Μια ιδιαίτερα σοβαρή και ανησυχητική διάσταση των τουρκικών στρατιωτικών σχεδίων αποκαλύπτεται σε άρθρο του Nordic Monitor, καθώς φέρνει στο φως πληροφορίες για προγραμματισμένη εισβολή της Τουρκίας στην Ελλάδα, με βασικούς στόχους τη Δυτική Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου.

Τα σχέδια αυτά, τα οποία εκπονήθηκαν ήδη από το 2003, ήρθαν στο φως μέσα από τη δίκη για την υπόθεση «Βαριοπούλα» (Balyoz) το 2010, και περιλαμβάνουν αυθεντικά στρατιωτικά έγγραφα και ηχητικά αρχεία, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη ενός λεπτομερούς επιθετικού σχεδίου από το 1ο Σώμα Στρατού της Τουρκίας.

Κατά τη διάρκεια ενός τριήμερου στρατιωτικού σεμιναρίου, παρουσία περίπου 30 ανώτατων αξιωματικών, συζητήθηκε μια στρατιωτική επιχείρηση στο Αιγαίο, που θα συνοδευόταν από βοηθητικές ενέργειες στη Δυτική Θράκη. Οι στόχοι δεν ήταν η κατάκτηση εδαφών αλλά η ταχεία καταστροφή των ελληνικών δυνάμεων, με χρονικό περιθώριο δράσης μόλις 3–4 ημερών, πριν παρέμβουν οι ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ. Οι στρατηγοί υπολόγιζαν ότι η διεθνής αντίδραση θα καθυστερούσε, δίνοντας έτσι στην Τουρκία το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.

Παρότι αυτά τα σχέδια χρονολογούνται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι βασικές τους αρχές παραμένουν επίκαιρες, ενώ η τουρκική ηγεσία – και ειδικά ο Πρόεδρος Ερντογάν – έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια προς την ιδεολογική γραμμή των νεοεθνικιστών (Ουλουσάλτζι), υιοθετώντας μια όλο και πιο επιθετική στάση απέναντι στην Ελλάδα και τη Δύση. Η ίδια η ύπαρξη αυτών των σχεδίων αποδεικνύει πως η απειλητική ρητορική της Τουρκίας δεν είναι απλώς ρητορικό εργαλείο για εσωτερική κατανάλωση ή εκλογικούς σκοπούς, αλλά βασίζεται σε πραγματικούς στρατιωτικούς σχεδιασμούς.

Ωστόσο, η νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή, χάρη στη στενότερη αμυντική συνεργασία της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, έχει ανατρέψει πλήρως τα τουρκικά σχέδια. Η αυξημένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα, η αναβάθμιση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων με F-16 και η προμήθεια αεροσκαφών πέμπτης γενιάς, όπως και η σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, έχουν καταστήσει οποιοδήποτε τουρκικό σχέδιο εισβολής στρατιωτικά ανέφικτο.

Παράλληλα, η συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας–Γαλλίας του 2021 περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση επίθεσης, ενισχύοντας την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας έναντι αναθεωρητικών βλέψεων. Αυτές οι εξελίξεις εξηγούν και τη ραγδαία κλιμάκωση της αντιδυτικής ρητορικής του Ερντογάν, με ιδιαίτερες επιθέσεις προς την Ουάσινγκτον, την οποία κατηγορεί ότι έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε “αμερικανική στρατιωτική βάση”.

Συμπερασματικά, το άρθρο του Nordic Monitor καταδεικνύει πως, παρά τις επιφανειακές εντάσεις ή τη ρητορική, υφίσταται ένας πυρήνας στρατηγικής λογικής πίσω από τις κινήσεις της Άγκυρας. Το άρθρο υποστηρίζει, ότι η διεθνής στήριξη που έχει αποκτήσει η Ελλάδα, έχει αποτελέσει αποτελεσματικό αποτρεπτικό παράγοντα και έχει αποδιοργανώσει κάθε σχεδιασμό για επιθετικές ενέργειες. Αυτό βέβαια δεν είναι αλήθεια, γιατί η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να κάνει αποτροπή με τις Ένοπλες Δυνάμεις που διαθέτει. Το πολιτικό σύστημα όμως είναι αυτό που παίρνει αποφάσεις και είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή του δόγματος αποτροπής. Για παράδειγμα, τον Μάρτιο του 2020, όταν η Ελλάδα δέχτηκε υβριδική επίθεση από την Τουρκία, στον Έβρο, μέσω του μεταναστευτικού, το πολιτικό σύστημα αντιλήφθηκε έγκαιρα την εργαλειοποίηση που επιχειρήθηκε και κέρδισε τη στήριξη της ΕΕ. Το ίδιο μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα πεδία.

Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο της Nordic Monitor:

Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας — ιδίως με στόχο τη Δυτική Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου — έχουν υποστεί σοβαρή οπισθοδρόμηση λόγω της εκτεταμένης στρατιωτικής παρουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας για την υποστήριξη της ελληνικής άμυνας, προκαλώντας ένα κύμα έντονης κριτικής από την ολοένα και πιο απογοητευμένη ηγεσία της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τα τελευταία χρόνια.

