Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου 

Ο άνεμος ανασύνταξης των δυνάμεων των ελληνικών πόλεων-κρατών (”πλην Λακεδαιμονίων”) – οι οποίες συγκροτούσαν πολιτική οντότητα υπό τον Φίλιππο Β’ το 338-337 π Χ – είχε, αναμφίβολα, το άρωμα του Αλέξανδρου Γ’ (γιου και διαδόχου του βασιλιά της Μακεδονίας) στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Κορίνθου το 337.

   Το άρωμα αυτού ο οποίος έμελλε να γίνει -μέχρι τα τριάντα του χρόνια – από βασιλιάς του αρχαιότερου ελληνικού βασιλείου, κοσμοκράτορας μιας απ’ τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες όλων των εποχών, που εκτεινόταν από την Ελλάδα έως τη ΒΔ Ινδία. Έλληνας στρατηλάτης που έμεινε στην ιστορία ως ”Μέγας”! Ο Μέγας Αλέξανδρος!

   Ο σπόρος, φυσικά, της στρατιωτικής ανασυγκρότησης (τουλάχιστον για τον μακεδονικό στρατό) είχε φυτευτεί πριν απ’ αυτόν. Στα χρόνια του συνονόματού του Αλέξανδρου Α’, γιου του Αμύντα Α’ της Μακεδονίας, γνωστού ως ”Αλέξανδρος ο ”Φιλέλλην”.

   Εκείνος είχε επιδείξει πρώτος μέριμνα για την οργάνωση του μακεδονικού βασιλείου και του στρατού, ώστε να είναι έτοιμη η Μακεδονία στο μέλλον να αποτινάξει τον περσικό ζυγό και να αντιστρέψει τα δεδομένα ανοίγοντας πανιά με προοπτική εκστρατείας στην Ασία.

   Ας σημειωθεί εδώ ότι ο Αλέξανδρος Α’ (498-454 π Χ) έγινε βασιλιάς σε μια υποτελή Μακεδονία (που διατηρούσε, ωστόσο, μεγάλο μέρος της αυτονομίας της) από την εποχή του πατέρα του (547-498 π Χ). Μια Μακεδονία υποταγμένη στην πρώτη Περσική Αυτοκρατορία (την Αχαιμενιδική, 550-330 π Χ) μέχρι την νικηφόρα για τους Έλληνες μάχη των Πλαταιών (479 π Χ) η οποία ανάγκασε τις περσικές δυνάμεις να αποχωρήσουν απ’ την ευρωπαϊκή ήπειρο.

   Με δεδομένα αυτά, ο Αλέξανδρος Α’ λειτουργούσε αναγκαστικά (επί βασιλείας του) ως… απεσταλμένος του Πέρση κυβερνήτη Μαρδόνιου (ξάδερφου και γαμπρού του Ξέρξη Α’) και ως εντολοδόχος του Πέρση Βασιλιά με τον τίτλο του Ύπαρχου (αντιβασιλιά), όπως λέει ο Ηρόδοτος στο έργο του ”Ιστορίαι”.

   Το πνεύμα στρατιωτικής ανασύνταξης του μακεδονικού στρατού το επανέφερε σε ισχύ ο Φίλιππος Β’ (γιος του Αμύντα Γ’). Μόνο που, σαν οραματιστής της αρχαίας Ελλάδας που ήταν, επεδίωξε ανασύνταξη σε πανελλαδικό επίπεδο μετά τη νίκη του στην Χαιρώνεια (338 π Χ).

   Τη νίκη του κατά των συνασπισμένων στρατευμάτων ελληνικών πόλεων (Αθήνας, Αχαΐας, Μεγάρων, Ακαρνανίας, Εύβοιας, Κέρκυρας, Λευκάδας και Βοιωτίας [υπό τη θηβαϊκή ηγεμονία] με μπροστάρη τον 18ετή γιο του Αλέξανδρο.

   Όμως ο 47χρονος Μακεδόνας βασιλιάς δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει το όνειρό του, γιατί δολοφονήθηκε (336 π Χ). Έτσι ανέλαβε να το συνεχίσει ο διάδοχος γιος του Αλέξανδρος Γ’. Κάτι για το οποίο είχε προετοιμαστεί ήδη από τα δεκατρία μέχρι τα δεκαέξι χρόνια του ως μαθητής του παιδαγωγού-φιλοσόφου Αριστοτέλη (βλ. Σχολή Μίεζας-Ημαθία).

