Παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορούν συχνά την Κίνα για την υπονόμευση των κυρώσεων και την ελάφρυνση των πιέσεων στο πυρηνικό και στρατιωτικό πρόγραμμα του Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας προς το Ιράν μετά την Κίνα, έχουν διαδραματίσει εξίσου καθοριστικό ρόλο στην αναβίωση του εξωτερικού εμπορίου της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Από την έναρξη της νέας κυβέρνησης Τραμπ και την επαναφορά της πολιτικής «μέγιστης πίεσης», το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών έχει δημοσιεύσει δεκάδες πακέτα κυρώσεων, πολλά από τα οποία στοχεύουν εταιρείες και άτομα με έδρα τα Εμιράτα.

Για παράδειγμα, στις 6 Ιουνίου 2025, επιβλήθηκαν κυρώσεις σε δίκτυο ξεπλύματος χρημάτων από πετρέλαιο που διηύθυναν οι Ιρανοί αδελφοί Μανσούρ και Φαζλολάχ Ζαρίνγκαλαμ. Στο δίκτυο συμμετείχαν πέντε εταιρείες με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Εμπορική Έκρηξη

Οι εξαγωγές των ΗΑΕ προς το Ιράν εκτινάχθηκαν από κάτω από $6 δισεκατομμύρια σε $22 δισεκατομμύρια μέσα σε επτά χρόνια, από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη Συμφωνία για τα Πυρηνικά (JCPOA) και επέβαλαν εκ νέου κυρώσεις.

Σύμφωνα με τα τελωνειακά στοιχεία, ενώ οι μη πετρελαϊκές εισαγωγές των Εμιράτων από το Ιράν αυξήθηκαν μόλις κατά 20% (ξεπερνώντας τα $7 δισ.), τα ΗΑΕ είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής πετρελαίου τύπου fuel oil από το Ιράν και ένας από τους βασικούς πελάτες του σε υγροποιημένο αέριο πετρελαίου (LPG). Σύμφωνα με την εταιρεία Kpler, το 2024 τα Εμιράτα εισήγαγαν 44 εκατ. βαρέλια fuel oil και 350.000 τόνους LPG από το Ιράν.

Ο Ισολογισμός Εμπορίου και τα Παράδοξα

Αν εξαιρέσουμε το αργό πετρέλαιο, το διμερές εμπόριο Ιράν-Εμιράτων ανταγωνίζεται σχεδόν σε μέγεθος το εμπόριο Ιράν–Κίνας. Το Ιράν κατέγραψε $130 δισ. σε εξωτερικό εμπόριο πέρσι (χωρίς να υπολογιστεί το αργό πετρέλαιο), εκ των οποίων τα μισά αφορούσαν την Κίνα και τα ΗΑΕ. Οι δύο αυτές χώρες είναι σχεδόν οι μοναδικοί πελάτες για τις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου και fuel oil.

Παραδόξως, το Ιράν έχει εμπορικό πλεόνασμα με την Κίνα, ύψους περίπου $60 δισ. (κυρίως πετρέλαιο και άλλα προϊόντα), ενώ εισάγει από την Κίνα μόλις $20 δισ. Αντιθέτως, η εμπορική σχέση με τα Εμιράτα είναι ελλειμματική για το Ιράν. Το 2024, το Ιράν εξήγαγε περίπου $3 δισ. σε fuel oil και $7 δισ. σε μη πετρελαϊκά προϊόντα προς τα ΗΑΕ, ενώ εισήγαγε αγαθά αξίας $22 δισ. από αυτά.

Δεν είναι σαφές πώς το Ιράν καταφέρνει να χρηματοδοτεί τις εισαγωγές του από τα Εμιράτα και να μεταφέρει τα απαιτούμενα συνάλλαγμα, δεδομένου ότι βρίσκεται εκτός του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος λόγω των κυρώσεων και της ένταξής του στη «μαύρη λίστα» της Ομάδας Χρηματοπιστωτικής Δράσης (FATF).

Πάντως, ορισμένα τελωνειακά δεδομένα δίνουν μια ένδειξη: το Ιράν εισήγαγε πάνω από 100 τόνους χρυσού το 2024, αξίας $8 δισ. — το 10% του οποίου προερχόταν από τα ΗΑΕ.