Η στρατιωτική στρατηγική της Τουρκίας για μια πιθανή εισβολή σε ελληνικό έδαφος, ιδίως στη Δυτική Θράκη, είχε σχεδιαστεί για να εκμεταλλευτεί ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο οι Τούρκοι στρατηγοί προέβλεπαν ότι θα έκλεινε γρήγορα με την ταχεία παρέμβαση των ΗΠΑ και της Ευρώπης μετά από οποιαδήποτε τουρκική επίθεση.

Αυτά τα μυστικά σχέδια αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της δίκης «Βαριοπούλα» (Balyoz) του 2010 στην Κωνσταντινούπολη, η οποία αποκάλυψε τη νοοτροπία των σκληροπυρηνικών Τούρκων στρατηγών που σκέφτονταν τέτοιες απρόβλεπτες καταστάσεις. Εκείνη την εποχή, οι αποκαλύψεις τράβηξαν ελάχιστη προσοχή, πιθανώς επειδή ήταν θαμμένες στα παραρτήματα ενός εκτενούς φακέλου υπόθεσης, του οποίου κύριο επίκεντρο ήταν μια εσωτερική διαμάχη για την εξουσία μεταξύ ισχυρών στρατιωτικών ηγετών και της πολιτικής κυβέρνησης.

Ωστόσο, τα συντριπτικά στοιχεία στη δικογραφία — συμπεριλαμβανομένων επικυρωμένων εγγράφων, φωνητικών ηχογραφήσεων και εκθέσεων του Γενικού Επιτελείου — επιβεβαίωσαν ότι λεπτομερή πολεμικά σχέδια συζητήθηκαν πράγματι κατά τη διάρκεια στρατιωτικού σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε από τις 5 έως τις 7 Μαρτίου 2003, υπό την ηγεσία του τότε διοικητή του 1ου Σώματος Στρατού, Στρατηγού Çetin Doğan. Περίπου 30 ανώτεροι αξιωματικοί συμμετείχαν στο σεμινάριο.

Απόσπασμα από παρουσίαση PowerPoint σχετικά με τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης του τουρκικού στρατού σχετικά με μια πιθανή στρατιωτική επίθεση κατά της Ελλάδας

Με έδρα την Κωνσταντινούπολη, το 1ο Σώμα Στρατού έχει ως αποστολή την υπεράσπιση της περιοχής της Θράκης της Τουρκίας, η οποία συνορεύει με την Ελλάδα, καθώς και την ασφάλεια των Στενών του Βοσπόρου, της Κωνσταντινούπολης και της ευρύτερης περιοχής του Μαρμαρά. Στο σεμινάριο συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου και άλλων στρατιωτικών μονάδων.

Το κεντρικό επίκεντρο του πολεμικού σχεδίου ήταν μια στρατιωτική επιχείρηση στο Αιγαίο, με συμπληρωματικές ενέργειες στην περιοχή της Θράκης στην Ελλάδα για την υποστήριξη του κύριου θεάτρου επιχειρήσεων. Οι σχεδιαστές τόνισαν ότι οποιαδήποτε στρατιωτική δράση στη Θράκη δεν θα έπρεπε να επικεντρώνεται στην εδαφική κατάκτηση, αλλά στην πρόκληση μέγιστης ζημιάς στις εχθρικές δυνάμεις. Ο στόχος ήταν η τιμωρία και όχι η κατοχή.

«Τα μέτρα που θα ληφθούν στη Θράκη πρέπει να υποστηρίζουν την επιχείρηση στο Αιγαίο», ανέφερε η τελική έκθεση του σεμιναρίου. «Ο στόχος σε αυτήν την περιοχή θα πρέπει να επικεντρώνεται λιγότερο στα εδαφικά κέρδη και περισσότερο στην καταστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων εχθρικών δυνάμεων».

Μια περίληψη της απόρρητης έκθεσης του σεμιναρίου παρουσιάστηκε στους συμμετέχοντες σε μια παρουσίαση PowerPoint, ένα αντίγραφο της οποίας αποκτήθηκε αργότερα από το Nordic Monitor.

Το σεμινάριο αποκάλυψε επίσης την επικρατούσα νοοτροπία μεταξύ των Τούρκων στρατιωτικών σχεδιαστών εκείνη την εποχή, ιδιαίτερα εκείνων με αντιαμερικανικές και αντιΝΑΤΟϊκές απόψεις. Ενώ ο Ερντογάν αρχικά συγκρούστηκε με αυτούς τους αξιωματικούς, τελικά σχημάτισε μια δεκαετή πολιτική συμμαχία μαζί τους και τους πολιτικούς υποστηρικτές τους, συλλογικά γνωστούς ως Ulusalcılar (νεοεθνικιστές), το 2014.

