Γενικά θέματα
Εθνοαποδόμηση και ισοπεδωτική απαξίωση (συμβολή στον εορτασμό της 25ης Μαρτίου)

Στο εργοτάξιο της εθνοαποδόμησης οι
«συνωστισμένοι» εκφραστές του ιστοριογραφικού αναθεωρητισμού βρίσκουν
απροσδόκητα πολλούς και ενθουσιώδεις συμμάχους από τις τάξεις των «φονταμενταλιστών»
της Ορθοδοξίας και όλοι μαζί –παρά τις όποιες μεταξύ τους διαφορές–
επιδίδονται με αγαστή σύμπνοια στο θεάρεστο έργο τους.
διάχυτη η πεποίθηση ότι η ελληνικότητα των σημερινών Ελλήνων, αποκομμένη από
τις βυζαντινές ρίζες της και πρωταρχές της, δηλαδή από τη
ρωμαϊκότητα/ρωμιοσύνη: α) είναι προϊόν του ρομαντισμού, της βαυαροκρατίας και
της «μεταπρατικής» κοραϊκής μετακένωσης και β) δεν αποτέλεσε την αβίαστη
έκφραση μιας υπαρκτής συλλογικής συνείδησης, όπως θα ήταν φυσικό, αλλά
επιβλήθηκε «άνωθεν», άρα δεν είναι
αυθεντική αλλά «φαντασιακή». Και ο παράγοντας που την επέβαλε ήταν το «ελλαδικό
κρατίδιο», δηλαδή το κακέκτυπο του δυτικού έθνους-κράτους, ενός δημιουργήματος
των τελευταίων δυο-τριών αιώνων.
— Ορισμένοι μάλιστα προχωρούν πολύ
περισσότερο: διαχρονική πηγή δεινών και μόνιμο όνειδος για την ελληνικότητα
είναι «το ελλαδικό» ή, καλύτερα, «το ελληνώνυμο» εθνικό κρατίδιο, αυτό το
πολιτειακό έκτρωμα, που αποτελεί ενσάρκωση και ιστορική πραγμάτωση του απόλυτου
κακού. Και μάλιστα σε τέτοιο
βαθμό, ώστε το 1833 να σηματοδοτεί ουσιαστικά την αρχή του τέλους του
ελληνισμού – ενός τέλους που θα συντελεστεί με παρατεταμένο, βασανιστικό και
ταπεινωτικό ψυχορράγημα…
τις τελευταίες αυτές θέσεις, που υποστηρίζονται από κάποιες εμβληματικές μορφές
της σύγχρονης διανόησης τις οποίες πάντοτε σεβόμαστε και τιμούμε, καταλαμβανόμαστε
από τέτοιο πανικό, ώστε αισθανόμαστε την ανάγκη να τρέξουμε να χωθούμε στη
στοργική αγκαλιά της μητέρας Τουρκίας (της «καλής» Τουρκίας, της ισλαμο-Ερντογανικής,
όχι της Κεμαλικής!), που έχει ήδη ανοίξει και μας περιμένει ανυπόμονα. Άλλωστε,
μια επίμονη και χειμαρρώδης ιδεοληπτική ρητορεία μάς έχει ήδη προετοιμάσει για
την απονενοημένη αυτή ενέργεια. Μήπως δε ζούσαμε μια χαρά ως Τούρκοι υπήκοοι;
(Αυτή άλλωστε την ιδέα είχαν επιχειρήσει να μας περάσουν πρόπερσι και εκείνες
οι αλήστου μνήμης εκπομπές του ΣΚΑΪ για το 1821) (1). Μήπως επί τουρκοκρατίας
οι Έλληνες δεν ταξίδευαν «από θέσεως ισχύος» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της
γης; Μήπως οι «καραβοκυραίοι» μας δεν όργωναν τότε τις θάλασσες και δε
συσσώρευαν χρυσάφι στα θησαυροφυλάκιά τους; Μήπως η Κοινότητα, αυτή η ιδιότυπη
αλλά ιστορικά καταξιωμένη εκδοχή οικονομικο-κοινωνικής οργάνωσης, δεν ευνοούσε
την άνθηση αυθεντικών μορφών λαϊκού πολιτισμού; Μήπως ως Κωνσταντινουπολίτες ή
Μικρασιάτες δεν ήμαστε κοινωνοί κάποιων «απορροών» της πάλαι ποτέ «βυζαντινής
αρχοντιάς», τις οποίες μας στέρησε η ελλαδική
«επαρχιωτίλα»;
ιδεοληπτικός νεοφαναριωτισμός δίνει τα ρέστα του! Τι και αν ο Λουκάς Νοταράς
είχε νιώσει κυριολεκτικά «στο πετσί του» πόσο βαρύ, τελικά, ήταν το τίμημα
εκείνου του «κρειττότερόν έστιν», με το οποίο δήλωνε ότι προτιμούσε τους Τούρκους από τους Λατίνους;… Ο
Αθανάσιος ο Πάριος είχε κατά βάση δίκιο: η δουλεία στους Τούρκους ήταν θέλημα
Θεού και εγγύηση

επανάσταση του 1821 δεν έπρεπε να γίνει, ήταν ένα ιστορικό λάθος. Και αν δεν το
λέμε expressis verbis, το αφήνουμε πάντως να εννοηθεί ξεκάθαρα, ακόμη και σε
ομιλίες μας την ημέρα της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου! Τα σχετικά
πειστήρια υπάρχουν και είναι στη διάθεση του καθενός (2).