   Με τα προσόντα αυτά ο νεαρός βασιλιάς της Μακεδονίας ανακηρύχθηκε από το Συνέδριο της Κορίνθου (337 π Χ) ηγέτης της ελληνικής συμμαχίας στην εκστρατεία κατά των Περσών, κι ας ήταν δεν ήταν είκοσι χρονών μόνο. Ηγέτης μιας ισχυρής στρατιωτικής δύναμης, η οποία – με 30.000 πεζούς, 5.000 ιππείς και 150 πλοία – έβαλε πλώρη για τον Ελλήσποντο και τη Μικρά Ασία με σκοπό την κατάκτηση της Ασίας.

   Ήταν Άνοιξη του 334 π Χ. Χρονιά καθοριστική της θριαμβευτικής συνέχειας, γιατί παιάνισε την νικηφόρα πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (με αρχή την μάχη στον Γρανικό) ανοίγοντας δρόμο για την επόμενη νίκη του στην Ισσό (333) και τη διάχυση του Ελληνισμού με απαρχή την ίδρυση της πρώτης Αλεξάνδρειας (αυτήν της Αιγύπτου, στις εκβολές του Νείλου) το 331. Έτος που τρίτωσε το καλό για τους Έλληνες με τη μεγαλειώδη νίκη του Μακεδόνα στρατηλάτη στη μάχη των Γαυγαμήλων.

   Ας γυρίσουμε όμως στα γεγονότα μετά το Συνέδριο του 337 (το δεύτερο στον Ισθμό της Κορίνθου μετά το πρώτο του 481, που έγινε με αφορμή τις προετοιμασίες του Ξέρξη για νέα επίθεση στην Ελλάδα, προκειμένου να ξεπλύνει τη ντροπιαστική ήττα των Περσών στον Μαραθώνα το 490 π Χ υπό την ηγεσία του πατέρα του Δαρείου Α’).

   Κουρασμένος αλλά ικανοποιημένος επέστρεψε στην Πέλλα ο Αλέξανδρος μετά το Συνέδριο της Πανελλήνιας Συμμαχίας. Σαν αποτέλεσμα αυτού, στις λίγες μέρες ανάπαυσής του (οι οποίες απαιτούσαν, ωστόσο, την παρουσία του στους πανηγυρισμούς προς τιμήν του και τις προσφορές πλούσιων θυσιών στον Ολύμπιο Δία από κοινού με το στράτευμα, πριν την αναχώρησή του), ξέφευγε νοσταλγικά στις μέρες που πέρασε στον Ισθμό.

   Έφερνε στο μυαλό του την καταξίωση που γνώρισε από πολιτικούς, επιφανείς πολίτες, φιλοσόφους και άλλους, οι οποίοι προσέτρεχαν με ενθουσιασμό για να τον δουν από κοντά, να του μιλήσουν (στην κοινή γλώσα των Ελλήνων, την αττική διάλεκτο) και να τον συγχαρούν.

   Έφερνε στο μυαλό του τη συνάντησή του στο Κράνειο (προάστιο της Κορίνθου) με τον απόντα από το Συνέδριο Κυνικό φιλόσοφο Διογένη, ο οποίος τον ξάφνιασε όχι μόνο με τον τρόπο ζωής του σ’ ένα πιθάρι και με τις γνώσεις του (λόγος για τον οποίο ο Αλέξανδρος τον προσφώνησε μόλις τον είδε: ”Ὦ πίθε μεστέ φρενῶν” [βλ. Πλούταρχος: ”Ἀλέξανδρος”]), αλλά και για την ”αντιστασιακή” και ειρωνική διάθεση απέναντί του.

    Κι αυτό τη στιγμή που ο βασιλιάς της Μακεδονίας τού ζήτησε να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του, για να πάρει την απάντηση: ”Μικρὸν ἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθι” (”Παραμέρισε λίγο γιατί μου κρύβεις τον ήλιο”). Απάντηση που έκανε τον Αλέξανδρο να αναφωνήσει: ”Εἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην, Διογένης ἂν ἤμην” (”Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι Διογένης”).

