Κλιματική αλλαγή: Πώς θα είναι η ζωή στην Ελλάδα σε δέκα χρόνια
Έρχεται πιο γρήγορα απ’ ότι υπολογίζαμε. Καύσωνες όλο και πιο συχνοί, περισσότερες πυρκαγιές, καταστροφικές πλημμύρες, αύξηση θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό, όλα αυτά ως το 2030. Πώς θα είναι η ζωή στην Ελλάδα σε δέκα χρόνια από σήμερα; Επιβαρυμένες συνθήκες υγείας στις πόλεις, πλήγμα σε συγκεκριμένους τουριστικούς προορισμούς, στη γεωργία από τον κίνδυνο απώλειας εδαφών λόγω ερημοποίησης, μαζί με αύξηση κόστους ενέργειας αφού θα χρειαζόμαστε περισσότερη ψύξη, αλλά και στην τιμή του νερού. Είναι μερικές από τις αναπόφευκτες συνέπειες, κατά τον καθηγητή Κώστα Καρτάλη, που θα μειωθούν, χωρίς να εξαλειφθούν, εφόσον Ευρώπη, ΗΠΑ και Κίνα κινηθούν ταχύτερα.
Στο καλό σενάριο, όπου θα εφαρμοσθεί κατά γράμμα η ευρωπαϊκή δέσμευση κατά 55% των εκπομπών CO2 ως το 2030, μαζί με ανάλογες κινήσεις από τους άλλους μεγάλους ρυπαντές, οι επιπτώσεις απλώς θα περιοριστούν. Στο κακό σενάριο, θα ισχύει ό,τι με την COVID, όπου ο προηγμένος κόσμος εμβολιάζεται, όχι όμως και ο αναπτυσσόμενος. Ο δυτικός κόσμος, ανακοινώνει πακέτα απανθρακοποίησης, όταν ο αναπτυσσόμενος δεν έχει ακόμη επιλύσει βασικά ζητήματα επιβίωσης.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
– Τα ακραία καιρικά φαινόμενα κάνουν και φέτος έντονη την παρουσία τους παντού, από τους πρόωρους καύσωνες σε Ελλάδα και Ευρώπη, μέχρι τις πλημμύρες στη Γερμανία. Πώς θα είναι το κλίμα σε δέκα, είκοσι χρόνια από σήμερα;
Θα χαρακτηρίζεται από την αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα, της επιφάνειας της θάλασσας, καύσωνες που γίνονται όλο πιο συχνοί (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι καύσωνες στον Καναδά). Όλα δείχνουν ότι η κλιματική έρχεται πιο γρήγορα απ’ ότι είχε εκτιμηθεί με τη χρήση των κλιματικών μοντέλων.
Οι εκτιμήσεις αναθεωρούνται. Τα πάντα δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή έρχεται μια 10ετία νωρίτερα. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο δεν θα συμβεί το 2050.Με τους σημερινούς ρυθμούς, ενδέχεται να συμβεί ως το 2030. Αυτό ισχύει φυσικά και για την Ελλάδα.
Έχει σημασία να επισημάνουμε ότι η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για τις μελλοντικές γενιές. Δεν αφορά το απώτερο μέλλον, σε 30,40, 50 χρόνια από σήμερα, όπως αρκετοί ισχυρίζονται. Αλλά το παρόν καθώς η θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται παντού με επιταχυνόμενο ρυθμό. Βλέπουμε άνοδο της θερμοκρασίας σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, βλέπουμε επιβάρυνση στις ελληνικές πόλεις λόγω των θερμικών συνθηκών. Συνολικά η Μεσόγειος θεωρείται κλιματικό hot spot. Το κλίμα της επιδεινώνεται. Γίνεται πιο θερμό, πιο ξηρό, πιο άστατο, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο συχνά και πιο έντονα.
– Στην πράξη, τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα;
Σημαίνουν επιβαρυμένες συνθήκες υγείας στις πόλεις, καθώς επιδεινώνεται το θερμικό περιβάλλον, πιο έντονα και πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα καθώς και περισσότερες δασικές πυρκαγιές.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αφορούν και παραγωγικούς τομείς της εθνικής οικονομίας, όπως η ενέργεια, η γεωργία και ο τουρισμός. με αρνητική επίδραση και στο ΑΕΠ. Επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ύπαιθρο, στην οποία στηρίζεται σε σημαντικό ακόμη βαθμό η ελληνική οικονομία.
Στο μέλλον η κατανάλωση ενέργειας και στην Ελλάδα θα αυξηθεί, καθώς θα απαιτείται περισσότερη ενέργεια για ψύξη.
Σε δεύτερο επίπεδο, χρειαζόμαστε ένα καλύτερο κτιριακό περιβάλλον. Νέες κατασκευές, αναβαθμίσεις υφιστάμενων, ανακαινίσεις και ενεργειακές παρεμβάσεις, προκειμένου οι συνθήκες διαβίωσης να είναι ικανοποιητικές.
Όμως θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν πρόκειται για πρόβλημα μόνο της χώρας μας αλλά παγκόσμιο. Και μπορεί η συμβολή μας στο πρόβλημα να είναι μικρή, κινείται στο 0,25% καθώς τόση είναι η αναλογία του CO2 που εκπέμπει η Ελλάδα, εντούτοις δεχόμαστε τις επιπτώσεις από όλους τους μεγάλους ρυπαντές του πλανήτη, όπως ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία.
– Πόσο απότομη θα είναι αυτή η κλιματική μεταβολή;
Δεν πρόκειται να εγκαταλειφθούν αγροτικές περιοχές, αν αυτό εννοείτε. Αλλά θα χρειαστούν περισσότερους υδατικούς πόρους μέσα από έργα εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, νέους ταμιευτήρες, ακόμα και να εξετάσουμε την τιμολόγηση του νερού.