αρνηθεί κανείς το τεκμήριο των καλών προθέσεων. Επιπλέον, δεν μπορεί να τους
αμφισβητήσει το ελαφρυντικό ότι διατυπώνονται υπό το κράτος βαθιάς απογοήτευσης
και δικαιολογημένης αγανάκτησης, όπως θα δούμε και στη συνέχεια. Εξάλλου, θα
ήταν ασυγχώρητη εθελοτυφλία να αρνηθεί κανείς την ύπαρξη εγγενών στρεβλώσεων,
από τις οποίες σημαδεύτηκε η ίδρυση και η λειτουργία του ελληνικού κράτους. Ταυτόχρονα,
όμως, μας είναι αδύνατον να δεχτούμε τη
βίαιη και ισοπεδωτική απαξίωση των αγώνων και των θυσιών ενός ιστορικού έθνους με
σκοπό να αποκτήσει «στον ήλιο μοίρα». Επιπλέον, τίποτα δε μας εμποδίζει να
εντοπίσουμε τις ιστορικές αστοχίες, οι οποίες υπάρχουν κατά τη γνώμη μας όχι
μόνο στις παραπάνω θέσεις αλλά και στην ευρύτερη επιχειρηματολογία των
εθνοαποδομητών. Τέλος –και αυτό είναι το πιο σημαντικό– τίποτα δε μας αφαιρεί
το δικαίωμα να επισημάνουμε τη σύγχυση και την αποθάρρυνση που προκαλούνται
εξαιτίας όλων αυτών στους νέους μας την ώρα που χρειάζονται τόνωση του ηθικού
τους, ώστε να σταθούν όρθιοι στην κοσμοχαλασιά της μεγάλης εθνικής κρίσης.
Ας
επιχειρήσουμε, λοιπόν, να δούμε από κοντά τις παραπάνω ιστορικές αστοχίες:
δεν είναι αλήθεια ότι η συνείδηση ελληνικότητας διαμορφώθηκε τάχα εκ των
υστέρων, μέσω του κοραϊσμού, του ευρωπαϊκού ρομαντισμού και της βαυαροκρατίας. —
Η αλήθεια είναι ότι οι εν λόγω παράγοντες μπορεί να συνέβαλαν στην ανάδειξη και τον προσανατολισμό
της συνείδησης αυτής, αλλά με κανέναν τρόπο δεν τη δημιούργησαν εκ του μηδενός,
γιατί, απλούστατα, ήταν κάτι που προϋπήρχε. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι αρκετούς
αιώνες πριν από το 146 π.Χ., οπότε υποτάχτηκαν στους Ρωμαίους, οι Έλληνες είχαν
ήδη ενιαία πολιτιστική συνείδηση και σαφή επίγνωση των ισχυρών δεσμών που
σφυρηλατούσαν την εσωτερική τους ενότητα διαφοροποιώντας τους έτσι από τους
άλλους λαούς (3). Και καθ’ όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, είτε
ως Γραικοί είτε ως Ρωμιοί είτε ως Έλληνες, διατήρησαν ζωντανή, ακοίμητη και
άσβηστη την εθνική τους συνείδηση (4).
![]() |
Νικόλαος Πολίτης |
την αρχαιότητα ως σήμερα, η διαχρονική ελληνική συνείδηση κυλάει σαν ένα υπόγειο
ρεύμα ιστορικών αναμνήσεων, ιδεών, πεποιθήσεων, παραδοχών, αξιών, ηθών και
εθίμων, που με όχημα τη γλώσσα μεταδίδονται στη διαδρομή των αιώνων από γενιά
σε γενιά. «Αµιγές αντί του
αίµατος», γράφει ο Νικόλαος
Πολίτης, «διετηρήθη εν
τη γλώσση, τω βίω και τω χαρακτήρι του λαού το ελληνικόν πνεύµα δι’
αδιασπάστου αλύσεως παραδόσεων, ης ένα προς ένα τους
κρίκους
ανευρίσκοµεν εν τοις διαφόροις σταδίοις και ταις περιπετείαις της
ελληνικής εθνότητος»
(5).
δεν είναι αλήθεια ότι τάχα η εθνική συνείδηση των Ελλήνων διαμορφώθηκε τεχνητά,
μετά την ίδρυση του «ελληνώνυμου κρατιδίου». — Η αλήθεια είναι ότι ανάλογες
πρωθύστερες κατασκευές ίσχυσαν ιστορικά μόνο σε χώρες που εποικίστηκαν από
μετανάστες, όπως οι ΗΠΑ, ή σε κράτη που προέκυψαν από το γεωγραφικό
κατακερματισμό, στον οποίο υποβλήθηκαν τεράστιες εκτάσεις ολόκληρων ηπείρων
(λ.χ. της Αφρικής) μετά την απαλλαγή τους από τα αποικιοκρατικά καθεστώτα˙ οπότε η εκ των υστέρων εμφύτευση εθνικής
συνείδησης ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση των νεόκοπων εκείνων
κρατικών μορφωμάτων. Τι σχέση μπορεί να
έχουν αυτά όλα με τον ελληνισμό που, όταν ξεσηκώθηκε για την ελευθερία
του, έσερνε πίσω του πολύ περισσότερα από δυόμιση χιλιάδες
χρόνια πολιτιστικού βίου;
δεν είναι αλήθεια ότι η παραπάνω πρωθύστερη διαδικασία ίσχυσε τάχα και για τους
Έλληνες. — Η αλήθεια είναι ότι για τους Έλληνες η διαδικασία υπήρξε τελείως
διαφορετική και για του λόγου το ασφαλές παραθέτω τρία, μόνο, χαρακτηριστικά
παραδείγματα, που τοποθετούνται χρονικά μετά το ορόσημο του 1453: α) Όταν ο
Αντώνιος Έπαρχος (1498-1563) γράφει στον ανθρωπιστή Μελάγχθωνα: «Όθεν ουκ εξ απόπτου μοι γίνεται θεάσασθαι το