Σύμφωνα με την έκθεση του σεμιναρίου, οι Τούρκοι στρατηγικοί αναλυτές προέβλεπαν ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα παρενέβαιναν γρήγορα εάν η Τουρκία ξεκινούσε στρατιωτική επίθεση στην περιοχή της Θράκης στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία θα είχε μόνο τρεις έως τέσσερις ημέρες για να επιτύχει τους στόχους της — αρκετές για να προκαλέσει σημαντική ζημιά στις ελληνικές δυνάμεις, αλλά όχι αρκετές για μακροχρόνια κατοχή. Ο απώτερος στόχος, υποστήριξαν, ήταν να καταλάβουν τον έλεγχο των νησιών του Αιγαίου.

Ενώ αυτά τα σχέδια μπορεί να έχουν εξελιχθεί, αναθεωρηθεί και ενημερωθεί με την πάροδο του χρόνου, πιστεύεται ότι η θεμελιώδης δομή και ο συνολικός στόχος τους παρέμειναν άθικτα. Ωστόσο, το στρατηγικό τοπίο έχει αλλάξει δραματικά, προς μεγάλη απογοήτευση των πολεμικών σχεδιαστών της Τουρκίας, καθιστώντας μια στρατιωτική επίθεση εναντίον της Ελλάδας πιο δύσκολη από πριν.

Οι πρόσφατες συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία —ιδίως εκείνες που παρέχουν στις ΗΠΑ εκτεταμένη πρόσβαση σε ελληνικές στρατιωτικές και ναυτικές βάσεις— έχουν υπονομεύσει σοβαρά τα σχέδια εισβολής της Τουρκίας. Η παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων σε αυτές τις εγκαταστάσεις καθιστά σημαντικά πιο επικίνδυνο για την Τουρκία να στοχεύσει ελληνικά στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει άμεση αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που η Άγκυρα θέλει να αποφύγει.

Αυτός είναι αναμφίβολα ένας βασικός παράγοντας πίσω από την ολοένα και πιο εχθρική ρητορική της Άγκυρας απέναντι στην αμυντική εμπλοκή της Ουάσιγκτον στην Ελλάδα και την ένθερμη αντίθεσή της στους ενισχυμένους αμυντικούς δεσμούς της Ελλάδας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Γαλλία.

Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν στην Άγκυρα στις 11 Νοεμβρίου 2021, ο Πρόεδρος Ερντογάν εξέφρασε δημόσια την απογοήτευσή του, δηλώνοντας: «Η ίδια η Ελλάδα έχει πλέον γίνει βάση των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν θα μπορούσα καν να μετρήσω τον αριθμό των αμερικανικών βάσεων εντός της Ελλάδας, είναι απλώς τόσες. Όταν κοιτάς τον χάρτη, η ίδια η Ελλάδα μοιάζει με αμερικανική στρατιωτική βάση. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

«Γιατί δημιουργούνται όλες αυτές οι βάσεις και για ποιο σκοπό; Έχουμε ρωτήσει — ο υπουργός Άμυνας, ο υπουργός Εξωτερικών και εγώ έχουμε ρωτήσει τον Πρόεδρο Μπάιντεν και άλλους — και συνεχίζουμε να λαμβάνουμε αόριστες απαντήσεις. Δεν είναι ειλικρινείς. Ο γείτονας που έχουν επιλέξει είναι ο λάθος και η χρήση της Ελλάδας ως βάσης στο Αιγαίο είναι η λάθος προσέγγιση».

Ο Ερντογάν επανέλαβε παρόμοια κριτική προς τις ΗΠΑ, την Ελλάδα και τη Γαλλία σε δημόσιες συγκεντρώσεις, ενώ ανώτεροι κυβερνητικοί και στρατιωτικοί ηγέτες επανέλαβαν επίσης τα ίδια σημεία συζήτησης.

Αμερικανοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν τις κατηγορίες της Τουρκίας, ισχυριζόμενοι ότι η αμερικανική εμπλοκή με την Ελλάδα δεν αποτελεί απειλή για την Τουρκία, η οποία παραμένει σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Στις 18 Οκτωβρίου 2022, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τζεφ Φλέικ, έγραψε στο Twitter: «Η αμυντική μας συνεργασία με την Ελλάδα ενισχύει την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας την Ουκρανία και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ο κοινός μας στόχος με την Τουρκία και την Ελλάδα είναι η ειρήνη, η ασφάλεια και η σταθερότητα σε όλη την περιοχή».

Τα τελευταία χρόνια η αμυντική συνεργασία ΗΠΑ-Ελλάδας έχει ενταθεί, η οποία χαρακτηρίζεται από διευρυμένες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, επικαιροποιημένες συμφωνίες και αυξημένη στρατιωτική βοήθεια, γεγονός που συνέβαλε στην αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιφερειακή και διατλαντική ασφάλεια.

Το 2019 και το 2021, η Ελλάδα και οι ΗΠΑ επικαιροποίησαν τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) του 1990, παρέχοντας στις αμερικανικές δυνάμεις μεγαλύτερη πρόσβαση σε ελληνικές βάσεις, συμπεριλαμβανομένης της Αλεξανδρούπολης, η οποία βρίσκεται κοντά στα τουρκικά σύνορα, και της κρίσιμης βάσης στον κόλπο της Σούδας στην Κρήτη.

