Ακολουθήστε μας

Οικονομία

Goldman Sachs: Ο Τραμπ, οι ευρωπαϊκοί δασμοί και η “οικονομία πολέμου”! Τα 3 γερά χαρτιά της Ελλάδας και η μεγάλη πρόκληση

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον πόσο θα «πονέσει» η Ευρώπη και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στις αγορές; Πώς θα αντιδράσουν κυβερνήσεις και ΕΚΤ; Και τι άμυνες μπορεί να έχει μια μικρή οικονομία όπως η Ελλάδα;

Δημοσιεύτηκε στις

Έχουμε εισέλθει σε μια εποχή καταιγιστικών εξελίξεων. Είναι η εποχή του Ντόναλντ Τραμπ, αφού τα πάντα κινούνται στη βάση των προθέσεων, σχεδίων και διαθέσεων του Αμερικάνου προέδρου.

Ενός προέδρου που εμφανίζεται αποφασισμένος να κάνει όλα όσα υποσχέθηκε προεκλογικά: από τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έως την επιβολή βαρύτατων δασμών σε εμπορικούς εταίρους που πιστεύει ότι «εξαπατούσαν» τις ΗΠΑ και θα πρέπει τώρα να πληρώσουν. Είναι δε πεπεισμένος για τα μακροπρόθεσμα οφέλη και δεν φαίνεται να κάμπτεται από την αιμορραγία στις αγορές και τις φωνές που προειδοποιούν για ύφεση της οικονομίας.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον πόσο θα «πονέσει» η Ευρώπη και ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στις αγορές; Πώς θα αντιδράσουν κυβερνήσεις και ΕΚΤ; Και τι άμυνες μπορεί να έχει μια μικρή οικονομία όπως η Ελλάδα;

Θέσαμε όλα αυτά τα ερωτήματα στον Filippo Taddei, Senior European Economist της Goldman Sachs. Ο κ. Taddei εκτιμά ότι μετά τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο το επόμενο χτύπημα του Τραμπ θα έρθει στη μορφή δασμών 25% στην αυτοκινητοβιομηχανία – και αυτό βεβαίως θα πλήξει πολύ περισσότερο τη γηραιά ήπειρο. Ο εμπορικός πόλεμος, όπως εκτιμά η Goldman Sachs, θα «φάει» τουλάχιστον 0,5% με 0,6% από τον ρυθμό ανάπτυξης της Ε.Ε., προσγειώνοντάς τον στο 0,8% φέτος, με την επίδραση να γίνεται αισθητή άμεσα.

Από την άλλη οι γεωπολιτικές εξελίξεις, με την «αφύπνιση» της Ευρώπης και τα σχέδια για αύξηση των αμυντικών δαπανών θα μπορούσαν από το 2026 και έπειτα να δώσουν κάποια ώθηση – αν και πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο έγκαιρα και πόσο αποφασιστικά θα εφαρμοστούν τα όσα εξαγγέλλονται.

Ο παράγοντας εκείνος, ωστόσο, που θα επηρεάσει περισσότερο από κάθε άλλον το ΑΕΠ δεν είναι άλλος, όπως εξηγεί ο κ. Taddei, από την ποσότητα του φυσικού αερίου, που θα εισρεύσει στην Ευρώπη μετά από μια κατάπαυση πυρός στην Ουκρανία.

Ο κ. Taddei αναλύει τα διάφορα σενάρια και επισημαίνει 3 πλεονεκτήματα που έχει η Ελλάδα μέσα σε αυτό το περιβάλλον των διαρκών ανατροπών, αλλά και ένα μεγάλο, επίμονο «κενό», που δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει.

Οι δασμοί

«Aυτό που υποθέτουμε πλέον ως βασικό μας σενάριο, στα στοιχεία και στις προβλέψεις μας, είναι ότι οι ΗΠΑ θα κινηθούν κατά της Ευρώπης αυξάνοντας τους δασμούς στην αυτοκινητοβιομηχανία στο 25% και στους λεγόμενους κρίσιμους εισαγωγικούς τομείς, που περιλαμβάνουν όλα τα βιομηχανικά, ενδιάμεσα και φαρμακευτικά προϊόντα, κατά 10%. Αναμένουμε, επίσης, ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα επιβάλει και αμοιβαίους δασμούς. Αυτό σημαίνει ότι όποτε η Ευρώπη επιβάλλει υψηλότερους δασμούς, οι ΗΠΑ θα κινούνται αναλόγως», αναφέρει ο κ. Taddei.

H Goldman υπολογίζει αρνητικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη της τάξεως του 0,5%-0,6%, με τον Ταντέι να σημειώνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του αντίκτυπου θα γίνει αισθητό ήδη από το τέλος του πρώτου τριμήνου και μέσα στο δεύτερο τρίμηνο.

«Ένας κρίσιμος παράγοντας στους δασμούς δεν είναι μόνο η εφαρμογή τους, αλλά και η αβεβαιότητα που δημιουργούν. Αυτή η αβεβαιότητα αλλάζει τις αποφάσεις των επιχειρήσεων για επενδύσεις, οδηγώντας σε μειώσεις δαπανών», εξηγεί και θυμίζει πως αυτό είδαμε και το 2018: Κάθε φορά που οι επενδύσεις μειώνονταν, ακολουθούσε πτώση στη βιομηχανική παραγωγή και, τελικά, χαμηλότερο ΑΕΠ. Για τις ΗΠΑ η Goldman αναμένει επίσης αρνητικό αντίκτυπο, αν και μικρότερο, της τάξεως του 0,2%-0,3%.