– Οδεύουμε γενικά σε αύξηση του κόστους, όχι μόνο στο νερό, αλλά και στην ενέργεια, όπως και σε άλλους τομείς;
Η αποκατάσταση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής απαιτεί υπέρ πολλαπλάσιους πόρους από την πρόληψη τους. Άρα σαφώς οδεύουμε σε υψηλότερα κόστη.
Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σχέδιο για τις πιο κλιματικά ευάλωτες περιοχές της Ελλάδας και πως θα τις προστατεύσει. Ουσιαστικά, το στοίχημα είναι πως θα είναι η Ελλάδα και οι υποδομές της, το 2050.
– Γιατί το λέτε αυτό;
Γιατί όλο το πλέγμα μέτρων για την κλιματική αλλαγή αφορά ειδικότερα την επόμενη 30ετια. Τα μοντέλα κάνουν αναγωγές με στόχο το 2050. Η ΕΕ μιλά για οικονομίες μηδενικού άνθρακα και για κλιματικά ουδέτερες πόλεις το 2030. Διαμορφώνεται ένα πλαίσιο που απαιτεί σχεδιασμό με ορίζοντα 30ετίας.
– Ποιες είναι οι πιο περιοχές στην Ελλάδα που κινδυνεύουν περισσότερο;
Το νοτιότερο τμήμα καταρχήν της Ελλάδας, όπου και οι εκτιμήσεις για τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην θερμοκρασία, γεγονός που αυξάνει και τον κίνδυνο για δασικές πυρκαγιές και απώλειες εδαφών λόγω ερημοποίησης. Γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχει μείωση υδατικών πόρων στον θεσσαλικό κάμπο.
– Πώς μπορεί για παράδειγμα να επηρεαστεί από τους καύσωνες η καθημερινότητα στον Καναδά; Τι αλλαγές μπορεί να επιφέρει;
Αλλαγές στο κτιριακό απόθεμα. Τα κτίρια δεν χρειάζονταν να έχουν κλιματισμό. Τώρα διαπιστώνουν ότι πρέπει να αλλάξουν τις κτιριακές προδιαγραφές, τον τρόπο με τον οποίο πολεοδομούν τις πόλεις τους. Χρειάζεται αντανακλαστικά και εγρήγορση από τη διεθνή κοινότητα, καθώς το πρόβλημα θα φτάσει κάποια στιγμή που θα είναι μη αναστρέψιμο.
– Είναι αναπόφευκτο το πρόβλημα να γίνει μη αναστρέψιμο;
Ναι, αν συνεχιστούν οι ρυθμοί με τους οποίους παράγονται τα αέρια του θερμοκηπίου και ειδικότερα το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο.
– Ποιο είναι το αισιόδοξο και πιο το απαισιόδοξο σενάριο;
Καταρχήν βλέπουμε ότι η Ευρώπη κινείται όλο και πιο δυναμικά απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Το πακέτο «Fit for 55» που ανακοινώθηκε μέσα στην εβδομάδα, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο θα μειωθούν κατά 55% οι εκπομπές CO2 ως το 2030, είναι ένα πολύ φιλόδοξο και ενδιαφέρον σχέδιο.
Θα επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητα, στη βιομηχανία, στις μεταφορές, στη φορολογία, εφόσον φυσικά εγκριθεί από το Ευρωκοινοβούλιο. Αν σκεφτεί κανείς ότι το 2035 δεν θα υπάρχουν βενζινοκίνητα και ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, αντιλαμβάνεται εύκολα ότι απομακρυνόμαστε από την εποχή των ορυκτών καυσίμων και πηγαίνουμε σε μια εποχή όπου θα παράγεται κυρίως καθαρή ενέργεια.
Επίσης, διαμορφώνεται μια νέα δυναμική και σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς η Κίνα έχει δεσμευθεί για οικονομία μηδενικού άνθρακα μέχρι το 2060. Το ίδιο και οι ΗΠΑ έως το 2050.
Και εδώ ερχόμαστε στο κακό σενάριο. Η Ινδία, 2η πιο πολυπληθής χώρα στον κόσμο, αναπτύσσεται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, άρα επιβαρύνει σημαντικά. Επίσης εδώ και 2-3 έτη, η ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από τις ανεπτυγμένες χώρες είναι σχεδόν ίση με εκείνη που εκπέμπουν οι αναπτυσσόμενες. Οι πρώτες έχουν τη δυνατότητα να πάρουν μέτρα για πιο καθαρές τεχνολογίες ενέργειας, όχι όμως και οι αναπτυσσόμενες.
Στην μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή ζούμε ό,τι και στη μάχη ενάντια της COVID: Ο προηγμένος κόσμος εμβολιάζεται και πλησιάζει το τείχος ανοσίας, ο αναπτυσσόμενος όμως, όχι. Ο δυτικός κόσμος μπορεί να ανακοινώνει πακέτα απολιγνιτοποίησης, διείσδυσης των ΑΠΕ, κτίρια φιλικότερα στο περιβάλλον, προγράμματα ηλεκτροκίνησης, όμως ο αναπτυσσόμενος κόσμος δεν έχει ακόμη επιλύσει άλλα ζητήματα επιβίωσης. Τα επόμενα χρόνια η αύξηση των αερίων θερμοκηπίου από τον αναπτυσσόμενο κόσμο θα είναι σταδιακά αυξανόμενη.
*Ο Κώστας Καρτάλης είναι καθηγητής Φυσικού Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αναλύσεις
Δεν νοείται άμυνα δίχως πλοία!
Αντίθετος με τη στρατηγική του Υπουργείου Άμυνας στο Ναυτικό, ο υποναύαρχος του πολεμικού ναυτικού εν αποστρατεία Στέλιος Φενέκος, μιλώντας στην εκπομπή του STAR Κεντρικής Ελλάδας «Γνώση διαλόγου».