Οι ΗΠΑ έχουν επίσης πουλήσει αμυντικά συστήματα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ελλάδα, έχουν βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό των μαχητικών αεροσκαφών F-16 και εξετάζουν το ενδεχόμενο πώλησης μαχητικών πέμπτης γενιάς στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και της Ελλάδας συμμετέχουν σε περισσότερες από 15 μεγάλες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις ετησίως.

Η παρουσία των ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη, ένα λιμάνι μόλις 40 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα, έχει ανησυχήσει ιδιαίτερα την Άγκυρα. Η βάση χρησιμεύει ως ζωτικός κόμβος διέλευσης για τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που μεταφέρουν εξοπλισμό στην Ανατολική Ευρώπη, παρακάμπτοντας ουσιαστικά το τουρκικό ελεγχόμενο Στενό του Βοσπόρου. Ομοίως, η πιθανή στάθμευση αμερικανικών στρατευμάτων σε νησιά του Αιγαίου έχει αναδειχθεί σε ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που ενοχλεί τους Τούρκους ηγέτες.

Η Γαλλία, επίσης, έχει ενισχύσει την αμυντική θέση της Ελλάδας. Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Αθήνα και το Παρίσι υπέγραψαν μια ιστορική αμυντική συμφωνία που δεσμεύει αμοιβαία στρατιωτική υποστήριξη σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης εναντίον οποιουδήποτε έθνους. Η συμφωνία διευκόλυνε την προμήθεια από την Ελλάδα προηγμένων γαλλικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών Rafale, πυραύλων, φρεγατών και ελικοπτέρων.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν περιορίσει σοβαρά την στρατιωτική ευελιξία της Τουρκίας και έχουν υπονομεύσει τα σχέδια έκτακτης εισβολής της στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα, τόσο οι Τούρκοι πολιτικοί όσο και οι στρατιωτικοί ηγέτες έχουν εντείνει την κριτική τους για την τριμερή αμυντική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, ΗΠΑ και Γαλλίας, θεωρώντας την ως άμεσο εμπόδιο στις στρατηγικές φιλοδοξίες της Τουρκίας στην περιοχή.

Η μυστική έκθεση του σεμιναρίου υποδηλώνει ότι η μαχητική ρητορική που επέδειξε η τουρκική ηγεσία δεν προορίζεται μόνο για εσωτερική κατανάλωση, όπως η αποστροφή του κοινού από εσωτερικά ζητήματα όπως οι οικονομικές δυσκολίες, η ανεργία και οι αυξανόμενες τιμές καταναλωτή, ή για την συγκέντρωση ψήφων κατά τη διάρκεια προεκλογικών εκστρατειών, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι σχολιαστές.

Έτοιμη να συζητήσει με τους Γάλλους για αγορά Rafale είναι η Τουρκία σύμφωνα με δημοσίευμα του Al Monitor.

Η απόφαση για την πώληση 40 αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία βρίσκεται σε εκκρεμότητα, καθώς η Γερμανία αναμένει τη συγκρότηση της νέας κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς ανέβαλε την έγκριση της συμφωνίας λόγω ανησυχιών σχετικά με την κατάσταση της δημοκρατίας στην Τουρκία, ειδικά μετά τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, που θεωρείται από πολλούς ως πολιτική ενέργεια για την αποδυνάμωση της αντιπολίτευσης. Παρά τις αντιφάσεις, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η νέα κυβέρνηση υπό τον Μερτς ενδέχεται να εγκρίνει την πώληση, καθώς ο Μερτς υποστηρίζει τη στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Ο Μερτς, ο οποίος αντιτίθεται στις κυρώσεις και έχει υποσχεθεί να αναζωογονήσει τη γερμανική αμυντική βιομηχανία, αναμένεται να επιδιώξει λιγότερους περιορισμούς στις πωλήσεις όπλων εκτός Ευρώπης. Εντούτοις, η απόφαση θα εξαρτηθεί από τις αρμοδιότητες των υπουργείων, με το Υπουργείο Εξωτερικών να αναμένεται να τεθεί υπό τον έλεγχο των Χριστιανοδημοκρατών, και το Υπουργείο Άμυνας να παραμένει υπό τους Σοσιαλδημοκράτες. Υπάρχουν ανησυχίες ότι οι περιορισμοί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δημοκρατία στην Τουρκία θα μπορούσαν να συνοδεύσουν την έγκριση της πώλησης.

Αν η συμφωνία απορριφθεί, η Τουρκία ενδέχεται να στραφεί σε άλλες επιλογές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Γαλλία. Η Τουρκία έχει ήδη αντιμετωπίσει εμπόδια στην αγορά F-35 από τις ΗΠΑ λόγω της απόκτησης του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 και εξετάζει την προμήθεια αεροσκαφών από τη Γαλλία, όπως το Rafale, το οποίο υπάρχει στο ελληνικό οπλοστάσιο. Παρά τις δυσκολίες, η Τουρκία παραμένει προσηλωμένη στην ενίσχυση του αμυντικού της εξοπλισμού, με την ελπίδα ότι η Γερμανία και άλλοι σύμμαχοι θα προχωρήσουν στις συμφωνίες αμυντικών πωλήσεων.

