Παρέμβαση του Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Γιάννου Χαραλαμπίδη, στην τηλεόραση της “Ναυτεμπορικής”.

O Τζέιμς Λάντεϊλ Διπλωματικός ανταποκριτής του BBC απαρίθμησε προ τριών ημερών τα πέντε χειρότερα σεναρια του πολέμου Ισραήλ Ιράν

1. ΄Ενα παγκόσμιο οικονομικό σοκ

2. Το Ισραήλ δεν καταφέρνει να καταστρέψει το πυρηνικό δυναμικό του Ιράν

3. Τα κράτη του Κόλπου παρασύρονται σε πόλεμο

4. Η Αμερική παρασύρεται σε πόλεμο

5. Το καθεστώς του Ιράν πέφτει, αφήνοντας ένα κενό

Ο γνωστός ανταποκριτης τελειώνει το κείμενο του με δύο κομβικά ερωτήματα

‘’Επομένως, πολλά εξαρτώνται από το πώς θα εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση τις επόμενες ημέρες.

Πώς – και πόσο σκληρά – θα αντιδράσει το Ιράν; Και ποια αυτοσυγκράτηση – αν υπάρχει – μπορούν να ασκήσουν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ;

Από την απάντηση σε αυτά τα δύο ερωτήματα θα εξαρτηθούν πολλά.’’

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα δεν ήταν ελπιδοφόρα .Παρά τις επιτυχίες του το Ισραήλ δεν μπόρεσε να καλύψει τα νώτα του και οι επιθέσεις του Ιράκ αποσυντινίζουν το εσωτερικό του μέτωπό.

Ο ανάλυτής αποφεύσει να ονοματίσει ως τίτλο το δυσκολότερο για την καθημερινότητα των ανθρώπων της υφηλίου σενάριο.Το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ. Τα Στενά του Ορμούζ το μόνο θαλάσσιο πέρασμα για τον Περσικό Κόλπο με μεγάλη στρατηγική σημασία. Αυτό το στρατηγικό θαλάσσιο πέρασμα έχει στα βόρεια το Ιράν και στα νότια τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μουσαντάν, ένα κομμάτι  του Ομάν. Στο στενότερο σημείο τους, τα στενά έχουν πλάτος 29 ναυτικά μίλια (54 χιλιόμετρα). Από εδώ περνά περίπου το 35% του πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω ακτοπλοϊκών και 20% των συνολικών μεταφορών πετρελαίου στον κόσμο.

Οικονομολόγοι και ηγέτες σε ολόκληρο τον κόσμο δεν επιθυμούν να σκέφτονται αυτό το σενάριο το οποίο πιθανόν να πολλαπλασιάσει τη ρήξη πολλών κρατών και να εκνευρίσει τον σιωπηλό μεχρι στιγμής γίγαντα ,την Κίνα.

Επεξηγεί όμως πως θα επιφέρει οικονομικό κραχ… ‘’Η τιμή του πετρελαίου έχει ήδη εκτοξευθεί στα ύψη.

Τι θα γινόταν αν το Ιράν προσπαθούσε να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, περιορίζοντας περαιτέρω την κυκλοφορία πετρελαίου;

Τι θα γινόταν αν – στην άλλη πλευρά της Αραβικής Χερσονήσου – οι Χούθι στην Υεμένη διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα; Είναι ο τελευταίος εναπομείνας λεγόμενος σύμμαχος-πληρεξούσιος του Ιράν με ιστορικό απρόβλεπτης φύσης και υψηλής όρεξης για ανάληψη κινδύνου.

Πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο ήδη αντιμετωπίζουν κρίση κόστους ζωής. Η αυξανόμενη τιμή του πετρελαίου θα αύξανε τον πληθωρισμό σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα που ήδη υποφέρει από το βάρος του δασμολογικού πολέμου του Τραμπ.

Και ας μην ξεχνάμε, ο μόνος άνθρωπος που επωφελείται από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου είναι ο Πρόεδρος Πούτιν της Ρωσίας, ο οποίος ξαφνικά θα έβλεπε δισεκατομμύρια δολάρια να κατακλύζουν τα ταμεία του Κρεμλίνου για να πληρώσουν για τον πόλεμό του εναντίον της Ουκρανίας.’’

Υπάρχούν και άλλα σενάρια τραγικά στην ανθρωπιστική τους όψη. Ούτε η γραφή και η περιγραφή τους αντέχεται από τον μέσο άνθρωπο.

Ας ελπίσουμε πως οι εκκλήσεις για εκεχειρία θα συνετίσουν τις ηγεσίες και των δύο κρατών για χάρη των χειμαζομένων λαών τους και των απλών ανθρώπων απανταχού της γης.

Είναι οι ΗΠΑ ένα βήμα μακριά από την επίθεση στο Ιράν; Ο πρόεδρος Τραμπ δεν έχει καταλήξει ακόμη σε μια απόφαση, αλλά βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση.

Θα υποχωρήσει στα νέο-συντηρητικά «γεράκια» στην Ουάσιγκτον, που εδώ και δεκαετίες επιδιώκουν μια μεγάλη αμερικανική επίθεση στο Ιράν; Όπως στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και στη Λιβύη;

Τα τραγικά αποτελέσματα αυτών των επιχειρήσεων όμως, αναμφίβολα μετρά ο Τραμπ. Αλλωστε, ο διακηρυγμένος στόχος του προεκλογικά ήταν να μην εμπλακεί ξανά σε τέτοιους πολέμους. Όταν μάλιστα είναι σαφές ότι το μεγάλο διακύβευμα είναι η Κίνα και ο έλεγχος στον Ινδο-Ειρηνικό.