Μια Επικίνδυνη Ισορροπία

Τα ΗΑΕ είναι ένας από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, φιλοξενώντας τρεις αμερικανικές βάσεις και πάνω από 3.500 στρατιώτες. Αν και το εμπόριο ΗΠΑ–ΗΑΕ έφτασε τα $35 δισ. (αντίστοιχο με το εμπόριο ΗΑΕ–Ιράν), οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων των Εμιράτων.

Δεν είναι σαφές πώς οι Εμιρατιανοί αξιωματούχοι δικαιολογούν μια εμπορική σχέση $30 δισ. με το Ιράν, τη στιγμή που δεν χρησιμοποιούν καν το επίσημο διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Οι Νέες Συμφωνίες με την Ουάσινγκτον

Τον Μάιο του 2025, ο Ντόναλντ Τραμπ επισκέφθηκε το Αμπού Ντάμπι και υπέγραψε συμβάσεις και μνημόνια κατανόησης ύψους $200 δισ. Ένα μεγάλο μέρος των συμφωνιών αφορά τη δημιουργία του μεγαλύτερου campus τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο εκτός ΗΠΑ, καθώς και έργα στους τομείς της αεροναυπηγικής, της ενέργειας και της βιομηχανίας.

Παραμένει ασαφές αν αυτές οι συμφωνίες θα οδηγήσουν τα ΗΑΕ σε πιο σκληρή στάση απέναντι στο εμπόριο με το Ιράν. Ούτε οι Εμιρατιανοί ούτε οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα πρέπει να απορρίψουν τέτοιες ανησυχίες ως υπερβολές.

Το Ιράν έχει στο παρελθόν στοχεύσει πετρελαιοφόρα στα χωρικά ύδατα των Εμιράτων, ενώ τα ΗΑΕ είχαν διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Τεχεράνη για έξι χρόνια μετά την επίθεση Ιρανών όχλων στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας το 2016. Η επίθεση του Ιράν στις 23 Ιουνίου 2025 στη βάση Al-Udeid στο Κατάρ δείχνει ότι τα παραδοσιακά «κόκκινα όρια» ίσως να έχουν πλέον εξαφανιστεί.

Διπλό Παιχνίδι ή Προστασία;

Ίσως τα Εμιράτα προσπαθούν να τα έχουν καλά και με τις δύο πλευρές, τις ΗΠΑ και το Ιράν, ή ίσως προσπαθούν να θωρακιστούν από το ενδεχόμενο να γίνουν παράπλευρη απώλεια στη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ του Ιράν από τη μία και των ΗΠΑ και του Ισραήλ από την άλλη.

Ωστόσο, η προσπάθεια ισορροπίας σε τέτοιο τεντωμένο σχοινί μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Ένα λάθος βήμα, και η πτώση μπορεί να αποβεί καταστροφική.

ΠΗΓΗ

Δύο εβδομάδες μετά το τέλος της αεροπορικής εκστρατείας του Ισραήλ, ο άλλοτε πανίσχυρος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, παραμένει κρυμμένος. Χιλιάδες Ιρανοί τον σατιρίζουν στο διαδίκτυο, γεμίζοντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αστεία και memes, ενώ άλλοι περιμένουν ένα πιθανό δεύτερο κύμα ισραηλινών επιθέσεων, ελπίζοντας ότι αυτό θα επιταχύνει την κατάρρευση του καθεστώτος.

Το Ισραήλ εξακολουθεί να κυριαρχεί στον ιρανικό εναέριο χώρο, με την εμπορική εναέρια κυκλοφορία να είναι σχεδόν ανύπαρκτη — κάτι που οι επικριτές του καθεστώτος επισημαίνουν συχνά για να χλευάσουν τη «Δημοκρατία των Μουλάδων». Παραμένει ασαφές εάν στο Ιράν έχει απαγορευτεί η επανεκκίνηση των πτήσεων ή αν το ραντάρ και οι υποδομές ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας έχουν υποστεί τόσο σοβαρές ζημιές ώστε οι κανονικές λειτουργίες των αεροδρομίων δεν είναι πλέον δυνατές.

Ένας Ιρανός δημοσιογράφος του εξωτερικού έγραψε στο Twitter:
«Το ότι ο Αλί Χαμενεΐ καταφεύγει σε καταφύγιο δεν αποτελεί ένδειξη σοφίας, πρόνοιας ή επαναστατικού θάρρους. Το να ζητάς καταφύγιο σημαίνει ότι ο ουρανός μας είναι γεμάτος πουλιά Αμπαμπίλ, ότι είμαστε ανυπεράσπιστοι και ότι αν χαθεί ο Χαμενεΐ, η κατάρρευση θα επιταχυνθεί».

