Σύμφωνα με όσες πληροφορίες έχουν καταστεί διαθέσιμες μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν αφήνεται καμία αμφιβολία σχετικά με το ότι η Ελλάδα έκανε μία σειρά συμβιβασμών με σημαντικό κόστος (το οποίο μένει να δούμε στην πλήρη έκτασή του στο μέλλον…), αλλά και συγκεκριμένο όφελος. Δεν θα ασχοληθούμε με αυτό στο συγκεκριμένο σχόλιο. Είναι δουλειά των πιο ειδικών να το κάνουν. Θα αναλύσουμε τα ευκόλως εννοούμενα. Που δεν είναι και τόσο απλά ούτε ευκόλως κατανοητά στην Ελλάδα. Ωστόσο, όπως και να έχει, οφείλουμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά να είμαστε προετοιμασμένοι.

Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη

Διαβάζοντας τα σχόλια του Νίκου Μελέτη (Η συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν η λιγότερο κακή και αναγκαία επιλογή για την Ελλάδα) και του Θεόδωρου Καρυώτη (Τραγωδία η τμηματική οριοθέτηση με την Αίγυπτο) που αναδημοσιεύσαμε, διαπιστώνουμε σε πρώτη φάση ότι η από κοινού οριοθέτηση (έστω και μερική…) της ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου, είναι αυτή που ακυρώνει στην πράξη, ή τουλάχιστον εξισορροπεί, όχι μόνο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, αλλά δυνητικά και αυτή καθαυτή την εμπλοκή και παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη.

Και αυτό γιατί το επιχείρημα εδώ είναι, ότι όχι μόνο ο στρατάρχης Χαφτάρ αλλά και ο ίδιος ο Σάρατζ, έχει συμφέρον να συνταχθεί με την ελληνική και αιγυπτιακή πλευρά και να εμπλακεί σε μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης της διένεξης, σύμφωνα με όσα επιτάσσει η Χάρτα του ΟΗΕ. Σε κάθε περίπτωση μία ενιαία και διεθνώς αναγνωρισμένη μελλοντική κυβέρνηση στη Λιβύη, θα έχει μέσα από μία τέτοια διαδικασία τη δυνατότητα να “παράξει” ένα καθόλα νόμιμο και επωφελές αποτέλεσμα.

Μία πρώτη εκτίμηση επομένως είναι, ότι ανεξαρτήτως των ενστάσεων γι το περιεχόμενο της συμφωνίας, η ελληνική εξωτερική πολιτική κινήθηκε γρήγορα και με απόλυτη μυστικότητα, έχοντας δει το δάσος και όχι το δέντρο…

Δεν ήταν μόνο ο κίνδυνος της παγίωσης των τουρκικών βλέψεων που την ανάγκασε σε συμβιβασμό με την Αίγυπτο. Ήταν και τα “μηνύματα” που λάμβανε από την “Ενωμένη” Ευρώπη, αναφορικά με τα περιθώρια ανοχής απέναντι στην τουρκική αυθαιρεσία. Απέτρεψε το ενδεχόμενο νέων τετελεσμένων από την πλευρά της Τουρκίας και διά της παθητικής στάσης και του “συμμαχικού” παράγοντα! Κάτι ομολογουμένως πολύ σημαντικό.

Συμβιβασμοί στις διακρατικές σχέσεις πάντα θα γίνονται… Και δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορεί κανείς να πει με απόλυτη βεβαιότητα, αν η Ελλάδα μπορούσε να τους καταστήσει πιο επωφελείς για να φέρει το αποτέλεσμα που επεδίωκε, εντός των χρονικών πλαισίων που το επιθυμούσε.

Οι επείγουσες συνθήκες διαμορφώθηκαν αφενός λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας, του εξαιρετικά επικίνδυνου εξ ανατολών γείτονά της, αλλά και της παραδοσιακής διστακτικότητας -στην καλύτερη περίπτωση- της ελληνικής διπλωματίας να πάρει αποφάσεις εγκαίρως, επιχειρώντας να διαμορφώσει το περιβάλλον στο οποίο κινείται η χώρα και όχι να αντιδρά στις πρωτοβουλίες άλλων που το διαμορφώνουν.

Οι Αιγύπτιοι απλά εκμεταλλεύτηκαν αυτά τα δεδομένα και σε κάποιο βαθμό το ίδιο έκαναν και οι Ιταλοί. Η διαχρονική συμπεριφορά του κράτους διαμορφώνει την πεποίθηση και τη διαπραγματευτική στρατηγική της άλλης πλευράς… Βασικός στόχος ήταν όμως η Τουρκία, που για μια ακόμη φορά κινείται… με σπασμένα τα φρένα.

