Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης

Η Κύπρος, ένα μικρό κράτος με περιορισμένη στρατιωτική ισχύ, χωρίς μαχητικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία και υποβρύχια, άρχισε να οριοθετεί την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με τις γειτονικές χώρες χωρίς να φοβάται… πόλεμο με την Τουρκία, όπως οι Έλληνες υπουργοί Εξωτερικών.

Μάλιστα, η Ελλάδα όχι μόνο δεν οριοθέτησε την ΑΟΖ της με την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά απέτρεψε τη Λευκωσία να κάνει σωστή οριοθέτηση με την Αίγυπτο που τότε το αποδεχόταν, για να μην φανούν τα δικαιώματα του συμπλέγματος του Καστελόριζου.

Έχει ενδιαφέρον να δούμε τι δήλωσε ο Νίκος Ρολάνδης, πρώην υπουργός Εμπορίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην εκπομπή του Σίγμα «Μεσημέρι και Κάτι», εξηγώντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Αθήνα αποφάσισε να κάνει μερική υποχώρηση για το Καστελόριζο:

«Συμφωνήσαμε μετά από διαπραγματεύσεις 3-4 ετών με την Αίγυπτο και πετύχαμε οριοθέτηση στη μέση γραμμή, που ήταν ένα τεράστιο επίτευγμα, αν και οι Αιγύπτιοι ήθελαν τη γραμμή βορειότερα περίπου 30 χιλιόμετρα. Αυτό που μας βοήθησε ήταν η πληροφορία μας μέσω του πρέσβη μας Δρουσιώτη στην Αίγυπτο, ότι την ίδια περίοδο διαπραγματεύονταν με τη Σαουδική Αραβία που είχε επίσης μεγάλη ακτογραμμή. Έτσι θα ήταν win–win».

Για την Κύπρο, όπως είπε, εκείνη η θαλάσσια λωρίδα που εξασφάλισε με τη μέση γραμμή είναι μερικές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια αφού εκεί είναι που γίνονται έρευνες σήμερα.

Ο κ. Ρολάνδης είπε πως τότε η Ελλάδα προσέγγισε την Ε/κ πλευρά για αλλαγή των αρχικών σημείων οριοθέτησης με την Αίγυπτο, προκειμένου να μην υπάρξει εμπλοκή με την Τουρκία για το ζήτημα του Καστελόριζου.

Στη σύσκεψη που έγινε στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ήταν παρών ο Αλέκος Μαρκίδης ως γενικός εισαγγελέας και η νομική λειτουργός κ. Σπηλιοτοπούλου, ενώ από την άλλη πλευρά ένας υποναύαρχος και πέντε Ελλαδίτες πρεσβευτές, με επικεφαλής τον πρέσβη κ. Γεννηματά.

Σύμφωνα με το πρακτικό της σύσκεψης εκείνης που ανέγνωσε στην εκπομπή ο κ. Ρολάνδης, «ο κ. Γεννηματάς, για αποφυγή των προβλημάτων αυτών προέτρεψε την κυπριακή πλευρά όπως διορθωθούν οι συντεταγμένες και τα σύνορα δυτικά, να σταματήσουν 5 με 10 ναυτικά μίλια πιο μέσα από εκεί που συμφωνήθηκαν, ούτως ώστε να αποφευχθούν οι οποιεσδήποτε επιπλοκές με γείτονες χώρες (Ελλάδα, Τουρκία). Ο λόγος που συνέστησε τα 2-3 ναυτικά μίλια είναι γιατί οι θαλάσσιες αυτές αποφάσεις είναι εύκολο να αμφισβητηθούν, γι’ αυτό είναι καλύτερα να υπάρχει αρκετή απόσταση προκειμένου να μην αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης».

Εγώ το δέχτηκα, είπε ο Ρολάνδης, γιατί δεν ενοχλούσε αυτό την κυπριακή πλευρά που εξασφάλισε τη μέση γραμμή που επεδίωκε, όπως εξήγησε.

Υπενθυμίζεται ότι πρωθυπουργός στην Ελλάδα ήταν ο κ. Κώστας Σημίτης και υπουργός Εξωτερικών ο κ. Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος και τηλεφώνησε στον κ. Ρολάνδη για το συγκεκριμένο ζήτημα.

«Η Ελλάδα στο θέμα με την Τουρκία ήταν πάντα προσεκτική. Εδώ δεν ήταν θέμα υποχώρησης, απλά μας υπέδειξε να αποφύγουμε καβγάδες εκείνη την περίοδο», είπε.

Όμως η Ιστορία είναι αμείλικτη και τιμωρεί τους δειλούς και εκείνους που δεν έχουν όραμα και στρατηγική για τη χώρα, τα συμφέροντα της οποίας υποτίθεται ότι έχουν ορκιστεί αν υπηρετούν.