Ο Χαμενεΐ απουσίαζε προκλητικά από τις τελετές πένθους του Μουχαράμ αυτήν την εβδομάδα — για πρώτη φορά στα 36 χρόνια θητείας του ως Ανώτατος Ηγέτης. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην ίδια του την έδρα στο κέντρο της Τεχεράνης.

Ένας Ιρανός ακτιβιστής σχολίασε:
«Για χρόνια εξαφάνιζε άλλους, τους φυλάκιζε και τους εκτελούσε. Τώρα ο ίδιος είναι εξαφανισμένος, σε κατ’ οίκον περιορισμό, σε μια φυλακή που ο ίδιος έχτισε, σε μια άγνωστη γωνιά. Ο άντρας που μιλούσε αδιαμφισβήτητα επί 36 χρόνια και καυχιόταν με αλαζονεία, τώρα δεν τολμά να παραστεί ούτε σε τελετή πένθους στο ίδιο του το σπίτι».

Είναι άλλο ένα σαφές σημάδι ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά στην Τεχεράνη. Είναι άραγε ο Χαμενεΐ πραγματικά πολύ φοβισμένος για να βγει από το υπόγειο καταφύγιο του, ή μήπως ισχυρές δυνάμεις τον κρατούν σκόπιμα απομονωμένο, αναζητώντας διέξοδο για να σώσουν το καθεστώς;

Ο Ολλανδοϊρανός πολιτικός επιστήμονας και δημοσκόπος, Ammar Maleki, έγραψε στο X:
«Σήμερα, οι περισσότεροι βλέπουν την απουσία του Χαμενεΐ ως ένδειξη φόβου. Αλλά ίσως η αλήθεια είναι πιο σύνθετη: ότι μια εσωτερική πάλη εξουσίας τον έχει παραγκωνίσει — και ότι η απουσία του ίσως να μην είναι τελείως δική του επιλογή».

Ο Χαμενεΐ ενδέχεται να επιθυμεί να βγει από την κρυψώνα του και να εκφωνήσει τις συνήθεις απειλές και ρητορικές του δημοσίως. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Maleki, άλλα ανώτερα στελέχη προτιμούν να τον κρατούν μακριά, φοβούμενα ότι η εγγύτητα σε αυτόν μπορεί να τους καταστήσει στόχους ισραηλινών επιθέσεων.

«Μετά την κατάπαυση του πυρός, το καθεστώς θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να επιλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους: τη μεταρρύθμιση ή την κατάρρευση. Και είναι η υπόγεια πάλη εξουσίας στο εσωτερικό του καθεστώτος που θα καθορίσει αν ο Χαμενεΐ θα επιστρέψει στην επιφάνεια, ή αν θα σταλεί στους ουρανούς», καταλήγει.

Το Middle East Forum ανέφερε ότι ο πρώην πρόεδρος Χασάν Ροχανί και οι λεγόμενοι «μεταρρυθμιστές» του φέρονται να κινούνται για να περιορίσουν ή και να καταλάβουν πλήρως την εξουσία του Χαμενεΐ. Πρόσφατα, εμφανίστηκε μια ανεπιβεβαίωτη αναφορά ότι ήρθαν ακόμη και σε επαφή με το Ισραήλ, προτείνοντας μια «συμφωνία αλλαγής καθεστώτος» με αντάλλαγμα βοήθεια. Οι αντίπαλοι του καθεστώτος φοβούνται μια «ανίερη συμφωνία», ίσως με την Ουάσινγκτον, που θα αφήσει ένα εξημερωμένο Ισλαμικό Καθεστώς στη θέση του, σφραγίζοντας το τέλος κάθε ουσιαστικής πολιτικής αλλαγής.