Διαβάστε το δημοσίευμα του Al Monitor:

Με την επερχόμενη κυβέρνηση έτοιμη να αποφασίσει για την τύχη της συμφωνίας, οι αναλυτές συζητούν για το αν θα καταφέρει να επιβιώσει και προτείνουν πιθανές εναλλακτικές λύσεις.

Καθώς η Γερμανία προετοιμάζεται για μια νέα κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς, οι ειδικοί παραμένουν διχασμένοι σχετικά με το αν η νέα ηγεσία θα εγκρίνει τη συμφωνία πώλησης αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία.

Ενώ ορισμένοι αναλυτές αναμένουν ότι το υπουργικό συμβούλιο υπό την ηγεσία του Μερτς θα προχωρήσει στην πώληση των Eurofighter, άλλοι προειδοποιούν ότι οι πολιτικές ευαισθησίες σχετικά με τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση της Τουρκίας θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή να εκτροχιάσουν τη διαδικασία.

Το Al-Monitor ανέφερε ότι η απερχόμενη γερμανική κυβέρνηση, με επικεφαλής τον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, αποφάσισε να αφήσει την τελική απόφαση για την πώληση στη νέα κυβέρνηση, η οποία αναμένεται να ορκιστεί στις 6 Μαΐου.

Η γερμανική Handelsblatt είχε αναφέρει την περασμένη εβδομάδα ότι η αναβολή οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις ανησυχίες για τη δημοκρατία στην Τουρκία, ιδίως στη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, υποψήφιου για την προεδρία από το κύριο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα.

Οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν τον Ιμάμογλου τον Μάρτιο με την κατηγορία της διαφθοράς και συνεχίζουν να τον κρατούν εν αναμονή της απαγγελίας κατηγοριών. Οι επικριτές της κυβέρνησης πιστεύουν ότι η σύλληψή του είχε πολιτικά κίνητρα, με στόχο τον παραγκωνισμό ενός βασικού αντιπάλου του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έναν ισχυρισμό που οι Τούρκοι αξιωματούχοι αρνούνται σθεναρά.

Ο Χαρούν Ρεσίτ Αϊντίν, τουρκογερμανός γεωπολιτικός αναλυτής και πρώην αξιωματικός του γερμανικού στρατού, υποστηρίζει ότι η πώληση θα κυλήσει ομαλά μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Μερτς.

«Ο Μερτς δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις και τα εμπάργκο γενικά, καθώς υποσχέθηκε να αναζωογονήσει τη γερμανική βιομηχανία όπλων κατά τη διάρκεια των πρόσφατων εκλογών», δήλωσε ο Αϊντίν στο Al-Monitor. «Και ενώ δεν είναι σαφές ποιο κόμμα θα πάρει συγκεκριμένα υπουργεία, θα ήταν δύσκολο να συμφωνήσει σε τέτοιες κυρώσεις».

Ο Μερτς έχει υποστηρίξει τη στενότερη αμυντική συνεργασία με την Τουρκία ως συστατικό στοιχείο της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής συλλογικής ασφάλειας, σημειώνοντας τον Φεβρουάριο πριν από τις εκλογές: «Η Τουρκία έχει έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς στο ΝΑΤΟ και επομένως είναι απαραίτητη για την αμυντική μας κοινότητα». Η επερχόμενη καγκελάριος έχει επίσης αντιταχθεί στη διακοπή των γερμανικών πωλήσεων όπλων στο Ισραήλ λόγω της διεξαγωγής του πολέμου στη Γάζα από τον στρατό του.

Η Τουρκία, η οποία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο μόνιμο στρατό στο ΝΑΤΟ, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, απολαμβάνει σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς με τη Γερμανία. Το διμερές εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας το 2023 ξεπέρασε τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, με πλεόνασμα περίπου 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπέρ της Γερμανίας, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της γερμανικής κυβέρνησης. Επίσης, η Γερμανία πωλεί προηγμένα υποβρύχια με ντιζελοκινητήρες στην Τουρκία και δεν εμποδίζει την Άγκυρα να αναπτύξει τα δικά της ναυτικά συστήματα για αυτά, προσαρμοσμένα στα γερμανικά σχέδια.

«Πριν από αρκετούς μήνες, όταν κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Γερμανία ήθελε να πουλήσει τα Eurofighters, ορισμένα στοιχεία στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης είχαν προβλέψει ότι η πώληση δεν θα γινόταν ποτέ», δήλωσε ο Αϊντίν. Τα δημοσιεύματα τότε αναφέρονταν σε ανησυχίες σχετικά με το κακό ιστορικό της Τουρκίας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ήταν πέρυσι που η Τουρκία ανακοίνωσε δημοσίως την προσφορά της για την απόκτηση 40 αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, τα οποία κατασκευάζονται από ευρωπαϊκή κοινοπραξία της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Αφού αρχικά διαφώνησε με την πώληση, η Γερμανία, η μόνη αρνητική πλευρά της ομάδας, συμφώνησε τον Νοέμβριο, όπως ανακοίνωσαν τότε Τούρκοι αξιωματούχοι.