Οι αμυντικές δαπάνες

Πέρα από τον εμπορικό πολεμο, έχουμε βεβαίως και ένα ανοιχτό πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία, όπου ο Τραμπ, έχοντας μόλις αποσπάσει το «ναι» του Κιέβου, προσπαθεί να πείσει τώρα τον Πούτιν για μία κατάπαυση πυρός. Η απόφαση των ΗΠΑ να αφήσουν εντελώς εκτός διαπραγματεύσεων τους Ευρωπαίους και τα συνεχή «πυρά» που εξαπολύει ο Αμερικανός πρόεδρος προς όσους δεν πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί στο ΝΑΤΟ, αναγκάζει την Ευρώπη να αντιληφθεί πως θα πρέπει να κινηθεί προς περισσότερη στρατιωτική αυτονομία, να φροντίσει η ίδια για την ασφάλειά της. Ήδη είχαμε την πρωτοβουλία της Κομισιόν για ένα ταμείο 150 δισ. ευρώ και τη λεγόμενη ρήτρα διαφυγής, που θα επιτρέψει στα κράτη – μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες αισθητά. Οδεύουμε λοιπόν προς κάτι που προσομοιάζει με «οικονομία πολέμου»; Ο Filippo Taddei βλέπει την εξέλιξη θετικά.

«Η Ευρώπη έχει σημαντική πλεονάζουσα βιομηχανική ικανότητα, ειδικά στη Γερμανία και την Ιταλία, που μαζί αποτελούν το 60% της ευρωπαϊκής μεταποίησης. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών αρχικά δεν θα αφορά τόσο την αγορά εξοπλισμού, όσο την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό σημαίνει περισσότερες επενδύσεις, έρευνα και ανάπτυξη, γεγονός που μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ανάπτυξη. Δεν λέμε ότι είναι τέλειο, αλλά δεν είναι τόσο αρνητικό όσο κάποιοι το παρουσιάζουν», σημειώνει.

Τα επιτόκια της ΕΚΤ

Με βάση τα παραπάνω ο αμερικανικός επενδυτικός κολοσσός εκτιμά πως η ΕΚΤ θα συνεχίσει τις μειώσεις των επιτοκίων τον Απρίλιο και τον Ιούνιο. Ωστόσο δεν βλέπει τρίτη μείωση τον Ιούλιο, λόγω της αλλαγής στη δημοσιονομική πολιτική, ιδίως στη Γερμανία, όπου θα αυξηθούν οι δαπάνες για τις υποδομές και την άμυνα.

Κληθείς να σχολιάσει την εκτίμηση μερίδας αναλυτών ότι η ΕΚΤ θα αναγκαστεί την επόμενη χρονιά να επιστρέψει σε σφιχτή νομισματική πολιτική, απαντά: «Εκτιμούμε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 0,8% το 2025 και 1,3% το 2026. Συνεπώς, δεν βλέπουμε πίεση για αυξήσεις επιτοκίων μέσα στην επόμενη χρονιά», αναφέρει ο κ. Taddei.

Η αντίδραση των αγορων

Οι ραγδαίες, πολυμέτωπες εξελίξεις αφήνουν φυσικά τον αντίκτυπό τους και στις αγορές. Και εδώ βλέπουμε τις ευρωπαϊκές μετοχές να παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις των αμερικανικών και το ευρώ να ενισχύεται έναντι του δολαρίου.

Κέρδη για ευρωπαϊκές μετοχές

«Σε επίπεδο κλάδων, παρακολουθούμε ένα χαρτοφυλάκιο με τις ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες, το οποίο υπεραποδίδει σε σχέση με την υπόλοιπη αγορά. Αυτή τη στιγμή διαπραγματεύονται σε δείκτη P/E (τιμή προς κέρδη) που είναι πρωτοφανής. Το P/E για την αμυντική βιομηχανία έχει ανέλθει στο 30, την ώρα που κατά μέσο όρο η χρηματιστηριακή αγορά της Ευρωζώνης διαπραγματεύεται με P/E 13-14, αναφέρει, προσθέτοντας ότι «αυτό δείχνει ότι οι αγορές μετοχών έχουν ήδη κινηθεί βάσει της ιδέας ότι θα υπάρξουν αυξημένες αμυντικές δαπάνες. Πρόκειται για μια τομεακή επένδυση αλλά και για μια ευρύτερη μακροοικονομική τάση».

Παράλληλα, υπάρχει και η ευρύτερη προσδοκία ότι η Ευρώπη θα προχωρήσει σε πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, κάτι που στηρίζει την ανάπτυξη. Αυτό εξηγεί, εν μέρει, την υπεραπόδοση της ευρωπαϊκής αγοράς έναντι της αμερικανικής από την αρχή του έτους.

Πίεση για τα ομόλογα

Ωστόσο, δεν υπάρχουν «δωρεάν γεύματα», τονίζει ο κ. Taddei. «Η άνοδος των ευρωπαϊκών μετοχών συνοδεύεται από κινήσεις στις αγορές ομολόγων. Έχουμε δει τις αγορές να προεξοφλούν την επιπλέον δημοσιονομική στήριξη και την ανάγκη αυξημένων εκδόσεων χρέους στο μέλλον. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη πίεση χρηματοδότησης, η οποία έχει ήδη οδηγήσει σε άνοδο τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων, ιδιαίτερα των 10ετών και άνω.Πιστεύουμε ότι αυτή είναι μόνο η αρχή. Αυτό είναι σημαντικό για χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, των οποίων οι αποδόσεις είναι υψηλότερες από εκείνες των γερμανικών Bund», εξηγεί.

Η Goldman Sachs υπολογίζει ότι η απόδοση του 10ετούς γερμανικού Bund θα φτάσει το 3% μέχρι το τέλος του έτους και θα αυξηθεί περαιτέρω στο 3,25% έως το τέλος του 2026.