Αντίθετος με τη στρατηγική του Υπουργείου Άμυνας στο Ναυτικό, ο υποναύαρχος του πολεμικού ναυτικού εν αποστρατεία Στέλιος Φενέκος, μιλώντας στην εκπομπή του STAR Κεντρικής Ελλάδας «Γνώση διαλόγου». Για το νέο δόγμα των Ενόπλων Δυνάμεων και την αναφορά του Υπουργού Άμυνας ότι χρειαζόμαστε σύγχρονα οπλικά συστήματα, περισσότερο από τις πλώρες, απάντησε, ότι τα πλοία είναι αυτά που επιτηρούν, κάνουν περιπολίες και εν τέλει διασφαλίζουν την κυριαρχία μας και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο. Εάν λείπουν τα πλοία θα στέλνουμε rafale, belhara ή drones αναρωτήθηκε… Δεν είναι σοβαρή θέση αυτή είπε ο κ.Φενέκος και ο Υπουργός Άμυνας θα έπρεπε να μένει στον στρατηγικό σχεδιασμό και την οικονομική διαχείριση και όχι να εμπλέκεται στην επιχειρησιακή δράση των πλοίων στο Αιγαίο.
Για την καινοτομία και την τεχνολογία στις Ένοπλες Δυνάμεις πρόκειται για θετική πρωτοβουλία, αλλά δεν γίνεται να επενδύουμε όλες τις ελπίδες μας στους δυο αυτούς τομείς, συμπλήρωσε ο υποναύαρχος. Δεν μπορούν να κάνουν τα πάντα. Για τα Ελληνοτουρκικά ο κ.Φενέκος, ως πρώην αθλητής του μπάσκετ, χρησιμοποιεί έναν αθλητικό όρο, για να πάρεις το ροζ φυλλο αγώνα λέει, πρέπει να έχεις διαβάσει τον αντίπαλο καλύτερα, να έχεις προπονηθεί σωστά και να έχεις κατά νου, την τριάδα του μεγάλου Γερμανού θεωρητικού του πολέμου Κλαούζεβιτς, ότι τίποτα δεν μπορεί να κερδηθεί εάν Κυβέρνηση, Λαός και Ένοπλες δυνάμεις δεν είναι μια γροθιά. Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει και η διαιτησία, οπότε προσέχουμε με ποιους συμμαχούμε και με ποιους καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι.
Στην εκπομπή παρενέβη ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΣ Κ.Ζιαζιάς που καυτηρίασε την στρατηγική της Ελλάδας που έχει καταφέρει τις χειρότερες δυνατόν διπλωματικές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και τον τρόπο που επιχειρείται η ελληνοτουρκική προσέγγιση. Ενδιαφέρουσα ήταν και η ανάλυση για τα Ελληνοτουρκικά του διεθνολόγου Μάρκου Τρούλη. Χαρακτήρισε εθνικό πρόβλημα της Ελλάδας την κατεχόμενη Κύπρο και είναι υποχρέωση της χώρας μας, είπε να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της μεγαλονήσου, που είναι κομμάτι του Ελληνισμού. Επιπλέον έχουμε και μια κοινοτική υποχρέωση, η Ελλάδα είναι υπέρ της απόφασης της απόσυρσης των κατοχικών δυνάμεων αλλά έως τότε παραμένει εγγυήτρια δύναμη. Για τις Ελληνοτουρκικές συνομιλίες σιωπούμε απέναντι στις προκλήσεις και βάζουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί, όπως στην περίπτωση της Κάσου, οπότε συμπεραίνει ο κ.Τρούλης τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο δεν θα διατηρηθούν για πολύ ακόμη.
Αναλύσεις
Τα κόμματα στην Βουλή να ελέγξουν Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη για πιθανή μειοδοτική πολιτική
Ο Σταύρος Καλεντερίδης στο Εκρηκτικό Δελτίο με την Σοφία Παραδείση
Ο Σταύρος Καλεντερίδης στο Εκρηκτικό Δελτίο με την Σοφία Παραδείση
Ιστορία - Πολιτισμός
2 Δεκεμβρίου: Εορτάζει ο όσιος Πορφύριος! Τέσσερα χαράγματα για τους λόγους του
Στις 2 Δεκεμβρίου τιμάται η μνήμη του οσίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη
Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 μ.Χ., στην Εύβοια, στο χωριό Άγιος Ιωάννης της επαρχίας Καρυστίας. Οι γονείς του, Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου, ήταν ευσεβείς και φιλόθεοι άνθρωποι. Ο πατέρας του, μάλιστα, ήταν ψάλτης στο χωριό και είχε γνωρίσει προσωπικά τον Άγιο Νεκτάριο. Η οικογένειά του ήταν πολυμελής και οι γονείς, φτωχοί γεωργοί, δυσκολεύονταν να τη συντηρήσουν. Γι’ αυτό ο πατέρας υποχρεώθηκε να φύγει στην Αμερική, όπου δούλεψε στην κατασκευή της διώρυγας του Παναμά.
Ο μικρός Ευάγγελος ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας. Φύλαγε πρόβατα στο βουνό και είχε παρακολουθήσει μόνο την πρώτη τάξη του δημοτικού, όταν αναγκάστηκε και αυτός λόγω της μεγάλης φτώχειας να πάει στη Χαλκίδα για να δουλέψει. Ήταν μόλις επτά χρονών. Εργάστηκε δύο τρία χρόνια σ ἕνα κατάστημα. Μετά πήγε στον Πειραιά, όπου δούλεψε δύο χρόνια στο παντοπωλείο ενός συγγενούς.
Στα δώδεκά του χρόνια έφυγε κρυφά για το Άγιον Όρος, με τον πόθο να μιμηθεί τον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη, τον οποίο είχε ιδιαίτερα αγαπήσει, όταν παλαιότερα είχε διαβάσει το βίο του. Η χάρις του Θεού τον οδήγησε στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου Καυσοκαλυβίων και στην υποταγή δύο Γερόντων, του Παντελεήμονος, ο οποίος ήταν και πνευματικός, και του Ιωαννικίου, αδελφών κατά σάρκα. Αφοσιώθηκε στους δύο Γέροντες, που κατά κοινή ομολογία ήταν ιδιαίτερα αυστηροί, με μεγάλη αγάπη και με πνεύμα απόλυτης υπακοής.