πατρώον έδαφος αδακρυτί, Ελλάδα την ποτέ κλεινήν ζυγόν δουλείας ακλεώς υποφέρουσαν»,
διατρανώνει την εθνική του συνείδηση και ταυτόχρονα διεκτραγωδεί τα δεινά της
δουλείας. β) Όταν αρκετές δεκαετίες νωρίτερα ο Μιχαήλ Αποστόλης (1422-1480),
που είχε ζήσει την τραγωδία της Άλωσης, γράφει στο Φρειδερίκο τον Γ΄ τα εξής: «Απόδος το πανταχού γης διεσπαρμένον γένος
ημών τη πατρίδι, το πάλαι ποτέ υψηλότατον και σοφώτατον, νυν δ’ εξουθενημένον
και ταπεινότατον», του ζητάει στην ουσία να βοηθήσει τον ελληνισμό στην
απόκτηση ελεύθερης (ή μάλλον απελευθερωμένης) πατρίδας, δηλαδή δικής του κρατικής
οντότητας˙ και μάλιστα
θεμελιώνει το αίτημά του στη ριζική αντίθεση ανάμεσα στο προγονικό κλέος των
υποδούλων και στην αποκαρδιωτική παρακμή
τους, επί των ημερών του. Και γ) όταν ο Σίμων Πόρκιος (17. αιώνας) εκλιπαρεί
τον καρδινάλιο Ρισελιέ να συμβάλει, ώστε η άλλοτε φημισμένη για τις
πολιτιστικές επιδόσεις της Ελλάδα να επιστρέψει στην «παλαιάν της λαμπρότητα
και ελευθερίαν», αποβλέπει και αυτός στην ίδρυση ελληνικού κράτους, στο
οποίο οι Έλληνες, ένας λαός με ένδοξο παρελθόν, θα οργανώσουν τον εθνικό τους
βίο απαλλαγμένοι από εξουσιαστές και δυνάστες (6). Σε όλες αυτές τις
περιπτώσεις και σε πάμπολλες άλλες που δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν η συνείδηση ελληνικότητας χρονικά προηγείται
και λειτουργεί ως γενεσιουργός παράγοντας, ενώ τα όνειρα και τα διαβήματα για
την ελευθερία, δηλαδή για τη συγκρότηση εθνικού κράτους, χρονικά έπονται και είναι
το αποτέλεσμά της. Όσο για τον Κοραή, το ρομαντισμό, τους Βαυαρούς και, βέβαια,
το εθνικό ελληνικό κράτος ως ιστορική πραγμάτωση, θα χρειαστούν… μερικοί αιώνες
αναμονής για να εμφανιστούν!
4. Όχι, δεν είναι αλήθεια ότι τάχα διέπραξαν
ιστορικό σφάλμα οι πρόγονοί μας που επαναστάτησαν, αγωνίστηκαν, «μάτωσαν» και
θυσιάστηκαν στον υπέρ όλων αγώνα του 1821, προκειμένου να αποκτήσουμε ως έθνος τη
δική μας πατρίδα (και ακουμπώντας σ’ αυτήν να τους ασκούμε σήμερα κριτική εκ
του ασφαλούς…). – Η αλήθεια είναι ότι δε διαπράχθηκε κανένα ιστορικό σφάλμα!
Η
ελευθερία για τον Έλληνα ήταν όνειρο προαιώνιο, που όμως δεν επρόκειτο να
πραγματωθεί ποτέ χωρίς τη συγκρότηση εθνικού κράτους. Για το λόγο ακριβώς αυτό
οι πρόγονοί μας είναι και θα παραμείνουν στην ιστορική μνήμη και την εθνική
συνείδηση των Πανελλήνων φωτεινά πρότυπα ηρωισμού και αυταπάρνησης και αιώνιοι
αποδέκτες της απέραντης ευγνωμοσύνης μας.
Καλό θα ήταν να μη μας διαφεύγουν
κάποιες πικρές αλήθειες: το να παραμένεις εθελόδουλος υποτελής ενός ξένου
κράτους, και μάλιστα απολυταρχικού, το καλύτερο που μπορεί να σου εξασφαλίσει
είναι η απλή βιολογική επιβίωσή σου, εφόσον, βέβαια, υπηρετείς απαρέγκλιτα τα
συμφέροντα του δυνάστη, υπομένεις αγόγγυστα τις αυθαιρεσίες του και στέργεις μοιρολατρικά
στην αφομοίωσή σου απεμπολώντας σταδιακά την εθνική σου ιδιαιτερότητα — κάτι
που σε βάθος χρόνου μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει στην οριστική εξαφάνισή σου ως
εθνότητας. Αυτά ας τα έχουν υπόψη τους όσοι χαρακτηρίζουν ιστορικό λάθος την
Επανάσταση του 1821!…
5. Όχι, δεν
είναι αλήθεια ότι τάχα εμείς οι Έλληνες, επειδή δεν είχαμε ποτέ «την κουλτούρα»
του εθνικού κράτους, έπρεπε να συμβάλουμε –και μάλιστα χωρίς να βιαστούμε αλλά
«εν καιρώ»– στη συγκρότηση μιας ευρύτερης, μιας βαλκανικής κρατικής οντότητας
(αν όχι στην ανασύσταση της ίδιας της «Ελληνικής Αυτοκρατορίας της Χριστιανικής
Ανατολής»), στο εσωτερικό της οποίας ο ελληνισμός θα μπορούσε να αναδειχτεί primus
inter pares. Πράγμα που σημαίνει πιθανότατα ότι, εφόσον θα ερχόταν τελικά το
πλήρωμα του χρόνου και το εγχείρημα θα αποδεικνυόταν εκ των πραγμάτων ανέφικτο,
δεν θα έπρεπε, απλούστατα, να εξεγερθούμε ποτέ κατά των Τούρκων! — Η αλήθεια
είναι ότι πρόκειται για ένα επιχείρημα εντελώς αίολο.
