Επιμέλεια: Φανούλα Αργυρου, Ελευθερία Λονδίνου

Οι δύο πρώην πολιτικοί και νυν δημοσιογράφοι, ο γνωστός Σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Τόνυ Μπλέαρ, Alastair Campbell, του Εργατικού Κόμματος (ήταν παρών στο Προεδρικό) και Rory Stewart του Συντηρητικού Κόμματος (με βιντεοκλήση από το Λονδίνο) συζήτησαν με τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη μεταξύ άλλων για τον ρόλο της Κύπρου στις συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής, πώς μπορούν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση να ενδυναμώσουν τις μεταξύ τους σχέσεις τους σε αυτή τη ταραγμένη περίοδο, μίλησε για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Κύπρο, για τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο, πώς κατάφερε και εξελέγη πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, με ποιο κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο πιστεύει ότι ταυτίζεται, ποιος ο ρόλος σήμερα της Εκκλησίας της Κύπρου και άλλα θέματα. (Η συνέντευξη αναρτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2025 https://alastaircampbell.org/2025/06/141-the–presidentof–cyprus–iran–israel–and–the–cyprus–issue–nikoschristodoulides/)

Εξωτερική πολιτική και συνεργασία με όλους

Η συνέντευξη ξεκίνησε με ερώτηση προς τον Ν. Χριστοδουλίδη ως προς το πόσο φοβισμένος πρέπει να είναι ο κόσμος με όσα γίνονται στην Μέση Ανατολή. Ο Πρόεδρος καλωσόρισε τον Άλαστερ Κάμπελ στη τελευταία μοιρασμένη πρωτεύουσα στο κόσμο, στο Προεδρικό, και σε μια περιοχή που έχει τα προβλήματα και τις προκλήσεις της. Αντιθέτως, είπε, «υπάρχει μια μοναδική προοπτική προς το καλύτερο αν εργαστούμε όλοι μαζί. Αυτό προσπαθούμε με την εξωτερική μας πολιτική και τις εξαιρετικά καλές σχέσεις που έχει η Κύπρος με τις γειτονικές της χώρες , όλες εκτός της Τουρκίας. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία, είπε. Ειλικρινά πιστεύω ζούμε σε μια νέα τάξη πραγμάτων…Μεγάλες και μικρές δυνάμεις, αν δεν λύσουμε τα προβλήματα με διπλωματικά μέσα θα έχουμε κακούς ηγέτες να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γειτονιά μας… Είπαμε να βάλουμε στην πάντα τα πολιτικά θέματα και να συζητήσουμε θέματα «χαμηλής πολιτικής» Να εργαστούμε μαζί με όλους, όπως για τη κλιματική αλλαγή. Δεν μπορεί η Κύπρος μόνη της, αλλά όλοι μαζί πρέπει να δούμε τα θέματα αυτά και μετά να φθάσουμε και στα πολιτικά…»

«Δεν είναι αντιπροσωπευτική η σύνθεση του Σ.Α. ΟΗΕ»

Ρωτήθηκε πώς ξανακτίζονται τα Ηνωμένα Έθνη καθώς η Αμερική επιτέθηκε στο Ιράν δίχως διαβούλευση και η κάθε χώρα ενεργεί όπως θέλει.

Ο Ν. Χ είπε ότι χρειαζόμαστε τα Ηνωμένα Έθνη, όμως, πρέπει να συνεχίσουν να έχουν ουσιαστικό ρόλο. Και ρώτησε: «Μήπως τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, το σημερινό Συμβούλιο Ασφαλείας αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα; Πού είναι η ΕΕ; Πού είναι οι Ινδίες; Η Βραζιλία…»

Εκείνο που θέλω να πω, είπε, είναι ότι «η μετάβαση της παλαιάς τάξης (τα ΗΕ δημιουργήθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) προς τη νέα διεθνή τάξη πρέπει να γίνει ομαλά, αλλιώς θα έχουμε όλες εκείνες τις δυνάμεις, κακούς ηγέτες που θα πάρουν τον ηγετικό ρόλο…»

Εμείς στέλνουμε, πρόσθεσε, «το μήνυμα στην περιοχή ότι μπορούμε να δουλέψουμε μαζί, και προς αυτό βλέπουμε θετικά ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επανήλθε στη περιοχή, όχι με αποικιακή προσέγγιση, αλλά δουλεύοντας μαζί με άλλους στην περιοχή».