Έγινε μοναχός σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και πήρε το όνομα Νικήτας. Μετά από δύο χρόνια έγινε μεγαλόσχημος. Λίγο αργότερα ο Θεός του δώρισε το διορατικό χάρισμα.
Στα δεκαεννέα του χρόνια ο Γέροντας αρρώστησε πολύ σοβαρά, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει οριστικά το Άγιον Όρος. Επέστρεψε τότε στην Εύβοια, όπου εγκαταβίωσε στη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους Λευκών. Ένα χρόνο αργότερα, το έτος 1926 μ.Χ., σε ηλικία είκοσι ετών, χειροτονήθηκε ιερέας στον Άγιο Χαράλαμπο Κύμης από τον Πορφύριο Γ’ , Αρχιεπίσκοπο Σινά, ο οποίος του έδωσε το όνομα Πορφύριος. Στα είκοσι δύο του έγινε πνευματικός-εξομολόγος και λίγο αργότερα αρχιμανδρίτης. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως εφημέριος στους Τσακαίους, χωριό της Εύβοιας.
Στην Εύβοια, στην Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους, έζησε δώδεκα χρόνια, διακονώντας τους ανθρώπους ως πνευματικός και εξολόγος, και τρία χρόνια στην Άνω Βάθεια, στην εγκαταλελειμμένη Μονή του Αγίου Νικολάου.
Το 1940 μ.Χ., παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γέροντας Πορφύριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου και πνευματικού στην Πολυκλινική Αθηνών. Όπως ο ίδιος έλεγε, έζησε εκεί τριάντα τρία χρόνια σαν μία μέρα, ασκώντας ακαταπόνητα το πνευματικό έργο και ανακουφίζοντας τον πόνο και την ασθένεια των ανθρώπων.
Από το 1955 μ.Χ. είχε εγκατασταθεί στα Καλλίσια, όπου είχε μισθώσει από την Ιερά Μονή Πεντέλης το εκεί ευρισκόμενο μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή που το περιέβαλλε, την οποία καλλιεργούσε με μεγάλη επιμέλεια. Εδώ, παράλληλα εξασκούσε το πλούσιο πνευματικό του έργο.
Το καλοκαίρι του 1979 μ.Χ., εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι με το όνειρο να χτίσει μοναστήρι. Εκεί ζούσε στην αρχή σε ένα τροχόσπιτο κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και μετά σε ένα απέριττο κελλάκι από τσιμεντόλιθους, όπου και υπέμενε αγόγγυστα τις πολλές δοκιμασίες της υγείας του. Το 1984 μ.Χ. μεταφέρθηκε σε κτίσμα του υπό ανέγερση μοναστηριού, για την ολοκλήρωση του οποίου ο Γέροντας, παρόλο που ήταν πολύ άρρωστος και τυφλός, εργαζόταν ακατάπαυστα και ακαταπόνητα. Με τη θεμελίωση του Καθολικού της Μονής Μεταμορφώσεως, στις 26 Φεβρουαρίου 1990 μ.Χ., αξιώθηκε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια της επίγειας ζωής του άρχισε να προετοιμάζεται για την κοίμησή του. Επιθυμούσε να αποσυρθεί στο Άγιον Όρος, στα αγαπημένα του Καυσοκαλύβια, όπου μυστικά και αθόρυβα, όπως έζησε, θα έδιδε την ψυχή του στο Νυμφίο της. Πολλές φορές τον άκουσαν να λέει: «Επιδιώκω και τώρα που εγήρασα να πάω και να πεθάνω εκεί πάνω».
Πράγματι, τον Ιούνιο του 1991 μ.Χ., προαισθανόμενος το τέλος του, και μη θέλοντας να κηδευθεί με τιμές, αναχώρησε για το καλύβι του Αγίου Γεωργίου στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου είχε καρεί μοναχός πριν από περίπου 70 χρόνια και στις 4:31΄ το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1991 μ.Χ. παρέδωσε το πνεύμα στον Κύριο, που τόσο αγάπησε στη ζωή του.
Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από το στόμα του ήταν από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου, αυτά που τόσο αγαπούσε και πολύ συχνά επαναλάμβανε: «ἵνα ὦσιν ἓν».
Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου προχώρησε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την συνεδρίαση της 27ης Νοεμβρίου 2013 μ.Χ., υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του
Τα κύρια χαρακτηριστικά του Γέροντος Πορφυρίου σε όλη τη ζωή του ήταν η άκρα ταπείνωσή του, η τέλεια αγάπη του στον Χριστό και τον συνάνθρωπο, η αίσθηση του ότι ανήκει στην Εκκλησία, με μία απόλυτη υπακοή σ΄ αυτήν εν Χριστώ και με μία απόλυτη ενότητα με όλους και η βίωση της αθανασίας και της ελευθερίας από τον φόβο και την κόλαση από αυτή εδώ τη ζωή. Σ΄ αυτά πρέπει να προστεθούν η αγόγγυστη υπομονή του στους αφόρητους πόνους, η σοφή διάκρισή του, η ασύλληπτη διόρασή του, η απέραντη φιλομάθειά του, η εκπληκτική ευρύτητα των γνώσεων του που ήταν καρπός της Χάρης και δώρο Θεού και όχι αποτέλεσμα σπουδής, η ανεξάντλητη φιλοπονία και εργατικότητα του, η αδιάλειπτη ταπεινή και για τον λόγο αυτόν αποτελεσματική προσευχή του, το ακραιφνώς ορθόδοξο, αλλά όχι φανατικό φρόνημά του, οι επιτυχείς συμβουλές του, η πολυμέρεια των διδαχών του, η βαθύτατη ευλάβειά του, το ιεροπρεπέστατο των ακολουθιών που τελούσε, και η μεγάλη φροντίδα του να κρατηθεί μυστική η εκτεταμένη προσφορά του.
