Ακολουθήστε μας

Γενικά θέματα

Η ναυμαχία της Λήμνου κατά τον Ά Βαλκανικό Πόλεμο (5 Ιανουαρίου 1913)

Δημοσιεύτηκε στις

του Σωτήρη Χριστοδούλου
EΙΣΑΓΩΓΗ
H νικηφόρα έκβασή των δύο ναυμαχιών των Βαλκανικών πολέμων, της Έλλης και της Λήμνου τους, που είχε σαν συνέπεια την απόλυτη κυριαρχία των Ελλήνων στο Αιγαίο, έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ήττα των Τούρκων από τα σύμμαχα χριστιανικά κράτη. Το τουρκικό επιτελείο διατηρούσε σαν στρατηγική εφεδρεία την 8η Στρατιά δυνάμεως 180.000 ανδρών περίπου στην Δαμασκό της Συρίας, με την πρόθεση να την μετακινήσει για να ενισχύσει την πολεμική προσπάθεια στην χερσόνησο του Αίμου εάν και εφ’ όσον απαιτούνταν. 
Μετακίνηση τόσο μεγάλου αριθμού ανδρών σε εύλογο χρονικό διάστημα, μπορούσε τότε να γίνει μόνο δια θαλάσσης. Οι νίκες όμως μετέτρεψαν το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη και κατέστησαν απαγορευτική την διακίνηση εχθρικών δυνάμεων. Έτσι οι Τούρκοι αναγκάσθηκαν να αντικαταστήσουν τις ενισχύσεις αυτές με το 8ο Επίστρατο (Ρεντίφ) Σώμα Στρατού ελαττωμένης δυνάμεως και αμφίβολης μαχητικής αξίας, γεγονός που είχε σοβαρές συνέπειες στην εξέλιξη των επιχειρήσεων.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΞΕΣΠΑ
Στις 5 Οκτωβρίου 1912, ολόκληρη η χερσόνησος του Αίμου έμοιαζε σαν να πήρε ξαφνικά φωτιά. Μετά από ταυτόχρονη κήρυξη πολέμου, οι κατά ξηράν δυνάμεις της Ελλάδος, Σερβίας, Βουλγαρίας και Μαυροβουνίου, επετέθησαν εναντίον της άλλοτε κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που τώρα πλέον ήταν ο “Μεγάλος ασθενής της Ευρώ­πης”. Μέσα σε ενάμισυ μήνα οι Τούρκοι εκδιώκονται από όλα σχεδόν τα Ευρωπαϊκά εδάφη τους καθώς οι συμμαχι­κοί στρατοί νικούν σε διαδοχικές μάχες τα αποκαρδιωμένα Οθω­μα­νικά στρατεύματα, που βρίσκουν τελευταίο καταφύγιο στην οχυρωμένη γραμμή Αίνου – Μήδειας ή Τσατάλτζας, μόλις λίγα χιλιόμετρα από την Κωνσταντινούπολη. Ο ελληνικός στρατός προς μεγάλη έκπληξη εχθρών και φίλων, κινείται ταχύτατα και νικώντας τους Τούρκους σε δύο αποφασιστικές μάχες στο Σαραντά­πο­ρο και τα Γιαννιτσά, απελευθερώνει την Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτω­βρίου 1912, μία μέρα πριν μπουν σ’ αυτήν οι Βούλγαροι. Στις 20 Νοεμβρίου 1912 τα βαλκανικά κράτη υπογράφουν ανακωχή, πλην της Ελλάδος η οποία αποφασίζει να συνεχίσει τον πόλεμο με την Τουρκία. Πόλεμος που θα συνεχισθεί ουσιαστικά στην θάλασσα καθώς το μόνο σημείο που οι Ελληνικές και οι Τουρκικές δυνάμεις ήταν σε επαφή στην ξηρά ήταν το Μπιζάνι.
ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΣΤΟΛΟΙ
Ο Ελληνικός Στόλος που σχετικά πρόσφατα είχε αποκτήσει το ισχυρότερό του πλοίο, το θωρακισμένο εύδρομο Γεώργιος Αβέρωφ, ήταν ο μόνος από τους συμμα­χικούς που μπορούσε να αντιμετωπίσει τις ναυτικές δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι τελευταίες αυτές εκτός των δύο μεγάλων (10.000 τόνων) ωκεα­νο­πόρων θωρηκτών γερμανικής ναυπηγήσεως (Χαϊρεντίν Βαρβαρόσσα και Τοργκούτ Ρεϊς) με έξι πυροβόλα των 11 ιντσών και βαριά θωράκιση, διέθεταν και δύο παλαιότερα θωρηκτά, το Μεσσουδιέ (9.000 τόννοι, δύο πυροβόλα των 9,2 ιντσών) και το παλιό και αργό Ασσάρ-ι-Τεφίκ (5.000 τόνοι, τρία πυροβόλα των 5,9 ιντσών). Όμως το κόσμημα του Οθωμανικού στόλου ήταν τα δύο νεότευκτα και ταχύτατα ημιθωρηκτά εύδρομα που ναυπηγήθηκαν το 1905 στην Αμερική και Αγγλία, το Χαμηδιέ και το Μετζηδιέ. Ο Τουκικός στόλος, που διοικούνταν από τον Ναύαρχο Ραμίζ Μπέη, είχε σαν κύρια βάση τον Ναγαρά – την αρχαία Άβυδο – προστατευμένη μέσα στα στενά των Δαρδανελλίων.

Η Ελλάδα αντιπαρατάσσει εκτός από τον Αβέρωφ (10.000 τόνοι, 4 πυροβόλα των 9,2 ιντσών), και τα τρία παλαιά ανακαινισμένα γαλλικής ναυπηγήσεως θωρηκτά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά, με τρία πυροβόλα των 10,8 ιντσών το καθένα. Αντικειμενι­κά λοιπόν φαίνεται να μειονεκτεί σοβαρά σε αριθμό κυρίων πλοίων, εκτόπισμα, θωράκιση και πυροβολικό, για μία κατα μέτω­πο ναυτική σύγκρουση. Απ’ την άλλη μεριά διαθέτει πληρώματα με ασύγκριτη ναυτική εμπειρία και υψηλότατο φρόνημα και ηθικό. Η μεγαλύτερη όμως υπεροχή της Ελλά­δος στην θάλασσα είναι ο αρχηγός του ναυτικού της, ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ένας ευφυ­έ­στατος ναυτικός που είχε ζωντανή μέσα του την βαρειά κληρονομιά των προ­γό­νων του πυρπολητών του 21, και πάθος μέγα για νίκη επί “του εχθρού του γένους”.

Ο Έλληνας ναύαρχος από την αρχή του πολέμου ήθελε να εξασφαλίσει μία βάση επιχειρήσεων, η οποία θα του έδινε την ευκαιρία να παρα­κο­λου­θεί στενά τις κινή­σεις του Τουρκικού στόλου. Η νήσος Λήμνος με την στρατηγική της θέση μόλις 44 μίλια από την έξοδο των Δαρδανελλίων και με ένα θαυμάσιο φυσικό λιμάνι, τον Μούδρο, ήταν η ιδανική επιλογή. Στις 2 το μεσημέρι της 6 Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός στόλος αποβίβασε αγήματα που ολοκλήρωσαν την κατάληψη της νήσου, μετά από μικρή αντίσταση, τα μεσάνυκτα της ίδιας ημέρας. Σε ένα μήνα ο Μούδρος είχε μετατραπεί σε ναύσταθμο.