Και συνέχισε: «Η ΕΕ απουσιάζει από την περιοχή. Με την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία διοργανώνουμε συνέδριο στην Κύπρο (το 2026) με όλες τις χώρες της περιοχής. Θα καλέσουμε και την Τουρκία να συμμετάσχει. Στόχος, να φέρουμε την ΕΕ στην περιοχή, να έχει ρόλο… Ως ΕΕ είμαστε πλήρως εξαρτημένοι για την ασφάλεια μας από τις ΗΠΑ, για την ενέργεια από τη Ρωσία και για πρώτες ύλες από την Κίνα. Σήμερα όλοι αντιλαμβάνονται τον διεθνή νόμο όπως θέλουν ξεχωριστά… Η διεθνής κοινότητα επικρίνει τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία. Γιατί δεν επικρίνουν το ίδιο την Τουρκία για ό,τι κάνει στην Κύπρο; Επειδή ο διεθνής νόμος στο τέλος της ημέρας ερμηνεύεται με βάση της δύναμη της χώρας που ερμηνεύει τον διεθνή νόμο.

Εμείς ως μικρή χώρα δεν έχουμε όπλα, έχουμε τον διεθνή νόμο, δεν έχουμε στρατό να τα βάλουμε με την Τουρκία. Γι’ αυτό έχουμε πολύ καλές σχέσεις με το Ισραήλ, το μεγαλύτερο μας σύμμαχο στη περιοχή αλλά και με όλες τις αραβικές χώρες. Ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε την Παλαιστίνη… Δυστυχώς, ζούμε σε έναν αναρχικό κόσμο, δεν αναμένω από την Τουρκία να απολογηθεί για τα εγκλήματά της στην Κύπρο, αλλά ίσως αντιληφθεί ότι θα έχει κέρδη μέσω της ΕΕ…»

Δεν υπάρχει πρόβλημα συμβίωσης Ελληνοκυπρίων – Τουρκοκυπρίων

Ο Ν.Χ τόνισε ότι «αμφότεροι μπορούν να ζήσουν μαζί, το πρόβλημα είναι η Τουρκία και ο ρόλος που θέλει να παίξει στη περιοχή και στην Κύπρο. Αρκεί να ακούσεις τις νέο-οθωμανικές θέσεις του Ερντογάν για να αντιληφθείς τι επιδιώκει. Αυτές οι θέσεις δεν αρέσουν όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε χώρες της περιοχής. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με την Τουρκία για ό,τι θέλει από την ΕΕ, με βάση κάποιους κανόνες. Δεν είμαστε αντίθετοι με την ευρωπαϊκή της πορεία, έστω κι αν πολλές χώρες της ΕΕ κρύβονται πίσω από την Κύπρο…»

Πώς κέρδισε τις προεδρικές εκλογές

Σε ερώτηση πώς κέρδισε τις εκλογές δίχως την υποστήριξη τού κόμματός του, είπε ότι δεν έκανε ό,τι του ζήτησε το κόμμα του (ΔΗΣΥ) και παραιτήθηκε. Πήγε στο λαό, ακολουθώντας αντί κομματική πολιτική, πολιτική του λαού. Ήταν η πρώτη φορά στα πολιτικά της Κύπρου που ένας ανεξάρτητος κέρδισε δίχως την υποστήριξη των δύο μεγάλων κομμάτων.

Με ποιο πολιτικό κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου θα ταυτιζόταν

Ο Ν.Χ είπε ότι περισσότερο συμφωνεί με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες. «Προέρχομαι από τους Φιλελεύθερους αλλά είμαι Social Liberalist». Ερώτηση: Δεν θα ταυτιζόσουν με τους Συντηρητικούς; «Με τους σημερινούς Συντηρητικούς; ΟΧΙ».

