Ακολουθήστε μας

Γενικά θέματα

Χριστούγεννα: Το 378 για πρώτη φορά γιορτάστηκαν στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοτελής γιορτή

Δημοσιεύτηκε

στις

Τα Χριστούγεννα στον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό
Πολυμέρου-Καμηλάκη, Αικατερίνη

Παραμονές Χριστουνέννων τα παιδιά γύριζαν στα σπίτια και έψελναν τα κάλαντα. Στην εικόνα «Ο μικρός σαλπιγκτής» του Γεωργίου Ιακωβίδη.
Το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων αντικατέστησε πιθανότατα αρχαιοελληνικές ή ρωμαϊκές γιορτές, όπως τα Σατουρνάλια, τα Κρόνια κ.ά., συνδεδεμένες με τις χειμερινές τροπές του ήλιου (το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 22 Δεκεμβρίου).

Περιλαμβάνει τις ημέρες από την παραμονή των Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου) έως την παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου). Έτσι, είναι φυσικό, οι χριστιανικές γιορτές, όπως είναι η Γέννηση του Χριστού, η εορτή του Αγίου Βασιλείου, η Περιτομή και η Βάπτιση να έχουν συνδεθεί με ειδωλολατρικές συνήθειες που αποσκοπούσαν στον εξευμενισμό των δαιμονικών όντων και στην ευετηρία (καλοχρονιά).
Κύριο χαρακτηριστικό των ημερών αυτών είναι οι αγερμοί (κάλαντα) από μικρούς και μεγάλους, οι μεταμφιέσεις, οι προληπτικές ενέργειες για το καλό της χρονιάς κ.ά.

Τα χοιροσφάγια
Μια χαρακτηριστική εκδήλωση των Χριστουγέννων είναι τα χοιροσφάγια, με θυσιαστικό χαρακτήρα, απήχηση αρχαίων εξιλαστήριων και καθαρτήριων θυσιών που συνοδεύονται από μαγικές και δεισιδαιμονικές πράξεις, όπως τα μαντέματα. Οι Ρωμαίοι στην εορτή των Βρουμαλίων στο τέλος του έτους θυσίαζαν χοίρους στον Κρόνο και τη Δήμητρα. Ο χοίρος είναι πιθανότατα μία ενσάρκωση του βλαστικού και γονιμικού δαίμονα, είτε επειδή καταστρέφει τη βλάστηση είτε και εξαιτίας της πολυτοκίας του.
Στον παραδοσιακό πολιτισμό η λατρεία είναι ενσωματωμένη στην αγροτική οικονομία. Η εκτροφή του χοίρου εξασφαλίζει στην οικογένεια κρέας και λίπος για ολόκληρη τη χρονιά. Δεν ήταν δύσκολο να διατηρούν από ένα χοίρο σε κάθε σπίτι καθώς ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και είχαν να τον ταϊσουν σιτηρά, τυρόγαλο, βελανίδια και αποφάγια αντί να τα πετάνε.
Για τη σφαγή ακολουθούνταν ιδιαίτερη εθιμοτυπία καθώς γινόταν με ειδικό μαυρομάνικο μαχαίρι και θύτης ήταν ο αρχηγός της οικογένειας. Από το αίμα του ζώου έγραφαν ένα σταυρό στο μέτωπο των μικρών παιδιών για τον πονοκέφαλο.
Κάρφωναν το ρύγχος του χοίρου στον τοίχο ή πάνω από την πόρτα για να διώχνει τους καλικαντζάρους. Από τη σπλήνα και το συκώτι του μάντευαν το μέλλον της οικογένειας.
Έπειτα μαζεύονταν στα σπίτια και δοκίμαζαν τους χοιρινούς μεζέδες και παρασκεύαζαν τα λουκάνικα, τα απάκια και τα σύγλινα. Ιδιαίτερα φιλανθρωπικό χαρακτήρα αλληλεγγύης προς τον συνάνθρωπο είχε η συνήθεια να στέλνουν «τα σκουτελικά για ψυχικό» δηλαδή καλάθια με δώρα, κυρίως φαγώσιμα.