«Αυτό σημαίνει ότι, παρά την άνοδο των μετοχών, οι υψηλότερες αποδόσεις θα οδηγήσουν σε αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες. Και αυτό είναι κάτι που η ΕΚΤ θα λάβει σοβαρά υπόψη της, καθώς οι αυξανόμενες αποδόσεις δημιουργούν ήδη συνθήκες νομισματικής σύσφιξης, χωρίς να χρειάζεται να αυξήσει τα επιτόκια», εξηγεί.

Ευρώ /δολάριο

Η Goldman Sachs πριν από τις ανακοινώσεις Μερτς και φον ντερ Λάιεν για την άμυνα «έβλεπε» το ευρώ να υποχωρήσει ακόμη και κάτω από την απόλυτη ισοτιμία έναντι του δολαρίου μέσα στους επόμενους τρεις μήνες. Τώρα, αντίθετα, περιμένει ότι το ευρώ θα παραμείνει πάνω από το parity για τους επόμενους 12 μήνες.  Και για εμάς τους Ευρωπαίους, που είμαστε εισαγωγείς ενέργειας, ένα ισχυρότερο ευρώ σημαίνει φθηνότερες τιμές ενέργειας, όπως εξηγεί ο κ. Taddei.

Οι ενεργειακές τιμές σε πτώση

Πόσο μπορούμε να δούμε τις τιμές της ενέργειας να υποχωρούν; Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα έχει εξετάσει δύο σενάρια. Στο πρώτο, η ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας επανεκκινεί, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2023-2024.

Στο δεύτερο, πιο αισιόδοξο σενάριο, η ροή επιστρέφει στα επίπεδα του 2018-2019, δηλαδή στα προ εισβολής επίπεδα. «Το πόσο φυσικό αέριο θα εισρεύσει στην Ευρώπη μετά από μια εκεχειρία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη», υπογραμμίζει ο Filippo Taddei. Στο πρώτο σενάριο «βλέπει» τα συμβόλαια του φυσικού αερίου στο TTF να υποχωρούν στα 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ στο δεύτερο θα μπορούσε να υποχωρήσει στα 25 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Η θέση της Ελλάδας

«Έχει άμυνες μία μικρή οικονομία, όπως η Ελλάδα, σε ένα περιβάλλον πολλαπλών προκλήσεων;». Αυτή είναι η τελευταία ερώτηση που θέσαμε στον κ. Taddei. «Σε αντίθεση με το παρελθόν, η Ελλάδα αυτή τη φορά είναι καλύτερα προετοιμασμένη», σημειώνει και εξηγεί πως η χώρα μας έχει τρία πλεονεκτήματα.

  • Οι αμυντικές δαπάνες της ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι ήδη πάνω από τον στόχο του ΝΑΤΟ και επομένως δεν απαιτείται ιδιαίτερη προσαρμογή σε αυτό το μέτωπο.
  • Η Ελλάδα είναι ο μεγαλύτερος ωφελούμενος από το Ταμείο Ανάκαμψης ως ποσοστό του ΑΕΠ. Και τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης θα της προσφέρουν ισχυρό στήριγμα και το 2026.
  • Έχει πολιτική σταθερότητα και ξεκάθαρη δημοσιονομική προοπτική – κάτι που λείπει από αρκετές μεγάλες οικονομίες της γηραιάς ηπείρου.

Παρά τις βελτιώσεις, το ΑΕΠ της Ελλάδας παραμένει 15-20% κάτω από το επίπεδο του 2008.

«Η χώρα έχει σταθερή πορεία και, δεδομένων των συνθηκών, βρίσκεται σε καλή θέση για το μέλλον», λέει ο κ. Taddei. «Η Ελλάδα, ειδικά μέσα σε αυτό το τοπίο, είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία χωρίς πραγματικά να επωμιστεί το κόστος. Και αυτό είναι αρκετά μοναδικό, αν το σκεφτείτε. Αν δείτε, για παράδειγμα, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, όλες αυτές οι χώρες πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα, να κάνουν πολλές προσαρμογές, να παλέψουν με τη δημοσιονομική τους κατάσταση για να αναπτύξουν τους πόρους τους, να διευκολύνουν τη βιομηχανική αναδιάρθρωση, να δημιουργήσουν ανάπτυξη μέσα από αυτά», εξηγεί.

Αυτό δεν σημαίνει πως όλα είναι τέλεια. Παρά την υψηλή ανάπτυξη των τελευταίων ετών, το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας παραμένει 15-20% κάτω από το επίπεδο του 2008, θυμίζει. Τι είναι λοιπόν σημαντικό να κάνει στο εξής;

«Τα δεδομένα δείχνουν μια πολύ ισχυρή αγορά εργασίας, και επίσης δείχνουν ότι η παραγωγικότητα, η οποία μειωνόταν στην Ελλάδα τα χρόνια πριν από την πανδημία, και φυσικά στη διάρκεια της πανδημίας, όπως παντού αλλού, ανέκαμψε πολύ δυναμικά μετά την πανδημία. Και αυτό συνέβη λόγω των κεφαλαιουχικών δαπανών—οι επενδύσεις ανέκαμψαν. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να γίνουν οι άνθρωποι πιο παραγωγικοί, χρειάζεται να τους εξοπλίσουμε με περισσότερο κεφάλαιο, να κάνουμε την οικονομία πιο ισχυρή», αναφέρει και εξηγεί ποια είναι η αχίλλειος πτέρνα της χώρας μας.