Ωστόσο, για εκατομμύρια Ιρανούς, είναι πλέον σαφές ότι η Ισλαμική Δημοκρατία υπέστη ταπεινωτική ήττα από το Ισραήλ και ο φόβος προς το δικτατορικό καθεστώς έχει αρχίσει να εξασθενεί. Μια ακτιβίστρια μοιράστηκε κάτι που της είπε φίλη της από το Ιράν:

«Ο κόσμος δεν είναι απλώς ήρεμος είναι αποσβολωμένος. Είναι σαν να συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά ότι το τέρας κάτω από το κρεβάτι δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας σωρός παπούτσια. Για χρόνια ψιθυρίζαμε, περπατούσαμε στις μύτες των ποδιών, φοβούμενοι μήπως το ξυπνήσουμε… Και τώρα όλοι ρωτούν με δυσπιστία: Αυτό φοβόμασταν τόσο καιρό;»

«Δεν πρόκειται μόνο για πολιτική κατάρρευση, είναι κατάρρευση της ψυχής και του νου», έγραψε η ίδια.

Πολλοί Ιρανοί αναρωτιούνται αν και πότε θα τολμήσει ο λαός να βγει μαζικά στους δρόμους και να αμφισβητήσει ανοιχτά το καθεστώς. Είναι το ερώτημα του εκατομμυρίου που κανείς δεν μπορεί να απαντήσει. Το να αισθάνεσαι μια επαναστατική αναταραχή είναι ένα πράγμα, το να προβλέψεις την ακριβή στιγμή που θα ξεσπάσει μια επανάσταση είναι σχεδόν αδύνατο.

ΠΗΓΗ

Η πρόσφατη έκδοση του Πακιστανού υπηκόου Μοχάμαντ Σαχζέμπ Χαν από τον Καναδά επαναφέρει στη μνήμη τις άμεσες και έμμεσες συνδέσεις του Πακιστάν με διάφορες τρομοκρατικές επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, οι τρομοκράτες είχαν επηρεαστεί από ριζοσπαστικούς ισλαμιστές και ορισμένοι είχαν λάβει εκπαίδευση και χρηματοδότηση από στρατόπεδα τρομοκρατών που βρίσκονται στο Πακιστάν.

Η επίθεση στο αρχηγείο της CIA το 1993

Το 1993, ένας Πακιστανός υπήκοος ονόματι Μιρ Αϊμάλ Κάσι άνοιξε πυρ με καλάσνικοφ στο αρχηγείο της CIA στη Βιρτζίνια. Σκότωσε δύο υπαλλήλους και τραυμάτισε άλλους τρεις. Ο Κάσι διέφυγε στο Πακιστάν, αλλά συνελήφθη στην επαρχία Πουντζάμπ τον Ιούνιο του 1997 και οδηγήθηκε σε δίκη. Πριν από την εκτέλεσή του το 2002, έκανε το σήμα της νίκης και είχε εκφράσει την προσδοκία για αντίποινα εναντίον Αμερικανών που ζουν στο Πακιστάν.

Η υπόθεση Σαχζέμπ Χαν – Μια επίθεση που αποτράπηκε

Η πρόσφατη είδηση για την έκδοση του Μοχάμαντ Σαχζέμπ Χαν θυμίζει τις προηγούμενες περιπτώσεις. Ωστόσο, βασική διαφορά είναι ότι η σχεδιαζόμενη επίθεση τελικά αποτράπηκε. Ο 20χρονος Πακιστανός, γνωστός και ως Σαχζέμπ Τζαντούν, φέρεται να βοηθούσε το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) στην εκτέλεση μιας φονικής επίθεσης σε εβραϊκό κέντρο στο Μπρούκλιν τον Οκτώβριο του 2024. Σύμφωνα με το FBI, ο Χαν είχε επιλέξει τη Νέα Υόρκη λόγω της ισχυρής παρουσίας της εβραϊκής κοινότητας.

Ο εγκέφαλος της 11ης Σεπτεμβρίου και οι σχέσεις με Πακιστανικές αρχές

Ο Χαλίντ Σαΐχ Μοχάμεντ από το Πακιστάν ήταν ο βασικός εγκέφαλος πίσω από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Συνελήφθη στο Ραουαλπίντι του Πακιστάν τον Μάρτιο του 2003 και μεταφέρθηκε στο αμερικανικό κέντρο κράτησης στην Κούβα το 2006. Η Γαλλία και η Αυστραλία τον αναζητούσαν επίσης για τη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε συναγωγή και την επίθεση στο Μπαλί. Αμερικανοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι ο Χαλίντ είχε την κάλυψη ατόμων εντός της πακιστανικής αστυνομίας, του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών.