Πριν από έναν μήνα, από το Ριάντ, ο Τραμπ επιτέθηκε βροντερά εναντίον των Αμερικανών «νεοσυντηρητικών», που «θεωρητικολόγησαν» την εισβολή στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003. Οι οποίοι -σύμφωνα με τον Τραμπ- «παρενέβησαν σε πολύπλοκες κοινωνίες που ούτε καν καταλάβαιναν».

Σήμερα υπάρχει ο κίνδυνος η έλλειψη στρατηγικής της κυβέρνησης να παρασύρει τον Αμερικανό πρόεδρο σε ένα ολέθριο σφάλμα.

Όπως στο Ιράκ του Σαντάμ

Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, που συνεδρίασε αργά χθες το βράδυ υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, ενεργοποίησε βέβαια όλες τις αμερικανικές δυνάμεις, που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Centcom, της αμερικανικής διοίκησης που ελέγχει τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή. Κινήσεις που σύμφωνα με εξειδικευμένες πηγές, μοιάζουν πολύ με εκείνες που προηγήθηκαν της επίθεσης του 2003 στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν .

Σε πρώτη φάση, το Ισραήλ χρειάζεται τις βόμβες MOP (Massive Ordnance Penetrator) για να διαλύσει οριστικά τον ιρανικό πυρηνικό μηχανισμό. Μόνο οι ΗΠΑ όμως μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν, επειδή διαθέτουν τα βομβαρδιστικά B-2 Spirit που είναι οι φυσικοί τους φορείς.

Η απόφαση όμως να μπουν οι Αμερικανοί στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ ή όχι, είναι μια δυνητικά υπαρξιακή επιλογή για το μέλλον της Μέσης Ανατολής.

Δεν πρόκειται απλά για την εκδίκηση των νεοσυντηρητικών «γερακιών» που δεν έχουν εγκαταλείψει το σχέδιο αλλαγής της ισορροπίας στη Μέση Ανατολή. Ένα σχέδιο που ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιδιώκει εδώ και δεκαετίες και έχει θέσει πλέον σε εφαρμογή, εκμεταλλευόμενος την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023- την αποφράδα ημέρα που ουσιαστικά ξεκίνησε ο «μεγάλος πόλεμος» στη Μέση Ανατολή.

Για να το πετύχει αυτό ο Νετανιάχου πρέπει οπωσδήποτε όμως να ανατρέψει το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης. Πιστεύει μάλιστα πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει την υποστήριξη του  ιρανικού λαού με τα λόγια του.

Αλλαγή καθεστώτος

Αναμφίβολα, η ιρανική ηγεσία βρίσκεται υπό πίεση, όσο ποτέ άλλοτε εδώ και δεκαετίες: Θα πετύχει ο Νετανιάχου τον στόχο του; Ή μήπως οι αγιατολάχ βγουν από την κρίση, ισχυρότεροι; Πολλοί Ιρανοί θέλουν αλλαγή καθεστώτος – αλλά όχι έτσι. Είναι άλλωστε δύσκολο ως αδύνατο να ανατραπεί ένα καθεστώς μόνο με αεροπορικές επιδρομές.

Τα τελευταία 30 χρόνια, καμία αλλαγή καθεστώτος που επιβλήθηκε από έξω δεν έχει αποφέρει θετικά αποτελέσματα: ούτε στο Αφγανιστάν το 2001, ούτε στο Ιράκ το 2003, ούτε καν στη Λιβύη το 2011.

Μια κατάρρευση του ιρανικού καθεστώτος υπό τα χτυπήματα του ισραηλινού στρατού, στην πραγματικότητα, δεν θα έκανε τίποτα άλλο παρά να τροφοδοτήσει ένα χάος από το οποίο θα μπορούσαν να αναδυθούν καταπιεστικές και ακόμη πιο σκληροπυρηνικές, αντιδημοκρατικές δυνάμεις.

Τρέμουν οι Άραβες του Κόλπου

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μια κατάρρευση του καθεστώτος της Τεχεράνης τρομάζει τις μοναρχίες του Κόλπου. Για τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη της περιοχής, οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από τις ευκαιρίες που σχετίζονται με τον πόλεμο. Οι φόβοι αφορούν την ασφάλεια των υποδομών και τη σταθερότητα των εμπορικών δρόμων.

Φυσικά, το σαουδαραβικό βασίλειο και οι μοναρχίες του Κόλπου θα είχαν επίσης πολλά να κερδίσουν από μια Μέση Ανατολή χωρίς το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, τους πυραύλους της και χωρίς την Ισλαμική Δημοκρατία. Και οι στρατιωτικές και μυστικές εκστρατείες του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα, της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, μαζί με την πτώση του φιλοϊρανικού καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, ήταν επίσης πολύ βολικές για τους Σαουδάραβες, οι οποίοι σήμερα αισθάνονται ισχυρότεροι σε μια περιοχή όπου η ιρανική επιρροή χάνει έδαφος και ηγέτες.

Ωστόσο, τώρα που η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχει μετατραπεί σε πόλεμο, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στο Ριάντ. Η Σαουδική Αραβία καταδίκασε  άλλωστε αμέσως την ισραηλινή επίθεση στο Ιράν και δύο ημέρες αργότερα, ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν τηλεφώνησε στον Ιρανό πρόεδρο.

Είναι άλλο πράγμα να αποδυναμωθεί το καθεστώς στην Τεχεράνη, ακόμη και με την «αποκεφαλισμό» των Ιρανών ηγετών, και άλλο η αλλαγή καθεστώτος. Με μια επικίνδυνη επιχείρηση, από το εξωτερικό,της οποίας τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικά από τις προσδοκίες.