«Η μόνη μου ανησυχία όταν κοιτάζω την Ευρώπη, αλλά ειδικότερα την Ελλάδα –  είναι ότι η κεφαλαιουχική δαπάνη και η συσσώρευση κεφαλαίου πρέπει να συνεχιστούν. Η Ελλάδα είναι μια οικονομία με έλλειμμα κεφαλαίου. Αν κοιτάξετε τον δείκτη επενδύσεων στην Ελλάδα, έχει βελτιωθεί, αλλά ακόμα υπολείπεται. Είναι κοντά στο 15% του ΑΕΠ, ενώ στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, το ποσοστό αυτό είναι 20%. Άρα, η Ελλάδα εξακολουθεί να υποεπενδύει σε σχέση με τους ομοίους της. Αν η Ελλάδα θέλει να κλείσει το επενδυτικό κενό, πρέπει πραγματικά να συνεχίσει να “χτίζει”. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, μόλις τελειώσει το Ταμείο Ανάκαμψης, η συσσώρευση κεφαλαίου και οι επενδύσεις να συνεχιστούν». τονίζει.

Είναι ο άγνωστος Χ, αλλά φυσικό πρόσωπο που βοηθάει στην παραγωγή ειδήσεων στο Geopolitico.gr, αλλά και τη δημιουργία βίντεο στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως ανθρώπινο αλγόριθμο λόγω του όγκου των δεδομένων και πληροφοριών που αφομοιώνει καθημερινώς. Είναι καταδρομέας με ειδικότητα Χειριστή Ασυρμάτων Μέσων.

Οικονομία

Bloomberg: Η ΕΕ ενεργοποιεί αντίμετρο κατά του εξαναγκασμού του Τραμπ

Η Γαλλία έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά το πιο ισχυρό αντίμετρο που διαθέτει σε περίπτωση που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιβάλει δασμούς, οι οποίοι θα εξαναγκάσουν την ΕΕ σε αλλαγές πολιτικής.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μπορεί Μακρόν και Τραμπ να δηλώνουν φίλοι, αλλά είναι σαφές πως βρίσκεται σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης σε όλα τα μεγάλα ζητήματα, από τον πόλεμο στην Ουκρανία έως την εμπορική πολιτική.

Έτσι σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg η Γαλλία έχει ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά το πιο ισχυρό αντίμετρο που διαθέτει σε περίπτωση που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιβάλει δασμούς, οι οποίοι θα εξαναγκάσουν την ΕΕ σε αλλαγές πολιτικής.

Η Γαλλία έχει προσχωρήσει σε μια μικρή ομάδα κρατών – μελών, που πιστεύουν ότι το λεγόμενο «αντι-εξαναγκαστικό μέσο» ή «εργαλείο κατά του εξαναγκασμού» — ένα εργαλείο σχεδιασμένο για να ανταποδίδει σε χώρες που χρησιμοποιούν εμπορικά και οικονομικά μέτρα καταναγκαστικά — θα πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι.

Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να επιβάλουν εκτεταμένους δασμούς στους παγκόσμιους εμπορικούς εταίρους ήδη από τις 2 Απριλίου. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι δασμοί αυτοί θα διορθώσουν μη δασμολογικά εμπόδια που θεωρεί άδικα, όπως οι εσωτερικοί κανονισμοί και ο τρόπος που οι χώρες εισπράττουν φόρους, συμπεριλαμβανομένου του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) της ΕΕ. Η ΕΕ υποστηρίζει ότι ο ΦΠΑ της είναι ένας δίκαιος, μη-διακριτικός φόρος που εφαρμόζεται εξίσου σε εγχώρια και εισαγόμενα αγαθά.

Τι θα σήμαινε η ενεργοποίησή του

Το εργαλείο κατά του εξαναγκασμού θα επέτρεπε τελικά στην ΕΕ να εφαρμόσει ένα ευρύ φάσμα αντιποίνων, συμπεριλαμβανομένων:

  • περιορισμών στο εμπόριο και τις υπηρεσίες
  • περιορισμών σε ορισμένα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
  • εμποδίων σε άμεσες ξένες επενδύσεις και
  • απαγόρευση πρόσβασης σε δημόσιες συμβάσεις.

Ο Τραμπ κλιμάκωσε τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο αυτόν τον μήνα, επιβάλλοντας δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, γεγονός που οδήγησε την ΕΕ να ανακοινώσει τα δικά της αντίποινα ύψους έως 26 δισεκατομμυρίων ευρώ (28,1 δισεκατομμύρια δολάρια) σε πολιτικά ευαίσθητα αμερικανικά προϊόντα.

Οι επερχόμενοι αμοιβαίοι δασμοί, οι οποίοι θα προσαρμόζονται σε κάθε εμπορικό εταίρο ώστε να αντισταθμίζουν οποιοδήποτε αντιληπτό μειονέκτημα για τις αμερικανικές εταιρείες, θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τους δασμούς στα μέταλλα.

Προς το παρόν η ΕΕ…περιμένει

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν εξετάζει προς το παρόν το αντι-εξαναγκαστικό μέσο, δήλωσε στο Bloomberg αξιωματούχος υπό καθεστώς ανωνυμίας. Μία άλλη πηγή ανέφερε ότι οποιαδήποτε συζήτηση για τη χρήση του εργαλείου είναι ακόμη μακρινή, καθώς η ΕΕ πρέπει πρώτα να δει τι δασμούς θα ανακοινώσουν οι ΗΠΑ στις 2 Απριλίου. Πρόσθεσε πάντως ότι το εργαλείο κατά του εξαναγκασμού είναι εφαρμόσιμο.

Ο επικεφαλής εμπορίου της ΕΕ, Μαρός Σέφτσοβιτς, δήλωσε την Τετάρτη ότι δεν έχει λεπτομέρειες για τους νέους δασμούς των ΗΠΑ και ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της και να διατηρήσει μια ευέλικτη προσέγγιση.