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΣ ΚΑΙ Η “ΑΠΟΔΡΑΣΗ” ΤΟΥ ΡΕΟΥΦ ΜΠΕΗ.
Μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου το Τουρκικό ναυτικό δεν δίνει σημεία ζωής. Αυτό όμως δεν ικανοποιεί καθόλου τον Κουντουριώτη. Ξέρει οτι για να έχουν οι Έλληνες την πραγματική κυριαρχία στο Αιγαίο, πρέπει να συντριβεί ο Τουρκικός στόλος μία για πάντα σε μία αποφασιστική ναυμαχία. Πώς όμως να τον προκαλέσει να βγή από το καβούκι του τα στενά των Δαρδανελίων, και την προστασία των δύο φρουρίων Σεδούλ-Μπάχρ και Κούμ-Καλέ που τα εδέσποζαν; Η απάντηση αναζητήθηκε από δύο τολμηρούς κυβερνήτες τορπιλοβόλων. Ο ανθυποπλοίαρχος Βότσης, με το τορπιλλο­βό­λο 11, την νύκτα της 18 Οκτωβρίου μπήκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και κάτω από την μύτη των πυροβόλων του Μεγάλου Εμβόλου, τορπιλλίζει την θωρηκτή κορβέττα Φετίχ-ι-Μπουλέντ. Ο υποπλοίαρχος Αργυρόπουλος με το τορπιλλοβόλο 14, στις 8 Νοεμβρίου το βράδυ μπαίνει στον κόλπο των Κυδωνιών (Αϊβαλί) και βυθίζει το τουρκικό τορπιλλοβόλο που ναυλοχεί εκεί. Όσο μεγάλος ήταν ο ενθουσιασμός της Ελληνικής κοινής γνώμης, άλλη τόση ήταν η οργή της τουρκικής. Ο κόσμος απαιτούσε από τους απογόνους του φοβερού Καπουδάν Πασά Χαϊρεντίν Μπαρμπα­ρόσσα (που παρεπιπτόντως ήταν Μυτηληνιός εξομώτης), να δώση ένα μάθημα στους προκλητικούς Γιουνάνηδες.
Έτσι στις 3 Δεκεμβρίου 1912 οι Τούρκοι εξέρχονται από τα στενά και επιχειρούν να παρασύρουν τον ελληνικό στόλο μέσα στο βεληνεκές των τηλεβόλων των φρουρίων τους για να τον αφανίσουν. Οι λογαριασμοί τους όμως έγιναν χωρίς τον ξενοδόχο. Η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου, ο Αβέρωφ κινείται ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα πλοία και αναπτύσσοντας την φοβερή για την εποχή ταχύτητα των 23 κόμβων, διαγράφει ένα μεγάλο τόξο και διασταυρώνεται σε “Τ” με την πορεία του τουρκικού στόλου. O Τούρκος ναύαρχος αιφνιδιάζεται από αυτήν την κίνηση και διατάσσει αναστροφή πορείας (μεταβολή). Όμως ο Αβέρωφ βρίσκεται ήδη σε απόσταση μόλις 4.600 μέτρων και εξαπολύει έναν φοβερό καταιγισμό πυρός εναντίον του πρώτου τουρκικού πλοίου, της ναυαρχίδας Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα. Η στροφή των Τούρκων ολοκληρώνεται με μεγάλη αταξία και οι Έλληνες βρίσκουν την ευκαιρία να πλησιάσουν περισσότερο, στα 2.800 μέτρα και να καταδιώξουν κατά πόδας τα τουρκικά πλοία, που κακήν κακώς βρίσκουν καταφύγιο στα στενά μία ώρα αργότερα. H ναυμαχία αυτή της Έλλης όπως βαφτίσθηκε αργότερα, ήταν νίκη μεγάλη για τους Έλληνες, δεν ήταν όμως η αποφασιστική μάχη πού ήθελε ο Κουντουριώτης. Έτσι διέταξε τα αντιτορπιλλικά να περιπολούν νύχτα μέρα έξω από τα στενά και αυτός με τον υπόλοιπο στόλο περίμενε στον Μούδρο…
Στον επόμενο μήνα ο τουρκικός στόλος επιχείρησε αρκετές εξόδους από τα στενά, αλλά κάθε φορά πριν απομακρυνθεί έβρισκε μπροστά του την ελληνική θωρηκτή μοίρα με τον Αβέρωφ μπροστά. Σύντομα οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι για να έχουν ελπίδες επιτυχίας, έπρεπε να απαλλαγούν από αυτό το ταχύτατο εύδρομο. Έτσι το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου, μια συνεφιασμένη νύχτα το εύδρομο Χαμηδιέ μασκα­ρε­μένο σε Ρωσικό πολεμικό και με κυβερνήτη τον Ρεούφ Μπέη, κατάφερε να διαφύ­γη της προσοχής των ελληνικών περιπολιών και να πλεύση προς το νότιο Αιγαίο, με τον σκοπό να δημιουργήσει αντιπερισπασμό και να παρασύρει έτσι το μόνο ελληνικό πλοίο που μπορούσε να το καταδιώξει, τον Αβέρωφ, μακρυά από τα Δαρδανέλια.
Πράγματι, την επόμενη ημέρα κατέπλευσε έξω από το λιμάνι της Ερμουπόλεως στην Σύρο όπου αφού βύθισε το εξοπλισμένο πλοίο Μακεδονία, βομβάρδισε εγκαταστάσεις στην στεριά. Στην συνέχεια εξαφανίσθηκε προς νότο με μεγάλη ταχύτητα. Αυτή την φορά ήταν η σειρά των Ελλήνων να πανικοβληθούν. Ο Κουντουριώτης λαμβάνει κατεπείγουσες διαταγές για “… καταδίωξη του εχθρικού σκάφους προπορευομένου του Αβέρωφ με μεγίστη ταχύτητα.” Ο ναύαρχος όμως, με το ευρύ στρατηγικό πνεύμα και την ευφυία που διακρίνει πάντα τους μεγάλους ναυτικούς άνδρες, δεν ξεγελάσθηκε ούτε προς στιγμή από το τέχνασμα. Ορθά-κοφτά αρνείται να υπακούσει στις διαταγές αυτές και αντί να τρέχει πίσω από τον Ρεούφ Μπέη, κάνει κάτι απλούστατο και πολύ πιο αποτελεσματικό: χρησιμο­ποιώ­ντας ελαφρές μονάδες του στόλου αποκλείει το λιμάνι της Σμύρνης. Έτσι το Χαμηδιέ είναι αναγκασμένο να ανεφοδιάζεται από την Αττάλεια ή την Αίγυπτο και η απειλή του μειώνεται σημαντικά. Η προσοχή του ελληνικού στόλου στρέφεται και πάλι στην έξοδο των στενών…
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ
Oι Τούρκοι από την μεριά τους νομίζοντας οτι ο Αβέρωφ είχε όντως απομα­κρυν­θεί βάσει των διαταγών που είχε λάβει, ετοιμαζόντουσαν να επιχειρήσουν έξοδο. Ο Ραμίζ Μπέης, προσπαθώντας να ανορθώση το πεσμένο ηθικό των ανδρών του για την νέα μάχη, έφερε από το μουσείο της Κωνσταντινουπόλεως το περίφημο λάβαρο του φοβερού κουρσάρου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα που καταναυμάχησε τον χριστιανικό στόλο του Αντρέα Ντόρια στην Πρέβεζα το 1538, και το ύψωσε στον ιστό της ναυαρχίδας του που έφερε το ίδιο όνομα. Και με το κατα­κόκ­κινο και χρυσοκεντημένο με ρητά από το Κοράνι λάβαρο να ανεμίζει στο προπορευόμενο πλοίο, ο Τουρκικός στόλος πέρασε το ακρωτήρι της Έλλης στις 8 και 20 το πρωί της 5ης Ιανουαρίου 1913 και ανοίχθηκε στο Αιγαίο.
Δεν άργησε όμως να γίνει αντιληπτός από το ανιχνευτικό Λέων που σπεύδει να τηλεγραφήσει στον Μούδρο : “Ολόκληρος ο στόλος εξέρχεται”. Παραδόξως όμως ο Κουντουριώτης δεν φαίνεται να συγκινείται. Δίνει εντολή να προγευματίσουν τα πληρώματα και κάθεται και ο ίδιος στο τραπέζι μαζί με τους αξιωματικούς του που απορούν. Αυτό που ήθελε στην πραγματικότητα, ήταν να δώσει χρόνο στον τουρκικό στόλο να απομακρυνθεί από τα Δαρδανέλια και την προστασία των φρουρίων τους όσο γίνεται περισσότερο. Έτσι, δίνει εντολή για άπαρση μόλις στις 10 παρά τέταρτο.