Βρετανικές βάσεις

Πολλοί στο ΗΒ, ρώτησε ο Rory, δεν γνωρίζουν για τις βάσεις, δεν καταλαβαίνουν τι είναι και πολλοί στην Κύπρο έχουν πρόβλημα μαζί τους. Εξηγήστε μας γιατί είναι εκεί και αν κάνουν κάτι χρήσιμο για την Κύπρο. «Οι βάσεις είναι το αποτέλεσμα της από-αποικιοποίησης της Κύπρου από το ΗΒ. Υπάρχει διαφωνία μεταξύ ΗΒ και Κύπρου στο θέμα της κυριαρχίας. Η βρετανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι κυρίαρχες, εμείς δεν θεωρούμε ότι είναι βρετανικό έδαφος, κυρίαρχες. Είμαι ευχαριστημένος όμως με τον τρόπο που χειρίζεται το θέμα ο νέος πρωθυπουργός. Ξέρετε, ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός που επισκέφθηκε τη Κύπρο μετά από 53 χρόνια και αφίχθηκε στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, όχι στις βάσεις. Συναντηθήκαμε τρείς φορές, δύο στο Λονδίνο και μία στη Κύπρο και εργαζόμαστε πολύ στενά. Με το καπέλο της ΕΕ χαίρομαι που βλέπουμε νέα σελίδα στις σχέσεις του ΗΒ με την ΕΕ…» Ερώτηση: Θα ήσασταν πιο ευχαριστημένος αν οι βάσεις δεν ήταν εδώ; Απάντηση: Βέβαια …

Διαφθορά και έγκλημα

«Στο θέμα της διαφθοράς θα είμαι πλήρως ειλικρινής μαζί σας. Κάναμε σοβαρά λάθη ως χώρα. Τώρα, αφήσαμε το παρελθόν πίσω μας. Όταν ανέλαβα Πρόεδρος το 2023 κάλεσα τους Αμερικανούς, ζήτησα μια ομάδα του FBI να έλθει να με υποστηρίξει να καθαρίσουμε όλες εκείνες τις περιπτώσεις στην Κύπρο, που μας έβαζαν στο στόχαστρο διεθνώς. Και είμαι ευγνώμων που οι ΗΠΑ ανταποκρίθηκαν αμέσως και καθαρίσαμε όλες τις υποθέσεις. Πρόσφατα ήμουν στις ΗΠΑ (Τέξας και Silicon Valley) για να φέρουμε αμερικανικά κεφάλαια στη Κύπρο. Το 2013 οι κύριοι μέτοχοι στις κυπριακές τράπεζες ήταν Ρώσοι, σήμερα οι κύριοι μέτοχοι είναι Αμερικανοί. Είμαι περήφανος που αντιμετωπίσαμε αυτό το θέμα της διαφθοράς και ακολουθούμε νέο δρόμο».

Ρόλος της Εκκλησίας

«Είμαι θρησκευόμενος αλλά αυτό είναι προσωπικό θέμα δεν το αναμειγνύω στη διεθνή πολιτική. Ο ρόλος της Εκκλησίας σήμερα δεν είναι όπως ήταν πριν 10, 20 χρόνια που είχε δυναμικό ρόλο. Η Εκκλησία ηγήθηκε του αντι-αποικιακού αγώνα εναντίον των Βρετανών γι’ αυτό ο πρώτος πρόεδρος ήταν ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου για 17 χρόνια. Ο ρόλος της Εκκλησίας γίνεται όσο πάει λιγότερο σημαντικός στην πολιτική και αυτό είναι θετικό. Ως Πρόεδρος δεν αναμειγνύομαι στις αρμοδιότητες της Εκκλησίας και δεν πρέπει ούτε η Εκκλησία να αναμειγνύονται στα πολιτικά. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει διαφορετική γνώμη για διάφορα θέματα (πολιτικά). Όταν τον συναντώ, του εκφράζω τις απόψεις μου, έχει τη γνώμη του αλλά στο τέλος η πολιτική απόφαση είναι δική μου».

«Δεν είμαστε ο ομφαλός της γης»