Τα Χριστούγεννα και τα έθιμά τους
Η γιορτή των γενεθλίων του Χριστού θεσπίστηκε στις 25 Δεκεμβρίου από τους Χριστιανούς και ο εορτασμός της επεκτάθηκε σταδιακά σε όλο το ρωμαϊκό κράτος, ανατολικό και δυτικό. Στόχος τους ήταν να παραμερίσουν τον περσικό θεό Μίθρα, θεό του ήλιου και του φωτός. Η μέρα των γενεθλίων του «το Γενέθλιον του αήττητου Ήλιου» γιορταζόταν στις 25 του Δεκέμβρη. Η γιορτή αυτή συνδυαζόταν με τα Σατουρνάλια, παλιά αγροτική γιορτή που έγινε μία από τις σπουδαιότερες γιορτές των Ρωμαίων και γιορταζόταν από τις 17 έως τις 23 Δεκεμβρίου.
Ο σύνδεσμος του Χριστού με τον ήλιο φανερώνεται και στην υμνογραφία των Χριστουγέννων: «Ανέτειλας, Χριστέ, εκ Παρθένου, νοητέ Ήλιε της Δικαιοσύνης». Η γέννηση του Χριστού γιορταζόταν αρχικά στις 6 Ιανουαρίου, μαζί με τη βάπτιση. Το 378 για πρώτη φορά γιορτάστηκαν στην Κωνσταντινούπολη τα Χριστούγεννα ως αυτοτελής γιορτή.
Προάγγελος των Χριστουγέννων είναι οι ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα κάλαντα. αρχίζοντας με την εξιστόρηση της γέννησης του Χριστού, συνεχίζουν με παινέματα για το σπίτι και τους σπιτικούς και τελειώνουν ζητώντας πλούσιο φιλοδώρημα.
Στο Ζαγόρι της Ηπείρου για παράδειγμα, ξημερώνοντας Χριστούγεννα, κάνουν τα «σπάργανα», τηγανίτες με πολλά καρύδια επάνω που συνηθίζουν να προσφέρουν σε όσους επισκέπτονται λεχώνα. Το Δωδεκαημέρου που μεσολαβεί ανάμεσα στη γέννηση και τη βάπτιση του Χριστού είναι μια ιδιαίτερη χρονική περίοδος. Αν για τα μικρά αβάπτιστα παιδιά και τις λεχώνες παίρνονται ιδιαίτερες προφυλάξεις για να τα προστατεύσουν καθώς είναι ευάλωτα στις επιβουλές και συνάμα επικίνδυνα, ο χρόνος που μεσολαβεί ως τη βάπτιση του Χριστού είναι χρόνος αταξίας που αφορά ολόκληρη την παραδοσιακή κοινωνία.
Τα Χριστούγεννα αποτελούν οικογενειακή γιορτή, που συγκεντρώνει τα μέλη της οικογένειας γύρω από το κοινό τραπέζι, όπου θα κόψουν το χριστόψωμο, στολισμένο με καρύδια και σχέδια από ζυμάρι. Στη Μακεδονία και αλλού τα Χριστούγεννα μαγείρευαν ντολμαδάκια (σαρμάδες) με λάχανο και κρέας χοιρινό, συνοδευμένο με σέλινο, πράσο ή σπανάκι, ενώ σε άλλες περιοχές έσφαζαν κότα και έφτιαχναν σούπα. Η γαλοπούλα είναι νεώτερη συνήθεια στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Τα κάλαντα των Χριστουγέννων
Τα κάλαντα είναι τραγούδια που λέγονται από ομάδες παιδιών ή ενηλίκων στους δρόμους ή τα σπίτια με φιλοδώρημα. Πήραν το όνομά τους από τη γιορτή των Καλενδών του ρωμαϊκού ημερολογίου.
Την παραμονή των Χριστουγέννων παιδιά ή άντρες γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι κι έλεγαν τα κάλαντα. Στη Χίο το βράδυ της παραμονής ομάδες παιδιών ή άντρες γύριζαν στα σπίτια με τύμπανα και φλογέρες ή με μουσική και έψαλλαν τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
Στην περιοχή Κοζάνης κρατούσαν ένα ξύλο μήκους μισού μέτρου και σχήματος Τ (την τζομπανίκα) για να χτυπούν τις πόρτες και ένα τροβά (υφαντό σακούλι για τα δώρα). Οι νοικοκυρές τους «φιλεύουν» μήλα, σύκα, καρύδια, κάστανα, κουλουράκια (κολιαντίνες), αβγά, χρήματα κ.ά.