Στην Τουρκική διάταξη, που πλησίαζε για να βομβαρδίσει τον ναύσταθμο, προηγείται το Μετζιδιέ και ακολουθούν σε κάποια απόσταση τα θωρηκτά σε γραμμή παραγωγής. Μόλις όμως το εύδρομο έφθασε κοντά στο ακρωτήρι Ειρήνη, έκανε την εμφάνισή του και ο ελληνικός στόλος που έβγαινε από τον Μούδρο. Πρώτο πρώτο, με σύννεφα μαύρου καπνού να ξεχύνονται από τις καπνοδόχους του ήταν το εύδρομο Αβέρωφ. Το Μετζιδιέ σταματά απότομα, κάνει στροφή 180 μοιρών και κατευθύνεται ολοταχώς προς τα Τουρκικά θωρηκτά. Είναι φανερό ότι οι Τούρκοι αιφνιδιάστηκαν απόλυτα από την παρουσία της ελληνικής ναυαρχίδας που την νόμιζαν ότι καταδίωκε το Χαμηδιέ. Όμως δεν έχουν την ταχύτητα ούτε και τα περιθώρια να ξεφύγουν από τον Αβέρωφ. Η μάχη που ήθελε ο Κουντουριώτης είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι Τούρκοι τώρα στρέφουν προς νοτιοδυτικά και οι Έλληνες παίρνουν αμέσως “συγκλίνουσα πορεία”. Η απόσταση μεταξύ των στόλων μειώνεται συνεχώς. Στις 11.30 είναι περίπου 9.000 μέτρα και οι Έλληνες διακρίνουν ήδη μια τεράστια κοκκι­νό­χρυση σημαία που ανεμίζει στον ιστό της εχθρικής ναυαρχίδας. Δεν έχουν την ευκαιρία να προβληματισθούν πολύ καθώς στις 11.34 και από τα 8.400 μέτρα τα Οθωμανικά πλοία ανοίγουν πυρ.
Από την πρώτη στιγμή είναι φανερό ότι όλα τα πλοία τους συγκεντρώνουν τα πυρά τους στον Αβέρωφ. Οι Έλληνες αντίθετα μοιράζονται : ο Αβέρωφ και το Σπέτσες σημαδεύουν το Μπαρμπαρόσσα, ενώ το Ύδρα και το Ψαρά το Τοργκούτ Ρεϊς. Καθώς η απόσταση έπεσε στα 6.500 μέτρα τα ελληνικά πυρά που είναι πολύ περισσότερο συντο­νισ­μένα και εύστοχα φέρνουν αποτέλεσμα : στις 11:55 ένα βλήμα των 10,8 ιντσών από το Ύδρα κτυπάει το κεντρικό πυροβολείο του Μεσσουδιέ. Η βαριά οβίδα τρυπάει τον θώρακα σαν χαρτί και εκρήγνυται ανάμεσα στα στοιβαγμένα πυρομα­χι­κά για τα πυροβόλα των 15 εκατοστών. Η έκρηξη που ακολουθεί είναι φοβερή και όλοι οι υπηρέτες των πυροβόλων σκοτώνονται ή τραυματίζονται. Βαριά πληγωμένο το Μεσσουδιέ και μέσα σε πυκνούς καπνούς από πυρκαϊές, στρέφει αργά προς τα στενά.
Tέσσερα λεπτά αργότερα μία ομοβροντία του Αβέρωφ βρίσκει το Μπαρμπαρόσσα ολόσωμα. Ένα βλήμα κτυπά τον μεσαίο πύργο του των 11 ιντσών και τον κατα­στρέ­φει σκοτώνοντας το πλήρωμά του από 35 άνδρες. Ένα άλλο ξυρίζει τον ιστό του και στέλνει το ιστορικό λάβαρο στον βυθό του Αιγαίου ενώ άλλα διατρυπούν το λεβητο­στά­σιο και τις υπερκατασκευές του πλοίου. Είναι η σειρά του Μπαρμπα­ρόσσα να στραφεί προς βορράν. Σε τρία λεπτά το ακολουθεί και το σχετικά άθικτο Τοργκούτ Ρεϊς. Kαθώς όμως το τελευταίο καλύπτει την υποχώρηση, συγκεντρώνει πάνω του όλα τα πυρά. Οι Έλληνες πυροβολητές με ακρίβεια και ψυχραιμία γυμνασίων στέλνουν την μία πίσω από την άλλη τις οβίδες τους στο πρώην γερμανικό θωρηκτό Βάϊσσενμπουργκ. Η μπροστινή τσιμινιέρα του πέφτει, η πρυμναία γέφυρά του καταστρέφεται και δύο από τα δευτερεύοντα πυροβόλα του ανατινάζονται. Μία οβίδα εκρήγνυται στο λεβητοστάσιό του σκοτώνοντας πολλούς ναύτες και πλημμυ­ρί­ζο­ντάς το. Το κατάστρωμα του γεμίζει τρύπες και στραβωμένα σίδερα και το πλοίο αρχίζει να παίρνει κλίση.
Ο Ραμίζ Μπέης στέλνει σήμα προς τον στόλο του : ” Επιστρέψατε ολοταχώς στα Στενά, έκαστος για τον εαυτό του”. Η μάχη είναι μόλις τριάντα πέντε λεπτών…Ο Κουντουριώτης τώρα δίνει διαταγή για καταδίωξη του εχθρού “πάση δυνάμει”. Ο Αβέρωφ αναπτύσσει πάλι ταχύτητα 23 μιλίων και ξεχύνεται πίσω από τον εχθρό που φεύγει κακήν κακώς. Όμως τα γέρικα θωρηκτά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά δεν μπορούν να ακολουθήσουν παρά τις ηρωικές προσπάθειες των μηχανικών τους, πιάνουν μόλις 15 μίλια. Έτσι ο Αβέρωφ με τον Κουντουριώτη απομένουν μόνοι να δώσουν το τελειωτικό χτύπημα. Αποδεικνύουν ότι είναι κάτι παραπάνω από ικανοί.
H ναυαρχίδα ελίσσεται διαρκώς σε ζίγκ – ζάγκ ακολουθώντας τα εχθρικά πλοία από μικρή απόσταση και ραίνοντας τα ασταμάτητα με οβίδες. Ο ναύαρχος Ραμίζ, βλέποντας ότι το Τοργκούτ έχει πάρει μεγάλη κλίση από τα νερά που μπήκαν στα ύφαλά του, επιχειρεί να το καλύψει με το δικό του πλοίο. Είναι πραγματικά μία γενναία ενέργεια, αλλά έχει σαν αποτέλεσμα η τουρκική ναυαρχίδα να δεχθεί ένα πραγ­μα­τικό σφυροκόπημα από τα πυροβόλα του Αβέρωφ. Ο πρυμναίος δίδυμος πύργος των 11 ιντσών αχρηστεύεται από ολόσωμο πλήγμα, οι ανελκυστήρες άνθρακος κατα­στρέ­φονται και η τραπεζαρία των αξιωματικών και το αναρρωτήριο ανατινά­ζο­νται. Ένα άλλο βλήμα περνάει στο τορπιλλοστάσιο, σκοτώνει τους χειριστές αλλά σαν από θαύμα οι τορπίλες δεν εκρήγνυνται. Σε όλο αυτό το διάστημα ο Αβέρωφ κτυπιέται από δύο βλήματα των 11 ιντσών από το Μπαρμπαρόσσα που προκαλούν 1 τραυματία και μικρές ζημιές.
Σαράντα πέντε λεπτά κρατάει το μαρτύριο των τουρκικών πλοίων, μέχρι που στις 2 και μισή το μεσημέρι φθάνουν στο καταφύγιο των στενών. Και όπως τα τουρκικά πλοία χανόντουσαν πίσω από το ακρωτήριο της Έλλης, σαν για αποχαι­ρε­τισμό, τα πυροβόλα των 7,5 ιντσών του Αβέρωφ στέλνουν ένα βλήμα να καταστρέψη τον μεσαίο πύργο του Τοργκούτ…
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
O απολογισμός της μάχης ήταν συντριπτικός για τους Οθωμανούς : Το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα είχε δεχθεί 20 πλήγματα και είχε 75 νεκρούς και 130 τραυματίες, ενώ τα περισσότερα πυροβόλα του ήταν εκτός μάχης. Το Τοργκούτ Ρεϊς είχε σοβαρή εισροή υδάτων και 47 νεκρούς και τραυματίες. Το κεντρικό πυροβολείο του Μεσσουδιέ είχε καταστραφεί ολοσχερώς ενώ είχε 68 απώλειες από το πλήρωμά του. Θα απαιτηθούν εκτεταμένες επισκευές και πάνω από έξι μήνες εργασιών από Γερμανούς τεχνικούς για να γίνει ο Τουρκικός στόλος πάλι αξιόμαχος. Αντιθέτως, από τα 800 συνολικά βλήματα που εκτόξευσαν οι Τούρκοι μόλις τρία έπληξαν τον Αβέρωφ, τα οποία προξένησαν επιφανειακές ζημιές και τρείς τραυματίες από το πλήρωμα (άλλες πηγές λένε μόνο έναν).
Η ελληνική νίκη στην ναυμαχία της Λήμνου είχε σημαντικότατες συνέπειες. Στην Τουρκία κηρύσσεται ημέρα πένθους και η κυβέρνηση Κιαμήλ αναγκάζεται να υπογράψει την συνθήκη ειρήνης με την Ελλάδα. Η παράδοση που θέλει το ελληνικό ναυτικό να μην έχει υποστείλει την σημαία του ποτέ μέσα σε 3.000 και πλέον χρόνια, συνεχίζεται και η απόλυτη κυριαρχία των Ελλήνων στο Αιγαίο που έχει την αρχή της στην Μινωϊκή Κρήτη, αποκαθίσταται πάλι για να παραμείνει αμείωτη μέχρι των ημερών μας. Αυτή η κυριαρχία ήταν που παγίδεψε ολόκληρη την 8η Στρατιά στην Δαμασκό της Συρίας, στρατιά που προοριζόταν να μεταφερθεί με πλοία για να προστατεύσει την Μακεδονία. Αυτή η κυριαρχία είναι που κάθεται βαρύς βραχνάς σήμερα στους γείτονές μας και προσπαθούν να την αποτι­νά­ξουν ξοδεύοντας δισεκατομμύρια δολάρια σε ναυπηγήσεις σκαφών. Αυτή την κυριαρχία, που προήλθε από την πίστη των απλών ναυτών και του αρχηγού τους στο δίκαιο του αγώνα τους και το ασίγαστο πάθος για να ξεπλύνουν το άγος του ’97.