Εξαιτίας αυτού, η ΕΕ δεν αναμένεται να ανακοινώσει άμεσα την αντίδρασή της στα μέτρα του Τραμπ τόσο γρήγορα όσο το έκανε με τη διαμάχη για τα μέταλλα, ανέφεραν πηγές.

Ο Σέφτσοβιτς ανακοίνωσε επίσης ότι η απάντηση της ΕΕ στους δασμούς στα μέταλλα θα καθυστερήσει έως τα μέσα Απριλίου, μια κίνηση που θα δώσει περισσότερο χρόνο για διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο προσωπάρχης της δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να επικοινωνήσουν απευθείας με τον Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επανειλημμένα επιτεθεί στην ΕΕ, λέγοντας ότι δημιουργήθηκε για να «εκμεταλλεύεται» τις ΗΠΑ.

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Δανεισμός χωρίς φρένο για την άμυνα της ΕΕ

Η ανάγκη για την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης, ως βασική αρχή, γίνεται αποδεκτή, όχι μόνο από όλες τις κυβερνήσεις αλλά και από τους λαούς των επί μέρους χωρών.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Γράφει ο Χαράλαμπος Γκότσης, Ναυτεμπορική

Η ανάγκη για την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης, ως βασική αρχή, γίνεται αποδεκτή, όχι μόνο από όλες τις κυβερνήσεις αλλά και από τους λαούς των επί μέρους χωρών.

Και αυτό είναι σημαντικό, αφενός μεν γιατί πρόκειται για τη δική τους ασφάλεια, αλλά επειδή τελικά είναι αυτοί  που θα κληθούν να πληρώσουν αργά ή γρήγορα το μάρμαρο.Έτσι με  την απόφαση “REArm Europe” του ανώτατου θεσμικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης, διατρανώθηκε επιχειρησιακά η ανάγκη συγκρότησης αξιόμαχου στρατού έναντι εξωτερικών απειλών, σε έναν κόσμο που αλλάζει το γεωπολιτικό του  status quo με τους κινδύνους που συνεπάγεται.

Αυτή τη φορά η Ευρώπη φαίνεται ότι, υπό την ασφυκτική πίεση των ΗΠΑ, αποφάσισε να δράσει γρήγορα, δυναμικά και στοχευμένα. Η ενίσχυση της άμυνας με δαπάνες 800 δις τα επόμενα τέσσερα χρόνια, δεν θα συμβάλλει μόνο αποφασιστικά στην ασφάλεια της Ένωσης, αλλά θα αποτελέσει και μια πρώτης τάξεως τονωτική ένεση στις οικονομίες της Ευρώπης, απομακρύνοντάς τες ταυτόχρονα και από τη ζώνη κινδύνου του στασιμοπληθωρισμού.

Με βάση το σχέδιο που αποφασίστηκε, τα 150 δισ. Ευρώ θα προέλθουν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα διατεθούν στις χώρες με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων μέσω ενός νέου εργαλείου, που θα δημιουργηθεί άμεσα. Το μεγαλύτερο κομμάτι όμως των 650 δισ.,  θα προέλθει από δανεισμό των χωρών απευθείας από τις αγορές. Στόχος είναι η επιβάρυνση για το απαιτούμενο ποσό να μην ξεπεράσει το 1,5% του ΑΕΠ, ως μέσο όρο του συνόλου των χωρών.  Για τη διευκόλυνσή τους μάλιστα ελήφθη απόφαση να μην προσμετρώνται τα ποσά αυτά στο δημοσιονομικό τους έλλειμμα,  εφαρμόζοντας για άλλη μια φορά τη ρήτρα διαφυγής από τις υποχρεώσεις που υπαγορεύονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Αμυντική θωράκιση με δανεισμό αλλά με τι όρους

Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας μέσω δανεισμού είναι μια ενδεδειγμένη και αποτελεσματική επιλογή, αν πράγματι επιθυμούμε την απεξάρτηση της Ευρώπης από την αμερικανική προστασία-κηδεμονία. Μελέτες δείχνουν άλλωστε, ότι οι εξοπλισμοί είτε πρόκειται για μαζικές προμήθειες είτε για τη διεξαγωγή πολέμου, χρηματοδοτούνται πάντα με δάνεια. Λόγω κυρίως των πολύ σημαντικών κεφαλαίων που απαιτούνται, αποκλείονται οι άλλοι δύο δυνητικοί τρόποι χρηματοδότησης, δηλαδή η μείωση των κοινωνικών δαπανών ή και η αύξηση των φόρων. (Ινστιτούτο Κιέλου, “How to Finance Europe’s Military Buildup”, Febr. 2025).

Το ερώτημα που τίθεται είναι, όχι αν πρέπει να υπάρξει δανεισμός, αλλά αν στην προκείμενη περίπτωση, ο τρόπος δανεισμού που προέκρινε το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ο πλέον πρόσφορος για την αντιμετώπιση ενός κοινού κινδύνου. Και εδώ οι απόψεις διίστανται, ενώ ο δημόσιος διάλογος συνεχίζεται σε ακαδημαϊκό, όσο και πολιτικό επίπεδο. Άλλωστε, οι οριστικές αποφάσεις για το περιεχόμενο του εξοπλιστικού προγράμματος θα ληφθούν στα μέσα Ιουνίου τρέχοντος έτους.