Αυτό τον σχεδιασμό της Τουρκίας αποτρέπει – παρεμβάλλει ως πρώτο βήμα η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου. Το αμέσως επόμενο είναι η προβολή και αξιοποίηση της ισχύος των όπλων, καθώς ουδείς πιστεύει ότι ο Ερντογάν μπορεί να χωνέψει εύκολα την τρίτη κατά σειρά κατά κράτος ήττα των σχεδιασμών του: Στον Έβρο, στην πρόσφατη αποφασιστική ανάπτυξη του Στόλου και τώρα τη Συμφωνία μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο…

Σε ό,τι αφορά στη Λιβύη βέβαια, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Εκεί η Ελλάδα μπορεί να κερδίσει κάποια από αυτά που έχασε στη συμφωνία της με την Αίγυπτο. Αρκεί να αλλάξει συμπεριφορά. Και να κατανοήσει έστω και την υστάτη ώρα, ότι είναι η ισχύς των όπλων μόνη εγγύηση επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας καθορισμού των ορίων της ελληνικής ΑΟΖ…

Και εδώ είναι που ερχόμαστε στο ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ. Που είναι το ίδιο κάθε φορά… Η τουρκική αντίδραση στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία θα έχει τη μορφή κατακόρυφης αύξησης των προκλήσεων σε όλα τα γεωγραφικά σημεία “επαφής” και σε όλα τα επίπεδα. Είναι μία εξέλιξη που η Ελλάδα περιμένει. Όπως περιμένει και το ότι η Τουρκία θα ενεργήσει χωρίς να επιδείξει τον παραμικρό σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και ό,τι αυτό προβλέπει.

Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις κατά συνέπεια θα είναι αυτές που θα κληθούν να προστατέψουν την εφαρμογή και να επιβάλλουν διαχρονικά την ισχύ της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. Διότι όταν υπογράφεις μια συμφωνία, ο κακός γείτονας θα προσπαθήσει να την απαξιώσει στην πράξη, όπως πάντα έκανε.

Η υπογραφή από μόνη της δεν εξασφαλίζει τίποτα. Πρέπει να εμφανιστείς έτοιμος να προασπίσεις τα νόμιμα συμφέροντά σου που στόχος ο οποίος εξυπηρετήθηκε από τη σύναψη αυτής της συμφωνίας, με όλα τα θετικά και τα αρνητικά της.

Για την ελληνική πλευρά, κομβικό ζητούμενο παραμένει η ισχυροποίηση του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας. Όχι μόνο σε μέσα αλλά κυρίως σε όπλα. Είναι πράγματα που έχουμε γράψει και τονίσει κατ’ επανάληψη. Τα επαναλαμβάνουμε με τις καταστάσεις και τις συνθήκες να είναι πολύ πιο πιεστικές.

Για την Πολεμική Αεροπορία η άμεση απόφαση αναβάθμισης και των σχεδόν 40 τον αριθμό F-16C/D Block 50 είναι ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ. Όσο την καθυστερούμε ως διαδικασία τόσο επιδεινώνουμε τη θέση μας έναντι της Τουρκίας στο ορατό μέλλον.

Όπως και στην περίπτωση των Belh@rra, δεν μπορεί να σταθεί το επιχείρημα “θα αργήσουν πολύ…”. Δεν είναι καν επιχείρημα για τον πολύ απλό λόγο ότι η τουρκική συμπεριφορά και απειλή θα είναι πάντα δεδομένες. Μετά από πέντε, δέκα, ή όσα θέλετε, χρόνια.

Οι εναλλακτικές που έχουμε είναι εξαιρετικά περιορισμένες δεδομένου ότι τα οικονομικά μας δεν είναι “ικανά” να καλύψουν την προμήθεια νέων μαχητικών για πολλά ακόμη χρόνια. Χρειαζόμαστε επομένως επαρκή αριθμό μαχητικών 4+ γενιάς.

Μονόδρομος είναι επίσης και ο ΣΟΒΑΡΟΣ εκσυγχρονισμός των τεσσάρων MEKO 200HN του Πολεμικού Ναυτικού. Και όταν λέμε “εκσυγχρονισμός” δεν ευνοούμε φυσικά αυτό που θα επιχειρηθεί να γίνει με τη δαπάνη 160 μόλις εκατομμυρίων ευρώ! 40 εκατομμυρίων ευρώ ανά σκάφος δηλαδή… Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς πρώτα από όλα απέναντι στον εαυτό μας, μόνο εκσυγχρονισμός ΔΕΝ μπορεί να γίνει με αυτά τα κονδύλια.