Σαν ενδεικτικό του υψηλότατου ηθικού των Ελλήνων ναυτών θα αναφέρουμε το παρακάτω σχεδόν απίστευτο περιστατικό: Η πρώτη μετά την μάχη διαταγή του Παύλου Κουντουριώτη ήταν να γίνει αυστηρός ιατρικός έλεγχος στους ναύτες και στους αξιωματικούς, διότι αν και επί του “Αβέρωφ” έπεσαν τρία βλήματα, στο ιατρείο δεν παρουσιάστηκαν τραυματίες. Κατά την ναυμαχία της “Έλλης” υπήρξαν ένας νεκρός και 7 τραυματίες, μερικοί όμως από τους τραυματίες τότε απέκρυψαν τα τραύματά τους για να μην απομακρυνθούν από το πλοίο. Ο Παύλος Κουντουριώτης δεν ήθελε να επαναληφθεί το ίδιο και ο ιατρικός έλεγχος του πληρώματος αποκάλυψε επί του Αβέρωφ 3 τραυματίες (!). Οι λέξεις “ανυπότακτος” και “αντιρρησίας” μάλλον δεν υπήρχαν στα λεξικά του 1912…
Καλό είναι να έχουμε πάντα στον νου αυτό που είπε ο φιλόσοφος Τζώρτζ Σανταγιάννα : “Εκείνοι που δεν θυμούνται το παρελθόν θα υποχρεωθούν να το ξαναζήσουν”.
Από το μεγάλο Αγγλικό Πρακτορείο ειδήσεων “Central News” διενεμήθη η επόμενη περιγραφή της ναυμαχίας όπως δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΕΣΠΕΡΙΝΗ, της Τετάρτης 6 Ιανουαρίου 1913.
Η αγγλική περιγραφή της Ναυμαχίας.
«Καθ’ όλην την νύχτα της Παρασκευής προς το Σάββατον, τουρκικόν καταδρομικόν συνοδευόμενον και παρ’ αντιτορπιλικού, έκαμε αναγνωρίσεις περί την είσοδον των Δαρδανελίων αναζητούν τον ‘ελληνικόν στόλον, ο οποίος όμως ευρίσκετο εν αναμονή κεκρυμμένος εις Λήμνον.
Τα δύο ελληνικά ανιχνευτικά, τα οποία εφρούρουν παρά την είσοδον με φανούς εσβεσμένους ώστε να μη τα διακρίνει το Τουρκικόν καταδρομικόν, ανεκοίνωσαν διά του ασυρμάτου τα συμβαίνοντα εις την ελληνικήν ναυαρχίδα. ‘Οταν το τουρκικόν καταδρομικόν πεισθέν τελείως εκ της αναγνωρίσεως την οποίαν ενήργησεν, ότι ο ελληνικός στόλος δεν υπήρχεν ουδαμού, αποπλεύσας προφανώς εις καταδιώξιν του τολμηρού “Χαμηδιέ” το οποίον τρεις ημέρας πρότερον είχε βομβαρδίσει την Σύρον, ανήγγειλεν εις τον εντός των στενών Τουρκικόν στόλον, ότι ο Ελληνικός δεν διεκρίνετο πουθενά και ως εκ τούτου την επομένην πρωίαν όλη η Τουρκική αρμάδα έκαμε την εμφάνισίν της πρό των Δαρδανελλίων.
Ολίγον κατόπιν η αρμάδα συνισταμένη εκ των θωρηκτών “Τουργούτ Ρέις”, “Βαρβαρόσσας”, “Μεσσουδιέ”, “Ασσάρι-Τεφήκ” και του καταδρομικού “Μετζητιέ” μαζύ με 13 άλλα αντιτορπιλλικά και τορπιλλοβόλα, αφήκε δια πρώτην φοράν την σκέπην των φρουρίων και έπλευσε βορειοδυτικώς προς την ‘Ιμβρον, είτα δ’ έστρεψε πρώραν προς νότον προς την Λήμνον. Ηγουμένων των θωρηκτών “Τουργούτ-Ρέις” και “Βαρβαρόσσας”, των λοιπών αποτελεσάντων την δευτέραν γραμμήν, ο Τουρκικός στόλος έφθασε εις σημείον τι νοτιοδυτικώς της Τενέδου, όταν ο Ελληνικός στόλος αφήκε το αγκυροβόλιόν του πλέων προς συνάντησιν του εχθρού.
Ο ‘Ελλην ναύαρχος κ. Κουντουριώτης διά σήματος από της ναυαρχίδος του ανεκοίνωσεν εις τα επιτελεία και τα πληρώματα ότι “το παν εξαρτάται εκ του αποτελέσματος της σημερινής ημέρας δια την αγαπημένην πατρίδα. Φανήτε λέοντες”. Τα τέσσερα Ελληνικά θωρηκτά “ΑΒΕΡΩΦ”, “ΥΔΡΑ”, “ΣΠΕΤΣΑΙ” και “ΨΑΡΑ” απετέλεσαν την πρωτοπορείαν με οκτώ ανιχνευτικά και αντιτορπιλικά τον “ΛΕΟΝΤΑ”, τον “ΠΑΝΘΗΡΑ”, τον “ΙΕΡΑΚΑ”, τον “ΑΕΤΟΝ”, την “ΣΦΕΝΔΟΝΗΝ”, την “ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑΝ”, την “ΑΣΠΙΔΑ” και την “ΝΙΚΗΝ” ερχόμενα κατόπιν.
Με πυκνόν μαύρον καπνόν προερχόμενον από τας καπνοδόχους των, ο οποίος ημαύρωσε τον κρυστάλλινον ουρανόν, εκεί όπου η βαθυκύανος θάλασσα του Αιγαίου στίζεται υπό των νήσων της Λήμνου και της Τενέδου, οι στόλοι του Σταυρού και της Ημισελήνου ώρμων κατ’ αλλήλων διεκδικούντας ο εις από τον άλλον την νίκην.
Τα δύο ελληνικά αντιτορπιλλικά “Λέων” και “Ασπίς”, τα οποία είχον διαταγήν να ευρίσκονται εις επαφήν μετά του εχθρού, αλλ’ εκτός βολής πάντοτε, εθεάθησαν διευθυνόμενα προς την ελληνικήν ναυαρχίδα καταδιωκόμενα υπό του καταδρομικού “Μετζητιέ”. Αλλά και τούτο όταν έφθασεν εντός βολής από του ελληνικού στόλου, εσταμάτησε και ανέμενε τα τουρκικά θωρηκτά συνοδευόμενα υπό των δύο καταδρομικών και επτά αντιτορπιλικών, ενεφανίσθησαν και έλαβαν θέσεις πλέοντα παραλλήλως προς τας του ελληνικού στόλου.
Την πρώτην βολήν έρριψαν οι Τούρκοι ακριβώς την 11 και 30′, εξ αποστάσεως εννέα χιλιομέτρων και δύο λεπτά κατόπιν απήντησεν η ελληνική ναυαρχίς. Η μάχη ήρχισεν από της πρώτης στιγμής με πείσμα ασύνηθες, και βρονταί των βαρέων πυροβόλων καθίσταντο από στιγμής εις στιγμήν ισχυρότεραι, όσον το πυρ επυκνούτο επί πλέον καθιστάμενον μάλλον καταστρεπτικόν ως εκ της πλησιεστέρας αποστάσεως. Ο ‘Ελλην ναύαρχος είχε δώσει εκ των προτέρων διαταγάς εις τα τρία άλλα θωρηκτά να φυλάσσουν τάς βολάς των, μέχρις ότου φθάσουν εις απόστασιν εκ της οποίας θα έφερον αποτελέσματα.
Πολλαί οβίδες έπεσαν επί της τουρκικής ναυαρχίδος και του “Βαρβαρόσσα”, αμφότερα δε τα σκάφη επί ώραν ήσαν κεκαλυμμένα υπό καπνού προερχομένου από τας εκρήξεις και την πυρκαϊάν.
Το ταχύ και ευθύ πυρ των Ελλήνων πυροβολητών απεδείχθη κατα­στρεπ­τι­κώτατον διά τους Τούρκους, εις τρόπον ώστε την 12 και 38′ ο εχθρός έκαμε προς δεξιά διευθυνόμενος εν πάση ταχύτητι αλλά και εν μεγίστη αταξία προς τα στενά, καταδιωκόμενος δε υπό των νικητών Ελλήνων.
Ο τουρκικός στόλος οριστικώς και τελεσιδίκως ενικήθη και υπεχώρει εν αναπήρω καταστάσει εκάστου πλοίου χρησιμοποιούντος παν δυνατόν μέσον όπως διαφύγη και φθάση υπό την σκέπην των φρουρίων μόνον δε που και που έβαλον με τα τηλεβόλα της φυγής.
Η ελληνική ναυαρχίς ηγείτο της καταδιώξεως, αναπτύσσουσα όλην αυτής την ταχύτητα και βάλλουσα διαρκώς, με καταστρεπτικά δε αποτελέσματα, κατά των υποχωρούντων τουρκικών πλοίων, τα οποία, τώρα πλέον έτρεχαν απηλπισμένα ποίον να πρωτοφθάση τα στενά. Μετά καταδίωξιν δίωρον τα τουρκικά πλοία κακώς έχοντα έφθασαν εις Δαρδανέλια διαφυγόντα την πλήρη καταστροφήν χάρις μόνον εις την προστασίαν των φρουρίων της ξηράς.
Η σπουδαιότης των ζημιών ας υπέστη ο εχθρός, αποδεικνύεται εκ της αξιοθρηνήτου αδυναμίας του να επιχειρήση σύγχρονον, έστω και υποχωρητικήν επίθεσιν κατά της ελληνικής ναυαρχίδος, η οποία ένεκα της διαφοράς της ταχύτητός της από τ’ άλλα ελληνικά θωρηκτά, κατεδίωκε κυριολεκτικώς μόνη επί μίαν και ημίσειαν ώραν, ολόκληρον τον τουρκικόν στόλον, μέχρις ότου έφθασεν εις ακτίνα βολής από των φρουρίων.»
Ο Άγγλος ανταποκριτής τονίζει τις μεγάλες υλικές ζημιές, του τουρκικού στόλου και γράφει ότι « … αυτές μπορούν να συγκριθούν μόνον προς την ζημίαν του ηθικού η οποία κατεμαρτυρήθη εκ της ατάκτου υποχωρησεώς των η οποία μικρόν και κατ’ ολίγον εξελίχθη εις πανικόν, καθ’ ον ο καθείς προσεπάθει να σώση τον εαυτόν του.»