Ερωτηθείς ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθεί ως μικρή χώρα, απάντησε: «Στην Κύπρο είχαμε την εντύπωση ότι είμασταν ο ομφαλός της γης. Είχαμε την εντύπωση ότι ο κόσμος ξυπνούσε στο Λονδίνο στην Ουάσιγκτον στη Μόσχα και διερωτώνταν τι πρέπει να κάνουν με το Κυπριακό. Έτσι σκεφτόμασταν για πολλά χρόνια. Ως διπλωμάτης, παλιά, μιλώντας με διάφορους ηγέτες, πολιτικούς, υπ. Εξωτερικών και τώρα αναλαμβάνοντας ως πολιτικός, κατάλαβα ότι ως μικρή χώρα πρώτα απ’ όλα πρέπει να είσαι σχετικός (relevant) στο διεθνές σύστημα. Οι ΗΠΑ ή το ΗΒ δεν θα μας βοηθήσουν να λύσουμε το κυπριακό πρόβλημα αν αυτό δεν θα είναι προς το συμφέρον των ιδίων. Επομένως, πρέπει να καταλάβουν ότι έχουν συμφέρον στο να λύσουν το Κυπριακό με μια αξιόπιστη κυβέρνηση σ’ αυτή την σημαντική περιοχή. Αλλάξαμε πλήρως την εξωτερική μας πολιτική. Όταν πάω στις Βρυξέλλες χρειάζεται να έχω θέσεις σε όλα τα θέμα και όχι να μιλώ μόνο όταν ακούω το όνομα Τουρκία. Γιατί αλλιώς κανένας δεν θα δει σοβαρά τα θέματα της χώρας μου». Ερώτηση: Εννοείς ότι μικρές χώρες πρέπει να σκέφτονται και να ενεργούν ως μεγάλες χώρες και να μη βλέπουν τον εαυτό τους ως μικρές χώρες; Απάντηση: «Μάλιστα. Όταν στην Κύπρο είχαμε την πρωτοβουλία του ανθρωπιστικού διαδρόμου για να στέλνουμε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα (Οκτώβριο 2023) και το εισηγήθηκα σε μια συγκέντρωση στη Γαλλία, κανένας δεν ενδιαφέρθηκε… Και οι πρώτοι που ενδιαφέρθηκαν ήταν οι Βρετανοί, μετά οι Αμερικανοί και τα Εμιράτα και το καταφέραμε…»

Ο ρόλος της κυριαρχίας (sovereignty)

Ερωτηθείς πώς νοιώθει για τη Γάζα σήμερα, είπε ότι «είναι πολύ απογοητευμένος γιατί κανένας δεν συζητά τη Γάζα, τώρα ασχολούνται με το Ιράν και το Ισραήλ και έχεις παιδιά που πεθαίνουν κάθε μέρα…

Οι αποτυχίες στη Μέση Ανατολή δεν οφείλονται στην περιοχή αλλά στη διεθνή κοινότητα λόγω της αραβικής άνοιξης, που μετατράπηκε σε αραβικό χειμώνα. Το διαπιστώνω αυτό και σε συζητήσεις στην ΕΕ… Όμως, πώς μπορείς να αλλάξεις ή να επιβάλεις σε ένα κράτος 100 εκ ανθρώπων μια δυτική δημοκρατία… Δεν μπορούν τα δυτικά πρότυπα να εφαρμοστούν στην περιοχή. Πιστεύω το κυριότερο στοιχείο για τον διεθνή νόμο είναι ο ρόλο της κυριαρχίας της κάθε χώρας…»

Brexit

Ερωτηθείς ποια τα οφέλη από το Brexit απάντησε «ΟΥΤΕ ΕΝΑ! Σέβομαι την ψήφο του βρετανικού λαού… Θα δουλέψουμε με το ΗΒ ως ΕΕ διότι χρειαζόμαστε τη συνεργασία…Είναι αναγκαίο το ΗΒ να επανέλθει στη περιοχή, επειδή το ΗΒ πρώτα και μετά η Γαλλία έχουν ειδική ευθύνη σε αυτή τη περιοχή. Ιστορικά έχουν ευθύνη…»

Διαίρει και Βασίλευε

Ερωτηθείς αν οι Βρετανοί πρέπει να νοιώθουν ένοχοι για τις συνέπειες της Αποικιοκρατίας απάντησε: «Βέβαια! Παρότι θα ήθελα να ολοκληρώσω με ευχάριστο τη συνέντευξη, εν τούτοις πρέπει να πω ότι η κατάσταση της Κύπρου σήμερα οφείλεται στη βρετανική πολιτική του διαίρει και βασίλευε της Αποικιοκρατίας. Σήμερα, όμως, είμαι ευτυχής που μπορώ να συζητώ και να συνεργάζομαι εποικοδομητικά με τον Βρετανό πρωθυπουργό…»

Φανούλα Αργυρού

Ερευνήτρια/δημοσιογράφος