Αξιοποιώντας όσα μέσα διέθεταν τότε, οι επαναστατημένοι Έλληνες πάλεψαν
για το καλύτερο δυνατόν με βάση τα δεδομένα και τις συνθήκες της εποχής τους.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι ιστορικές
εξελίξεις υποτάσσονται στις δικές τους νομοτέλειες και δεν καθορίζονται πάντοτε
και επακριβώς από τη βούληση των διαφόρων εθνών, όσο ισχυρή και αν είναι αυτή. Επιπλέον,
δεν προδιαγράφονται, και μάλιστα… εκ των υστέρων, και κυρίως δεν είναι «ασκήσεις
επί χάρτου» σε τηλεοπτικά κανάλια ή θεολογικά σπουδαστήρια…
Το «ελληνώνυμο
κρατίδιο», το οποίο με τους βαλκανικούς πολέμους θα διπλασιάσει τη γεωγραφική επικράτειά
του, αγωνίστηκε με συνέπεια για την απελευθέρωση αλύτρωτων ελληνικών περιοχών (πρβλ.
τις επαναστάσεις της Θεσσαλίας και της Κρήτης το 19. αιώνα, τις οποίες ενίσχυσε
ή και υποκίνησε) και θα ήταν άδικο να χρεωθεί την απώλεια ή τη συρρίκνωση προαιώνιων
ελληνικών εστιών, για παράδειγμα της Ιωνίας και της Αιγύπτου, αντίστοιχα. Στην πρώτη
περίπτωση οι διωγμοί και οι σφαγές είχαν
ξεκινήσει πολύ πριν από την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, ενώ
στη δεύτερη οι δυσμενείς εξελίξεις συναρτώνται με πολιτικές επιλογές των εκεί
καθεστώτων και δε σχετίζονται με πράξεις ή παραλείψεις του ελληνικού κράτους.
6. Όχι,
δεν είναι λογικό αλλά, αντίθετα, είναι ανήκουστο και αδιανόητο όλοι ανεξαιρέτως
οι λαοί της γης να δικαιούνται να αποκτήσουν κράτος –ακόμη και αυτοί που ήρθαν
στο ιστορικό προσκήνιο «από το πουθενά», ακόμη και αυτοί που «φυτεύτηκαν» από
κάποιους τρίτους σε γεωπολιτικά ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη και έκτοτε
πασχίζουν με πλαστογράφηση της ιστορίας και κλεμμένα σύμβολα να δημιουργήσουν
εθνική συνείδηση– και την ίδια στιγμή
εμείς οι Έλληνες να αποτελούμε τη
μοναδική εξαίρεση, δηλαδή να «απολαμβάνουμε» κατ’ αποκλειστικότητα το παγκόσμιο
θλιβερό

δημιουργήσει ως έθνος το δικό μας κράτος! Και μάλιστα εμπνευστές, εκφραστές
και σημαιοφόροι αυτής της συστηματικής αμφισβήτησης και αυτής της αδιάλλακτης
άρνησης να είναι ομοεθνείς μας, να είναι
Έλληνες, που επικαλούνται κάθε φορά θολά και συγκεχυμένα κριτήρια για να
επιδοθούν σε ακατάσχετες θρηνωδίες και ιερεμιάδες, θεωρώντας πλέον ζήτημα
χρόνου την ολοσχερή εξαφάνιση αυτού του «ελληνώνυμου» μορφώματος και
προεξοφλώντας ότι, διεθνώς, δεν
πρόκειται να λυπηθεί εξαιτίας της απολύτως κανένας…
πάντως, στο οποίο θα συμφωνούσε κανείς χωρίς επιφυλάξεις είναι το ότι τα
τελευταία χρόνια ο ελληνισμός διέρχεται μια πρωτοφανή, παρατεταμένη και
πολύπλευρη κρίση, που προσλαμβάνει τις διαστάσεις μιας ενδημικής παρακμής και
αποσύνθεσης. Η κρίση αυτή έχει τις ρίζες της στην ιδιαιτερότητα των συνθηκών
που προσδιόρισαν τη νεότερη ιστορία μας, στην πολλαπλή εξάρτησή μας από τον
ξένο παράγοντα, στη διαμορφωμένη θλιβερή παράδοση πολιτικών ταγών της χώρας, οι
οποίοι, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, αποδεικνύονται κατά την επιεικέστερη
έκφραση κατώτεροι των περιστάσεων, αλλά και σε αταβιστικά ελαττώματα του ίδιου
του λαού μας, που σε μικρότερο, έστω, βαθμό φέρει και αυτός τις ευθύνες του για
το σημερινό κατάντημα. Από εδώ προφανώς έλκουν
την καταγωγή τους, όπως παρατηρήθηκε ήδη, τόσο η άκρα πεσιμιστική διάθεση όσο
και οι συνακόλουθες δηλητηριώδεις επισημάνσεις, που, «υπερβαίνοντας τα
εσκαμμένα», θέτουν καμιά φορά επί τάπητος και αμφισβητούν ριζικά τη γνησιότητα
της εθνικής μας ιδιοπροσωπίας αν όχι και την ίδια τη σκοπιμότητα της κρατικής
μας υπόστασης….
Ωστόσο, οι παράταιρες αυτές φωνές δεν είναι σε
θέση να εκμηδενίσουν τα επιτεύγματα του ελληνισμού τα τελευταία 180 χρόνια και
κυρίως δε μας απαλλάσσουν από το πατριωτικό χρέος μας να αγωνιστούμε «με νύχια
και με δόντια» για τη απελευθέρωσή μας από την παρακμή και την εξαθλίωση – για
την κοινωνική μας ανόρθωση και την εθνική μας αναγέννηση. Σε αυτό το χρέος οδηγεί
η αναστοχαστική προσέγγιση της εθνεγερσίας του 1821 και στην εκπλήρωση αυτού, ακριβώς,
του χρέους οφείλει να επικεντρωθεί σήμερα ο πατριωτισμός των Ελλήνων. Χωρίς
μεγαλοστομίες και «κορώνες» αλλά με αποφασιστικότητα και αυτεπίγνωση.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Βλέπε, Φάκελος: Επανάσταση του 1821, στο «Αντίβαρο» (http://www.antibaro.gr/article/1465).