Γενικά θέματα

Από ποιούς ζήτησε βοήθεια ο Τραμπ;

Ελληνόφωνο δελτίο ειδήσεων με την υποστήριξη της Δημόσιας Ραδιοφωνίας της Αρμενίας

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Η φωνή της Αρμενίας – Παρουσιάζει η Λιάνα Μανουκιάν
Ελληνόφωνο δελτίο ειδήσεων με την υποστήριξη της Δημόσιας Ραδιοφωνίας της Αρμενίας
Ενημέρωση στις 4 Νοεμβρίου 2024

Συνέχεια ανάγνωσης

Γενικά θέματα

Οι αμερικανικές εκλογές και το μέλλον μας

Μετά τις εκλογές θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Για την Ελλάδα η αμερικανική έκλειψη θα αφήσει σοβαρά κενά ασφαλείας.

Μετά τις εκλογές θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.

Γράφει ο Παντελής Σαββίδης

Από όλα όσα διάβασα για τις αμερικανικές εκλογές, εκείνο που με εντυπωσίασε ήταν η απάντηση που έδωσε ο Ντόναλντ Τραμπ σε έναν Ιρανοαμερικανό δημοσιογράφο όταν τον ρώτησε αν οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν στην πτώση του σημερινού ιρανικού καθεστώτος σε περίπτωση που εκείνος εκλεγεί.

Η απάντηση ήταν: «δεν θα εμπλακούμε τόσο βαθιά, εδώ δεν μπορούμε να κυβερνήσουμε τη χώρα μας».

Αυτό που διαισθανόμαστε, ότι η διαχείριση της υπερδύναμης έχει ξεφύγει από τα χέρια των πολιτικών και πλέον έχει αφεθεί στον αυτόματο πιλότο, ο Τραμπ το επιβεβαίωσε.

Υπάρχει πρόβλημα εσωτερικής διακυβέρνησης των ΗΠΑ και διατήρησης της παγκόσμιας ηγεμονίας.

Στο εσωτερικό πεδίο οι δύο υποψήφιοι έχουν πολύ διαφορετικούς προσανατολισμούς. Η πολιτική του Τραμπ διακρίνεται από έντονη εσωστρέφεια, αλλά και η Χάρις θα κρατήσει, απλώς, τα προσχήματα. Δεν θα εγκαταλείψει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ, αλλά ορισμένες διαστάσεις και της δικής της πολιτικής δεν θα έχουν την εικόνα που γνωρίζαμε. Και σε ό,τι μας αφορά περισσότερο άμεσα, η σχέση Ουάσινγκτον-Βρυξελλών δεν θα είναι όπως παραδοσιακά την γνωρίζαμε.

Οι Αμερικανοί με κάθε τρόπο εξωθούν την Ευρώπη να αντιληφθεί πως τα πράγματα έχουν αλλάξει και η γηραιά ήπειρος θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα αλλά οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θέλουν να αποκλίνουν από την αγκαλιά των ΗΠΑ. Νιώθουν ασφαλείς ως προς την άμυνα που τους προσφέρει η Ουάσινγκτον, αλλά οι Αμερικανοί έχουν άλλες προτεραιότητες. Βλέπουν την Ευρώπη ως τουριστικό προορισμό και ως χώρο ανάπτυξης οικονομικών σχέσεων και τίποτε άλλο. Ο παλιός έρωτας τελείωσε.

Οι Γερμανοί δεν θέλουν να το πιστέψουν, οι Γάλλοι είναι περισσότερο ευέλικτοι και αρχίζουν να μιλούν για αυτονομία της Ευρώπης στην άμυνα, την τεχνολογία, την αναζήτηση κρίσιμων υλικών και άλλα παρόμοια.

Κι αυτό ανεξαρτήτως αν εκλεγεί ο Τραμπ ή η Χάρις. Η διαφορά έγκειται στο θόρυβο με τον οποίο θα φανεί η αλλαγή πολιτικής.

Θα αναγκαστεί, έτσι, η Ευρώπη να αναπτύξει δική της πολιτική; Τι θα κάνει η γερμανική ατμομηχανή της ή η γαλλική παραγωγή ιδεών και προσανατολισμού;

Σε μια εποχή όπου η διεθνής κοινή γνώμη εξοικειώνεται καθημερινά με τη χρήση πυρηνικών όπλων, μια Ευρώπη που αρνείται ακόμη και να δημιουργήσει δικό της στρατό, σε ποια πυρηνική ομπρέλα θα βασιστεί; Θα δεχθεί η Γαλλία να την καλύψει με τη δική της;

Απαντήσεις της Ευρώπης στα ερωτήματα αυτά, απλώς δεν υπάρχουν. Προς το παρόν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα σκέφτονται ποια Ρωσία θα αναδυθεί από τον πόλεμο, πόσο ισχυρή θα είναι η σχέση της με την Κίνα και πόσο απειλητική για την Ευρώπη. Ακόμη, πώς θα αντιμετωπίσουν νέα μεταναστευτικά κύματα από τον Λίβανο και τη Μέση Ανατολή με τις συνεχιζόμενες διαμάχες και την καταστρεπτική, εγκληματική πολιτική του Ισραήλ. Όταν δεν έχεις το γεωπολιτικό βάρος να επέμβεις στις εξελίξεις που θα σε επηρεάσουν, απλώς παρακολουθείς και υφίστασαι τις συνέπειες.

Η Γερμανία είχε την εντύπωση ότι πάντα θα της παρείχετο η δυνατότητα να αγοράζει φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία, θα απολάμβανε την ασφάλεια που της παρείχαν οι Αμερικανοί μέσω του ΝΑΤΟ και θα ωφελούνταν από την εσωτερική ευρωπαϊκή αγορά και το άνοιγμα στην Κίνα. Ο αμερικανικός παράγων, όμως, που τα επηρεάζει όλα αυτά, αλλάζει πολιτική. Και η Ευρώπη αδυνατεί να προσαρμοστεί διότι δεν έχει ηγεσία και διότι οικοδομήθηκε με βάση το γερμανικό συμφέρον που ήθελε διεύρυνση και όχι εμβάθυνση.

Η Ευρώπη είναι ένα παλάτι στην άμμο μετά τις αλλεπάλληλες διευρύνσεις.

Και θα γίνει ακόμη πιο χαλαρή με τις νέες εισόδους των χωρών που άρχισαν ενταξιακό διάλογο. Γνωρίζει η Ευρώπη που θέλει να πάει; Μάλλον όχι. Της λείπει η ηγεσία. Με υπαλλήλους στην νοοτροπία δεν οικοδομείς νέες ομοσπονδιακές δομές με παγκόσμιο βάρος.

Αλλά και για την Ελλάδα η αμερικανική έκλειψη θα αφήσει σοβαρά κενά ασφαλείας. Η χώρα –ορθώς– έχει Δυτικό προσανατολισμό, αλλά η Δύση θα στερηθεί ηγεσίας, αν εκδηλωθεί έντονος ο αμερικανικός απομονωτισμός. Ποιος θα καλύψει την αμερικανική ηγεσία; Η λογική απάντηση είναι η Ευρώπη, αλλά αυτήν τη στιγμή η Ευρώπη υπάρχει μόνο σε ήπιες μορφές ισχύος. Στην οικονομία, την επιστήμη, την τεχνολογία. Και η ήπια ισχύς είναι ισχύς αλλά δεν επηρεάζει τις εξελίξεις σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε αναβρασμό και μετέρχεται μεθόδους σκληρής βίας, όπως βλέπουμε στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Η Ευρώπη ουσιαστικά είναι απούσα και από τα δύο πεδία, και υφίσταται μόνο ως παράμετρος της αμερικανικής παρουσίας.

Ένα άλλο ζήτημα που αναδύεται και θα απαιτήσει απαντήσεις είναι οι παγκόσμιες προκλήσεις, όπως περιγράφηκαν σε μελέτη της RAND Corporation.

Επιγραμματικά, οι προκλήσεις αυτές που οδηγούν στην αλλαγή του ανθρωπολογικού είδους –ή ακόμη και στην εξαφάνιση του ανθρώπου– είναι οι επιπτώσεις της άκριτης χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, οι πιθανές συγκρούσεις με αστεροειδείς και κομήτες, η ξαφνική αλλαγή του κλίματος, ο πυρηνικός πόλεμος, οι σοβαρές επιπτώσεις από τα υπερηφαίστεια κ.ά.

Για τον καθημερινό άνθρωπο αυτά φαίνονται επιστημονική φαντασία, αλλά δεν είναι. Αποτελούν πραγματικές απειλές των επόμενων δεκαετιών και θα πρέπει να απαντηθούν τα ερωτήματα για την αντιμετώπισή τους.

Στα στενά ελληνοτουρκικά, η πολιτική της κυβέρνησης –και από ό,τι φαίνεται, ολόκληρου του πολιτικού συστήματος– είναι μια συμφωνία με την Τουρκία με τους όρους τής απέναντι πλευράς, που με τις γνωστές ελληνικές πολιτικές αλχημείες θα περάσουν ως βαθυστόχαστη αθηναϊκή πολιτική.

Χωρίς ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική και με τη σταδιακή έκλειψη της αμερικανικής παρουσίας από την περιοχή, που κρατούσε κάποιες ισορροπίες, η Αθήνα αισθάνεται ότι πρέπει να συνδιαλλαγεί με την Άγκυρα με το μικρότερο δυνατό κόστος. Μόνο που αυτή η προσέγγιση είναι ξένη για την τουρκική νοοτροπία. Έτσι και αρχίσουν οι υποχωρήσεις, σταματημός δεν θα υπάρξει.

Η ελληνική προσπάθεια διαμόρφωσης πειστικής αποτροπής δεν απέδωσε, έως σήμερα, όσα θα ήθελε η Αθήνα, αλλά με διακηρύξεις του είδους «δεν πρόκειται να προσφύγουμε με τίποτε σε πόλεμο με την Τουρκία» αποδυναμώνεται εξαρχής η αποτροπή.

