Tον ρόλο του συστήματος hawala στο Πακιστάν, επισημαίνοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα όσον αφορά τη διαφάνεια των οικονομικών συναλλαγών, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας επισημαίνεται σε άρθρο στο αφγανικό πρακτορείο ειδήσεων με τίτλο “Hawala και χρηματοδότηση του τρόμου: Οι συνεχείς προκλήσεις του Πακιστάν μετά τη FATF“. Το hawala, ένα άτυπο σύστημα μεταφοράς χρημάτων που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, λειτουργεί μέσω δικτύων μεσαζόντων και συχνά συγχέεται με την παραοικονομία, περιπλέκοντας τις προσπάθειες καταπολέμησης της παράνομης χρηματοδότησης και της φοροδιαφυγής. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης του Πακιστάν να ενισχύσει τη διαφάνεια και να περιορίσει τη χρήση του hawala, το σύστημα παραμένει διαδεδομένο, υπονομεύοντας την οικονομική διαφάνεια και τη διακυβέρνηση. Η επίλυση αυτών των ζητημάτων είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας και της ασφάλειας στη χώρα.

Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο:

Στις 12 Μαρτίου 2025, το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο Εσόδων (FBR) του Πακιστάν εντόπισε περισσότερους από 70 κτηματομεσίτες που φέρεται να εμπλέκονται στη μεταφορά σημαντικών χρηματικών ποσών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) μέσω ανεπίσημων καναλιών όπως το hawala και το hundi. Σύμφωνα με το The News , ένα πακιστανικό έντυπο, αυτές οι συναλλαγές συνδέονταν με την αγορά ξένου νομίσματος στην ανοιχτή αγορά και τις επακόλουθες επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων του Ντουμπάι – εγείροντας ανησυχίες για πιέσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία του Πακιστάν.

Οι αρχές ανέφεραν ότι ορισμένοι πράκτορες διευκόλυναν τη μεταφορά συναλλάγματος εκτός των ρυθμιζόμενων χρηματοπιστωτικών διαύλων. Εκπρόσωποι ακινήτων φέρεται να περιέγραψαν την πρακτική ως κοινή, που συχνά διεξάγεται μέσω εταιρειών ανταλλαγής, με ελάχιστο έλεγχο σχετικά με την προέλευση των κεφαλαίων. Η έκθεση σημείωσε ότι περίπου δύο εκατομμύρια ντιρχάμ μετακινήθηκαν για αγορές ακινήτων, ενδεχομένως να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου οικονομικού ζητήματος υπό διερεύνηση.

Το Hawala—ένα παραδοσιακό σύστημα μεταφοράς χρημάτων που λειτουργεί εκτός των επίσημων τραπεζικών δομών—παραμένει σημαντικό συστατικό της άτυπης οικονομίας του Πακιστάν. Σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, η άτυπη οικονομία του Πακιστάν αποτιμάται σε περίπου 457 δισεκατομμύρια δολάρια, υπερβαίνοντας την επίσημη οικονομία κατά 64%. Οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό περιλαμβάνουν την πολυπλοκότητα των κανονιστικών ρυθμίσεων, την περιορισμένη χρηματοοικονομική ένταξη και τη δυσπιστία του κοινού προς τους επίσημους μηχανισμούς.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι διακρίσεις μεταξύ της άτυπης και της μαύρης οικονομίας γίνονται ασαφείς. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι αυτή η επικάλυψη μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από κρίσιμα ζητήματα όπως η παράνομη χρηματοδότηση και η φοροδιαφυγή, επηρεάζοντας τελικά την οικονομική διαφάνεια και διακυβέρνηση.

Το ίδιο το σύστημα hawala λειτουργεί μέσω δικτύων μεσιτών και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εμπιστοσύνη. Συνήθως, ένας αποστολέας παρέχει χρήματα σε έναν μεσίτη σε μια χώρα, ο οποίος στη συνέχεια δίνει εντολή σε έναν ομόλογό του αλλού να εκταμιεύσει το ισοδύναμο ποσό—συχνά με κοινό κωδικό ή κωδικό πρόσβασης μόνο μεταξύ του αποστολέα και του παραλήπτη. Η διαδικασία είναι γρήγορη, χαμηλού κόστους και αφήνει ελάχιστα ίχνη. Ενώ πολλοί χρησιμοποιούν το hawala για νόμιμους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των εμβασμάτων, η δομή της μπορεί επίσης να διευκολύνει το ξέπλυμα χρήματος, το λαθρεμπόριο και τη φοροδιαφυγή.

Ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης του Πεσαβάρ και της Κουέτας, συχνά αναφέρονται στις αναφορές ως βασικοί κόμβοι όπου η χαουάλα χρησιμοποιείται για την υποστήριξη του άτυπου εμπορίου και, κατά καιρούς, του λαθρεμπορίου. Λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας με πορώδη σύνορα, αυτές οι περιοχές μπορεί να παρουσιάσουν προκλήσεις επιβολής. Οι άτυπες οικονομικές συναλλαγές έχουν συνδεθεί με τη διακίνηση αγαθών όπως ναρκωτικά και μη καταχωρημένα είδη.