Οι ενστάσεις που διατυπώνονται για την επιλογή της λύσης «ρήτρα διαφυγής» είναι δικαιολογημένες, αφού αυτή μπορεί μεν να διευκολύνει σε κάποιο βαθμό τις υπερχρεωμένες χώρες, δεν τις απαλλάσσει όμως από την προσμέτρηση των αμυντικών δαπανών στο συνολικό δημόσιο χρέος και κυρίως δεν τις προφυλάσσει από την πληρωμή υψηλότερων τόκων στην αγορά για τα ποσά που θα αντλήσουν, λόγω χειρότερης πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Είναι αλήθεια, ότι σε ότι αφορά τη στρατηγική ενίσχυσης της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης, όλες οι χώρες είναι απολύτως σύμφωνες. Εκεί που υπάρχουν σημαντικές διαφορές είναι στον τρόπο χρηματοδότησης, αλλά και στις επιμέρους επιλογές για την προμήθεια των αναγκαίων εξοπλιστικών στοιχείων.

Για τις χώρες του Νότου, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία αλλά και Ελλάδα, ο προσφορότερος τρόπος χρηματοδότησης ενός τέτοιου γιγαντιαίου προγράμματος θα ήταν η υιοθέτηση κοινού δανεισμού από την ΕΕ στο πρότυπο του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιδέα  της έκδοσης “European Defense Bonds”, ένα είδος εξοπλιστικών ευρωομολόγων, βρίσκεται στο τραπέζι, πολύ πριν αναλάβει η νέα Διοίκηση στις ΗΠΑ, η οποία έφερε μια τεράστια μεταβολή στα θέματα ασφαλείας της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει ήδη μια εξέχουσα θέση με τη συμμετοχή της στις κεφαλαιαγορές, όπου έχει τη δυνατότητα με κοινό δανεισμό να εξασφαλίσει καλύτερους όρους από τις μεμονωμένες χώρες.

Σε αυτήν  την περίπτωση, οι οικονομίες κλίμακας είναι  πολύ σημαντικές, ενώ η αξιοποίηση των πόρων προς όφελος των ευρωπαϊκών οικονομιών γίνεται ευκολότερη. Ας σημειωθεί όμως, ότι για τις κοινές προμήθειες υπάρχει απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξησή τους στο 35%, ενώ μέχρι σήμερα προσεγγίζει μετά βίας το 8%. Αυτό σημαίνει, ότι μια θετική απόφαση, που θα μπορούσε να έχει μετριάσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, έχει σχεδόν παντελώς αγνοηθεί.

Ρόλος κλειδί για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία

Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται δεν απαιτούν μόνο τη διάθεση κεφαλαίων, αλλά και την αναδιάταξη και ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Μέχρι τώρα η παραγωγική βάση της αμυντικής βιομηχανίας είναι κατακερματισμένη σε λίγες μεγάλες, διεθνώς ανταγωνιστικές μονάδες και σε ένα πλήθος από μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες ασχολούνται κυρίως με την εξυπηρέτηση των εθνικών αναγκών του στρατού της χώρας τους.

Για την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων είναι ανάγκη αρχικά να παραμεριστούν οι διαφορές μεταξύ Γαλλίας, η οποία υποστηρίζει έντονα τη χρήση των πόρων σχεδόν αποκλειστικά για προμήθειες από ευρωπαϊκές εταιρείες, και της Γερμανίας, η οποία βλέπει την πρόταση με σκεπτικισμό, όχι μόνο επειδή πολλά συστήματα προσφέρονται με χαμηλότερο κόστος από τη διεθνή αγορά (κυρίως τις ΗΠΑ), αλλά ακόμη και γιατί ένα σημαντικό μέρος του αναγκαίου εξοπλισμού δεν παράγεται στην Ευρώπη, η δε διαδικασία ανάπτυξής τους απαιτεί δεκαετίες.

Συνεπώς και εδώ θα πρέπει  να αναζητηθεί μια συμβιβαστική μέση λύση. Το επόμενο βήμα είναι χωρίς αμφιβολία η εμβάθυνση της συνεργασίας και της αξιοποίησης των συνεργειών μεταξύ των ευρωπαϊκών εταιρειών παραγωγής αμυντικών συστημάτων. Από την αποτελεσματική συνεργασία των χωρών, αλλά και των επιμέρους εταιρειών, θα εξαρτηθεί και το όλο εγχείρημα της αποκατάστασης όχι μόνο του αισθήματος ασφάλειας στην Ευρώπη, αλλά και η αποτρεπτική τους δυνατότητα.

Μια ευκαιρία για την Ελλάδα

Η Ελλάδα στον αμυντικό τομέα, για δικούς της λόγους, βρίσκεται μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες συμμετοχές. Υπολογίζεται, ότι η σχετική δαπάνη για το 2024 θα ανέλθει στο 3,01%  του ΑΕΠ. Συνεπώς από τις αποφάσεις δεν προκύπτει οποιαδήποτε πίεση, λόγω των γεωπολιτικών προβλημάτων στην Ευρώπη, να αλλάξει τον αμυντικό της σχεδιασμό και τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό.

Σε πρώτη ανάγνωση, ο επανεξοπλισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργεί θετικές προσδοκίες και για τα ελληνικά ιδιαίτερα προβλήματα ασφάλειας. Η εξέλιξη δε προς μια ενιαία αμυντική πολιτική διαφύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων, μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στις επιδιώξεις-επιβουλές επίδοξων αμφισβητιών της εθνικής μας  εδαφικής κυριαρχίας.

Στον οικονομικό τομέα, είναι βέβαιο ότι δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες και για τη χώρα μας, με τη συμμετοχή μας στην αξιοποίηση των κεφαλαίων που θα εισρεύσουν στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία τα επόμενα χρόνια. Έτσι, παρουσιάζεται μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναβαθμίσουμε τις παραμελημένες εθνικές μας βιομηχανίες αεροναυπηγικής, όπλων, οχημάτων και πυρομαχικών και να τις εντάξουμε σε έναν μακρόχρονο σχεδιασμό με τις ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο χώρο με επιτυχία εδώ και  δεκαετίες. Πρωταρχικής σημασίας είναι η βελτίωση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των νέων συστημάτων.