Η εμφανής αδυναμία της Ελλάδας να μην μπορεί να ακολουθήσει μια κούρσα εξοπλισμών μπορεί να αναζητήσει την εναλλακτική της στην ανάπτυξη σε ανώτατο βαθμό του ψηφιακού πολέμου. Χωρίς να εγκαταλειφθούν οι παραδοσιακές δυνάμεις, η νέα αντίληψη αντιμετώπισης της Τουρκίας θα μπορούσε να εστιαστεί στο ψηφιακό πεδίο σαν να παίζεται παιχνίδι στο διαδίκτυο.

Δημοσιεύματα, εξάλλου, έμπειρων στρατιωτικών όπως ο υποναύαρχος ε.α. Δημήτρης Τσαϊλάς δίνουν τις κατευθύνσεις για την αξιοποίηση ελληνικών πλεονεκτημάτων, όπως τα νησιά, που μέχρι τώρα παραμένουν αναξιοποίητα. Υπάρχουν επιλογές, αρκεί να αποφασίσει το πολιτικό σύστημα να αλλάξει γραμμή προσέγγισης προς την Τουρκία.

Οι θέσεις των δύο Αμερικανών υποψηφίων σε όλα τα θέματα που θίχτηκαν παραπάνω είναι αρκετά διαφορετικές. Μέχρι απολύτως αντίθετες.

Ο Τραμπ θέλει να διώξει τους μετανάστες, να βάλει δασμούς, να μειώσει τους φόρους, να ρίξει τις τιμές, αλλά από τις επιθυμίες του αυτές προκύπτουν αντιτιθέμενα αποτελέσματα. Επιμένει στην παραδοσιακή αντιμετώπιση σύνθετων, σύγχρονων προβλημάτων.

Η Χάρις εστιάζει στην ελευθερία, κι εδώ είναι που έχει ξεπεράσει την κόκκινη γραμμή των Αμερικανών συντηρητικών στο θέμα του φύλου και των συμπαρομαρτούντων του.

Παίζεται κι ένα ακόμη παιχνίδι στις αμερικανικές εκλογές. Ποιος θα τεθεί επικεφαλής της αμερικανικής κοινωνικής ιεραρχίας; Ο λευκός ή ο μαύρος θα είναι η πλειοψηφία που θα καθορίσει τις επιλογές.

Μετά τις εκλογές θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα αποτελέσματα σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.

Συνέχεια ανάγνωσης

Γενικά θέματα

Θα ανέβει η Ελλάδα στο πυρηνικό βαγόνι;

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού ότι δεν θα καταφέρουμε να πιάσουμε τον στόχο των μηδενικών ρύπων δίχως την πυρηνική ενέργεια, η «Κ» αναζήτησε τη γνώμη επιστημόνων, θεσμικών παραγόντων, επικοινώνησε με την ΙΑΕΑ και παρακολούθησε ημερίδα στο κέντρο της Αθήνας, σε μια συζήτηση που ήταν μέχρι πρότινος… αδιανόητη

Οταν ο Μαρκ Νέλσον, επικεφαλής του Radiant Energy Fund που εδρεύει στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε στο X ότι ταξιδεύει στην Ελλάδα για να παρακολουθήσει ένα workshop της Athlos Energy, της ελληνικής startup που βάζει στο τραπέζι την προοπτική της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα μας, το πολυπληθές κοινό του δεν το άφησε να πέσει κάτω. Εξάλλου, έγραψε ότι «η Ελλάδα δεν έχει πυρηνικό πρόγραμμα… ακόμη». Ο ίδιος είναι full time υποστηρικτής της πυρηνικής ενέργειας, ο οποίος έχει δηλώσει ότι δουλεύει για τα πυρηνικά όπως… ένας αντιδραστήρας – 24 ώρες τη μέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα.

Αυτό το «ακόμη» είναι κάτι που, έτσι κι αλλιώς, τροφοδοτεί έτι περαιτέρω τη συζήτηση περί της απόκτησης πυρηνικής ενέργειας από τη χώρα μας. Η αρχή είχε γίνει από ομιλία του Ελληνα πρωθυπουργού στο Economist Government Roundtable, όπου είχε δηλώσει ότι δεν θα καταφέρουμε να πιάσουμε τον στόχο των μηδενικών ρύπων δίχως την πυρηνική ενέργεια.

Το χαμένο τρένο, οι SMRs και οι αντιδραστήρες «τσέπης»

Η κουβέντα, ασφαλώς, δεν περιστρέφεται γύρω από την ανάπτυξη μεγάλων πυρηνικών αντιδραστήρων, το τρένο των οποίων έχουμε χάσει. Μάλιστα, την ιστορία του… χαμένου δρομολογίου έχει τεκμηριώσει, με πάσα αρχειακή λεπτομέρεια, στο βιβλίο του «Ατομική εποχή» ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Αχιλλέας Χεκίμογλου, τον οποίο και συμβουλευθήκαμε.

Οι ανάγκες της Ελλάδας και το κόστος – Σενάριο

Η χώρα μας, σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς του Δημήτρη Μητράκου, θα χρειαζόταν περί τους 4 ή 5 SMRs, για να καλύψει το 5-10% του ενεργειακού της μείγματος, με δεδομένο ότι το 90% θα προέρχεται από ΑΠΕ.

Οι υπολογισμοί των ειδικών της αγοράς εκτιμούν ότι η εγκατάσταση –και μόνον αυτή– ενός SMR κοστίζει έως και 3 δισ. δολ. ανά μονάδα, με τους μικροαντιδραστήρες, τους «τσέπης» δηλαδή, να ξεκινούν από τα 50 εκατ. δολ.

Σε όλα αυτά δεν περιλαμβάνονται οι δεκάδες μελέτες, οι αδειοδοτήσεις, οι πιθανές απαλλοτριώσεις, οι γεωτρήσεις και άλλα κατασκευαστικά έργα και, βεβαίως, το προσωπικό σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης ενός SMR.

Αλλωστε, όπως μας είπε ο Δημήτρης Μητράκος, αναπληρωτής καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας στο ΕΜΠ, πλέον δεν συμφέρει –κυρίως για οικονομικούς λόγους– η κατασκευή μεγάλης, συμβατικής πυρηνικής μονάδας, η οποία θα κοστίσει, εκτός από χρόνο, και πολλά δισ. ευρώ για να υλοποιηθεί.

Η πυρηνική τεχνολογία έχει προχωρήσει αρκετά και έχουν καλυφθεί τα ζητήματα ασφαλείας που ανησυχούσαν κυβερνήσεις και επιστήμονες και εξακολουθούν να προκαλούν αρνητικές αντιδράσεις από την κοινή γνώμη λόγω ιστορικού (Τσερνόμπιλ, Φουκουσίμα κ.λπ.). Πλέον, η πολιτική, οικονομική και επιστημονική κουβέντα έχει στραφεί στους SMRs (Small Modular Reactors), δηλαδή τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες, και τους μικροαντιδραστήρες ή αντιδραστήρες «τσέπης».

Η Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, δεν εντάσσει στο εθνικό σχέδιό της περί ενεργειακού την πυρηνική ενέργεια. Αν, ωστόσο, φτάναμε σε αυτό το σημείο, θα μιλούσαμε, θεωρώ, αποκλειστικά για την περίπτωση των SMRs. – Δημήτρης Μητράκος

«Η Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, δεν εντάσσει στο εθνικό σχέδιό της περί ενεργειακού την πυρηνική ενέργεια. Αν, ωστόσο, φτάναμε σε αυτό το σημείο, θα μιλούσαμε, θεωρώ, αποκλειστικά για την περίπτωση των SMRs», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Μητράκος, ο οποίος μας ανέλυσε και τις διαφορές των τριών τύπων.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Νίκος Τσάφος, ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού σε ζητήματα ενέργειας, που μίλησε στο εν λόγω workshop την περασμένη Δευτέρα, ήταν περισσότερο διστακτικός, βασιζόμενος στα στοιχεία που δείχνουν, όπως είπε, ότι τα χρονοδιαγράμματα και οι προϋπολογισμοί των πυρηνικών προγραμμάτων με SMRs απέχουν παρασάγγας από τους αρχικούς σχεδιασμούς.

Ετσι, σύμφωνα με τον ίδιο, ακριβώς επειδή «δεν έχουν καταγραφεί μέχρι ώρας success stories διεθνώς», θα πρέπει να περιμένουμε τις εφαρμογές από τις χώρες που προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τα πυρηνικά στο ενεργειακό τους μείγμα. «Η κυβέρνηση έχει ανοικτές τις κεραίες της, αλλά καθοδηγείται από τα πραγματικά δεδομένα», ήταν μία αποστροφή της παρέμβασης του Νίκου Τσάφου. Μάλιστα, όπως είπε, η Ελλάδα έχει σημειώσει αξιοσημείωτη επιτυχία στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η κυβέρνηση έχει ανοικτές τις κεραίες της, αλλά καθοδηγείται από τα πραγματικά δεδομένα. – Νίκος Τσάφος

Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, πάντως, σχολιάζουν στην «Κ» ότι η συζήτηση περί των πυρηνικών έχει, αφενός, μεγάλο δρόμο να διανύσει και, αφετέρου, οφείλει να παρακολουθεί τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο ώστε να λάβει πρωτοβουλίες επί του θέματος. «Δεν είναι πολιτική συγκράτηση ή επιστημονική απαισιοδοξία. Είναι η έλλειψη δεδομένων πραγματικής εφαρμογής που μας λείπει προσώρας, προκειμένου να είμαστε σίγουροι περί τίνος κουβεντιάζουμε».