   Έφερνε στο μυαλό του την επίσκεψή του στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς, με σκοπό να ζητήσει χρησμό για την εκστρατεία που ετοίμαζε. Θύμηση ενοχλητική, γιατί ήταν συνδεδεμένη με την οργίλη αντίδρασή του όταν οι άνθρωποι του ναού τον πληροφόρησαν ότι δεν μπορούσε να τον εξυπηρετήσει η Πυθία, γιατί δεν επιτρέπονταν οι χρησμοί σε μη ιερές ημέρες.

   Θύμηση ευχάριστη, ταυτόχρονα, γιατί ανάγκασε τη φημισμένη μάντισσα του θεού να παραβεί τους κανόνες της και να ανεβεί στο βωμό – χολωμένη απ’ τον προστακτικό τόνο της φωνής του – προκειμένου να του βγάλει χρησμό μασώντας και εισπνέοντας φύλλα πικροδάφνης που της προκαλούσαν μαντική έκσταση.

   Χρησμό που  έκανε τον Αλέξανδρο να ανατριχιάσει από χαρά (μ.τ.φ: Εσένα, Αλέξανδρε, δεν μπορεί να σου αντισταθεί κανείς”)… ”’Ανίκητος εἶ, ὦ παῖ!” (μ.τ.φ: ”Είσαι ανίκητος, παιδί μου!”, βλ. Πλούταρχος: ”Ἀλέξανδρος”). Να ανατριχιάσει από χαρά, γιατί ήταν πρόδηλη η προσήμανση της θέλησης του θεού – των θεών, καλύτερα, στο σύνολό τους – να ευοδωθεί ο ιερός του αγώνας για τη σωτηρία και τη δόξα της Ελλάδας.

   Ο χρόνος περνούσε, εντωμεταξύ, τρέχοντας και πλησίαζε η ώρα του αποχαιρετισμού, πριν την αναχώρηση του ελληνικού στρατού (στον οποίο είχαν προστεθεί 1600 Θεσσαλοί ιππείς και μισθοφόροι απ’ τη Θράκη κι αλλού), μαζί με πλήθος σοφών και επιστημόνων (Ολύνθιος Καλλισθένης [ανιψιός του φιλόσοφου Αριστοτέλη], ιστορικός Αριστόβουλος, Πτολεμαίος ο Λάγου, πολλοί γεωγράφοι, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, γιατροί, τοπογράφοι, καλλιτέχνες και μάντεις) που τον συνόδευαν βάσει ειδικών κριτηρίων.

   Κριτηρίων τα οποία έδιναν συγκινητικό τόνο αυτοπεποίθησης στην προσπάθεια του γιου του Φιλίππου να πείσει τους στρατηγούς του – κατά την ομιλία του στο πολεμικό συμβούλιο – για την επιτυχία του εγχειρήματός του να κατακτήσει την Ασία ακυρώνοντας τα σχέδια του βασιλιά της Περσίας για κατάκτηση της Ελλάδα.

   Παρ’ όλα αυτά, το μέγεθος του τολμήματος και το άγνωστο της μορφολογίας της εχθρικής χώρας (η οποία έφτανε ως πέρα απ’ την οροσειρά του Ταύρου και την πεδιάδα που διασχίζει ο ποταμός Τίγρης) έκανε τους περισσότερους που τον άκουγαν να μην συμμερίζονται τον ενθουσιασμό του.

   Να δείχνουν δύσθυμοι και να αντιμετωπίζουν σιωπηλοί και ανήσυχοι την ενημέρωση που τους έκανε ο αρχηγός τους, δεδομένου ότι το εγχείρημα απαιτούσε τεράστια ποσά, αφού επρόκειτο για μεγάλη και πολύχρονη επιχείρηση.

   Επιχείρηση που ήταν άγνωστο από ποιες πηγές εσόδων θα καλυπτόταν, για να πραγματοποιήσει ο Αλέξανδρος την μεγαλειώδη πορεία στην Ανατολή την οποία ονειρευόταν. Ωστόσο εκείνος έσπευσε να τους καθησυχάσει λέγοντάς τους ότι οι πηγές χρηματοδότησης της εκστρατείας βρίσκονταν έξω απ’ τα σύνορα της Ελλάδας, στην Ασία και τις πόλεις της.