Στην Ήπειρο τραγουδούσαν:
Κόλιαντα , μπάμπω, κόλιαντα,
Και μένα κολιαντίνα
Κι αν δεν μου δώσεις
Κι αν δεν μου δώσης κόλιαντα,,
Δώσ’ μας την θυγατέρα σ’.
-Τι την θέλεις, τη δική μου θυγατέρα
-Να την φιλώ να την τσιμπώ
να με ζεσταίνει το βράδυ
Φέρτε μας τα κόλιαντα,
Τι μας πήρ’ η μέρα.
Η μέρα μερουλίζει
Το πουλί τσουρίζει.
Η γάτα νιαουρίζει,
Ο Χριστός γεννιέται,
Γεννιέται και βαφτίζεται
Στους ουρανούς απάνω.
Οι άγγελοι χαίρουνται
Και τα δαιμόνια σκάνουν (=σκάνε)
Σκαίνουν και πλαντάζουν
Τα σίδερα δαγκάνουν

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο φαίνεται ότι εμφανίστηκε στη νεώτερη Ελλάδα την εποχή του Όθωνα. Βέβαια μόνο ύστερα από τον τελευταίο πόλεμο εκλαϊκεύτηκε και αγαπήθηκε ως χριστουγεννιάτικο στολίδι. Είναι γερμανικό και σκανδιναβικό έθιμο και από εκείνους τους λαούς το έμαθαν και οι άλλοι. Η χρήση πράσινων κλαδιών αειθαλών δένδρων υπήρχε και στις αρχαίες γιορτές των «δεντροφοριών» και στις ρωμαϊκές και βυζαντινές καλένδες. Το δέντρο με τα αναβλαστικά σχήματα και το πράσινο χρώμα ήταν πάντα ένα σύμβολο ζωής. Όσον αφορά το στολισμένο καραβάκι τα παιδιά των νησιών και των παραθαλασσίων περιοχών τραγουδούσαν τα κάλαντα κρατώντας φωτισμένα καράβια σαν φαναράκια. Στην Ηπειρωτική και Ορεινή Ελλάδα κρατούσαν επίσης φανάρι, μια εκκλησία, ένα ομοίωμα της αγιας-Σοφιάς.