Τα ουσιώδη
Προσπαθώντας να εμβαθύνουμε στα ουσιώδη στοιχεία που συγκροτούσαν την προσωπικότητα του Γέροντος Πορφυρίου καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αυτά ήταν: πρώτον, η ένταξή του στην Εκκλησία κατά έναν ουσιαστικό και όχι τυπικό τρόπο, δεύτερον, η απέραντη αγάπη του στον Χριστό και δι΄ Αυτού στον συνάνθρωπο, που συνοδευόταν από αγία ταπείνωση, τρίτον, η βίωση της εν Χριστώ μυστικής χαράς και τέταρτον η βίωση της εν Χριστώ αθανασίας.
α) Η ένταξη στην Εκκλησία
Ο Γέρων Πορφύριος έλεγε μαζί με όλους τους Αγίους ότι ο Χριστός πρέπει να είναι μέσα στην Εκκλησία. Αυτό σημαίνει ενωμένος με τον Χριστό και με όλους τους ανθρώπους του Χριστού και προπαντός με τον αρχιερέα Του, που επέχει τόπο και τύπο Χριστού. Αλλά αυτό, το να είναι κανείς μέσα στην Εκκλησία δεν είναι κάτι τυπικό. Αυτό άλλωστε πρέπει να σημαίνει η διαθήκη του, στην όποια μας εύχεται να μπούμε στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία του Θεού, παρ΄ όλον που επιφανειακά σκεπτόμενοι θα του απαντούσαμε ότι είμαστε ήδη στην Εκκλησία, αφού είμαστε βαπτισμένοι.
Πράγματι είμεθα μέσα στην Εκκλησία, αλλά τόσο μόνο όσο είναι μέσα στην Ελλάδα ο ξένος ταξιδιώτης που πέρασε τα σύνορα της κατά ένα-δύο βήματα. Αυτός, αν και είναι στην Ελλάδα τυπικά και ουσιαστικά και μπορεί να ταξιδέψει παντού σ΄ αυτήν και να τη γνωρίσει όλη, όμως είναι σαν να μην είναι, αφού μόνο δυο βήματα πέρασε στο έδαφός της και τίποτε δεν ξέρει ακόμη από Ελλάδα. Έτσι και ο Χριστιανός που μια φορά πέρασε την πόρτα της Εκκλησίας και μπήκε μέσα σ΄ αυτήν, είναι ουσιαστικά σαν να μην μπήκε, άμα δεν προχωράει διαρκώς βαθύτατα σ΄ αυτήν μέχρι να φθάσει στον θρόνο του Θεού.
Ο Γέροντας είχε δει στην πράξη ότι η Χάρη του Θεού ενεργεί μέσα στην Εκκλησία, ότι οι πιστοί πρέπει να είναι μεταξύ τους ενωμένοι σαν ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, ότι κανείς δεν μπορεί να σωθεί όταν ζητά μόνο την ατομική του σωτηρία, ότι η ενότητα ως αίτημα, πόθος και βίωμα του πιστού είναι βασικό στοιχείο της Εκκλησίας και προϋπόθεση της σωτηρίας και ότι η αγάπη, που ωθεί την ψυχή στην ενότητα, είναι απαραίτητη, για να μπει κανείς στην κοινότητα που συνιστά την επίγεια άκτιστη Εκκλησία και να σωθεί εκεί.
β) Η αγάπη
Η κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία συμμέτοχων στην ύπαρξη και στη χαρά, για τη μετάδοση της ζωής, είναι η αγάπη. Αυτός που σκέπτεται ότι ο νέος άνθρωπος θα του στερήσει κάτι από την άνεσή του και τη χαρά του δεν σκέπτεται όπως ο Θεός, ο οποίος δημιούργησε το ανθρώπινο Γένος, παρ΄ όλον ότι αυτό Τον παρεπίκρανε (ανθρωποπαθώς μιλώντας). Η μόνη διάθεση, λοιπόν, που αρμόζει σε ανθρώπους πλασμένους εικόνα και καθ΄ ομοίωσιν Θεού, είναι η αγάπη, δηλαδή το άνοιγμα της καρδιάς στο άλλο πρόσωπο, στο Σύ του Θεού και στο σύ του συνανθρώπου.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους όποιους προσπαθεί η Εκκλησία να πείσει τους ανθρώπους να βαδίσουν στον σωστό δρόμο. Όμως ο βασιλικός δρόμος της ευαίσθητης, ποιητικής και ευγενικής ψυχής που σου υπεδείκνυε ο Γέρων Πορφύριος είναι ο δρόμος της αγάπης, του θείου έρωτα προς τον Ιησού Χριστό και η ανιδιοτέλεια, δηλαδή η αδιαφορία για το αν η αγάπη σου στον Χριστό συνεπάγεται χαρές ή οδύνες. Είναι δρόμος γεμάτος αρχοντιά και ανωτερότητα, χωρίς μιζέριες, υπολογισμούς και φόβους, λεβέντικος και άξιος του θείου μεγαλείου και της απόλυτης εμπιστοσύνης στη φιλική διάθεση του Χρίστου που μας αγαπά.
Αυτό συνεπάγεται και μία ωραία μεθόδευση του πνευματικού αγώνα του χριστιανού, την οποία συχνά-πυκνά και με πολλά παραδείγματα ανέπτυσσε. Ας θυμηθούμε μερικά:
– Όταν είσαι σ΄ ένα κατασκότεινο δωμάτιο, μη χτυπάς το σκοτάδι για να το διώξεις. Δεν φεύγει έτσι. Άνοιξε το παράθυρο στο φως, δηλαδή δώσου στην αγάπη του Χριστού και τότε χωρίς κόπο φεύγει το σκοτάδι.