Είναι ανάγκη, στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδιασμού για την άμυνα, να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα και ανάπτυξη, μέσα από την οποία θα αναδειχθούν ικανά στελέχη για την επανεκκίνηση της αμυντικής μας βιομηχανίας καθώς και σχετικών Start ups ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων και συστημάτων. Οι αναγκαίες επενδύσεις σε πρώτη φάση μπορούν να χρηματοδοτηθούν, από τα κεφάλαια που θα εξοικονομήσουμε από τη ρήτρα διαφυγής, περί το 1 δις για το 2025. Στη συνέχεια η ενσωμάτωση και συνέργεια με άλλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες του κλάδου θα έχουν σημαντική συμβολή τόσο στη βελτίωση της παραγωγικότητας όσο και στην οικονομική  ανάπτυξη της χώρας.

*Καθηγητής Οικονομικών, τ. Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς

Συνέχεια ανάγνωσης

Οικονομία

Την αναβίωση του East Med φέρνουν οι Ισραηλινοί

Oι σχεδιασμοί για την ανασύσταση του έργου με τις νέες συγκυρίες και το έντονο ενδιαφέρον των Ισραηλινών

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

 

Έντονη κινητικότητα καταγράφεται το τελευταίο διάστημα και σε πολιτικό επίπεδο για την επαναφορά του αγωγού East Med, αφού οι εταιρίες που εμπλέκονται σε αυτό ποτέ δεν έπαψαν να εργάζονται για την προώθησή του. Ο αγωγός που σχεδιάστηκε για να διοχετεύει στην Ευρώπη το φυσικό αέριο που παράγεται στο Ισραήλ, ως ένα έργο, που θα άλλαζε την ενεργειακή αγορά της περιοχής και προχωρούσε με την στήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, οδηγήθηκε ουσιαστικά σε ακύρωση, όταν το 2022 οι ΗΠΑ με απόφαση του τότε προέδρου Μπάιντεν το εγκατέλειψαν, με το επιχείρημα, ότι δεν εξυπηρετεί τους στόχους της ενεργειακής μετάβασης.

 

Πίσω από αυτή την απόφαση κρυβόταν ουσιαστικά η ανησυχία της κυβέρνησης Μπάιντεν για πιθανή κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας των βλέψεων της Τουρκίας και ενός πιθανού επεισοδίου μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας με το Τέλ Αβίβ να βρίσκεται στη μέση διπλωματικά.

 

 

Η δραματική επιδείνωση των σχέσεων Ισραήλ- Τουρκίας με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα και η αλλαγή των ισορροπιών στη Συρία με την ενίσχυση της τουρκικής επιρροής στη Δαμασκό, έχει θορυβήσει την πλευρά του Ισραήλ . Η ανατροπή της ενεργειακής πολιτικής Μπάιντεν από τον πρόεδρο Τραμπ και η σταδιακή υποχώρηση της ΕΕ από τους πράσινους στόχους που έθεσε τα προηγούμενα χρόνια δημιουργούν ένα νέο έδαφος για τις ενεργειακές διασυνδέσεις. Μια ευκαιρία για το Ισραήλ να χτίσει ενεργειακές γέφυρες με την Ευρώπη μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας, που θα ανακόψουν την περιφερειακή ισχύ της Τουρκίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Και ο αγωγός East Med, προσφέρεται για να στηρίξει αυτή τη στρατηγική του Τέλ Αβίβ, προσβλέποντας στην ισχυρή συμμαχία με τις ΗΠΑ και τον πρόεδρο Τράμπ, που στην πρώτη του θητεία ήταν θερμός υποστηρικτής του έργου.

 

 

Πρωτοβουλία του Ισραήλ

 

Παράγοντες με γνώση των εξελίξεων, επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες περί αναβίωσης του αγωγού με πρωτοβουλία του Ισραήλ, κόντρα στα σχέδια μεταφοράς μέσω της Τουρκίας αερίου από το Κατάρ. Το ζήτημα της αναβίωσης του East Med φαίνεται να αποτελεί μέρος της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας- Ισραήλ που υπέγραψαν τον περασμένο Δεκέμβριο οι υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας των δύο χωρών, κκ Θόδωρος Σκυλακάκης και Ελι Κοέν.

 

Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας πραγματοποιήθηκε χθες στην Αθήνα η συνάντηση του νέου υπουργού Περιβάλλοντος κ. Σταύρου Παπασταύρου με τον υπουργό Περιφερειακής Συνεργασίας του Ισραήλ κ. David Amsalem. Τον ισραηλινό υπουργό συνόδευαν στην Αθήνα και παραβρέθηκαν στην υπουργική συνάντηση οι διοικήσεις των ισχυρότερων ενεργειακών εταιριών της χώρας του. Η παρουσία στην συνάντηση του κρατικού ομίλου παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, Israel Electric Corporation (IEC), της κρατικής εταιρίας Israel Natural Gas Lines Ltd. (INGL) που ιδρύθηκε το 2003 με σκοπό την κατασκευή και τη λειτουργία της εθνικής υποδομής μεταφοράς φυσικού αερίου και της κρατικής εταιρίας Europe Asia Pipeline Company (EAPC) που αποτελεί σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα εφοδιασμού πετρελαίου και ενεργειακών προϊόντων για την ισραηλινή οικονομία ενίσχυσαν τα σενάρια για την αναβίωση του αγωγού.