Οι καλικάντζαροι
Οι καλικάντζαροι έρχονταν την παραμονή των Χριστουγέννων και έφευγαν τα Θεοφάνεια. Έχουν διάφορες ονομασίες: Λυκοκαντζαραίοι, σκαρικατζέρια, καρκατζέλια, πλανήταροι (Κύπρος), Κάηδες (Σύμη), καλλισπούδηδες, χρυσαφεντάδοι (Πόντος), κωλοβελόνηδες, παρωρίτες ή παραωρίτες (πριν από το λάλημα του πετεινού), παγανά. Με παρεμφερή ονόματα υπάρχουν οι καλικάντζαροι και στους βαλκανικούς λαούς. Και στους άλλους χριστιανικούς λαούς εμφανίζονται δοξασίες για δαιμονικά όντα κατά το Δωδεκαήμερο: Λυκάνθρωποι, Στρίγγλες, Μάγισσες, Νόρνες.
Συμβολίζουν το σκοτάδι και ζουν όλο το χρόνο στα έγκατα της γης, προσπαθώντας να κόψουν το δέντρο που βαστάει τη γη. Όταν είναι πολύ κοντά να το πετύχουν, την παραμονή των Χριστουγέννων ανεβαίνουν στη γη δημιουργώντας προβλήματα στους ανθρώπους. Η πίστη για τους καλικαντζάρους ως δαιμονικών όντων που ζουν κάτω από τη γη στηρίζεται στην κοσμοθεωρία περί ακινησίας της γης. Μένουν ανάμεσα στους ανθρώπους δώδεκα ημέρες ως την παραμονή των Φώτων αφήνοντας στην ησυχία του το δέντρο της Ζωής να αναβλαστήσει.
Ο λαός τους φαντάζεται μαύρους και άσχημους, κουτσούς, ψηλούς με μάτια κόκκινα, πόδια τραγίσια και σώμα τριχωτό. Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να τους εξουδετερώσουν με διάφορους τρόπους και κυριότερα με τη φωτιά, η οποία καίει συνεχώς στο τζάκι όλο το Δωδεκαήμερο. Διάλεγαν ένα κούτσουρο («δωδεκαμερίτης», «χριστόξυλο») και μάλιστα από αγκαθωτό δέντρο. Με τη στάχτη του ράντιζαν το σπίτι ξημερώματα παραμονής Θεοφανείων τρέποντας σε φυγή τα δαιμόνια.
Σύμφωνα με μια παράδοση: «Οι Λυκοκαντζαραίοι έρχονται από τη γης αποκάτου. Ούλο το χρόνο πελεκάν με τα τσεκούρια να κόψουν το δέντρο που βαστάει τη γης. Κόβουν κόβουν όσο που μενέσκει λιγάκι ακόμα ως μια κλωνά άκοπο, και λεν «χάισε να πάμε, και θα πέση μοναχό του».
Και στα νησιά φτάνουν οι καλικάντζαροι. Με το καράβι τους. Κάνουν ζημιές: Χύνουν το νερό, τ’ αλεύρι, κατουρούν τη στάχτη. Γι αυτό και βάζουν στη φωτιά ρείκια, αλάτι, που κάνουν κρότο, ή ρίχνουν κανένα πετσί να βρωμάει».
Ο λαός πιστεύει ότι Καλικάντζαροι γίνονται όσοι γεννιούνται το Δωδεκαήμερο, γιατί έχουν συλληφθεί την ίδια μέρα με το Χριστό. Θέλουν να κάνουν κακό στους ανθρώπους. Είναι άσκημοι, κουτσοί, εριστικοί, ανόητοι γιατί δεν βοηθά ο ένας τον άλλον και για το λόγο αυτό είναι αναποτελεσματικοί στο να κάνουν κακό. Όσους περπατούσαν τη νύχτα έξω τους ανάγκαζαν να χορέψουν μαζί τους (είναι χαρακτηριστικό το παραμύθι με τη Μάρω που γύριζε από το μύλο τη νύχτα).
Οι μυλωνάδες που εργάζονταν στο μύλο, ο οποίος ήταν συνήθως χτισμένος σε μέρος μακριά από τον καθαγιασμένο χώρο του οικισμού δίπλα σε ποτάμι, είχαν πάρε δώσε με καλικαντζάρους. Τα Φώτα όλα τα πονηρά πνεύματα φεύγουν με τον αγιασμό..

Το «Χριστόξυλο»
Κλαδιά δέντρων, ανάλογα με την περίσταση, χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της χρονιάς για στολισμό, επίτευξη γονιμότητας, αποτροπή επιβλαβών ζωυφίων, προστασία από τη βασκανία και γενικά για ευεργετική επίδραση σε ανθρώπους, ζώα και κτήματα.
Έτσι η ελιά σύμβολο μακροβιότητας, γονιμότητας και ευτυχίας εξαιτίας του αειθαλλούς της φυλλώματος και του εξαιρετικά θρεπτικού και υγιεινού καρπού της, χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να έχει την μεγαλύτερη χρήση στα χαρακτηριστικά περάσματα του ανθρώπινου κύκλου της ζωής (από τη γέννηση ως το θάνατο), αλλά και στον κύκλο του χρόνου (από τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, την Πρωτομαγιά). Αλλά και το πουρνάρι (δρυς, δέντρο), η καρυδιά, η κρανιά, η μηλιά κ.ά. χρησιμοποιούνται εθιμικά για τον αποχρωματισμένο τελετουργικά στολισμό των σπιτιών κατά τη διάρκεια του χρόνου.
Στη Χίο το βράδυ της παραμονής ομάδες παιδιών ή άντρες γύριζαν στα σπίτια με τύμπανα και φλογέρες ή με μουσική και έψαλλαν τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
* Η κυρία Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη είναι διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
ΒΗΜΑ