– Όταν έρχεται ο κακός λογισμός, η μελαγχολική σκέψη, ο φόβος, ο πειρασμός να σε καταλάβει, μην πολεμάς μαζί τους να τα διώξεις. Άνοιξε τα χέρια σου στην αγάπη του Χριστού και σε παίρνει στην αγκαλιά του και χάνονται αυτά μόνα τους.
– Όταν ο κήπος της ψυχής σου είναι γεμάτος αγκάθια (πάθη), μην προσπαθείς να τα ξεριζώσεις και βρίσκεσαι διαρκώς τραυματισμένος και μολυσμένος από την ασχολία σου μαζί τους. Δώσε όλη τη δύναμη σου στα λουλούδια της ψυχής σου, πότισέ τα, και τότε τ΄ αγκάθια θα ξεραθούν μόνα τους. Και το καλύτερο λουλούδι είναι η αγάπη σου στον Χριστό. Αν ποτίσεις αυτήν και αναπτυχθεί, όλα τα αγκάθια μαραίνονται.
γ) Η χαρά
Ο Γέρων Πορφύριος αγαπούσε όλους με την αγάπη του Χριστού που είναι μοναδική για τον καθένα. Αλλά η πλούσια καρδιά του Χριστού και όσων ομοιώθηκαν μ΄ Αυτόν, μπορεί ν΄ αγαπά με μοναδικό τρόπο τον κάθε άνθρωπο, που είναι εικόνα του αγαπημένου Χριστού. Και η αγάπη αυτή ελκύει τη Θεία Χάρη, που επιπίπτει στον αγαπώντα σαν χαρά μεγάλη και ανεξάντλητη. Αυτός που αγαπά είναι χαρούμενος, γιατί η αγάπη είναι δόσιμο και το δόσιμο συνεπάγεται τη μακαριότητα, όπως είπε ο Κύριος («μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν», Πράξ. 20,35). Έτσι ζούσε ο Γέροντας στη χαρά που κανείς, ούτε οι πόνοι ούτε οι θλίψεις, δεν αφαιρεί από εκείνον που είναι δοσμένος στην αγάπη του Χριστού. Ο Γέροντας Πορφύριος, ζώντας μέσα στην αγάπη του Χριστού είχε διαπιστώσει εμπειρικά αυτό που γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής: «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον» (Α’ Ίω. 4,18) και γι΄ αυτό λέει σε μια ηχογραφημένη συνομιλία του με έμφαση και με γεμάτη πραότητα βεβαιότητα «Ο φίλος, ο αδελφός (ο Χριστός)…! Πώς το φωνάζει αυτό όμως…! και πόσο…! Τί βάθος κρύβεται μέσα σ’ αυτό…! Πολύ βάθος! Δηλαδή είναι το θάρρος. Δεν θέλει τον φόβο ο Χριστός, δεν τόνε θέλει τον φόβο!»
δ) Η αθανασία
Η νίκη πάνω στον θάνατο, η αίσθηση και η βεβαιότητα της αθανασίας είναι ένα βίωμα κοινό σε όλους τους Αγίους και στον Γέροντα Πορφύριο. Λέγει στην προαναφερθείσα ηχογραφημένη συνομιλία του: «Ο άνθρωπος του Χριστού πρέπει ν΄ αγαπήσει τον Χριστό, κι όταν αγαπήσει τον Χριστό απαλλάττεται από τον διάβολο, από την κόλαση και από τον θάνατο». Δεν είναι αυτά λόγια ειπωμένα από κάποιον που συνέλαβε αυτή την αλήθεια με τη σκέψη του. Είναι λόγια βγαλμένα από ένα αληθινό προσωπικό βίωμα και γι΄ αυτό έχουν την αξία μαρτυρίας αυτόπτη μάρτυρα. Δεν αλλάζει το πράγμα από το γεγονός ότι ο Γέροντας Πορφύριος από ταπείνωση και βαθιά αίσθηση της ανθρώπινης ασθένειάς μας λέγει ότι δεν έχει φθάσει σε αυτή την κατάσταση. Μάλλον ενισχύεται η αξιοπιστία του, διότι δεν είναι πλέον ένας που νομίζει ότι έφθασε κάπου. «Δεν έχω φθάσει, αυτό ζητάω, αυτό θέλω. Και στη σιωπή μου και παντού προσπαθώ να ζήσω σ΄ αυτά. Δεν τα ζω όμως, …προσπαθώ. Δηλαδή, πως να σου πω, πως να σας πώ; Δεν έχω πάει σ΄ ένα μέρος, έτσι… ή πήγα μια φορά, το είδα, τώρα δεν είμαι εκεί, αλλά το θυμάμαι, το λαχταράω, το θέλω. Να τώρα, αυτή τη στιγμή, αύριο, μεθαύριο, κάθε στιγμή μούρχεται και το θέλω. Θέλω να πάω εκεί, το ζητάω. Δεν είμαι όμως εκεί… Ναι, αλλά ζω μέσα σ΄ αυτή την προσπάθεια…»
Βεβαιοί ο Άγιος Γρηγόριος ότι το ευρείν τον Θεόν έγκειται εις το αεί Αυτόν ζητείν. Δεν υπάρχει καλύτερη και εγκυρότερη επιβεβαίωση ότι ο Γέρων Πορφύριος βρήκε τον Θεό, και ότι ο δρόμος της αγάπης που μας υποδεικνύει είναι ο συντομότερος, ο ασφαλέστερος και ο καλύτερος για να μας βρει και μας ο Θεός και να περιμαζέψει τον καθένα μας, σαν το ένα απολωλός πρόβατο, με χαρά και με αγάπη και να μας οδηγήσει από αυτήν εδώ τη ζωή στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία Του, που είναι χώρα αγάπης, χαράς, ειρήνης και αθανασίας.