Ο Zafar Paracha, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ανταλλακτικών Εταιρειών του Πακιστάν (ECAP), σημείωσε ότι ορισμένες επιχειρήσεις hawala έχουν εμπλέξει εμπόρους χρυσού. Σύμφωνα με τoν Paracha, ο χρυσός κατά καιρούς ανταλλάσσεται μεταξύ εμπόρων hawala, με την τεκμηρίωση που φέρεται να χρησιμοποιείται κατάχρηση για να αντιπροσωπεύσει τις εγχώριες πωλήσεις ως εξαγωγές. Τέτοιες πρακτικές μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση παραποιημένων εγγράφων και εσφαλμένων δηλωμένων εισαγωγών ή εξαγωγών.

Επιπλέον, ορισμένοι έμποροι hawala δραστηριοποιούνται σε παράνομες συναλλαγές συναλλάγματος. Αυτοί οι έμποροι χρεώνουν συχνά χαμηλότερες προμήθειες από τα επίσημα ανταλλακτήρια χρημάτων και προσφέρουν συναλλαγματικές ισοτιμίες που αποκλίνουν από αυτές που ορίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Ο Shahid Mehmood, οικονομολόγος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Ανάπτυξης Οικονομικών του Πακιστάν, δήλωσε ότι αρκετές γνωστές εταιρείες συναλλάγματος στο Πακιστάν προήλθαν από επιχειρήσεις hawala. Σημείωσε ότι πολλές τέτοιες εταιρείες μπορεί να συνεχίσουν να βασίζονται σε άτυπα κανάλια, ειδικά σε περιόδους διοικητικών ελέγχων στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Οι πολιτικές που στοχεύουν στη διαχείριση της συναλλαγματικής ισοτιμίας μέσω παρεμβάσεων εκτός αγοράς μπορούν να δημιουργήσουν παράλληλες αγορές και να ενθαρρύνουν τις άτυπες συναλλαγές.

Η περιορισμένη ψηφιακή χρηματοοικονομική υποδομή συμβάλλει επίσης στη διατήρηση των άτυπων χρηματοοικονομικών πρακτικών. Σύμφωνα με στοιχεία του 2023 από την Κρατική Τράπεζα του Πακιστάν, τα μετρητά σε κυκλοφορία αποτελούσαν το 30% της συνολικής προσφοράς χρήματος (Μ2), που ισοδυναμεί με περίπου το 11% του ΑΕΠ της χώρας. Συγκριτικά, οι γειτονικές οικονομίες διατηρούν σημαντικά χαμηλότερους δείκτες – συνήθως κάτω από 5%. Οι παρατηρητές αποδίδουν αυτή την τάση στις αντιλήψεις του κοινού για την επίσημη τραπεζική ως δυσκίνητη ή τιμωρητική, ιδίως όσον αφορά τη φορολογία.

Η ευρεία χρήση άτυπων συστημάτων εμβασμάτων θέτει πολιτικές και ρυθμιστικές προκλήσεις. Ο Rashid Ashraf, Διευθύνων Σύμβουλος της ACE Money Transfer, δήλωσε ότι πολλοί Πακιστανοί ομογενείς στρέφονται στα κανάλια hawala και hundi για να αποφύγουν τις τυπικές διαδικασίες που θεωρούν επαχθείς. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι οι μη ελεγχόμενες ροές χρήματος μπορούν να συμβάλουν σε κινδύνους όπως η οικονομική απάτη και η εγκληματική χρηματοδότηση.

Οι ανησυχίες σχετικά με την ευπάθεια του hawala στην κατάχρηση είναι μακροχρόνιες. Μια έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ το 2002 με τίτλο «Το σύστημα εναλλακτικών εμβασμάτων Hawala και ο ρόλος του στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες» υπογράμμιζε τη χρήση του χαβαλά για την απόκρυψη εσόδων από διακίνηση ναρκωτικών και άλλες παράνομες δραστηριότητες.

Αν και το Πακιστάν αφαιρέθηκε από τη γκρίζα λίστα της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) το 2022, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Η αδύναμη ρυθμιστική επιβολή, ειδικά σε τομείς όπως η παρακολούθηση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, οι θρησκευτικές δωρεές και οι συναλλαγές υψηλών μετρητών, συνεχίζουν να δημιουργούν ευπάθειες. Οι μη αδειοδοτημένοι χειριστές hawala φέρεται να παραμένουν ενεργοί σε πολλά αστικά κέντρα, συμπεριλαμβανομένων του Καράτσι και της Πεσαβάρ.

Καθώς εκτιμάται ότι το 85% των οικονομικών συναλλαγών εξακολουθούν να διεξάγονται σε μετρητά και η διαφθορά αναφέρεται ως ανησυχία από τους παρατηρητές κατά των μοσχευμάτων, η πλήρης εξάρθρωση των άτυπων δικτύων μεταφοράς χρημάτων παραμένει ένα πολύπλοκο έργο. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ρυθμιστικές αρχές συνεχίζουν να εξισορροπούν τις προσπάθειες χρηματοοικονομικής ένταξης με την ανάγκη βελτίωσης της διαφάνειας και περιορισμού της παράνομης χρηματοδότησης.