Έτσι, ενώ η Ελλάδα απέτρεψε τη νόμιμη με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας οριοθέτηση με την Κυπριακή Δημοκρατία για να μην αντιδράσει η Τουρκία, εκείνη δεν έπραξε το ίδιο, αφού τον Νοέμβριο του 2019 υπέγραψε τη συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ με την Λιβύη, παραβιάζοντας οριζοντίως και καθέτως το διεθνές δίκαιο και «κατοχυρώνοντας» δικαιώματα σε μια τεράστια θαλάσσια έκταση που εκτείνεται 6 ναυτικά μίλια ανατολικώς της Ρόδου, Καρπάθου, Κάσου και Κρήτης.

Σημειώνεται ότι η παράλογη αυτή θέση της Τουρκίας, ότι τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ πέραν των χωρικών υδάτων (6 ν.μ.), την οποία ενίσχυσε με την εν λόγω παράνομη συμφωνία, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο η Ελλάδα δέχτηκε –αφού δεν αντέδρασε– να διδάσκεται στα σχολεία της γείτονος χώρας.

Στη συνέχεια η Τουρκία έστειλε το ερευνητικό πλοίο «Ορούτς Ρέις» να κάνει έρευνες επί τρεις ολόκληρους μήνες στην περιοχή που θεωρεί ότι «κατοχύρωσε» με το τουρκολυβικό μνημόνιο, συνοδευόμενο από 25 πολεμικά πλοία, για να μας δείξει ότι την περιοχή που η Ελλάδα αρνήθηκε να διεκδικήσει νομίμως μέσω της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία, η Άγκυρα είναι αποφασισμένη να την διεκδικήσει διά της ισχύος των όπλων.

Τότε η Ελλάδα όχι μόνο δεν κατόρθωσε να αποτρέψει τη διεξαγωγή ερευνών από το «Ορούτς Ρέις» –φθάνοντας μάλιστα μέχρι το όριο των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου που είναι τα 6 ν.μ.–, αλλά δήλωσε διά στόματος του υπουργού Επικρατείας κ. Γιώργου Γεραπετρίτη ότι «η κόκκινη γραμμή είναι η εθνική κυριαρχία. Και όταν λέμε εθνική κυριαρχία, εννοούμε αυτονοήτως τα εθνικά χωρικά ύδατα, τα οποία σήμερα είναι προσδιορισμένα στα έξι ναυτικά μίλια» (δήλωση στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, 15/10/2020).

Έδωσε έτσι το ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία ότι μπορεί να συνεχίσει να επιβουλεύεται όχι μόνο την ΑΟΖ που αρνηθήκαμε να οριοθετήσουμε νομιμότατα με την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και την περιοχή μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων που είναι δυνητικά ελληνικά χωρικά ύδατα.

Μετά η Ελλάδα –χωρίς να έχει στρατηγικό σχέδιο υπεράσπισης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων– έσπευσε να υπογράψει συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο, αφήνοντας τη θαλάσσια περιοχή 6 ναυτικά μίλια ανατολικά της Ρόδου, της Καρπάθου και της Κάσου κυριολεκτικά στο… έλεος της Τουρκίας. Στην ίδια συμφωνία δεχτήκαμε μειωμένη επήρεια της Κρήτης (45/55), θάβοντας για δεύτερη φορά με τα ίδια μας τα χέρια την πλήρη επήρεια του συμπλέγματος Καστελόριζου.

Τότε ο κ. Δένδιας υπερασπίστηκε τη συμφωνία, λέγοντας ότι με αυτή καταργούμε το τουρκολυβικό μνημόνιο, του οποίου την υπογραφή ο ίδιος δεν είχε σπεύσει να αποτρέψει, ως όφειλε και μπορούσε.

Και τώρα ερχόμαστε στον τραγέλαφο του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου. Η Τουρκία δεν δέχεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή που έχουμε οριοθετήσει με την Αίγυπτο –συμφωνία την οποία υποτίθεται ότι υπογράψαμε με βαρύ κόστος, όπως προαναφέρθηκε–, και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει την πρόοδο του έργου στην περιοχή που εκτείνεται 6 ν.μ. ανατολικά της Κάσου, αν δεν αναγνωρίσει η Ελλάδα κυριαρχικά δικαιώματα.

Αυτά παθαίνει μια χώρα που δεν ξέρει τη σημασία της λέξης «στρατηγική» και την έννοια των λέξεων «κανονικό ανεξάρτητο κράτος».

Σημείωση: Η Κοµισιόν στο πλαίσιο του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού που έχει ζητήσει να καταθέσουν τα κράτη-µέλη, έχει δημοσιεύσει τις ευρωπαϊκές ΑΟΖ όλων των χωρών. Στην περίπτωση της Ελλάδας η Κοµισιόν αποτυπώνει την ΑΟΖ µας σε πλήρη ανάπτυξη όπως προβλέπεται από το ∆ίκαιο της Θάλασσας και τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά µίλια.