Το ίδιο άμεσα με τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ 200ΗΝ, είναι ανάγκη να υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των αντιπλοϊκών MM-40 Block II του Πολεμικού Ναυτικού τουλάχιστον, στο επίπεδο Block IIIC. Για όλες τις μονάδες επιφανείας του ΠΝ και τις παράκτιες συστοιχίες του. Αναφερόμαστε στους Exocet μόνο, για τον πολύ απλό λόγο ότι οι ΗΠΑ δεν φέρονται διατεθειμένες να αποδεσμεύσουν στη χώρα μας τον Harpoon Block II ή τον SLAM-ER.

Σχετικά με το ζήτημα αυτό, η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε και απολύτως σαφή εικόνα των θέσεων της ελληνικής πλευράς. Δεν γνωρίζουμε δηλαδή αν έχει επισήμως αιτηθεί την προμήθεια αντιπλοϊκών όπλων από τις ΗΠΑ ή όχι… Όπως δεν γνωρίζουμε και το ποια ήταν, ή θα ήταν, η επίσημη απάντηση σε ένα τέτοιο ελληνικό αίτημα.

Μάλλον δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Τουρκία αποφάσισε την αυτόνομη (;) ανάπτυξη του ακτίνας 200 χιλιομέτρων ATMACA, ο οποίος, εξωτερικά τουλάχιστον, έχει πολλές ομοιότητες με τον Harpoon.

Όσο και αν έχουμε αναφερθεί στο ζήτημα επίσης, δεν παύει να μας κάνει εντύπωση ο “ιπποτισμός” που έχει επιδείξει η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας… Αναφερόμαστε στο θέμα των νέων τορπιλών βαρέως τύπου φυσικά.

Έχοντας εντάξει σε υπηρεσία τέσσερα νέα υποβρύχια Type 214 κλάσης “Παπανικολής”, μαζί με το εκσυγχρονισμένο “Ωκεανός”, η χώρα μας καθυστερεί αδικαιολόγητα εδώ και χρόνια να προμηθευτεί τέτοια όπλα για τον εξοπλισμό τους. Προφανώς περιμένει να ρίξουν και οι Τούρκοι στο νερό τα δικά τους έξι Type 214! Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση…

Ακόμη και αν ασπαστούμε απόλυτα την άποψη ότι λόγω των εξαιρετικά περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων μας, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τις χρηματοδοτήσεις FMF των αμερικανικών προγραμμάτων FMS, το σενάριο “μπάζει” από παντού. Για ποιον λόγο, επί παραδείγματι, η ελληνική πλευρά δεν έχει προβεί στην προμήθεια σύγχρονων συστημάτων στοχοποίησης για το στόλο των F-16, μέσω FMF;

Για ποιον λόγο δεν περιέλαβε και τα F-16C/D Block 50 τουλάχιστον (γιατί θα μπορούσε να περιλάβει και τα Block 30 δεδομένου ότι η Ταϊβάν εκσυγχρόνισε στο επίπεδο V, αεροσκάφη των Block 20 και 25!) στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού σε – V; Έχει τη δυνατότητα, ή θα την έχει, να τα αντικαταστήσει εντός της δεκαετίας; Όχι, εξ όσων γνωρίζουμε…

Η ελληνική πλευρά δανείστηκε 1,528 δισεκατομμύρια δολάρια για την υλοποίηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των 84 F–16C/D Block 52+ και Block 52+ Advanced. Στα 2,4 δισεκατομμύρια είχε υπολογιστεί το ύψος του προγράμματος περιλαμβανομένων και των Block 50.