   Αισιοδοξία, επιπλέον, για τη θετική έκβαση της εκστρατείας έδιναν στον Αλέξανδρο – εκτός από τις προσημάνσεις οι οποίες προοιωνίζονταν ελπιδοφόρα μηνύματα για το μέλλον – οι πληροφορίες που έπαιρνε απ’ τους Έλληνες μισθοφόρους των Περσών στην Ασία και τους φυγάδες Πέρσες οι οποίοι αυτομολούσαν σ’ αυτόν.

   Ολοκληρώνοντας την ενημέρωση, ο Αλέξανδρος άφησε για το τέλος μια αποκάλυψη. Την αποκάλυψη ότι, πέρα απ’ την πολεμική μηχανή των Μακεδόνων που αποδέχθηκε ως κληρονομιά από τον πατέρα του, είχε αποφασίσει να μην κρατήσει τίποτα άλλο για τον εαυτό του. Γι’ αυτό και είχε μοιράσει – πριν απ’ την αναχώρηση για την Ασία – την κτηματική περιουσία εκείνου σαν δώρο αδελφικό προς τους στρατηγούς του, πριν να φύγουν…

Α΄ Τηλεοπτική μετάδοση

Ωριαίο ντοκιμαντέρ παραγωγής EuroArts/MDR 2019.

Εφηύραν το κρασί.

Έχουν τη δική τους εκκλησία και τον δικό τους Πάπα. Η πρωτεύουσα τους είναι το Ερεβάν. Είναι ένα κράτος 2.700 ετών, η γραφή τους αρχαία, το ποσοστό αλφαβητισμού στο 100%.

Ωστόσο, πάνω απ’ όλα, η μικρή χώρα στην ηλιόλουστη πλευρά του Καυκάσου, έχει μια από τις παλαιότερες και πλουσιότερες μουσικές κουλτούρες στον κόσμο.

Η πολιτική ορθότητα, προφανώς – που έχει εισβάλει ”κινηματικά” τις τελευταίες δεκαετίες στους ακαδημαϊκούς χώρους της Δύσης – επηρέασε κάποιους κύκλους βρετανικών πανεπιστημιακών Αρχών, με συνέπεια να εκδηλώσουν μια σύγχρονη μορφή λογοκρισίας (υπό μορφή οδηγίας) απέναντι στα… ”τραυματικά” για τους φοιτητές τους Ομηρικά Έπη.

Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου

Λίγοι οι πνευματικοί άνθρωποι στην εποχή μας που πετυχαίνουν να προβάλλουν προς τα έξω μια εσωτερική ανάγκη καθιστώντας το υποκειμενικό αντικειμενικό δια της σύζευξης των δικτύων του νου και των αισθήσεων. Κάτι που απαιτεί εξαντλητική προσπάθεια, αγωνία και ψυχική τρικυμία, με στόχο το ανοιχτό πέλαγος της δημιουργικότητας ή την ερμηνεία της αλήθειας για μια υψηλού επιπέδου δημιουργία.

   Λίγοι οι πνευματικοί άνθρωποι διεπιστημονικών πεδίων που είναι ελεύθερα πνεύματα απαλλαγμένα από αγκυλώσεις. Σαν τον Γιώργο Θεοτοκά, φερ’ ειπείν (κορυφαίο διανοητή της γενιάς του ’30), ή τον Γάλλο Νομπελίστα Αντρέ Ζίντ (συγγραφέα των ”Κιβδηλοποιών”, ο οποίος έδωσε στο εν λόγω μυθιστόρημα χαρακτηριστικά ημερολογίου, για να καλύψει τον ”ίλιγγο του κενού χώρου”).

   Να τον καλύψει ”θέτοντας τον δάκτυλον επί των τύπων των ήλων”, προκειμένου να γίνουν ”ορατά” προς αντιμετώπιση τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του. Προβλήματα που επικαιροποιούνται περιοδικά και στην εποχή μας, όπως: η σύγκρουση των γενεών, η θρησκεία, η ομοφυλοφιλία, η εξέγερση εναντίον της οικογένειας, η σύγκρουση του καλού με το κακό, η σχέση της λογοτεχνίας με τη ζωή και η ”κιβδηλεία” (νόθευση, παραποίηση της αλήθειας στη μεταφορική σημασία της).