Επιστολή Γέροντος Πορφυρίου προς τα πνευματικά του παιδιά
«Αγαπητά πνευματικά μου παιδιά.
Τώρα που ακόμα έχω τας φρένας μου σώας θέλω να σας πω μερικές συμβουλές. Από μικρό παιδί όλο στις αμαρτίες ήμουνα. Και όταν με έστελνε η μητέρα μου να φυλάξω τα ζώα στο βουνό, γιατί ο πατέρας μου, επειδή ήμασταν φτωχοί είχε πάει στην Αμερική για να εργαστεί στην διώρυγα του Παναμά, για εμάς τα παιδιά του, εκεί, που έβοσκα τα ζώα συλλαβιστά διάβαζα τον βίο του αγίου Ιωάννου του Καλλυβίτου και πάρα πολύ αγάπησα τον Άγιο Ιωάννη και έκανα πάρα πολλές προσευχές σαν μικρό παιδί που ήμουνα 12-15 χρονών δεν θυμάμαι ακριβώς καλά και θέλοντας να τον μιμηθώ με πολύ αγώνα έφυγα από τους γονείς μου κρυφά και ήλθα στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους και υποτάκτηκα σε δυο γεροντάδες αυταδέλφους τον Παντελεήμονα και τον Ιωαννίκιο. Μου έτυχε να είναι πολύ ευσεβείς και ενάρετοι και τους αγάπησα πάρα πολύ και γι’ αυτό με την ευχή τους τους έκανα άκρα υπακοή. Αυτό με βοήθησε πάρα πολύ, αισθάνθηκα και μεγάλη αγάπη και προς τον Θεό και πέρασα πάρα πολύ καλά. Αλλά, κατά παραχώρηση του Θεού, για τις αμαρτίες μου αρρώστησα πολύ και οι Γεροντάδες μου μου είπαν να πάω στους γονείς μου στο χωριό μου εις τον Άγιον Ιωάννη Ευβοίας. Και ενώ από μικρό παιδί είχα κάνει πολλές αμαρτίες όταν ξαναπήγα στον κόσμο συνέχισα τις αμαρτίες οι οποίες μέχρι και σήμερα έγιναν πάρα πολλές. Ο κόσμος όμως με πήρε από καλό και όλοι φωνάζουνε ότι είμαι άγιος. Εγώ όμως αισθάνομαι ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος του κόσμου. Όσα ενθυμόμουνα βεβαίως τα εξομολογήθηκα, αλλά γνωρίζω ότι γι αυτά που εξομολογήθηκα με συγχώρησε ο Θεός, αλλ’ όμως τώρα έχω ένα συναίσθημα ότι και τα πνευματικά μου αμαρτήματα είναι πάρα πολλά και παρακαλώ όσοι με έχετε γνωρίσει να κάνετε προσευχή για μένα διότι και εγώ όταν ζούσα πολύ ταπεινά έκανα προσευχή για σας, αλλ’ όμως τώρα που θα πάω για τον ουρανό έχω το συναίσθημα ότι ο Θεός θα μου πεί: τι θέλεις εσύ εδώ; Εγώ ένα έχω να του πω. Δεν είμαι άξιος Κύριε για εδώ, αλλ’ ότι θέλει η αγάπη σου ας κάμει για μένα. Από εκεί και πέρα δεν ξέρω τι θα γίνει. Επιθυμώ όμως να ενεργήσει η αγάπη του Θεού. Και πάντα εύχομαι τα πνευματικά μου παιδιά να αγαπήσουν το Θεό, που είναι το πάν, για να μας αξιώσει να μπούμε στην επίγειο άκτιστο εκκλησία του. Γιατί από εδώ πρέπει να αρχίσουμε. Εγώ πάντα είχα την προσπάθεια να προσεύχομαι και να διαβάζω τους Ύμνους της Εκκλησίας, την Αγία Γραφή και τους βίους των Αγίων μας και εύχομαι και εσείς να κάνετε το ίδιο. Εγώ προσπάθησα με τη χάρη του Θεού να πλησιάσω τον Θεό και εύχομαι και εσείς να κάνετε το ίδιο. Παρακαλώ όλους σας να με συγχωρέσετε για ότι σας στεναχώρησα.
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ
Να , θ ανάψουμε το φως και τα σκοτάδια θα φύγουν μόνα τους ‘
Να ξεκινήσουμε ξανά από τα απλά χωρίς φωνασκίες.Γράφει ο ευαίσθητός Κωσταντίνος Γιαννιτσιώτης.”Με τη γνωριμία του Γέροντα Πορφυρίου , γνώριζα έναν καινούριο ,εκπληκτικά θελκτικό Χριστό, μέσα στη διαδρομή των τριάντα ,ως τότε ετών, που άκουγα πολλούς να μου μιλούν για το Χριστό”
Τώρα που μεστώνουμε ολίγον με τα πάθη έστω και τα λάθη μας ας σκεφτούμε αν αυτό που μας παρουσίασαν ως Παράδοση ως τον Χριστό της Εκκλησίας μας δεν ήταν το όντως αληθές.
Αν μια βαθιά τραυματική μας εμπειρία μας φόρτισε αρνητικά έναντι της μεγάλης μας ελπίδας.
Αρκετές φορές συλλάβισα από την αρχή με την ανάμνηση της χαρούμενής γιαγιάς μου για να αναστήσω μέσα μου την παράδοση του τόπου μας.Τους Αγίους που ναι κοντά μας σαν τον Άην Κόνωναν που του μιλούσαν άνετα τζυπριώτικά οι βοσκοί οι βόσιενες του Ακάμα.
Σε άλλη περίπτωση ο Άγιος Πορφύριος έλεγε με αγάπη στον ευαίσθητο Κωνσταντίνο”Γιατι να κυνηγάμε τα σκοτάδια;Να , θ ανάψουμε το φως και τα σκοτάδια θα φύγουν μόνα τους ”
Απο τα απλά.Να ανοίξουμε ένα παράθυρο φωτός.