Γενικά θέματα

Reuters: Το Ιράν προσλαμβάνει τρομοκράτες για χτυπήμα σε Ευρώπη και ΗΠΑ! Η αποτροπή χτυπήματος στην Ελλάδα

Την υπόθεση της απόπειρας τρομοκρατικού χτυπήματος στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2023 επαναφέρει με νέο δημοσίευμά του το Reuters.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Στα τέλη του περσινού Μαρτίου ύστερα από συνεργασία της ΕΥΠ με τη Μοσάντ είχαν συλληφθεί δύο Πακιστανοί, που φέρεται να σχεδίαζαν τρομοκρατική επίθεση σε εβραϊκό εστιατόριο- συναγωγή στο κέντρο της Αθήνας.

Την υπόθεση της απόπειρας τρομοκρατικού χτυπήματος στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2023 επαναφέρει με νέο δημοσίευμά του το Reuters. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο σε ένα αναλυτικό ρεπορτάζ περιγράφει το πώς το Ιράν προσλαμβάνει τρομοκράτες για πλήγματα σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Στα τέλη του περσινού Μαρτίου ύστερα από συνεργασία της ΕΥΠ με τη Μοσάντ είχαν συλληφθεί δύο Πακιστανοί, που φέρεται να σχεδίαζαν τρομοκρατική επίθεση σε εβραϊκό εστιατόριο- συναγωγή στο κέντρο της Αθήνας.

Υπήρχε μάλιστα η πληροφορία ότι οι δύο άνδρες θα πληρώνονταν με 16.000 ευρώ για κάθε νεκρό, γι’ αυτό και σχεδίαζαν μαζικό χτύπημα.

«Καθώς η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ εντείνεται, η Τεχεράνη ταράζει τη Δύση με ένα κύμα απόπειρων χτυπημάτων και απαγωγών εναντίον στόχων στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες», αναφέρει το Reuters.

Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν αναφέρει μια απότομη αύξηση τέτοιων συνωμοσιών που συνδέονται με την Ισλαμική Δημοκρατία. Από το 2020, υπήρξαν τουλάχιστον 33 απόπειρες δολοφονίας ή απαγωγής στη Δύση, στις οποίες οι τοπικές ή ισραηλινές αρχές ισχυρίζονται ότι συνδέεται με το Ιράν, διαπίστωσε το Reuters εξετάζοντας δικαστικά έγγραφα και επίσημες ανακοινώσεις.

Μεταξύ των πρόσφατων φερόμενων στόχων: ένα κτίριο που στεγάζει ένα εβραϊκό κέντρο και ένα εστιατόριο kosher στο κέντρο της Αθήνας. Από το κρησφύγετό του στο Ιράν, ένας Πακιστανός ονόματι Σαγιέντ Φαχάρ Αμπάς στρατολόγησε έναν παλιό γνώριμο που ζούσε στην Ελλάδα και τον οδήγησε να επιτεθεί στον χώρο, ισχυρίζονται οι ερευνητές σε έγγραφα που υποβλήθηκαν στις δικαστικές αρχές της υπόθεσης και τα οποία περιήλθαν στην κατοχή του Reuters. Ο Αμπάς είπε στην επαφή του ότι εργαζόταν για μια ομάδα που θα πλήρωνε περίπου 15.000 ευρώ ανά φόνο.

Σε μια ανταλλαγή WhatsApp τον Ιανουάριο του 2023 που περιγράφεται λεπτομερώς στα έγγραφα, οι δύο άνδρες συζήτησαν εάν θα χρησιμοποιήσουν εκρηκτικά ή εμπρησμό στην επίθεση. Ο Αμπάς τόνισε την ανάγκη παροχής αποδείξεων για απώλειες μετά το πλήγμα. «Υπάρχουν μυστικές υπηρεσίες», είπε, χωρίς να κατονομάσει. «Κάντε τη δουλειά με τρόπο που δεν αφήνει κανένα περιθώριο».