   Λίγοι οι πνευματικοί άνθρωποι που ανοίγουν δρόμους και ασκούν θετική επιρροή στον κόσμο. Αυτοί που αποκαθιστούν με ανασύνθεση και αναστοχασμό την απώλεια κύρους των αξιών. Και πολύ λιγότεροι οι ικανοί να εκτιμήσουν δημιουργήματα που κυοφορούν πανανθρώπινες αξίες (βλ. Ομηρικά έπη) διευρύνοντας τις διαστάσεις τους με ερμηνείες πολλαπλασιασμού των οπτικών γωνιών (αντί συρρίκνωσης) και επιλογής της αλήθειας αντί της παραποίησής της.

   Σε συρρίκνωση και διάθεση παραποίησης της Ομηρικής αλήθειας, επιδίδονται τελευταία Βρετανοί πανεπιστημιακοί του δημοσίου, ερευνητικού πανεπιστημίου Έξετερ της Αγγλίας για το μάθημα της Ελληνικής Μυθολογίας.

   Η εσκεμμένη παραποίηση επικεντρώθηκε στα Έπη του Ομήρου (”Ιλιάδα” και ”Οδύσσεια”) – αφηγηματικά ποιήματα του 8ου αι. π Χ (εποχή που έζησε ο Όμηρος) με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό και ηρωικό -, η επίσημη καταγραφή των οποίων έγινε (απ’ ό,τι φαίνεται) στην Aθήνα κατά τον 6ο αι. π.X. (εποχή του τυράννου Πεισίστρατου ή   του γιου του Ίππαρχου, το 560-510 π.X).

   Επί των Ομηρικών Επών, λοιπόν, εξέφρασαν οι εν λόγω καθηγητές καινοφανείς απόψεις, οι οποίες καταλήγουν στη σύσταση προς τους φοιτητές-αναγνώστες της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (στο τμήμα προπτυχιακών φοιτητών της ενότητας ”Women in Homer”) να ζητήσουν ”ψυχολογική υποστήριξη” για το… στρες που, ενδεχομένως, υφίστανται διαβάζοντας την Ομήρου ”Οδύσσεια” και ”Ιλιάδα”!

   Η πολιτική ορθότητα, προφανώς – που έχει εισβάλει ”κινηματικά” τις τελευταίες δεκαετίες στους ακαδημαϊκούς χώρους της Δύσης – επηρέασε κάποιους κύκλους βρετανικών πανεπιστημιακών Αρχών, με συνέπεια να εκδηλώσουν μια σύγχρονη μορφή λογοκρισίας (υπό μορφή οδηγίας) απέναντι στα… ”τραυματικά” για τους φοιτητές τους Ομηρικά Έπη.

Έπη που προκαλούν στους ίδιους του πανεπιστημιακούς, στην ουσία, δυσανεξία λόγω της μονομερούς αντίληψής τους απέναντι στο πνεύμα του αρχαίου Έλληνα ποιητή και πρώτου μεγάλου δημιουργού της ευρωπαϊκής και δυτικής Λογοτεχνίας, με αφορμή τα έργα και τις ημέρες Ελλήνων θεών και ημίθεων, η ζωή και η δράση των οποίων ”εμπεριέχει άβολες και προκλητικές” σκηνές.

Σκηνές βρεφικής θνησιμότητας και άσκησης σεξουαλικής βίας (θεών προς θνητές, κυρίαρχα) ή και εμπόλεμης βίας (που εξιδανικεύεται από τον Όμηρο στα πρόσωπα των ηρώων). Σκηνές  που μπορεί να δημιουργήσουν – κατά την άποψη των… ”ηθικοκοπλαστών” του  πανεπιστημίου του Έξετερ –  ”ψυχολογικά προβλήματα ”στους (έμφοβους; / αδύναμους; / μαλθακούς; / απονήρευτους;) φοιτητές τους.

Προφάσεις εν αμαρτίαις, φυσικά, τουλάχιστον για τους υποψιασμένους. Τους υποψιασμένους που εκτιμούν ότι η στάση των εν λόγω ”πνευματικών ανθρώπων” (την οποία δεν συμμερίζεται η πλειοψηφία των πανεπιστημιακών δασκάλων της Βρετανίας, ο πρώην πρωθυπουργός της Μπόρις Τζόνσον και Βρετανοί καθηγητές από άλλα πανεπιστήμια) οφείλεται σε λόγους αντιπερισπασμού.