Ο Αϊντίν πιστεύει ότι το υπουργικό συμβούλιο Σολτς ίσως επεδίωξε να γλιτώσει την κριτική από ορισμένους στη γερμανική αριστερά, σταματώντας να εγκρίνει επίσημα την πώληση μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου. Ο Σολτς χαρακτήρισε τον περασμένο μήνα τη σύλληψη «καταθλιπτική για τη δημοκρατία στην Τουρκία, αλλά σίγουρα και καταθλιπτική για τη σχέση μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας».

Ένας υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, άφησε να εννοηθεί ότι η επερχόμενη κυβέρνηση Μερτς θα μπορούσε να είναι ανοιχτή στην ολοκλήρωση της συμφωνίας.

«Η Γερμανία δεν έχει λάβει επίσημη απόφαση για την πώληση του Eurofighter», δήλωσε ο αξιωματούχος στο Al-Monitor. «Η νέα κυβέρνηση συνασπισμού υπό την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών μπορεί να είναι διαφορετική, ανάλογα με το ποιο κόμμα παίρνει ποιο υπουργείο».

Οι Χριστιανοδημοκράτες αναμένεται να ηγηθούν του Υπουργείου Εξωτερικών στη νέα κυβέρνηση συνασπισμού, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες θα είναι επικεφαλής του Υπουργείου Άμυνας. Αυτό πιθανώς σημαίνει ότι οι όποιες γερμανικές αμυντικές πωλήσεις στην Τουρκία θα συνοδεύονται από όρους που αφορούν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ.

Παρόλα αυτά, σε αντίθεση με τον Σολτς, η κυβέρνηση του οποίου έχει υιοθετήσει μια σχετικά συντηρητική προσέγγιση στις πωλήσεις όπλων, ο Μερτς αναμένεται να επιδιώξει λιγότερους περιορισμούς στις πωλήσεις εκτός Ευρώπης. Για παράδειγμα, η Γερμανία υπό τον Σολτς είχε αντιταχθεί στην πώληση μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter στη Σαουδική Αραβία, προτού εγκαταλείψει τις αντιρρήσεις της τον Ιανουάριο, αφού το Ριάντ έπαιξε ρόλο στην αναχαίτιση πυραυλικών επιθέσεων των Χούτι με στόχο το Ισραήλ.

Τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση Σολτς σταμάτησε να εκδίδει άδειες για νέες πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ, αλλά αντίθετα, ο Μερτς έχει ορκιστεί να δώσει το πράσινο φως. Οι Χριστιανοδημοκράτες υποστηρίζουν ότι η πολιτική της Γερμανίας για τις εξαγωγές όπλων θα πρέπει να δίνει πιο δυναμικά προτεραιότητα στα εθνικά συμφέροντα και να δίνει μικρότερη βαρύτητα στο πώς οι χώρες μπορεί να διεξάγουν τις εσωτερικές υποθέσεις τους.

Ο Γιασάρ Αϊντίν, συνεργάτης ερευνητής του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Μελετών στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας, κράτησε έναν πιο προσεκτικό τόνο.

«Το τεχνικό στάδιο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και υπάρχουν ακόμη συζητήσεις εντός της γερμανικής κυβέρνησης», δήλωσε στο Al-Monitor, προσθέτοντας ότι, παρά τις τουρκικές προσδοκίες, η Ευρώπη δεν θα αγνοήσει απλώς τη δημοκρατική οπισθοχώρηση της Άγκυρας.

«Διαφωνώ με την αισιόδοξη στάση της Τουρκίας, η οποία μπορεί να συνοψιστεί στο “η Ευρώπη θα μας δώσει αυτό που θέλουμε ό,τι κι αν γίνει”», δήλωσε ο Αϊντίν. Η σύλληψη του Ιμάμογλου έχει αμαυρώσει την εικόνα της Τουρκίας στη Γερμανία, τόνισε.

Μια αμερικανική ή γαλλική εναλλακτική λύση;

Οι αναφορές ότι η κυβέρνηση Σολτς παραιτήθηκε από την έγκριση ενόχλησαν τους κύκλους της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, με αποτέλεσμα ορισμένοι να ανησυχούν ότι η πώληση μπορεί να μην πραγματοποιηθεί.

