πρόεδρο να στρέψει το εσωτερικό του πρόβλημα σ’ έναν εξωτερικό εχθρό, δεν έχουμε παρά, στην εσχάτη των περιπτώσεων, να απαντήσουμε με ένα σύγχρονο μολών λαβέ, καθώς τα τελευταία χρόνια παίρνουμε από την κυβέρνησή μας συστηματικά την διαβεβαίωση ότι η Ελλάδα είναι διπλωματικά και εξοπλιστικά σπουδαία δύναμη και δεν φοβάται κανέναν.

Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει πιο ωραίος τρόπος να τιμήσουμε τους ήρωες του 1821 από το να δράσουμε για το αυτονόητο. Τώρα που επικρατεί μεγάλη αναταραχή στην Τουρκία είναι η κατάλληλη στιγμή να ανακοινώσει την Τρίτη στις 25 του μηνός η ελληνική κυβέρνηση την επέκταση του θαλασσίου χώρου μας στα 12 ναυτικά μίλια. Έτσι απλά, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο, το οποίο εξάλλου κατά κόρον επικαλείται σε κάθε ευκαιρία η κυβέρνησή μας. Για να έρθει επιτέλους η στιγμή που να δείξει η Ελλάδα ότι υπάρχει και να δώσει σάρκα και οστά στον Ύμνο της Ελευθερίας.

«Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται γιατρέ εδώ πέρα, η άλλη μισή στην Πόλη βρίσκεται»: Τολμώ με δέος και ευλάβεια συνάμα, να παραφράσω τον μεγάλο Τούρκο ποιητή, Ναζίμ Χικμέτ, μετά την θλιβερή είδηση της προφυλάκισης του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, από το καθεστώς Ερντογάν.

Οχι, πώς δεν το περιμέναμε. Είχαμε πάντως μια κρυφή ελπίδα ότι οι πρωτόγνωρες εδώ και 12 χρόνια διαδηλώσεις – από εκείνες με αφορμή το πάρκο Γκεζί -θα ανάγκαζαν το καθεστώς να κάνει πίσω. Για τα μάτια του έξω κόσμου, ίσως.

Ο Ιμάμογλου αντιμετωπίζει κατηγορίες για «τρομοκρατία» και «διαφθορά» που μπορεί να τον οδηγήσουν για χρόνια στη φυλακή. Για όσα χρόνια δηλαδή, χρειάζεται ο πρόεδρος Ερντογάν για να μην τον έχει αντίπαλο σε εκλογικές αναμετρήσεις.

Γιατί δύο φορές που το καθεστώς αναμετρήθηκε με τον Ιμάμογλου στις τοπικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, ηττήθηκε κατά κράτος από τον δήμαρχο.

Ο δήμαρχος της Πόλης αρνείται όλες τις κατηγορίες. «Οι ανήθικες και αβάσιμες κατηγορίες εναντίον μου έχουν ως στόχο να υπονομεύσουν τη φήμη και την αξιοπιστία μου», είπε ο Ιμάμογλου, μετά την τετραήμερη ανάκρισή του.

«Πόντιος Πιλάτος»

Ποιος τον ακούει όμως. Μόνο που ο «έξω πολιτικός κόσμος», ως άλλος Πόντιος Πιλάτος, παρακολουθεί ατάραχος τον βιασμό κάθε έννοιας δημοκρατίας και δικαιοσύνης, που τελείται στην Τουρκία.

Ακούσατε για κάποια ισχυρή, έστω σοβαρή αντίδραση της Ε.Ε., πέρα από λόγια του αέρα; Αν ο «αυταρχικός» Πούτιν είναι πραγματικά τόσο μεγάλη απειλή όσο ισχυρίζονται τώρα οι Βρυξέλλες, τότε ο Ερντογάν είναι ακόμη περισσότερο.