Τα έγγραφα που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως περιλαμβάνουν εκατοντάδες σελίδες αποδεικτικών στοιχείων που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια της προανακριτικής έρευνας στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων καταθέσεων μαρτύρων, αστυνομικών καταθέσεων και λεπτομερειών μηνυμάτων WhatsApp.

Οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν τον Σιέντ Ιρτάζα Χάιντερ και έναν άλλο Πακιστανό πέρυσι, λέγοντας ότι η αστυνομία βοήθησε στην εξάρθρωση ενός τρομοκρατικού δικτύου που κατευθυνόταν από το εξωτερικό και είχε σκοπό να προκαλέσει «ανθρώπινη απώλεια». Οι δύο άνδρες αντιμετωπίζουν κατηγορίες για τρομοκρατία. Αρνούνται τις κατηγορίες.

Ο Χάιντερ, ο οποίος αφέθηκε ελεύθερος από την προφυλάκιση αυτή την άνοιξη με περιορισμούς, λέει ότι είναι αθώος. Σε συνέντευξή του, ο 28χρονος είπε στο Reuters ότι έστειλε στον Αμπάς εικόνες του κτιρίου αλλά εμπόδισε σκόπιμα να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε επίθεση, ελπίζοντας να πληρωθεί χωρίς να βλάψει κανέναν.

Συνέχεια ανάγνωσης

Γενικά θέματα

Analysis: How Iran’s Ballistic Missiles Strike Israel?

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

The U.S. traced the launch location to a valley south of the Iranian city of Shiraz.
Eran has launched its largest-ever attack on Israel, firing 180 ballistic missiles
These missiles travelled more than 1000 Miles from this Valley to reach Israel most populated city and military sights.

Fattah-2, the successor to the Fattah-1, It was used for the first time and is one of Iran’s advanced missile systems.
This missile is equipped with a —inside it is the warhead—which detaches and allows the missile to maneuver and glide at speeds between Mach 5 and 10.
The missile has a range of around 1,500 km, only slightly more than its predecessor, the Fattah-1.
What sets it apart from other ballistic missiles is its ability to accelerate outside the Earth’s atmosphere, while its aerodynamic control surfaces enable steering to evades the famous Arrow Missiles Defense system made by Israel.

Συνέχεια ανάγνωσης

Γενικά θέματα

Τούρκος διπλωμάτης: «Η σιωπηλή συμφωνία Ερντογάν – Μητσοτάκη»

Τι σημαίνουν οι ομιλίες του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Κυριάκος Μητσοτάκης – Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Ό,τι και να συμβεί στην Κύπρο, φαίνεται να υπάρχει σιωπηρή συμφωνία μεταξύ του προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Μητσοτάκη ότι οι τουρκοελληνικές σχέσεις δεν πρέπει να επηρεαστούν αρνητικά, γράφει σήμερα ο Τούρκος, πρώην διπλωμάτης, Χασάν Γκιογκούς στο T24.

Τι σημαίνουν οι ομιλίες του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ

Οι τουρκοελληνικές σχέσεις στη νέα εποχή που επικεντρώνονται σε θετική ατζέντα πέρασαν από σοβαρές δοκιμασίες τον τελευταίο μήνα.

Παρακολουθήσαμε ελληνικά σκάφη εφόδου να παραβιάζουν τα τουρκικά χωρικά ύδατα, πρώτα στα ανοιχτά της Αλικαρνασσού και μετά με διαφορά μίας εβδομάδας στη Ντάτσα και στο Τουργκούτ Ρέις.

Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, η ελληνική πλευρά υποστήριξε ότι κυνηγούσαν βάρκες που μετέφεραν λαθρομετανάστες.

Αυτό που συνέβη με το αλιευτικό Barbaros κοντά στο Turgut Reis ήταν ένας τύπος που συναντάμε συχνά στο Αιγαίο, λόγω της έλλειψης καθορισμένων θαλάσσιων συνόρων, και μπορεί πλέον να θεωρείται συνηθισμένη περίπτωση.

Για κάποιο λόγο, περιστατικά παρενόχλησης συμβαίνουν είτε στον αέρα είτε στο έδαφος πριν συναντηθούν οι ηγέτες και των δύο χωρών.