«Ο τομέας μιλάει γι’ αυτό – ότι οι Γερμανοί έκαναν ένα βήμα πίσω», δήλωσε στο Al-Monitor ένας εμπειρογνώμονας της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Αν αυτό είναι αλήθεια, θα πρέπει να πιέσουμε περισσότερο για να πάρουμε πρώτα τα F-16 από την Αμερική και μετά να λύσουμε την υπόθεση των F-35».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπόδισαν την Τουρκία να αποκτήσει F-35 το 2019 λόγω της απόκτησης από την Άγκυρα του ρωσικής κατασκευής αμυντικού πυραυλικού συστήματος S-400 εκείνο το έτος. Το αμερικανικό Κογκρέσο είχε ψηφίσει με συντριπτική πλειοψηφία το 2017 το νόμο CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions) για την αποτροπή αμυντικών συναλλαγών με τη Ρωσία. Τον περασμένο μήνα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι οι διοικήσεις Ερντογάν και Τραμπ συζητούσαν πώς να απαλλάξουν την Τουρκία από τις διατάξεις της CAATSA που απαγορεύουν την πώληση F-35 σε αυτήν.

Λαμβάνοντας υπόψη το ενδεχόμενο να μην προχωρήσει η πώληση του Eurofighter, ο Τούρκος εμπειρογνώμονας της αμυντικής βιομηχανίας δήλωσε: «Οι Γερμανοί θέλουν να δείξουν την αφοσίωσή τους στους Αμερικανούς, μη υπονομεύοντας τις διαπραγματεύσεις τους με την Τουρκία για τα F-16 και F-35».

Το Eurofighter αναμένεται να κοστίζει 130 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα, γεγονός που το καθιστά ακριβότερο από το F-16 Fighting Falcon, στα 80 εκατομμύρια δολάρια, αν και οι τιμές ποικίλλουν ανάλογα με τα πρόσθετα, όπως ραντάρ, αισθητήρες και οπλισμό. Το ευρωπαϊκό μαχητικό απαιτεί σημαντική συντήρηση σε σύγκριση με το Falcon, τη ραχοκοκαλιά του πολεμικού στόλου της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Το Eurofighter είναι μια ικανή πλατφόρμα εναέριας μάχης και συχνά ξεπερνά το F-16 σε αεροπορικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ.

Η απόκτηση του δικινητήριου, υπερηχητικού Eurofighter θα ήταν κάτι περισσότερο από ένα «προσωρινό» μέτρο για την Τουρκία μέχρι να μπορέσει να εκσυγχρονίσει τα υπάρχοντα F-16, να αποκτήσει F-35 από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να αναπτύξει το δικό της μαχητικό πέμπτης γενιάς, το MMU Kaan. Το σημερινό απόθεμα μαχητικών αεροσκαφών της Τουρκίας αποτελείται από περίπου 250 F-16, με την πιο πρόσφατη παρτίδα να έχει αποκτηθεί το 2012.

Ο Τούρκος εμπειρογνώμονας της αμυντικής βιομηχανίας προσέφερε μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση σε περίπτωση που η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν καταφέρουν να συνεννοηθούν για τα F-35. «Δεν θα με εξέπληττε αν καταλήξουμε να καθίσουμε κάτω με τους Γάλλους για να συζητήσουμε την αγορά του Rafale», είπε.

Το Rafale της Dassault Aviation, ένα εξαιρετικά ικανό μαχητικό αεροσκάφος 4,5 γενιάς με σχεδίαση πτέρυγας παρόμοια με αυτή του Eurofighter, έχει γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στις ευρωπαϊκές και άλλες εξαγωγικές αγορές.

«Οι Γάλλοι είναι καταπληκτικοί στις πωλήσεις αμυντικών προϊόντων. Αν τους τηλεφωνούσαμε αυτή την εβδομάδα, θα εμφανίζονταν στην Άγκυρα την επόμενη εβδομάδα με μια αντιπροσωπεία εμπειρογνωμόνων», δήλωσε ο Τούρκος εμπειρογνώμονας.

Μαζί με την αγορά των Eurofighter, η Τουρκία συζητά την προμήθεια πυραύλων αέρος-αέρος Meteor από την MBDA, μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία με έδρα τη Γαλλία, ανακοίνωσαν αξιωματούχοι της τουρκικής άμυνας τον Φεβρουάριο. Η κοινοπραξία αποτελείται από τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ρωσικές δυνάμεις επιστρατεύουν μοτοσικλέτες και πολιτικά οχήματα για να αντιμετωπίσουν τα ουκρανικά drones

Οι ρωσικές δυνάμεις υιοθετούν νέες τακτικές κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, χρησιμοποιώντας μοτοσικλέτες, οχήματα παντός εδάφους (ATVs) και ελαφρά πολιτικά οχήματα για να αντιμετωπίσουν την αυξημένη αποτελεσματικότητα των ουκρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones). Όπως αναφέρει αξιωματικός του ουκρανικού τάγματος μη επανδρωμένων συστημάτων, οι Ρώσοι επιχειρούν πεζικές και μηχανοκίνητες επιθέσεις, αξιοποιώντας την ταχύτητα, την ευελιξία και το μικρό προφίλ αυτών των οχημάτων για να αποφεύγουν τα πλήγματα από drones. Ειδικότερα στην κατεύθυνση του Ποκρόβσκ, έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 13 επιθέσεις με μοτοσικλέτες από τις 20 Μαρτίου.

Οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται ότι αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν βαριά τεθωρακισμένα κοντά στη γραμμή επαφής λόγω της καταστροφής των γραμμών επικοινωνίας τους και στρέφονται σε καθημερινές επιθέσεις πεζικού με την υποστήριξη ελαφρών οχημάτων.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), η Ρωσία πιθανότατα αναπτύσσει νέα τακτικά δόγματα για τη συστηματική χρήση μοτοσικλετών, ενόψει ευρύτερων επιθετικών επιχειρήσεων το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2024. Παράλληλα, συνεχίζεται ο ανταγωνισμός καινοτομίας ανάμεσα στις ουκρανικές και ρωσικές αμυντικές βιομηχανίες για την ανάπτυξη οικονομικά αποδοτικών λύσεων στο πεδίο της μάχης.

Η χρήση των μοτοσικλετών ως οχημάτων επίθεσης είναι μια νέα στρατιωτική ιδέα, αν και χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς για να μεταδώσουν μηνύματα στα πεδία των μαχών στις αρχές του 20ου αιώνα.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε βίντεο το Σάββατο που δείχνει μονάδες του να εξασκούνται σε ομάδες των δύο ή τριών μοτοσικλετών. «Οι στρατιώτες εξασκούνται σε επιθετικές και αμυντικές μορφές μάχη σε ομάδες δύο και τριών ατόμων», αναφέρεται στη λεζάντα.

Ετοιμάζει νέες τακτικές το καλοκαίρι

Αν και τα στρατεύματα της Μόσχας χρησιμοποιούν τις μοτοσικλέτες στην Ουκρανία για πάνω από ένα χρόνο, το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτιμάει ότι το τελευταίο βίντεο δείχνει ότι η Ρωσία πιθανότατα «αναπτύσσει ένα τακτικό δόγμα για συστηματική χρήση των μοτοσικλετών» στις επιθέσεις της.

Το Κρεμλίνο «ίσως ετοιμάζεται να παραδώσει αυξημένο αριθμό μοτοσικλετών στο ρωσικό προσωπικό στην Ουκρανία» και θα μπορούσε να αναπτύξει τις νέες τακτικές το καλοκαίρι, πρόσθεσε η δεξαμενή σκέψης, εκτιμώντας ότι η στροφή προς τις μοτοσικλέτες είναι πιθανώς μια προσπάθεια να αποτραπούν τα ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία κυριαρχούν όλο και περισσότερο στο πεδίο της μάχης και υπολογίζεται ότι ευθύνονται για το 70% των απωλειών.

Όπως σημειώνουν οι αναλυτές του ΙSW, οι ρωσικές δυνάμεις δυσκολεύονται να χειριστούν τα βαρέα τεθωρακισμένα οχήματα κοντά στη γραμμή πυρός χωρίς να χτυπηθούν από τα ουκρανικά drones.

«Οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα αξιοποιούν την ταχύτητα, την ευελιξία και τα μικρό μέγεθος των μοτοσικλετών και άλλων ελαφρών πολιτικών οχημάτων για να μετριάσουν την αποτελεσματικότητα των ουκρανικών drone και πιθανότατα αναπτύσσουν ένα τακτικό δόγμα για συστηματική χρήση της μοτοσικλέτας και προετοιμάζονται να ενσωματώσουν τη χρήση της στις επιθετικές επιχειρήσεις το καλοκαίρι και φθινόπωρο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Ναι μεν, αλλά

Ο αντισυνταγματάρχης και εκπρόσωπος του ουκρανικού στρατού, Pavlo Shamshyn, μιλώντας στο ISW, είπε ότι η Ρωσία εκπαιδεύει τους στρατιώτες της σε τακτικές μάχης με μοτοσικλέτες για να αυξήσει την ταχύτητα και την ευελιξία τους, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή επιθέσεων με drone.

Ωστόσο, ο θόρυβός τους θα εμποδίζει τα στρατεύματα να ακούσουν τα drones καιώς πλησιάζουν, σημείωσε.

Απώλειες σε τεθωρακισμένα

Το ISW έχει παρατηρήσει αυξημένη χρήση των μοτοσικλετών από τις ρωσικές μονάδες, που χρησιμοποιούνται τόσο για τη μεταφορά τους όσο και για τις επιθέσεις.

Ανέφερε επίσης ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο πολιτικά αυτοκίνητα για στρατιωτικούς σκοπούς, αφού έχασε μεγάλο αριθμό τεθωρακισμένων οχημάτων το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2024.

Σε ένα πρόσφατο περιστατικό κοντά στην πόλη Bahatyr, ανέφερε ότι οι ρωσικές δυνάμεις επιχείρησαν μια επίθεση με αποκλειστικάή χρήση μοτοσικλετών και πολιτικών οχημάτων. Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν πάντως ότι απέκρουσαν την επίθεση, καταστρέφοντας τις 15 από τις 18 μοτοσικλέτες και καταστρέφοντας εννέα από τα άλλα 10 οχήματα.