Και σε αντίθεση με τη Ρωσία, η Ε.Ε. μπορεί πραγματικά -αν το επιθυμεί-να κάνει κάτι για τη δημοκρατία στην Τουρκία. Άλλωστε, ο Ερντογάν εξαρτάται οικονομικά από την Ε.Ε.. Δεν θέλει όμως η Ευρώπη να συγκρουστεί με τον Ερντογάν. Γιατί υποτίθεται πώς τον έχει ανάγκη, για να πολεμήσουν μαζί τον Πούτιν! Που είναι όμως «σύμμαχος» του Ερντογάν. Με τέτοιον ευρωπαϊκό αέρα στα πανιά του, ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα κάνει ούτε βήμα πίσω.

Θα επιχειρήσει να καταστείλει τις λαϊκές κινητοποιήσεις και να κλείσει τα ελάχιστα, αντίπαλα ΜΜΕ που έχουν απομείνει. Ήδη, η τουρκική ρυθμιστική αρχή μέσων ενημέρωσης RTÜK απείλησε με πρόστιμα και ανάκληση άδειας σε περίπτωση «αναληθούς αναφοράς, αλλά να δημοσιεύουν μόνο επίσημες πληροφορίες και δηλώσεις από τις αρμόδιες αρχές», όπως έγραψε ο επικεφαλής της αρχής, Εμπουμπεκίρ Σαχίν, στην πλατφόρμα X.

Ορισμένοι τηλεοπτικοί σταθμοί ήδη σταμάτησαν τη ζωντανή κάλυψη των διαδηλώσεων στη χώρα. Απαγορεύτηκαν μέχρι την Τετάρτη οι διαδηλώσεις και επιβλήθηκαν επίσης περιορισμοί πρόσβασης στην Κωνσταντινούπολη. Άτομα που θέλουν να λάβουν μέρος σε διαδηλώσεις, για παράδειγμα, δεν θα μπορούν να πάνε στην Πόλη. Το πώς θα έπρεπε να εφαρμοστεί ήταν αρχικά ασαφές.

Εκτός από διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις, απαγορεύεται επίσης η ανάρτηση αφισών, η διανομή φυλλαδίων, η συλλογή υπογραφών ή η πραγματοποίηση εκδηλώσεων μνήμης.
Για αυτό και « η μισή μας καρδιά στην Πόλη βρίσκεται σήμερα» .

Φάρος ελπίδας

Ο Ιμάμογλου είναι φάρος της ελπίδας, όχι μόνο για την αποκατάσταση του νόμου και της τάξης, αλλά και για την κοινωνική δικαιοσύνη. Πολλοί Τούρκοι έχουν βαρεθεί να βλέπουν κάποιους αυλικούς να πλουτίζουν, ενώ οι περισσότεροι να γίνονται όλο και πιο φτωχοί.

Δεν θέλουν λοιπόν να σβήσει αυτός ο φάρος. Με μια ελπίδα-όπως έγραφε ο Χικμέτ:

«Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει.

Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα.

Τις πιο όμορφες μέρες μας

δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα

Κι αυτό που θέλω να σου πω

το πιο όμορφο απ’ όλα, δεν στο ‘χω πει ακόμα».

Είτε η Ελλάδα, η Σερβία, η Ρουμανία είτε τα Σκόπια, οι Νοτιοανατολικοί Ευρωπαίοι δείχνουν τη δυσαρέσκειά τους για τις κυβερνητικές αποτυχίες. Από τις διαδηλώσεις δύσκολα προκύπτουν πολιτικές εναλλακτικές.

Η πρόσφατη τραγωδία στα Σκόπια, όπου 59 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε πυρκαγιά σε νυχτερινό κέντρο χωρίς άδεια, ανέδειξε την επικίνδυνη σχέση μεταξύ διαφθοράς και δημόσιας ασφάλειας.

Η έλλειψη κατάλληλων αδειών και μέτρων ασφαλείας στο κλαμπ Pulse στο Κοτσάνι, σε συνδυασμό με τις καταγγελίες για διαφθορά και δωροδοκία, οδήγησαν σε αυτήν την καταστροφή.