 

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας συμμετέχει μέσω της ΔΕΠΑ Διεθνών Εργων μαζί με την Edison στη εταιρία «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» που έχει αναλάβει την προώθηση και υλοποίηση του East Med.

 

 

Πρώτα Κύπρος – Ισραήλ

 

Στην παρούσα φάση αυτό, που οι εμπλεκόμενες πλευρές φέρονται να εξετάζουν, είναι η υλοποίηση του τμήματος Ισραήλ- Κύπρος που δεν αντιμετωπίζει γεωπολιτικού τύπου δυσκολίες και σε δεύτερο χρόνο η ανάπτυξη του τμήματος Κύπρος- Ελλάδα. Εναλλακτικά εξετάζεται και το σενάριο της μεταφοράς αερίου από την Κύπρο στην Ελλάδα όχι μέσω αγωγού αλλά με πλοία LNG και την αξιοποίηση των ελληνικών τερματικών σταθμών LNG.

 

Πληροφορίες μάλιστα φέρουν την ιταλική Edison να βρίσκεται σε συζητήσεις με τον Διαχειριστή συστήματος φυσικού αερίου του Ισραήλ, την Israel Natural Gas για την ανάπτυξη της διασύνδεσης Ισραήλ- Κύπρου. Ρόλο στον νέο αυτό σχεδιασμό φαίνεται να αναλαμβάνει και ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός Chevron, o oποίος δραστηριοποείται στην ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου από το 2020. Εξαγόρασε την Noble Energy και προσφάτως εκδήλωσε ενδιαφέρον για την περιοχή της Νότιας Πελοποννήσου .

 

Η Chevron είχε δείξει και στο παρελθόν ενδιαφέρον για τον αγωγό East Med. H επανάκαμψη του ενδιαφέροντος της αμερικανικής εταιρίας θα παρείχε ισχυρή στήριξη στην προσπάθεια αναβίωσης, όχι μόνο από οικονομικής σκοπιάς μέσω της δέσμευσης δυναμικότητας για τη μεταφορά ποσοτήτων αλλά και πολιτικής, λόγω των καλών σχέσεων με τον πρόεδρο Tραμπ.

 

Οι ισραηλινές εταιρίες που συνόδεψαν τον υπουργό κ. David Amsalem στην Αθήνα, είχαν σύμφωνα με πληροφορίες σειρά επαφών χθες με το ΤΑΙΠΕΔ και το Υπερταμείο με αντικείμενο τη διερεύνηση πιθανών συνεργασιών σε διάφορα Project ενώ επισκέφτηκαν και τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας.

 

Ο αγωγός

 

Ο διασυνδετήριος αγωγός Eastern Mediterranean (EastMed) είναι σήμερα το πιο ώριμο έργο για τη διασφάλιση άμεσης διασύνδεσης των κοιτασμάτων αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας και μέσω του Αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη παρέχοντας πρόσβαση σε λεκάνες που δεν συνδέονται σήμερα, ενισχύοντας την ασφάλεια της προμήθειας μέσω της διαφοροποίησης τόσο των πηγών όσο και των διαδρομών.

 

Ο αγωγός EastMed, ο οποίος θα εκτείνεται σε 2.000 χιλιόμετρα και αρχικά θα μεταφέρει 10 bcm / έτος κατά τον υφιστάμενο σχεδιασμό του, συμπεριλαμβάνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI), τα οποία αναγνωρίζονται ως προτεραιότητα για το ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρώπης. Ο αγωγός έχει δυνατότητα επαύξησης της χωρητικότητας του έως 20 ΔΚΜ φ.α.

 

Ο EastMed ακολουθεί υποθαλάσσια όδευση προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας ως τις ακτές της Θεσπρωτίας και την Ιταλία.

 

 

www.worldenergynews.gr

Συνέχεια ανάγνωσης

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Απόψεις4 ώρες πριν

Αν θέλεις Τούρκο φίλο, κράτα ένα κομμάτι ξύλο

Κεμαλιστές και Ισλαμιστές έχουν την ίδια εθνικιστική προσέγγιση. Μάλιστα η αντιπολίτευση υπερθεματίζει και ζητά από τον Ερντογάν να προβεί σε...

Πολιτική7 ώρες πριν

Όχι, δεν είναι ανέκδοτο! Η ΕΕ χρηματοδοτεί πανεπιστήμιο για να πολεμήσει την… αρρενωπότητα!

Η Ούρσουλα βρήκε τρόπο να δώσει άλλα 3.000.000 ευρώ, για να πολεμήσει την τοξική αρρενωπότητα

Αναλύσεις7 ώρες πριν

Μάικλ Ρούμπιν στη Hellas Journal: Η σύλληψη Ιμάμογλου σηματοδοτεί ότι ο Ερντογάν θα απελευθερώσει τον Οτζαλάν μέσα σε νεκροσακούλα!

Όταν οι Τούρκοι αντιληφθούν ότι η Ευρώπη έχει σπονδυλική στήλη, μπορεί πραγματικά να σκεφτούν τι θα μπορούσε να σημαίνει ένα μέλλον χωρίς...

Διεθνή8 ώρες πριν

Factor of Power: Η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην Αρμενία δεν εξαρτάται από τη συμφωνία ειρήνης

Το Αζερμπαϊτζάν περιμένει μια κατάλληλη ευκαιρία για να επιτεθεί στην Αρμενία

Διεθνή8 ώρες πριν

Ο Στιβ Γουίτκοφ πήρε θέση για τη συνομιλία Τραμπ-Ερντογάν

Ο Γουίτκοφ υπονόησε ότι η συζήτηση μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικές διπλωματικές εξελίξεις.

Δημοφιλή