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ.ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ
(ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΑΙ)
Το πρωτοδιάβασα το 1995.Γραμμένο από τον Κωνσταντίνο Γιαννιτσιώτη.Έναν άνθρωπο ευαίσθητο με βαθιά μελέτη της Παράδοσης μας και εύστοχη κοινωνική παρατηρητικότητα.
Ο συγγραφέας όπως το βιβλίο προδίδει βίωσε δοκιμασίες στο βίο του.Καποιες μακράς διάρκειας και μεγάλης εντάσεως. Σε μια από αυτές συνάντησε τον Άγιο Πορφύριο.Έτσι έζησε κοντά του διαλεγόμενος και μαθητεύοντας.Μια μαθητεία ευαίσθητη ποιητική και γεμάτοι απορίες.
Όντας κοινωνικός ο συγγραφέας κομίζει στις συζητήσεις του πολλά από τα ερωτήματα εκείνης της εποχής μα και σημερινά σύγχρονα.
Ήταν η ανάγνωση του βιβλίου η απαρχή για τη μελέτη της βιωτής αυτού του μεγάλου Έλληνα του Εικοστού αιώνα.Μα προτίστως Ορθόδοξου Χριστιανού με πρωτόγνωρη καταβύθιση στα μυστήρια της υπάρξεως.
Ενα βιβλίο που μπορεί να διαβαστει και αργά ή αποσπασματικά γιατί είναι σύναξη πολλών ψηφίδων γραπτού λόγου.
Πρόταση ανάγνωσης δια καλοπροαιρέτους αναγνώστες.
Ουδεμία υποχρέωσης δια τυχόν διαφωνούντας.
Βιβλία προτείνουν και σοφότεροι και ικανότεροι ημών…
ΜΗΝ ΜΥΔΡΑΛΙΟΒΟΛΑΣ ΤΟΥΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΥΣ
Ο μακαριστός Κωνσταντίνος Γιανιτσιώτης σημείωνε προ ετών για την έντονη κοινωνική επιθετικότητα των ετών του ενενήντα και πως η ευαισθησία κάποιων ανθρώπων και το άγχος που τους επροξενείτο τους οδηγούσε σε δύσκολα ψυχοσωματικά συμπτώματα επιβαρυντικα για την υγεία τους.Ο Άγιος Πορφύριος τον βοήθησε με πολλούς τρόπους να υπερβεί αυτή τη δυσκολία στην πολύχρονη πνευματική τους σχέση και ευλογημένη διαλογική εμβάθυνση στα μυστήρια του σύνολου ανθρωπίνου βίου.
Σκέφτομαι συχνά τη σημέρινή κοινωνική επιθετικότητα στην Κύπρο μας και πόσο αυτή βασανίζει τους ευαίσθητούς ανθρώπους.Μια επιθετικότητα φανερή μα και συχνά κεκρυμμένη.Μια βασιλεία του συμφέροντος.Η δουλειά μου να γίνει και οι συνάνθρωποι μου δεν με αφορούν ούτε κατ ελάχιστόν.Το κόμμα μου, η εταιρική μου κερδοφορία, το χρήμα μου,
οι απόψεις μου η ιδεολογία μου οι ομοιδεάτες μου η ευκολία μου.
Κι όλα αυτά ενω ριμάχτηκαν όσο ριμάτηκαν οι φτωχοι και οι δυσκολεμένοι που δεν είχαν την αήθη μαγκιά να κλέβουν να πλουτίζουν από τα ναρκωτικά τις αρπαχτες τους τζόγους και άλλα πολλά λευκων κολλάρων.Διορισμούς με αντιμισθίες πέραν των εκατων χιλιάδων ευρώ το έτος…
Αν ήταν του χεριού τους δυστυχώς κάποιοι άνθρωποι εις την νήσον δεν θα αφηναν τους ευαίσθητους και τους δικαιοσύνην διψώντας ούτε να αναπνέουν ελευθέρως.
Παράκλησις χωρικού παροικούντος εις Λεμεσόν
Μην μυδραλιοβολάς τους ευαίσθητους…
Στην πραγματικότητά κτυπάς αγενώς την ανθρωπια και το φιλότιμό που σου λείπει από ετών
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΣΤΑ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΑ ΜΝΗΜΑΤΑ
Ο Ιάκωβος Πατάτσος και οι άλλοι δώδεκα των Φυλακισμένων Μνημάτων είναι μες το Φως είπε περι το 1988 ο Αγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης σε μακαριστη κορυφαία ηγουμένη της Ελλάδος πρωτεργάτη του Κυπριακού Αγώνος σε πόλη στην Ελληνική Επαρχία.ΜΕΣ ΤΟ ΦΩΣ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ
-
Γενικά θέματα1 μήνα πριν
Τί είναι αυτά τα μυστηριώδη φωτεινά στίγμα στον ουρανό της Κύπρου;
-
Διεθνή2 μήνες πριν
Ανατριχιαστικές εικόνες με τον νεκρό ηγέτη της Χαμάς (ΦΩΤΟ)
-
Αναλύσεις1 μήνα πριν
Η Αθήνα παραδίδει τη Θράκη
-
Αθλητικά4 εβδομάδες πριν
Δεν πούλησε οπαδισμό! Δεν έπαιξε σε τουρκική ομάδα που θα τον απογείωνε οικονομικά – Αντώνης Φώτσης: Ο καλύτερος Έλληνας καλαθοσφαιριστής… ever
-
Video2 μήνες πριν
Ισραήλ: Αν χτυπήσει πυρηνικά, αρχίζει η καταστροφή
-
Άμυνα2 μήνες πριν
Έτοιμος σε 3 χρόνια ο ελληνικός Σιδερένιος Θόλος! Πόσο θα κοστίσει;
-
Διεθνή2 εβδομάδες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Άμυνα2 μήνες πριν
Έτοιμη η «πρώτη» Belharra