Παρόμοια, στη Σερβία, η κατάρρευση στεγάστρου σε σιδηροδρομικό σταθμό στο Νόβι Σαντ, που προκάλεσε τον θάνατο 15 ατόμων, αποτέλεσε αφορμή για μαζικές διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς. Οι πολίτες εξέφρασαν την οργή τους για την κυβερνητική αποτυχία να διασφαλίσει την ασφάλεια των δημόσιων έργων, με αποτέλεσμα η χώρα να βιώνει τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις των τελευταίων δεκαετιών.

Αυτά τα γεγονότα υπογραμμίζουν την ανάγκη για διαφάνεια, λογοδοσία και αποτελεσματική διακυβέρνηση στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η διαφθορά δεν είναι απλώς ένα ηθικό ζήτημα, αλλά μια απειλή για την ανθρώπινη ζωή, καθώς υπονομεύει την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών.​

Η διαφθορά δεν είναι απλώς μια διοικητική παθογένεια, είναι μια δύναμη που υπονομεύει τη δημόσια ασφάλεια, διαβρώνει τους θεσμούς και, συχνά, οδηγεί σε τραγικά γεγονότα. Από τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία μέχρι την Ελλάδα και τη Ρουμανία, πρόσφατα περιστατικά αποδεικνύουν ότι η διαφθορά δεν περιορίζεται σε οικονομικές ατασθαλίες, αλλά μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες για τη ζωή των πολιτών.

Η κατάρρευση στεγάστρου στη Σερβία: Έργα χωρίς ασφάλεια

Στο Νόβι Σαντ της Σερβίας, η κατάρρευση στεγάστρου σε σιδηροδρομικό σταθμό οδήγησε στον θάνατο 15 ανθρώπων και τραυμάτισε δεκάδες. Οι πρώτες έρευνες αποκάλυψαν ότι το έργο είχε κατασκευαστεί με χαμηλής ποιότητας υλικά, ενώ οι έλεγχοι ασφαλείας είχαν παραβλεφθεί λόγω πελατειακών σχέσεων μεταξύ εργολάβων και κρατικών αξιωματούχων. Το περιστατικό προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις, με τους πολίτες να ζητούν λογοδοσία από την κυβέρνηση και αυστηρότερους ελέγχους στα δημόσια έργα.

Πυρκαγιά στο Κοτσάνι: Μια νυχτερινή έξοδος που έγινε τραγωδία

Μετά την καταστροφική πυρκαγιά σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης στην πόλη Κότσανι στα Σκόπια, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 59 άτομα, χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους των Σκοπίων και άλλων πόλεων, εκφράζοντας την οργή τους και ζητώντας δικαιοσύνη.

Οι διαδηλωτές, πολλοί εκ των οποίων ήταν νέοι, κατηγόρησαν την εκτεταμένη διαφθορά και την αδιαφορία των αρχών για την τραγωδία. Κρατώντας πανό με συνθήματα όπως «Δεν πεθαίνουμε από ατυχήματα, πεθαίνουμε από διαφθορά» και «Όλα είναι νόμιμα εδώ αν έχεις διασυνδέσεις», εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την έλλειψη ελέγχων και την παραβίαση των κανόνων ασφαλείας.

Σύμφωνα με τις αναφορές, το νυχτερινό κέντρο λειτουργούσε χωρίς άδεια και δεν διέθετε τα απαραίτητα μέτρα πυρασφάλειας. Η πυρκαγιά ξέσπασε κατά τη διάρκεια συναυλίας, πιθανώς από τη χρήση πυροτεχνημάτων, με αποτέλεσμα οι παρευρισκόμενοι να παγιδευτούν, καθώς υπήρχε μόνο μία έξοδος διαφυγής.

Οι αρχές έχουν προχωρήσει σε συλλήψεις, μεταξύ των οποίων και του ιδιοκτήτη του κλαμπ, ενώ διεξάγονται έρευνες για την απόδοση ευθυνών. Ωστόσο, οι πολίτες απαιτούν βαθύτερες αλλαγές και την εξάλειψη της διαφθοράς που, όπως υποστηρίζουν, επιτρέπει τέτοιες τραγωδίες να συμβαίνουν. ​

Η κυβέρνηση, υπό την πίεση των διαδηλώσεων, δεσμεύτηκε για αυστηρότερους ελέγχους και την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας σε δημόσιους χώρους, ενώ εξέφρασε τα συλλυπητήριά της στις οικογένειες των θυμάτων.