Η Κομισιόν ανοίγει τον δρόμο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από πλευράς της, έχει ήδη ανοίξει, και μάλιστα εντατικά, την κουβέντα περί προσθήκης της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα, ενώ και η ΙΑΕΑ (η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας) έχει βάλει μπρος την προώθηση των SMRs. Τι θα γίνει, όμως, στην Ελλάδα; Υπάρχουν, άραγε, προοπτικές να αποκτήσουμε πυρηνική ενέργεια –που, σύμφωνα με εισήγηση της Ακαδημίας Αθηνών, αποτελεί την «καθαρότερη» ενέργεια– ή έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας;

Το «ναι» της αγοράς, το «όχι» της κοινής γνώμης και η κρίσιμη επιστημονική μάζα

Η ενεργειακή αγορά φαίνεται απολύτως πεπεισμένη ότι οφείλει να εκκινήσει… χθες η ανάπτυξη μικρών πυρηνικών μονάδων στη χώρα μας. Εξάλλου, και από γεωπολιτικής άποψης, είμαστε σε πυρηνική γειτονιά: Τουρκία, Αίγυπτος, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιταλία. Από την άλλη, θεσμικοί παράγοντες και πανεπιστημιακοί, καθείς από το δικό του μετερίζι, θεωρούν ότι απέχουμε από κάτι τέτοιο.

Αυτό που, έτσι κι αλλιώς, είναι σίγουρο είναι ότι η κοινή γνώμη στην Ελλάδα είναι, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, φανερά συγκρατημένη έναντι των πυρηνικών, λόγω κεκτημένης ταχύτητας από το φορτίο μνήμης των πυρηνικών, ενώ άλλες έρευνες δείχνουν και διάσταση επιστημονικών απόψεων με εκείνες των πολιτών, αλλά και της αγοράς. Από την άλλη, όπως έχουν πει ο καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ Μάριος Αναγνωστάκης και ο Δημήτρης Μητράκος, από ακαδημαϊκής άποψης δεν είμαστε έτοιμοι για εκπαίδευση πυρηνικών τεχνολόγων.

Εντούτοις, όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Μητράκος, «δεν χρειάζεται να έχεις κρίσιμη μάζα για να ξεκινήσεις κάτι τέτοιο. Ούτε η Τουρκία ούτε η Πολωνία είχαν το απαραίτητο προσωπικό. Η εκπαίδευση θα έρθει ως μέρος του συνολικού προγραμματισμού· για παράδειγμα, η ρυθμιστική αρχή, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, θα χρειάζεται προσωπικό που θα εκπαιδευτεί».

Δεν χρειάζεται να έχεις κρίσιμη μάζα για να ξεκινήσεις κάτι τέτοιο. Ούτε η Τουρκία ούτε η Πολωνία είχαν το απαραίτητο προσωπικό. Η εκπαίδευση θα έρθει ως μέρος του συνολικού προγραμματισμού· για παράδειγμα, η ρυθμιστική αρχή, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, θα χρειάζεται προσωπικό που θα εκπαιδευτεί – Δημήτρης Μητράκος

Παράλληλα, σύμφωνα με τον Χρήστο Χουσιάδα, πρόεδρο της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, μας λείπει η πυρηνική νομοθεσία, για την οποία, σε κάθε περίπτωση, απαιτείται χρόνος και διακομματική συναίνεση. «Αν προχωρήσουμε σε αυτό το ζήτημα, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας είναι έτοιμη να αναλάβει όσα της αναλογούν για τον έλεγχο της λειτουργίας και της ασφάλειάς τους», όπως είπε ο ίδιος στην «Κ».

Η περί ης ο λόγος συναίνεση είναι και αυτό που τονίστηκε στο workshop της Athlos Energy από πολλούς ομιλητές. Η πολιτική σταθερότητα, όπως ακούστηκε πολλές φορές στην ημερίδα, είναι ένας από τους πυλώνες της ανάπτυξης μονάδων πυρηνικής ενέργειας σε κάθε χώρα. Παραδείγματα επ’ αυτού είναι η Εσθονία, η Σουηδία και η Φινλανδία. Μάλιστα, ο Κάλεβ Κάλεμετς, Εσθονός πολιτικός και CEO της Fermi Energia, ανέλυσε διά μακρών τα βήματα ώστε να επιτευχθεί η πολιτική συναίνεση στη χώρα του.

Αν προχωρήσουμε σε αυτό το ζήτημα, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας είναι έτοιμη να αναλάβει όσα της αναλογούν για τον έλεγχο της λειτουργίας και της ασφάλειάς τους. – Χρήστος Χουσιάδας

Αυτό επισημάνθηκε με κάθε τρόπο και από τη Φάνι Τόνος Πανιάγκουα, από την ΙΑΕΑ, που παρενέβη στη συνάντηση της περασμένης Δευτέρας. Μάλιστα, κατά την παρουσίασή της, τονίστηκε πλείστες όσες φορές –άμεσα και έμμεσα– η εθνική συναίνεση για να πειστεί η υπηρεσία της, ώστε να ξεκινήσει το συμβουλευτικό και επικυρωτικό της έργο για την απόκτηση μονάδων από χώρες που δεν έχουν επιβιβαστεί ποτέ στο πυρηνικό βαγόνι, όπως η Ελλάδα. «Πρόκειται για μακροχρόνια δέσμευση και απαιτεί σοβαρή δουλειά».

Οι προϋποθέσεις της ΙΑΕΑ

Σε επικοινωνία που είχαμε, δε, με την ΙΑΕΑ, η οποία διοργάνωσε αυτές τις ημέρες ένα ευρύ συνέδριο περί τους SMRs, μας έθεσαν υπ’ όψιν τα βήματα που οφείλει να κάνει και να διασφαλίσει κάθε πυρηνικά νεοφώτιστη χώρα, τα οποία παρουσιάζονται στο παρακάτω γράφημα.

Παράλληλα, ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, σημείωσε ότι «το πιθανότερο σενάριο των τελευταίων προβλέψεων της ΙΑΕΑ αποφαίνεται ότι η ικανότητα παραγωγής πυρηνικής ηλεκτρικής ενέργειας το 2050 θα είναι δυόμισι φορές μεγαλύτερη από σήμερα. Το ένα τέταρτο αυτής της νέας χωρητικότητας προβλέπεται να προέρχεται από SMRs. Για να καλύψουμε τις ενεργειακές ανάγκες χαμηλών εκπομπών άνθρακα των χωρών και των βιομηχανιών, πρέπει να διασφαλίσουμε την έγκαιρη ανάπτυξη ασφαλών SMRs. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητη η διεθνής συνεργασία».

Τι είναι, τελικά, οι SMRs;

Ως SMRs ορίζονται, σύμφωνα με όσα μας εξηγεί ο Δημήτρης Μητράκος, οι μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες σχάσης με μέγιστη ηλεκτρική ισχύ περίπου 300 Megawatt (MWe) που αντιστοιχούν σε 7,2 εκατ. kWh την ημέρα. Συγκριτικά, οι πυρηνικοί σταθμοί μεγάλου μεγέθους έχουν απόδοση άνω των 1.000 MWe ή 24 εκατ. kWh την ημέρα.

Οι SMRs ποικίλουν σε μέγεθος από περίπου 25 μεγαβάτ ηλεκτρικά (MWe) έως 300 MWe και μπορούν να χρησιμοποιούν μια σειρά από πιθανά ψυκτικά μέσα, όπως νερό, αέριο, υγρό μέταλλο ή λιωμένο άλας, ανάλογα με την τεχνολογία. Κάποιοι από τους προτεινόμενους σχεδιασμούς, εκτός από ηλεκτρισμό, μπορούν να παράγουν και θερμότητα σε υψηλή θερμοκρασία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα.

Εχει λυθεί το ζήτημα της ασφάλειας σήμερα, αλλά φυσικά απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό και αυστηρή αξιολόγηση και εποπτεία της ασφάλειας – Δημήτρης Μητράκος

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή του ΕΜΠ, οι SMRs είναι αντιδραστήρες που δεν μετακινείς, όπως συμβαίνει με τους «τσέπης». Είναι αντιδραστήρες, για τους οποίους οφείλεις να σχεδιάσεις τη χωροθέτηση και να έχεις κάνει τις απαραίτητες εκτενείς γεωλογικές, σεισμολογικές και άλλες μελέτες που αφορούν στην τοποθεσία κατασκευής – «έχει λυθεί το ζήτημα της ασφάλειας σήμερα, αλλά φυσικά απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό και αυστηρή αξιολόγηση και εποπτεία της ασφάλειας», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Βέβαια, μπορείς να προσθέτεις αντιδραστήρες στο ίδιο σημείο. Προορίζονται κυρίως για παραγωγή ρεύματος για το δίκτυο και για να τροφοδοτήσουν κάποιες βιομηχανικές εφαρμογές με θερμότητα σε υψηλή θερμοκρασία, όπως κάποιες χημικές βιομηχανίες, η πετρελαϊκή βιομηχανία, η παραγωγή υδρογόνου ή η αφαλάτωση που επίσης ενδιαφέρει τη χώρα μας», μας εξηγεί ο Δημήτρης Μητράκος.

Από την άλλη, επειδή συχνά τους μπερδεύουμε με τους αντιδραστήρες «τσέπης», οι τελευταίοι δεν προορίζονται για παροχή ρεύματος στο δίκτυο, αλλά για τοπικές εφαρμογές, για μικρές βιομηχανίες ή για την πολιτική προστασία. Για παράδειγμα, στην Αμερική προορίζονται για στρατιωτικούς σκοπούς ή για μέρη απομονωμένα, όπως η Αλάσκα. Είναι ιδανικοί, όπως λέει ο συνομιλητής μας, για μικρές πόλεις και βιομηχανίες, data centers κτλ. ή για την πρόωση πλοίων.