2. Οι
απόψεις και οι τάσεις, στις οποίος συγκλίνουν και εν πολλοίς συμπίπτουν «προοδευτικοί»
εθνοαποδομητές και ορθόδοξοι ελληνομηδενιστές, εκτίθενται με παραστατικότητα
και ενάργεια στο άρθρο του Γιώργου Καραμπελιά, Φανερή και…κρυφή γοητεία του
νέο-Οθωμανισμού, (ηλεκτρονικό
περιοδικό «Αντίβαρο» http://www.antibaro.gr/article/377.
Βλ. και περιοδικό «Άρδην», τεύχος 73).
3. Φ. Κ.
Βώρου, Δοκίμιο ανίχνευσης της
διαμορφούμενης κατά το 18ο αιώνα εθνικής συνείδησης των
Ελλήνων στο έργο του Ρήγα Φεραίου – Βελεστινλή (αναβίωση των όρων αυτοπροσδιορισμού των Ελλήνων
– Γραικών), Εισήγηση σε συνέδριο για το έργο του Ρήγα
Βελεστινλή με πρωτοβουλία του Δημητρίου Καραμπερόπουλου ως Προέδρου της
Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών – Βελεστίνου – Ρήγα (http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.voros.gr/ist/ar1005.doc).
4. Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, τακτικού μέλους της Ακαδημίας
Αθηνών, Η συνέχεια επί τρεις χιλιετίες των Ελλήνων (http://www.antibaro.gr/article/3041).
Βλ.
και Κυριάκου Κατσιμάνη, α) Η
ελληνική συνείδηση κατά τους βυζαντινούς χρόνους («Φιλολογική»,
Απρίλιος-Ιούνιος 2011, τεύχος 115, σσ. 3-5 και «Αντίβαρο», http://www.antibaro.gr/article/3287),
β) Η
διαχρονικότητα της ελληνικής συνείδησης και η ψευδεπίγραφη ρωμαϊκότητα των
Βυζαντινών («Θέματα Ελληνικής
Ιστορίας», http://www.istorikathemata.com/2012/01/blog-post_07.html,
και «Φιλολογική», Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2011,
τεύχος 117, σσ. 3-6) και γ) Ονομάτων απελευθέρωσις. Έλληνες ή Ρωμιοί; —
και πάλι! («24 γράμματα», http://www.24grammata.com/?p=27164
και
«Φιλολογική», Απρίλιος-Ιούνιος
2012, τεύχος 119, σσ. 45-56).
5. In
Απόστ. Ε. Βακαλόπουλου,
Νέος ελληνισμός. Οι ρίζες, η καταγωγή των Ελλήνων και η διαμόρφωση του
Έθνους, [1204 – μέσα 15ου αιώνα], Εκδ. Οίκος Αντωνίου Σταμούλη, 2008, σελ. 45.
6. Τα παραθέματα προέρχονται από το έργο του Μιχ. Περάνθη Ελληνική
Πεζογραφία. Από την Άλωση ως σήμερα, 2η έκδοση, πρώτος
τόμος, σσ. 241, 77 και 370, αντίστοιχα.

Γενικά θέματα
Η τεχνητή νοημοσύνη θα μειώσει και τον αριθμό των πιλότων στα αεροσκάφη;
Ποιοι θέλουν να μειώσουν τους πιλότους στα αεροσκάφη, λόγω ΑΙ

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) θα μειώσει και τον αριθμό των πιλότων στα αεροσκάφη; Ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι έχουν κατατεθεί εισηγήσεις στον Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EASA) για να μειωθούν από δύο σε έναν οι πιλότοι στο κόκπιτ των αεροσκαφών, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης.
Το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής αυτού του μέτρου δεν έχει οριστικοποιηθεί, αλλά φαίνεται ότι τα συμπεράσματα θα μπορούσαν να προκύψουν το 2029 και να γίνουν επίσημα το 2030.
Ήδη πάντως, οι σκέψεις αυτές προκαλούν μεγάλες αντιδράσεις από τις ενώσεις των πιλότων σε όλη την Ευρώπη.
«Αυτό που προτείνεται είναι μια παρέκκλιση που παραβιάζει όλες τις αρχές», λέει ο Ανχελ Γκονδάλεθ, αναπληρωτής διευθυντής του τεχνικού τμήματος στη Sepla. «Η φόρμουλα να υπάρχουν δύο πιλότοι στο κόκπιτ ανά πάσα στιγμή είναι απολύτως κρίσιμη , καθώς χωρίς αυτήν, η ασφάλεια είναι σαφώς μειωμένη», λέει ο Γκονδάλεθ. « Σε ένα αεροπλάνο, όλοι οι έλεγχοι και οι διαδικασίες πρέπει να εκτελούνται εις διπλούν για να αποφευχθούν προβλήματα και πρέπει πάντα να υπάρχει ένας πιλότος που παρακολουθεί όλα όσα συμβαίνουν και τη δραστηριότητα του συναδέλφου του», τονίζει και εξηγεί: «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μπορούσε ποτέ να αντικαταστήσει τους ανθρώπους σε αυτές τις διαδικασίες, δεδομένου ότι δεν μπορεί να διορθώσει λάθη ή να λάβει αποφάσεις κατά περίπτωση· απαιτείται κριτική, ανθρώπινη κρίση, την οποία η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να προσφέρει».
Σύμφωνα, με τον εκπρόσωπο των Ισπανών πιλότων, δύο εταιρείες κατασκευής αεροσκαφών προωθούν αυτό το μέτρο – η Airbus και η Dassault. «Καμία αεροπορική εταιρεία δεν βρίσκεται πίσω από αυτό· μόνο αυτές οι δύο εταιρείες δοκιμάζουν ήδη πιλοτήρια ενός πιλότου. Δεν θέλουν όλες οι εταιρείες να μειώσουν την ασφάλεια, μόνο αυτές οι δύο», λέει ο Γκονδάλεθ.