Υπάρχουν εκείνοι που ευδοκιμούν στο περιβάλλον κρίσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία.

Τα προκλητικά δημοσιεύματα μιας εφημερίδας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην όξυνση της κρίσης των Ιμίων το 1996.

Αυτή τη φορά, είχαμε τηλεοπτικά κανάλια που για μέρες έκαναν φασαρία για το πώς «οι μπότες του Έλληνα στρατιώτη άγγιξαν τουρκικά εδάφη».

Θα νομίζατε ότι η Ελλάδα επιχείρησε να εισβάλει στην Τουρκία αποβιβάζοντας έναν από τους στρατιώτες της με ένα μόνο σκάφος εφόδου.

Δεν μπορεί να ειπωθεί ότι οι ‘Παλικαράδες’ (Palikaryanın) είναι ο πιο πειθαρχημένος στρατιώτης στον κόσμο.

Στα χρόνια που ήμουν πρέσβης στην Αθήνα, είδα μια ομάδα στρατιωτών κομάντο να φωνάζουν συνθήματα κατά τη διάρκεια μιας επίσημης παρέλασης σε μια ελληνική εθνική εορτή.

Επειδή δεν ξέρω ελληνικά, στην αρχή νόμιζα ότι φώναζαν κάτι σαν «δώσε μου τη χαρά».

Η αλήθεια του θέματος φάνηκε όταν είδα την είδηση ​​στις εφημερίδες της επόμενης ημέρας ότι κάποιοι στρατιώτες φώναζαν συνθήματα κατά της Βόρειας Μακεδονίας και της Τουρκίας στην εκδήλωση.

Αυτό που θα πω είναι ότι είναι πολύ πιθανό οι παραβιάσεις των τουρκικών χωρικών υδάτων να προκλήθηκαν από την ευρηματικότητα λίγων συνειδητοποιημένων Ελλήνων στρατιωτών που δεν έδρασαν με οδηγίες.

Τι σημαίνουν οι ομιλίες του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ;

Το θετικό κλίμα στις τουρκοελληνικές σχέσεις αποτυπώθηκε και στις ομιλίες των ηγετών των δύο χωρών στην τελευταία Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.

Τόσο ο Πρόεδρος Ερντογάν όσο και ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης φρόντισαν να μην κάνουν δηλώσεις που θα ενοχλούσαν ο ένας τον άλλον στις ομιλίες τους.

Μαθαίνουμε από τον ελληνικό Τύπο ότι αυτό το θετικό κλίμα αναμένεται να συνεχιστεί κατά κάποιο τρόπο, με βήματα όπως η επανέναρξη των συζητήσεων για τα προβλήματα στο Αιγαίο και η έναρξη λειτουργίας της σχολής της Χάλκης.

Εξελίξεις στην Κύπρο

Ωστόσο, όταν πρόκειται για την Κύπρο, προκύπτει μια διαφορετική εικόνα και βαθιές διαφορές απόψεων.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν έκλεισε εντελώς την πόρτα περί ομοσπονδίας για μόνιμη λύση στην Κύπρο στη Νέα Υόρκη.

Ακολούθησε μάλιστα μια πιο επιθετική γραμμή από τον Πρόεδρο των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ , ο οποίος, πριν από την αναχώρησή του για τη Νέα Υόρκη, έδειξε ότι θα μπορούσε να καθίσει ξανά στο τραπέζι εάν ικανοποιούνταν οι απαιτήσεις της «άμεσης επαφής, απευθείας εμπορίου και άμεσης μεταφοράς» που συνοψίζονται σε τρεις λέξεις…

Ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης, που ανέβηκε στο βήμα μετά τον Πρόεδρο Ερντογάν, χαρακτήρισε κατοχή ως συνήθως τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο νησί και είπε κατηγορηματικά ότι η επιλογή των δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα είναι λύση.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε με τρεις λέξεις με εντελώς διαφορετικό θέμα, δηλώνοντας ότι η Ελλάδα, η οποία θα είναι μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για 2 χρόνια από την 1η Ιανουαρίου, βασίζεται στις αρχές του «διαλόγου, διπλωματίας και δημοκρατίας» (3D), που προέρχονται από την ελληνική γλώσσα. Δήλωσε ότι θα ενεργούσε με βάση αυτές.

Συνάντηση Τατάρ-Γκουτέρες

Ο πρόεδρος των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ συναντήθηκε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη Νέα Υόρκη το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Στη δήλωσή του μετά τη συνάντηση, ο Πρόεδρος Τατάρ είπε ότι η επανάληψη των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να είναι δυνατή μόνο με την αναγνώριση της κυρίαρχης ισότητας και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος και ότι οι διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες μορφές στη βάση της ομοσπονδίας για μισό αιώνα ήταν ασαφές γιατί η ελληνική πλευρά είπε «όχι» στο σχέδιο Ανάν με συντριπτική πλειοψηφία στο δημοψήφισμα.

Στη δήλωση μιας φράσης που έγινε από τον ΟΗΕ αναφέρθηκε ότι ο Γενικός Γραμματέας συναντήθηκε με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας Ερσίν Τατάρ και ότι στη συνάντηση συζητήθηκε πώς θα μπορούσε να προχωρήσει το Κυπριακό στο μέλλον.

Ο Γκουτέρες δέχθηκε τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών από 21 χώρες την ίδια ημέρα. Είναι προφανές ότι η συνάντηση Τατάρ-Γκουτέρες δεν είχε μεγάλο περιεχόμενο.

Εν τω μεταξύ, πριν φύγει από τη Νέα Υόρκη, ο Πρόεδρος Τατάρ είπε σε ιδιωτική συνέντευξη σε εφημερίδα που δημοσιεύεται στην Κατεχόμενη Κύπρος ότι εάν η κυριαρχική ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς γίνουν αποδεκτά από την ελληνική πλευρά και η ομοσπονδία δεν τεθεί στην ημερήσια διάταξη, μια συνάντηση στο 4+1 μορφή με τη συμμετοχή των μερών και του ΓΓ δηλώνει ότι μετέφερε στον Γκουτέρες ότι είναι έτοιμος να παραβρεθεί σε τριπλό δείπνο που θα παραθέσει.

Αν και εκ πρώτης όψεως η επιστροφή στο τραπέζι με ορισμένες προϋποθέσεις μοιάζει με πρωτοβουλία, δεν πρέπει να περιμένουμε από τους Έλληνες να αποδεχτούν εύκολα τους όρους που θέτει ο Τατάρ, που σημαίνει παραίτηση από την ομοσπονδία.

Ωστόσο, αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι ορισμένες διαπραγματεύσεις διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών, αν όχι γύρω από το τραπέζι.

Το τριπλό δείπνο, το οποίο δέχτηκε ο Τατάρ, αναμένεται να γίνει ανεπίσημα στη Νέα Υόρκη στις 15 Οκτωβρίου. Πιθανώς, ο Γενικός Γραμματέας θα θέλει να ενημερώσει τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους ηγέτες για τον νέο οδικό χάρτη που επεξεργάζεται για την Κύπρο και να πάρει τις απόψεις τους σε αυτό το δείπνο.

Πού θα οδηγήσει αυτό;

Είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς. Σε μια εποχή που έχει αρχίσει να ρέει αίμα στον Λίβανο μετά τη Γάζα και ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας συνεχίζεται για περισσότερα από δύο χρόνια, ο Γενικός Γραμματέας, που φαίνεται βέβαιο ότι δεν θα επανεκλεγεί ποτέ, θέλει να καταλήξει σε ένα νέο σχέδιο για την Κύπρο; Αυτό είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα.

Ό,τι και να γίνει στην Κύπρο, φαίνεται να υπάρχει σιωπηρή συμφωνία μεταξύ του προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Μητσοτάκη ότι οι τουρκοελληνικές σχέσεις δεν θα επηρεαστούν αρνητικά.

ΠΗΓΗ: Βαλκανικό Περισκόπιο

Συνέχεια ανάγνωσης

Ινφογνώμων

Infognomon Logo

Περιηγηθείτε στα κορυφαία βιβλία του βιβλιοπωλείου μας

Προβολή όλων

Δημοφιλή