SMRs, ΑΠΕ και ενεργειακή μετάβαση

Οπως λέει στην «Κ» ο Ανδρέας Θάνος, σύμβουλος ενέργειας στο Massachusetts Department of Public Utilities, «αυτό που έχει η πυρηνική ενέργεια και δεν το έχουν οι ΑΠΕ είναι πρώτα απ’ όλα ότι ένας αντιδραστήρας μπορεί να κρατήσει μέχρι τουλάχιστον 40 χρόνια. Οι ΑΠΕ έχουν προσδόκιμο ζωής έως 25 χρόνια, αλλά λόγω καιρικών συνθηκών δεν αντέχουν ούτε τόσο. Παράλληλα, οι ΑΠΕ διαθέτουν χημικά, τα οποία σε τελική ανάλυση ούτε να κάψουμε μπορούμε ούτε να ανακυκλώσουμε. Είναι οικονομικά ασύμφορο, οπότε τα θάβουμε και δεν μολύνουμε μόνο το περιβάλλον, αλλά μολύνουμε και το νερό που βρίσκεται στο υπέδαφος. Με την πυρηνική ενέργεια υπάρχει η τεχνολογία της ανακύκλωσης. Την ίδια στιγμή, ο χώρος που καταλαμβάνει μία φάρμα ανεμογεννητριών είναι πολύ πιο μεγάλος απ’ ό,τι ένας πυρηνικός αντιδραστήρας ή μία μονάδα φυσικού αερίου για να παραγάγει την ίδια ενέργεια. Συγκρίσιμο με την πυρηνική ενέργεια είναι μόνο το φυσικό αέριο, το οποίο έχει το ίδιο ανθρακικό αποτύπωμα με τους αντιδραστήρες».

Με την πυρηνική ενέργεια υπάρχει αυτή η τεχνολογία της ανακύκλωσης. Την ίδια στιγμή, ο χώρος που καταλαμβάνει μία φάρμα ανεμογεννητριών είναι πολύ πιο μεγάλος απ’ ό,τι ένας πυρηνικός αντιδραστήρας ή μία μονάδα φυσικού αερίου για να παραγάγει την ίδια ενέργεια. – Ανδρέας Θάνος

Στο ίδιο πλαίσιο, ο Δημήτρης Μητράκος επιβεβαιώνει όσα είχε αναφέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Economist Government Roundtable. «Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς να κατορθώσουμε την ενεργειακή μετάβαση, κατά τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, χωρίς την πυρηνική ενέργεια».

Και οι λόγοι είναι δύο, όπως λέει στην «Κ». «Ο ένας είναι ότι δεν μπορούμε να στηριχτούμε αποκλειστικά στις ΑΠΕ, διότι αυτές είναι διακοπτόμενες, δηλαδή δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε. Ενώ η πυρηνική ενέργεια είναι ευέλικτη και την ελέγχουμε (dispatchable). Δηλαδή, μπορούμε να την ανοιγοκλείνουμε όποτε θέλουμε κατά βούληση και όχι όποτε φυσάει ή έχει ήλιο, έτσι ώστε να στηρίξουμε την επέκταση, στον μέγιστο βαθμό, της εισχώρησης των ανανεώσιμων πηγών χωρίς την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Το δεύτερο είναι ότι η πυρηνική ενέργεια έχει πολύ μικρό ανθρακικό αποτύπωμα και απαιτεί πάρα πολύ μικρή έκταση. Είμαστε σίγουροι ότι μας φτάνει ο χώρος, για παράδειγμα, για να έχουμε το 100% της ενέργειας από φωτοβολταϊκά, αιολικά πάρκα και υδροηλεκτρικά; Από την άλλη, ακόμα και αυτό να λύναμε, υπάρχει το θέμα της αποθήκευσης. Σήμερα δεν έχουμε αξιόπιστη αποθήκευση. Κι αυτό, διότι οι μπαταρίες είναι πολύ ακριβές και διαθέτουν πάρα πολύ μικρή ειδική χωρητικότητα».

Οι Διονύσης Χιόνης και Στάθης Βλασσόπουλος της Athlos Energy μάς είπαν ότι είναι έτοιμοι να παρουσιάσουν σχέδιο –έχουν ήδη συνεργασία με την ΙΑΕΑ– στον πρωθυπουργό αν εκείνος τους καλέσει αύριο και τους πει «ξεκινήστε».

Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι «“τρελό” και μόνον που έχει ξεκινήσει αυτή κουβέντα στην Ελλάδα, κάτι που θεωρείτο αδιανόητο επί δεκαετίες». Είναι πεπεισμένοι ότι οι Ελληνες πυρηνικοί τεχνολόγοι της Διασποράς –όπως και οι ίδιοι εξάλλου, που εδρεύουν στην Ελβετία– θα επιστρέψουν στη χώρα για να βοηθήσουν στο εγχείρημα. Και παρότι ομολογούν ότι είναι πολύ αργά τα βήματα για την εύρεση χρηματοδοτικών πόρων, οι επενδύσεις θα βρεθούν όταν η συζήτηση αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά.

Η χρηματοδότηση είναι, άλλωστε, μία από τις προκλήσεις εξαιτίας της συνεχούς αναθεώρησης του χρονοδιαγράμματος και του προϋπολογισμού των έργων, όπως έχει δείξει η ιστορία. Το ίδιο επισημαίνει και ο Δημήτρης Μητράκος στη συνομιλία μας. «Είναι δύσκολο να δεσμεύσει επενδυτής τα εκατομμύριά του σε κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί σε 20 χρόνια και να απαιτήσει επιπλέον χρήματα», παρότι οι εξ Αμερικής άνθρωποι της αγοράς θεωρούν ότι οι μεγάλες βιομηχανίες είναι έτοιμες να επενδύσουν στην πυρηνική ενέργεια.

Οι Ελληνες πυρηνικοί τεχνολόγοι της Διασποράς θα επιστρέψουν στη χώρα για να βοηθήσουν στο εγχείρημα. Είναι πολύ αργά τα βήματα για την εύρεση επενδυτικών πόρων, που θα βρεθούν όταν η συζήτηση αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. – Δ. Χιόνης, Στ. Βλασσόπουλος

Οπως εκτιμά ο Αχιλλέας Χεκίμογλου, θα είναι εύκολη η πρόσβαση στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και στον τραπεζικό δανεισμό, καθώς «όποια επένδυση είναι “πράσινη” παίρνει απόλυτη προτεραιότητα».

Αυτό που κρίνεται, πάντως, ως μεγάλη πρόκληση –τουλάχιστον στα καθ’ ημάς– είναι η συναίνεση των πολιτών. Μπορεί ο ενθουσιώδης Μαρκ Νέλσον να είναι αισιόδοξος ότι αυτό λύνεται –«στις ΗΠΑ έχουμε διαφημιστές και μαρκετίστες που μπορούν να σου πουλήσουν τα πάντα»–, ωστόσο στην Ελλάδα αυτό δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Αλλάζει, ανά τα χρόνια, η θετική υποδοχή της πυρηνικής ιδέας, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς.

«Το βλέπω τους φοιτητές μου· παρακολουθούν με επιστημονικό ενδιαφέρον της εξελίξεις στην πυρηνική τεχνολογία και στη συμβολή της στις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, αλλά και όλου του κόσμου», λέει, κλείνοντας την κουβέντα μας, ο Δημήτρης Μητράκος.

ΠΗΓΗ: Καθημερινή

Συνέχεια ανάγνωσης

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Γενικά θέματα2 ώρες πριν

Από ποιούς ζήτησε βοήθεια ο Τραμπ;

Ελληνόφωνο δελτίο ειδήσεων με την υποστήριξη της Δημόσιας Ραδιοφωνίας της Αρμενίας

Διεθνή2 ώρες πριν

Τί λένε οι Αμερικανοί για τον πόλεμο με την Κίνα σε έρευνα πριν τις εκλογές;

Μόλις το 30 τοις εκατό του αμερικανικού κοινού πιστεύει ότι το εμπόριο με την Κίνα έχει δημιουργήσει «μερικές ή πολλές...

Αναλύσεις3 ώρες πριν

Ανδρέας Λιούμπας: Ποιόν “βλέπει” το Πεκίνο στο οβάλ γραφείο;

Ανδρέας Λιούμπας: Ανεξάρτητα ποιος θα κάθεται στο οβάλ γραφείο την επόμενη μέρα, η στρατηγική των ΗΠΑ θεωρεί την Κίνα ως...

Διεθνή5 ώρες πριν

Εξελίξεις στο Ισραήλ! Ο Νετανιάχου καρατόμησε τον Γκάλαντ – Αντικαταστάτης ο Κατς

Την καρατόμηση του Υπουργού Αμύνης του Ισραήλ Γιοάβ Γκάλαντ ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο Γκάλαντ πρόκειται να αντικατασταθεί από...

Άμυνα5 ώρες πριν

Θρίλερ με πρώην πράκτορα της Mossad στη Ρόδο!

Ελεύθερος με περιοριστικούς όρους αφέθηκε χθες έως την επόμενη εβδομάδα, οπότε και θα βρεθεί εκ νέου ενώπιον του Συμβουλίου Εφετών...

Δημοφιλή