   Λόγους που συσχετίζονται με την αύξηση των συζητήσεων μεταξύ των Άγγλων υπέρ της επιστροφής στην γενέτειρά τους Ελλάδα των 253 γλυπτών του Παρθενώνα και της επανένωσης των αρχιτεκτονικών μελών με το αθάνατο μνημείο-σύμβολο του Παγκόσμιου Πολιτισμού μετά τη ληστρική αρπαγή τους το 1801 από τον λόρδο Έλγιν.

   Λόγους που συνδέονται, ενδεχομένως, με την αδυναμία των εν λόγω καθηγητών του Έξετερ να εκτιμήσουν το λογοτεχνικό και αξιακό μεγαλείο του Ομήρου. Του Ομήρου ο οποίος προβάλλει (σε τόνο πεζολογικό, με συγκινησιακά φορτισμένο λεξιλόγιο και μεταφορική συνήθως γραφή που φωτίζει σκιές, τονίζει λεπτομέρειες και δραματοποιεί καταστάσεις αφήνοντας να αναδυθούν συναισθήματα) τον ηρωικό κώδικα και την αρχαιογνωσία στην ”Ιλιάδα”.

   Στην ”Ιλιάδα” των 15.000 στίχων, όπου ο αρχαίος Έλληνας Μικρασιάτης ή Νησιώτης επικός ποιητής αφηγείται – πότε θριαμβικά και πότε ζεστά και χαμηλόφωνα – το ηρωικό ιδεώδες (μέσα απ’ την προβολή της αγριότητας του πολέμου), στοιχεία θρησκευτικότητας των εμπολέμων, έθιμα και συμπεριφορές μεταξύ τους, χωρίς να παραλείπει να αναφερθεί στο γενεαλογικό δεσμό θεών και ανθρώπων και τη συμμετοχή των θεών στις μάχες, που καθορίζει συχνά τις τύχες των Αχαιών και των Τρώων (βλ. Η Θέτις ως αίτιο του Τρωικού πολέμου στην ”Ιλιάδα”)

   Στην ”Ιλιάδα” (ένα από τα πιο ”ευπώλητα” επικά ποιήματα μυθιστορηματικού χαρακτήρα και χρονικής διάρκειας 52 ημερών) όπου δεν κυριαρχεί μόνο η… εκφοβιστική για τους Βρετανούς καθηγητές του Έξετερ αγριότητα της μάχης από τον τελευταίο χρόνο του δεκαετούς Τρωικού πολέμου (13ος αι. π Χ) με πρωταγωνιστές τους ‘Ελληνες και τους Τρώες εκπροσώπους του ηρωικού ιδεώδους, αλλά και το συμφιλιωτικό και συνανθρώπινο πνεύμα (βλ. συμφιλίωση Αχιλλέα-Αγαμέμνονα, Πρίαμου-Αχιλλέα).

   Δεν κυριαρχεί μόνο η Ύβρις του ανθρώπου που υπερβαίνει τα όριά του, αλλά και η μήνις των θεών κατά των θνητών οι οποίοι τους εξοργίζουν (μήνις) με τις προσβολές και τις αδικίες τους σε βάρος θεών και ανθρώπων.

   Δεν υπάρχει μόνο η καταστροφική διχόνοια (έρις μεταξύ Αχιλλέα-Αγαμέμνονα), αλλά και το ενωτικό πνεύμα (συμφιλίωσή τους στον Επίλογο), όπως και η πρόταξη του εθνικού συμφέροντος (συνασπισμός των ελληνικών δυνάμεων [Αθήνα, Κυκλάδες, Βοιωτία, Φώκαια, Εύβοια, Άργος, Κόρινθος, Αρκαδία, Σπάρτη, Κεφαλονιά, Κρήτη, Ρόδος Μαγνησία] κατά των Τρώων) κατά των αντιπάλων.

   Δεν υπάρχει μόνο η ομηρική αδικία, αλλά και η δικαιοσύνη. Δεν υπάρχουν μόνο οι ανισότητες μεταξύ θεών και ανθρώπων, αλλά και ο ανθρωπομορφισμός που τους εξισώνει (βλ. Κωνσταντίνου Τσοπάνη: ”Ομηρικός ανθρωπομορφισμός και μυστικιστική έκστασις”), κλπ.