Η υπόθεση στο Σαν Μπερναρντίνο το 2015

Ακόμη και άτομα πακιστανικής καταγωγής έχουν εμπλακεί σε τρομοκρατικές ενέργειες στις ΗΠΑ. Το 2015, το παντρεμένο ζευγάρι Σαΐντ Ριζουάν Φαρούκ και Τασφίν Μαλίκ σκότωσαν 14 άτομα σε ένοπλη επίθεση στην Καλιφόρνια. Είχαν συνδέσεις με ισλαμιστικές οργανώσεις τόσο εντός όσο και εκτός Πακιστάν. Ο Πακιστανός δημοσιογράφος Ζαχίντ Γκισκόρι, από την επαρχία Λέγια, γνώριζε την οικογένεια της Μαλίκ και δήλωσε ότι είχε “εξτρεμιστικές ρίζες” και μέλη που συμμετείχαν σε σεχταριστικές δραστηριότητες.

Απόπειρες δολοφονίας πολιτικών και σχέσεις με Ιράν

Ο Πακιστανός Άσιφ Ράζα Μέρτσαντ είχε προσπαθήσει να προσλάβει εκτελεστές για να δολοφονήσει βασικούς Αμερικανούς πολιτικούς και αξιωματούχους. Ο Μέρτσαντ είχε δύο συζύγους —μία στο Ιράν και μία στο Πακιστάν— και, σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, μετά την παραμονή του στο Ιράν ταξίδεψε στις ΗΠΑ μέσω Πακιστάν και προσπάθησε να στρατολογήσει συνεργό για το σχέδιό του. Συνελήφθη μόλις μία μέρα πριν την απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ σε προεκλογική συγκέντρωση στην Πενσυλβάνια.

Οι αδελφοί Καζί και το σχέδιο στο Μανχάταν

Το 2012, δύο αδέλφια πακιστανικής καταγωγής, ο Ραΐς Αλάμ Καζί και ο Σεχεριάρ Αλάμ Καζί, κατηγορήθηκαν για σχέδιο βομβιστικής επίθεσης στη Νέα Υόρκη. Ο Ραΐς εκπαιδευόταν σε κατασκευή βομβών, ενώ και οι δύο είχαν επαφές με ισλαμιστικά εξτρεμιστικά δίκτυα. «Το σχέδιο στόχευε στην ενίσχυση του μηνύματος της Αλ Κάιντα στις Ηνωμένες Πολιτείες», είχε δηλώσει τότε ο Ομοσπονδιακός Εισαγγελέας της Νότιας Φλόριντα, Γουιφρέντο Φερέρ.

Ο αποτρεπτικός ρόλος των Αρχών στην Times Square

Το 2010, οι Αμερικανικές Αρχές απέτρεψαν μια πολύνεκρη επίθεση στην Times Square της Νέας Υόρκης. Ο δράστης, Φαϊζάλ Σαχζάντ, είχε εκπαιδευτεί από την Τεχρίκ-ι-Ταλιμπάν στο Πακιστάν. «Τα γεγονότα της υπόθεσης δείχνουν ότι οι Ταλιμπάν του Πακιστάν διευκόλυναν την απόπειρα επίθεσης του Σαχζάντ», δήλωσε τότε ο Γενικός Εισαγγελέας των ΗΠΑ, Έρικ Χόλντερ. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο πατέρας του Σαχζάντ ήταν ανώτατος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας του Πακιστάν, με τον βαθμό του Υποπτεράρχου.

Η τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, είχε προειδοποιήσει ότι σε περίπτωση επιτυχημένης επίθεσης με πακιστανικά ίχνη, θα υπήρχαν πολύ σοβαρές συνέπειες για το Ισλαμαμπάντ. «Έχουμε καταστήσει απολύτως σαφές ότι αν —ο μη γένοιτο— μια τέτοια επίθεση με ίχνη στο Πακιστάν πετύχαινε, οι συνέπειες θα ήταν εξαιρετικά σοβαρές», είχε δηλώσει.

Η θέση Τραμπ για το Πακιστάν και τα τρομοκρατικά καταφύγια

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, το 2017, είχε εκφράσει έντονη ανησυχία για την συνεχιζόμενη φιλοξενία τρομοκρατών στο Πακιστάν. «Δεν μπορούμε πια να σιωπούμε για τα ασφαλή καταφύγια που προσφέρει το Πακιστάν σε τρομοκρατικές οργανώσεις, τους Ταλιμπάν και άλλες ομάδες που απειλούν την περιοχή και πέραν αυτής», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

ΠΗΓΗ: European Times