Με αυτά τα 900 εκατομμύρια δολάρια που αρνήθηκε να καταβάλει επιπλέον, επικαλούμενη δημοσιονομικούς περιορισμούς, θα μπορέσει να τα αντικαταστήσει εντός της επόμενης πενταετίας ή δεκαετίας; ΟΧΙ βέβαια, είναι – και πάλι – η απάντηση…

Για ποιον λόγο η ελληνική πλευρά δεν έβαλε ως προϋπόθεση για τον εκσυγχρονισμό των P-3B Οrion σε P-3H, την παράλληλη προμήθεια αερομεταφερόμενων αντιπλοϊκών AGM-84 Harpoon Block II ή του εκδόχου (ακόμα μεγαλύτερης ακτίνας…) SLAM-ER; Ήταν το πρόσθετο κόστος ο ανασταλτικός παράγοντας;

Το Πολεμικό Ναυτικό έχει καταργήσει από τις μονάδες επιφανείας του τον αντιπλοϊκό πύραυλο Penguin. To όπλο παραμένει σε υπηρεσία στα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα Aegean Hawk της Διοίκησης Ελικοπτέρων Ναυτικού στην αερομεταφερόμενη έκδοσή του (AGM-119Mk.II Mod.7) με ακτίνα 35 περίπου χιλιομέτρων.

Στην έκδοση Mk.3 το όπλο έχει αυξημένη ακτίνα στα 55 τουλάχιστον χιλιόμετρα. Η οποία και πάλι απέχει σημαντικά από την ακτίνα των 180+ χιλιομέτρων του νέας γενιάς NSM (Naval Strike Missile). Για ποιον λόγο δεν τέθηκε ως προϋπόθεση για την προμήθεια των MH-60R, η παράλληλη αγορά του εν λόγω όπλου; Και εδώ έμπαινε θέμα πρόσθετου κόστους;

Στο παιχνίδι που παίζεται στην ανατολική Μεσόγειο η Ελλάδα κινδυνεύει να μείνει απλός παρατηρητής και τις αποφάσεις να τις λαμβάνουν άλλοι. Αυτό τον ρόλο τουλάχιστον της επιφυλάσσουν κάποιοι από τους συμμάχους και εταίρους της στην Ε.Ε., χωρίς καν να το κρύβουν. Παρότι η γεωγραφία την έχει θέσει στο επίκεντρο μιας κατάστασης που βρίθει κινδύνων, αλλά και μεγάλων ευκαιριών.

Η δε πρόσφατη συμφωνία με την Αίγυπτο αποκαλύπτει μεταξύ άλλων, ότι η διαδικασία καθορισμού ορίων ΑΟΖ είναι αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης. Ακόμα και μεταξύ χωρών με φιλικές σχέσεις μεταξύ τους, κοινά συμφέροντα και απειλές. Όλες οι πλευρές διεκδικούν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος.

Με άλλα λόγια δεν υπάρχουν εύκολα σύμμαχοι σε αυτή την υπόθεση, αν θέλουμε να τη δούμε στις πραγματικές της διαστάσεις. Επομένως δεν έχουμε απέναντί μας ΜΟΝΟ με την Τουρκία! Τόσο η συμφωνία με την Αίγυπτο, όσο και η διακηρυσσόμενη πρόθεση προάσπισης των νομίμων δικαιωμάτων της χώρας δεν έχουν καμία πρακτική αξία, το παραμικρό αντίκρισμα, αν δεν μπορούμε να το υλοποιήσουμε μέσω της ισχύος των όπλων.

Αν δεν ληφθούν δηλαδή ΤΩΡΑ αποφάσεις πραγματικής, άμεσης και μεσομακροπρόθεσμης ενίσχυσης του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας, η ρητορική της Ελλάδας θα κινδυνεύσει να παραμείνει αυτό ακριβώς. Ρητορική…

Προς την κατεύθυνση αυτή, όπως όλα δείχνουν, οι μόνες πραγματικές εναλλακτικές μας σε ό,τι αφορά στα όπλα που θα καθορίσουν την έκβαση μίας κατά κύριο λόγο αεροναυτικής αντιπαράθεσης, είναι η Γαλλία και το Ισραήλ. Αν το κόστος είναι το πρόβλημα, η Ελλάδα οφείλει να αναζητήσει και να βρει λύσεις και ΟΧΙ δικαιολογίες…

Μετά από 15 ολόκληρα χρόνια αποχής από οποιαδήποτε ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ εξοπλιστική ενέργεια και ενώ σε όλες τις κυβερνήσεις ανεξαιρέτως βρίσκονταν πολιτικά “φρούτα”, που είτε φοβούμενα και τον ίσκιο τους είτε εξυπηρετώντας οικονομικά συμφέροντα πολιτικών χρηματοδοτών τους, υπονομεύοντας πρωτοβουλίες που θα διασφάλιζαν την επιβίωση της χώρας, η ώρα της αλήθειας έχει φτάσει για την Ελλάδα. Χώρος για πολιτικά ανδρείκελα δεν υπάρχει. Μόνο για πραγματικούς ηγέτες.

www.defencepoint.gr