Διευκρινίσεις από τον ΕΑSΑ
Ο EASA επιβεβαιώνει ότι είναι οι κατασκευαστές αεροσκαφών που πιέζουν για τη μείωση του αριθμού των πιλότων στο κόκπιτ, αλλά θεωρεί ότι δημιουργείται ένα προπέτασμα καπνού για τις πραγματικές επιπτώσεις της μελέτης.
Αυτό που τίθεται στο τραπέζι είναι ότι σε μεγάλες πτήσεις , που απαιτούν δύο πληρώματα για εναλλαγή και ανάπαυση, θα μπορούσαν να μειωθούν και ότι, για τμήματα της πτήσης, θα μπορούσε ουσιαστικά να υπάρχει μόνο ένας πιλότος.Aλλά θα υπάρχουν πάντα δύο πιλότοι σε βασικές στιγμές της πτήσης, όπως η προσγείωση ή η απογείωση. «Ένας μόνος πιλότος θα μπορεί να είναι στο πιλοτήριο κατά τη διάρκεια ορισμένων φάσεων της πτήσης, αλλά αυτό θα απαιτούσε σημαντικές τεχνολογικές αλλαγές που θα μπορούσαν να εγγυηθούν ότι θα διαπιστώνεται από την ΑΙ αν ο πιλότος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του».
Με αυτή την έννοια, από τον ΕASA μπιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να περιλαμβάνει « συστήματα ανίχνευσης κόπωσης ή ανικανότητας ». Υπό αυτή την έννοια, «θα μάθουμε από αυτή την εμπειρία να συλλέγουμε δεδομένα που θα μας επιτρέψουν όχι μόνο να αξιολογήσουμε την πιθανότητα αυτής της μείωσης του προσωπικού, αλλά και να βελτιώσουμε τη συνολική ασφάλεια όλων των πτήσεων».
Μακροπρόθεσμα, στόχος είναι «η δημιουργία ενός «έξυπνου» πιλοτήριου με καινοτόμα χαρακτηριστικά μείωσης του φόρτου εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης της απόδοσης και της εξεύρεσης λύσεων για την πρόληψη απειλών στην ασφάλεια του αεροσκάφους».
Συνεπώς, τονίζουν από τον ΕASA ότι, σε αντίθεση με όσα λέγονται, «δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα» και ότι «όλα θα εξαρτηθούν από το αν οι νέες τεχνολογίες θα επιδείξουν τα οφέλη τους για την ασφάλεια.
Έλλειψη πιλότων
Σε κάθε περίπτωση, το συνδικάτο Sepla των πιλότων αναγνωρίζει ότι αυτή η απόφαση είναι μέρος μιας σειράς μέτρων που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση μιας από τις μεγαλύτερες απειλές που διατρέχουν τον κλάδο: η έλλειψη πιλότων τα επόμενα χρόνια. «Είναι αλήθεια ότι υπάρχει πραγματικό πρόβλημα με την έλλειψη επαγγελματιών πιλότων, αλλά αυτό δεν μπορεί να λυθεί με την εγκατάλειψη της ασφάλειας», λέει ο Γκονδάλεθ. «Πρέπει να διευκολύνουμε την αύξηση του αριθμού περισσότερων πιλότων, δεν υπάρχει άλλος τρόπος».
Εκτιμάται ότι το 2026, παγκοσμίως θα υπάρχει έλλειψη 24.000 πιλότων σε πραγματικό χρόνο. Μέχρι το 2030 θα υπάρχει έλλειψη σχεδόν 60.000 πιλότων.
Το «εργατικό κόστος» είναι επίσης μεγάλη δαπάνη για τις αεροπορικές εταιρείες. Για τη Lufthansa ή την American Airlines αυτό είναι περίπου 20% έως 30%. Αυτό είναι πρακτικά το ίδιο με το κόστος των καυσίμων.
Σύμφωνα με την World Aviation, ένας κυβερνήτης αεροσκάφους κερδίζει περίπου 80.000 ευρώ και ο συγκυβερνήτης 50.000 ευρώ, ετησίως. Ένας νέος πιλότος κερδίζει ήδη περίπου 22.000 ευρώ ετησίως.
Η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA) προβλέπει ότι περισσότεροι από 350.000 πιλότοι θα χρειαστούν παγκοσμίως μεταξύ 2024 και 2032. Αντιμέτωπες με αυτήν την πραγματικότητα, οι αεροπορικές εταιρείες «μπορεί τώρα να δουν την ανάπτυξή τους να περιορίζεται σαφώς από την έλλειψη πιλότων και αυτοί μπορεί να γίνουν ένα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο που τους μετατρέπει στο επίκεντρο ενός πολέμου που αυτές οι εταιρείες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά».
Κατά συνέπεια, “αναζητούνται λύσεις, από την πρόσληψη ξένων πιλότων, όπως κάνουν οι ΗΠΑ με τους Αυστραλούς επαγγελματίες, έως την αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση πιλότων. Και αυτό είναι το ζητούμενο στην Ευρώπη. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η τελευταία από τις “λύσεις” σε μια από τις μεγαλύτερες υπαρξιακές κρίσεις του κλάδου.
ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Γενικά θέματα
Το Χάρβαρντ, ο Τραμπ και η υποκρισία
Τουλάχιστον 60 αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν προειδοποιηθεί ότι θα μπορούσαν σύντομα να είναι μεταξύ των επόμενων που θα χάσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια από ομοσπονδιακή χρηματοδότηση εάν δεν ευθυγραμμιστούν με το όραμα του προέδρου των ΗΠΑ για τα πολιτικά δικαιώματα.

Το Χάρβαρντ-το παλαιότερο και πιο διάσημο πανεπιστήμιο της Αμερικής- μονοπωλεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σε όλο τον κόσμο. Ο λόγος; Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να περικόψει κατά 2,2 δισ. δολάρια την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση του πανεπιστημίου, επειδή αρνήθηκε να υποκύψει στις απαιτήσεις του Λευκού Οίκου να εξαλείψει τα προγράμματα ένταξης και διαφορετικότητας και να αποθαρρύνει τον ακτιβισμό στην πανεπιστημιούπολη.