Η τραγωδία αυτή ανέδειξε, για ακόμη μια φορά, τα σοβαρά προβλήματα διαφθοράς και αδιαφάνειας που μαστίζουν τη χώρα, με τους πολίτες να απαιτούν άμεσα και ουσιαστικά μέτρα για την προστασία της ζωής και της ασφάλειάς τους.

Ρουμανία: Συνταγματική ανατροπή στις εκλογές

Σε μια πρωτοφανή απόφαση, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας ακύρωσε τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της 24ης Νοεμβρίου, επικαλούμενο σοβαρές παραβιάσεις του εκλογικού νόμου. Ο υποψήφιος Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος είχε επικρατήσει στις εκλογές, βλέπει πλέον την υποψηφιότητά του να αμφισβητείται, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι η διαδικασία δεν διασφάλισε τη διαφάνεια και τη δίκαιη συμμετοχή των υποψηφίων.

Η κυβέρνηση όρισε νέες ημερομηνίες για τις εκλογές, με τον πρώτο γύρο να προγραμματίζεται για τις 4 Μαΐου 2025 και τον δεύτερο για τις 18 Μαΐου. Ωστόσο, η απόφαση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με τον Γκεοργκέσκου να προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), αμφισβητώντας τη νομιμότητα της ακύρωσης των εκλογών.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερευνά τη χρήση του TikTok στην προεκλογική εκστρατεία του Γκεοργκέσκου, εξετάζοντας πιθανές αθέμιτες πρακτικές και ενδεχόμενη ρωσική επιρροή στην εκλογική διαδικασία. Η υπόθεση έχει πυροδοτήσει πολιτική αβεβαιότητα, καθώς η Ρουμανία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη εκλογική κρίση που δοκιμάζει τη δημοκρατική της σταθερότητα.

Η τραγωδία των Τεμπών: Ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί

Η Ελλάδα θρήνησε 57 νεκρούς στην τραγωδία των Τεμπών, όταν δύο τρένα συγκρούστηκαν μετωπικά λόγω ανθρώπινου λάθους και ελλείψεων στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Το δυστύχημα ανέδειξε χρόνιες αδυναμίες στη διαχείριση των υποδομών, με καθυστερημένες αναβαθμίσεις συστημάτων ασφαλείας και έλλειψη επαρκούς προσωπικού. Αποκαλύφθηκε ότι κονδύλια που προορίζονταν για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων είτε καθυστέρησαν είτε κατέληξαν σε αμφιλεγόμενες συμβάσεις. Το δημόσιο αίσθημα οργής οδήγησε σε εκτεταμένες κινητοποιήσεις, με τους πολίτες να ζητούν διαφάνεια και ευθύνες από την κυβέρνηση.

Η διαφθορά ως κοινός παρονομαστής

Και στις τέσσερις περιπτώσεις, η διαφθορά λειτούργησε ως ο κρυφός δολοφόνος. Από τις παράνομες αναθέσεις έργων και τις αδιαφανείς συμφωνίες μέχρι την αμέλεια στους ελέγχους ασφαλείας, το φαινόμενο αποδεικνύεται καταστροφικό για τις κοινωνίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι πολίτες, κουρασμένοι από υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, απαιτούν πλέον πραγματικές αλλαγές και αυστηρότερη λογοδοσία.

Η αντιμετώπιση της διαφθοράς δεν είναι απλώς θέμα πολιτικής βούλησης, αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου. Οι κυβερνήσεις που αποτυγχάνουν να ελέγξουν τη διαφθορά, αφήνουν πίσω τους συντρίμμια και ανθρώπινες απώλειες. Το ερώτημα που παραμένει είναι: Πόσες ακόμα τραγωδίες θα χρειαστούν για να αλλάξει κάτι ουσιαστικά;