   Στην Ομηρική Οδύσσεια, πάλι, όλα κινούνται γύρω απ’ το δίχτυ του ονείρου, κατά τον καθηγητή του ΑΠΘ Δημ. Μαρωνίτη: ”Όπως στο όνειρο ο κυνηγός δεν μπορεί να προφτάσει τον κυνηγημένο, έτσι και στο εν λόγω έργο ούτε ο ένας γίνεται να ξεφύγει ούτε ο άλλος να τον φτάσει” (Δ. Μαρωνίτης: ”Τα αντικλείδια της ποίησης”, Αθήνα 1992).

   Σ’ αυτό το ”δίχτυ ονείρου” του ποιήματος-συμβόλου του νόστου (που ”κατέκτησε την πρώτη θέση μεταξύ των αφηγημάτων τα οποία διαμόρφωσαν τον κόσμο και επηρέασαν σημαντικά τους αναγνώστες τους”, σύμφωνα με έρευνα του BBC το 2020), ξετυλίγεται ένα ειδυλλιακό και εκφοβιστικό ταυτόχρονα σκηνικό με πρωταγωνιστή τον πολυμήχανο βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα (τον οποίο καθιστά ο Όμηρος ”εσωτερικό αοιδό”. μέσα από τον οποίο καθρεφτίζει τον εαυτό του και την ποιητική μαεστρία, την τέχνη του).

   Σκηνικό όπου κυριαρχεί η εκτεταμένη αναδιήγηση από τον ίδιο τον Οδυσσέα (μοναδικό επιζώντα, τελικά, της δεκαετούς περιπλάνησής του), με απαρχή τον απόπλου του από την Τροία μέχρι και την άφιξή του στο νησί της Καλυψώς, καθ’ οδόν προς την πατρίδα του, Ιθάκη.

   Πέρα από την αναδιήγηση του ήρωά του, όμως, ο Όμηρος αναδεικνύει – στο εν λόγω έπος των 12.110 στίχων – θέματα που συνυπάρχουν στην αξιακή, παραδοσιακή και πολιτιστική συνείδηση των Ελλήνων διαχρονικά, όπως η γυναικεία πίστη και η αγάπη του παιδιού για τον πατέρα του (Πηνελόπη-Τηλέμαχος), η συντροφικότητα, η αναζήτηση της Ιθάκης ως ιδεατού τόπου ευτυχίας, ο ρόλος της μοίρας, ο νόστος, το περιπετειώδες πνεύμα κλπ.

   Θέματα που παρουσιάζονται αριστοτεχνικά χάρη στα λογοτεχνικά χαρίσματα του Ομήρου σε επίπεδο πλοκής, τεχνικής [εσωτερικός μονόλογος, ευρηματικότητα], ποιητικότητας, περιγραφής, αφήγησης και αρμονίας στον λόγο.

   Όλα αυτά και άλλα πολλά έκαναν το ποίημα του νόστου ”ένα από τα συναρπαστικότερα κείμενα της παγκόσμιας Λογοτεχνίας” (Χρήστος Τσαγγάλης, ΑΠΘ), στον καμβά του οποίου ξετυλίγονται εικονοποιητικά – πέρα απ’ τα προαναφερθέντα – το ταξίδι (πηγή έμπνευσης του Καβάφη για το ποίημά του ”Ιθάκη”), το γεωγραφικό στοιχείο, οι δοκιμασίες, η εθνική καταγωγή, οι πολιτιστικές καταβολές και η πολιτική τοποθέτηση.

 Στοιχεία που συναρπάζουν την πλειονότητα των αναγνωστών διεθνώς (πλην των μίζερων Βρετανών καθηγητών του Έξετερ, προφανώς) συμπεριλαμβανομένων και των πρώτων αρχαιολόγων με κύριο εκπρόσωπό τους τον Ερρίκο Σλήμαν, ο οποίος -εμπνευσμένος από την Οδύσσεια το 1879 – άρχισε την αναζήτηση του ανακτόρου του Οδυσσέα στην Ιθάκη (πριν εξετάσει και άλλες Ομηρικές εκδοχές αργότερα).