Τουλάχιστον 60 αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν προειδοποιηθεί ότι θα μπορούσαν σύντομα να είναι μεταξύ των επόμενων που θα χάσουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια από ομοσπονδιακή χρηματοδότηση εάν δεν ευθυγραμμιστούν με το όραμα του προέδρου των ΗΠΑ για τα πολιτικά δικαιώματα.
Το υπόβαθρο αυτής της άνευ προηγουμένου κυβερνητικής παρέμβασης στις υποθέσεις του πανεπιστημίου είναι η υποτιθέμενη άνοδος του αντισημιτισμού στα πανεπιστήμια, που τροφοδοτείται από την αύξηση των διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης.
«Το Χάρβαρντ δεν θα παραιτηθεί από την ανεξαρτησία του ή τα συνταγματικά του δικαιώματα», ήταν η απάντηση του πανεπιστημίου. Μια δήλωση που θα φαινόταν προφανής πριν από μερικούς μήνες. «Το Χάρβαρντ άνοιξε το δρόμο για άλλα ιδρύματα», σχολίασε ο Μπαράκ Ομπάμα, απορρίπτοντας «την παράνομη προσπάθεια καταστολής της ακαδημαϊκής ελευθερίας».
Άλλα δύο πανεπιστήμια, το Στάνφορντ και το περίφημο MIT φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με το Χάρβαρντ.
Όμως, άλλα διάσημα, αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το Κολάμπια, έχουν αποδεχθεί τους όρους που επιβλήθηκαν για την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών που υπαγορεύει ο Λευκός Οίκος.
Για να μην αναφέρουμε την απέλαση εκατοντάδων αλλοδαπών φοιτητών για εγκλήματα γνώμης –συνήθως για την αντίθεσή τους στην πολιτική του Ισραήλ στη Γάζα. Μέχρι σήμερα, περισσότερες από 600 άδειες παραμονής ξένων φοιτητών στις ΗΠΑ έχουν ανακληθεί χωρίς δικαίωμα έφεσης. Απευθείας από τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο. Η κυβέρνηση βασίζεται στον Νόμο του 1952 για τη Μετανάστευση και την Εθνικότητα, ο οποίος επιτρέπει στον Υπουργό Εξωτερικών να απελαύνει μη αμερικανούς πολίτες εάν απειλούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι «ένοχοι» φοιτητές συλλαμβάνονταν στα σπίτια τους ή και στο δρόμο από ομάδες κουκουλοφόρων και «εξαφανίζονταν» σε ομοσπονδιακά σωφρονιστικά καταστήματα ή σε στρατόπεδα συγκέντρωσης υπεράκτιων χωρών.
Η άρνηση του Χάρβαρντ ξεχωρίζει. Όσο και αν πέρυσι, η διοίκηση του πανεπιστημίου είχε απολύσει την πρύτανη Κλοντίν Γκέι, επειδή δεν κατάφερε να καταστείλει επαρκώς το κίνημα των φοιτητών ενάντια στις σφαγές στη Γάζα.
Υποκρισία
Πολλοί από τους καθηγητές και τους φοιτητές που διαμαρτύρονται βέβαια σήμερα κατά του Τραμπ είναι οι ίδιοι που «σφύριζαν αδιάφορα», όταν απομακρύνθηκε η πρύτανης. Όπως και η τότε κυβέρνηση των Δημοκρατικών.
Ποιος μπορεί να καταγγείλει τον Τραμπ για ύποπτη εργαλειακή δράση στην απαίτηση σκληρών προτύπων για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, όταν δυστυχώς ήταν οι ακαδημαϊκές αρχές που για πρώτη φορά εξαπέλυσαν ένα αντισημιτικό κυνήγι μαγισσών; Ποιος μπορεί να κατηγορήσει σήμερα τον Λευκό Οίκο ότι θέλει να καταπατήσει την πολιτιστική αυτονομία του Χάρβαρντ, όταν πριν από ένα χρόνο ήταν οι μεγάλοι χορηγοί που έδιωξαν την πρύτανη για πολιτικούς λόγους, υπό την πίεση μιας ξένης κυβέρνησης;
Μόλις ενάμισι χρόνο πριν , τον Δεκέμβριο του 2023, οι πρόεδροι μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων «ανακρίθηκαν» σε ακρόαση στο Κογκρέσο. Εκεί, οι Ρεπουμπλικάνοι τους κατηγόρησαν ότι απέτυχαν να προστατεύσουν τους Εβραίους φοιτητές μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα.
Κρίσιμο παιγνίδι
Σε κάθε περίπτωση όμως, φαίνεται να παίζεται –με επίκεντρο τα πανεπιστήμια- ένα κρίσιμο παιχνίδι στη συνταγματική κρίση που αρχίζει να μαστίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Χρησιμοποιείται η δημόσια χρηματοδότηση για να ενσταλάξει στους πρυτάνεις και τις διοικήσεις των πανεπιστημίων τον φόβο. Αν δεν αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, δεν θα χρηματοδοτηθούν από τον Ομοσπονδιακό προϋπολογισμό.
Για το Χάρβαρντ ειδικά, δεν φαίνεται βέβαια να υπάρχει πρόβλημα χρηματοδότησης. Είναι το πλουσιότερο πανεπιστήμιο στον πλανήτη. Οι δωρεές στο πανεπιστήμιο ξεπέρασαν πέρυσι τα 53 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το πρόβλημα είναι ότι ενώ τα αμερικανικά πανεπιστήμια θεωρούνται ηγετικά σε πολλούς ερευνητικούς τομείς και ελκυστικά για επιστήμονες από όλο τον κόσμο, οι πιέσεις του προέδρου Τραμπ αυξάνουν τους φόβους για «διαρροή εγκεφάλων» από την Αμερική. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature στα τέλη Μαρτίου, πάνω από το 75% των επιστημόνων στις ΗΠΑ σκέφτονται να μετακομίσουν στο εξωτερικό – για παράδειγμα στην Ευρώπη ή τον Καναδά.
Ίσως η απάντηση του Χάρβαρντ στον πρόεδρο Τραμπ να χρησιμεύσει ως παράδειγμα για άλλους. Η μάχη θα μπορούσε να επεκταθεί πολύ περισσότερο από ό,τι είχαν φανταστεί πολλοί Αμερικανοί…
Γενικά θέματα
Αρμενία – Ιράν: Κοινά στρατιωτικά γυμνάσια των δύο χωρών
Το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε χθες ότι τα γυμνάσια, στα οποία συμμετέχουν ειδικές δυνάμεις των δύο πλευρών, θα γίνονταν και στις δύο πλευρές της απομακρυσμένης συνοριακής γραμμής 44 χιλιομέτρων που μοιράζονται οι δύο χώρες.

Το Ιράν και η Αρμενία αναμένεται να ολοκληρώσουν σήμερα διήμερα κοινά στρατιωτικά γυμνάσια κατά μήκος των κοινών τους συνόρων, εν μέσω εντάσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και με την μακροχρόνια αντιπαλότητα Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν να παραμένει.
Το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε χθες ότι τα γυμνάσια, στα οποία συμμετέχουν ειδικές δυνάμεις των δύο πλευρών, θα γίνονταν και στις δύο πλευρές της απομακρυσμένης συνοριακής γραμμής 44 χιλιομέτρων που μοιράζονται οι δύο χώρες.
Το αρμένικο ΥΠΑΜ παράλληλα τόνισε ότι οι δύο πλευρές θα κάνουν ασκήσεις για να απαντούν σε «επιθέσεις από προσομοιωμένες τρομοκρατικές ομάδες» σε συνοριακά σημεία ελέγχου.
«Στόχος αυτών των γυμνασίων είναι η εδραίωση της ασφάλειας των συνόρων στη βάση των κοινών συμφερόντων των δύο χωρών», ανέφερε αξιωματούχος των Φρουρών της Επανάστασης σε ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Η Αρμενία έχει εμβαθύνει τους δεσμούς με τη Δύση τα τελευταία χρόνια, καθώς οι σχέσεις με την παραδοσιακή σύμμαχο Ρωσία έχουν επιδεινωθεί, με ορισμένους Αρμένιους να κατηγορούν τη Μόσχα ότι δεν τους προστατεύει από το Αζερμπαϊτζάν.
Στενές σχέσεις Γερεβάν – Τεχεράνης
Παρά την προσέγγιση με τη Δύση, το Γερεβάν διατηρεί θερμές σχέσεις με το Ιράν, το οποίο βρίσκεται σε αντιπαράθεση με δυτικές χώρες για τις πυρηνικές του φιλοδοξίες.
Τα σύνορα της Αρμενίας με το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία παραμένουν κλειστά για πάνω από τρεις δεκαετίες, προσδίνοντας έτσι στα ορεινά σύνορα της Αρμενίας με το Ιράν μεγάλη οικονομική βαρύτητα.
Η συνοριακή περιοχή του Ιράν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εντάσεων της ίδιας της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν. Οι δύο χώρες του Καυκάσου έχουν εμπλακεί σε πολέμους μετά τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν το Ναγκόρνο Καραμπάχ, ένας θύλακας στο Αζερμπαϊτζάν, στον οποίο κατοικούσαν κυρίως Αρμένιοι, αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν με την υποστήριξη της Αρμενίας. Τον Σεπτέμβριο του 2023, το Αζερμπαϊτζάν ανακατέλαβε στρατιωτικά το Ναγκόρνο Καραμπάχ, εξωθώντας σχεδόν το σύνολο των 100.000 Αρμενίων της περιοχής να καταφύγουν στην Αρμενία.
Ειρηνευτικές συνομιλίες με Αζερμπαϊτζάν
Το Αζερμπαϊτζάν ζητά από την Αρμενία να του παράσχει έναν διάδρομο μέσω της συνοριακής περιοχής, που συνδέει το Μπακού με τον θύλακα του Ναχιτσεβάν και τη σύμμαχό του, την Τουρκία.
Τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι συμφώνησαν σε ένα κείμενο μιας ειρηνευτικής συνθήκης για τον τερματισμό της μεταξύ τους σύγκρουσης, αλλά έκτοτε ανταλλάζουν κατηγορίες για πολλά περιστατικά πυροβολισμών κατά μήκος των βαριά στρατιωτικοποιημένων συνόρων τους.
Πηγή: ΑΜΠΕ
-
Πολιτική2 εβδομάδες πριν
Ομολογία αποτυχίας! Οι Τούρκοι εγκαταλείπουν τη “Γαλάζια Πατρίδα” δια στόματος του εμπνευστή της
-
Αναλύσεις4 εβδομάδες πριν
Μάικλ Ρούμπιν στη Hellas Journal: Η σύλληψη Ιμάμογλου σηματοδοτεί ότι ο Ερντογάν θα απελευθερώσει τον Οτζαλάν μέσα σε νεκροσακούλα!
-
Πολιτική2 μήνες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Άμυνα1 μήνα πριν
Ισραηλινή δημοσιογράφος: “Με τη διάλυση του NATO η Τουρκία θα βρεθεί σε μεγάλο κίνδυνο! Θα χωριστεί στα δύο”
-
Πολιτική2 εβδομάδες πριν
Τούρκοι εισέβαλαν στην Καβάλα για να δείξουν «απειλητική» πινακίδα της ματωμένης Κύπρου! (video)
-
Πολιτική1 μήνα πριν
Έλληνας από τον Δομοκό αιχμάλωτος των Ουκρανών
-
Πολιτική3 μήνες πριν
Αποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Απόψεις3 μήνες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον