Ακολουθήστε μας

Άμυνα

Το F-35 είναι ανώτερο από το F-16… Άρα, κερδίσαμε;

Δημοσιεύτηκε στις

Διαπιστώνεται μία υφέρπουσα διασύνδεση μεταξύ της ενδεχόμενης προμήθειας 20 αεροσκαφών (Α/Φ) F-35Α για την Πολεμική Αεροπορία με το υπό εξέταση πρόγραμμα της Τουρκίας, για αναβάθμιση 79 F-16 Block 40M/50+ σε Viper και προμήθεια 40 καινούργιων F-16 Block 70. Παράλληλα, από φιλοκυβερνητικούς κύκλους επιχειρείται μία επιφανειακή σύγκριση μεταξύ των δύο προγραμμάτων, με το απλοϊκό επιχείρημα ότι τα F-35 είναι ανώτερα από τα F-16, οπότε: «Θα τους κερδίσουμε». Είναι όμως τα πράγματα τόσο απλά;

Το F-16

Το F-16 σχεδιάστηκε από την General Dynamics ως ελαφρύ μαχητικό και πέταξε για πρώτη φορά ως πρωτότυπο ΥF-16 το 1974, ενσωματώνοντας πολλές καινοτομίες. Π.χ., ήταν το πρώτο μαχητικό που σχεδιάστηκε εξ αρχής με μειωμένη αεροδυναμική ευστάθεια (relaxed static stability) και με χρήση ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου πτήσεως (fly-by-wire), επιτρέποντας εξαιρετική ευελιξία (maneuverability). Μόλις 7 χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο 1981, είδε πολεμική δράση στην «Επιχείρηση Όπερα», όπου το Ισραήλ κατέστρεψε τον υπό κατασκευή πυρηνικό αντιδραστήρα του Ιράκ, ενώ το 1982 στον πόλεμο του Λιβάνου, ισραηλινά F-16 «πιστώθηκαν» με 44 καταρρίψεις αντίπαλων Α/Φ. Έκτοτε, το F-16 έχει συμμετάσχει σε πολλές επιχειρήσεις, με διάφορες αεροπορικές δυνάμεις παγκοσμίως.

Σήμερα, το F-16 έχει εξελιχθεί σε ένα ικανότατο μαχητικό πολλαπλών ρόλων, με πολύ καλές επιδόσεις, εξελιγμένα συστήματα και αισθητήρες, τεράστια ποικιλία όπλων και λελογισμένο κόστος χρήσης, το οποίο αγαπούν όσοι το έχουν πετάξει και το σέβονται όσοι το αντιμετώπισαν.

Ένα F-35 μαζί με δύο F-16

 Το F-35

Το F-35 σχεδιάστηκε από την Lockheed Martin και πέταξε για πρώτη φορά το 2000, ως πειραματικό πρωτότυπο Χ-35Α, στο πλαίσιο του διαγωνισμού JSF (Joint Strike Fighter), στον οποίον και επιλέχθηκε το 2001. Στη συνέχεια, ξεκίνησε η ανάπτυξη του F-35, σε τρεις εκδόσεις: συμβατικής από/προσγείωσης (Α), βραχείας απογείωσης/κάθετης προσγείωσης (Β) και αεροπλανοφόρου (C). Το 2016, το F-35Α κηρύχθηκε σε αρχική επιχειρησιακή ικανότητα (IOC), στην έκδοση Block 3F. Παρ’ όλα αυτά, το εν λόγω μαχητικό ακόμα συνεχίζει να παρουσιάζει πάνω από 800 [1] καταγεγραμμένα προβλήματα, ενώ καθ’ ομολογίαν ανωτάτων Αξιωματικών [2], η τρέχουσα διαμόρφωση δεν αξίζει ούτε για σενάρια προσομοίωσης. Επίσης, τα όπλα που έχουν ήδη πιστοποιηθεί στο F-35Α  είναι πολύ λίγα. Όσον αφορά τις (ελάχιστες) περιπτώσεις που έχει χρησιμοποιηθεί επιχειρησιακά, αυτές δεν περιλαμβάνουν δράση εναντίον κάποιου σοβαρού αντιπάλου και περιορίζονται σε χτυπήματα «εύκολων» στόχων, όπως μη επανδρωμένα αεροχήματα ή πύραυλοι πλεύσης.

Αυτό δεν εμποδίζει το F-35 να χαίρει ιδιαίτερης προβολής στα ΜΜΕ παγκοσμίως, αποκτώντας σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Η πολύ μικρή λεπτομέρεια που διαφεύγει από πολλούς είναι ότι η εικόνα που παρουσιάζεται δεν είναι η πραγματική κατάσταση, δηλαδή η σημερινή διαμόρφωση του F-35, αλλά μία φαντασιακή, μελλοντική διαμόρφωση, όπου όλα τα συστήματα λειτουργούν χωρίς προβλήματα, ενώ διατίθεται μία πληθώρα όπλων. Πράγμα το οποίο απέχει ακόμα πολύ.

Κατόπιν τούτων, αναμένεται διακαώς η νέα διαμόρφωση, το περιβόητο Block 4, με το οποίο αφήνεται να εννοηθεί ότι θα επιλυθούν τα περισσότερα σοβαρά προβλήματα, επιτρέποντας στο F-35 να κηρυχθεί σε πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα (FOC). Σύμφωνα με το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης των ΗΠΑ[3], το 2018 είχε υποτεθεί ότι το Block 4 θα ολοκληρωνόταν το 2024. Μετά από διαδοχικές αναθεωρήσεις, η ολοκλήρωση του Block 4 αναμενόταν στο τέλος του 2029. Όμως, προς το παρόν δεν έχει πιστοποιηθεί ούτε καν η ενδιάμεση διαμόρφωση Tech Refresh 3, η οποία αφορά τους απαραίτητους επεξεργαστές, μνήμες κλπ. Θα πρέπει λοιπόν να θεωρείται πολύ πιθανό ότι η ολοκλήρωση του Block 4 θα μετατεθεί εκ νέου στο μέλλον, πιθανότατα στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.

Εν ολίγοις, σχεδόν 24 έτη μετά την πρώτη πτήση του Χ-35Α, το F-35Α παρουσιάζει ακόμα πολλά προβλήματα και σαφώς δεν είναι πλήρως επιχειρησιακό. Ακόμα χειρότερα, τίθεται το ερώτημα εάν θα μπορέσει ποτέ να λειτουργήσει όπως διαφημίζεται. Το αεροπλάνο ήδη πάσχει από θεμελιώδη προβλήματα, όπως οι περιορισμένες επιδόσεις του κινητήρα ως προς ώση, ισχύ και δυνατότητα ψύξης [4]. Πόσο μάλλον στο Block 4, όπου θα απαιτηθεί επιπρόσθετη ισχύς και ψύξη για τα νέα ηλεκτρονικά συστήματα.

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί το πολύ υψηλό κόστος χρήσης, το οποίο υπολογίζεται στα 46.000$ ανά ώρα πτήσεως για το F-35Α  το 2022 [5], ενώ εκτιμάται ότι σύντομα θα υπερβεί τα 50.000$ ανά ώρα πτήσεως [6]. Αυτό είναι υπερδιπλάσιο από το κόστος ώρας πτήσεως του F-16, το οποίο ανέρχεται σε 22.500$ (κατά μέσο όρο στην δεκαετία 2011-2020, σε τιμές 2020) [7].

Τα F-16 Viper στην Τουρκία

Η Τουρκία διαθέτει σχεδόν 200 F-16 Block 40 CCIP/50 CCIP/50+, τα οποία είναι αξιόμαχα και ικανά, 35 παλαιότερα Block 30, γύρω στα 40 F-4 Phantom Terminator, καθώς και αρκετά μη επανδρωμένα. Για κάποιον απροσδιόριστο λόγο, πολλοί αμυντικοί αναλυτές διατείνονται ότι η τουρκική αεροπορία παρουσιάζει χαμηλές διαθεσιμότητες, γεγονός το οποίο δε θεμελιώνεται σε πραγματικά στοιχεία, καθώς δεν υπάρχει κάποιο εκπεφρασμένο ή άτυπο εμπάργκο των ΗΠΑ στην υποστήριξη των υφιστάμενων F-16. Εάν υπήρχε, αυτά θα είχαν σταματήσει να πετούν προ πολλού (όπως άλλωστε διαπιστώσαμε οδυνηρά εμείς, με το αυτο-εμπάργκο της προηγούμενης δεκαετίας).

Η γείτων έχει υποβάλλει αίτημα στις αμερικανικές αρχές για να αναβαθμίσει 79 F-16 Block 40 CCIP/50+ και να προμηθευτεί 40 καινούργια F-16 Block 70 Viper. Το αίτημα περιλαμβάνει επίσης 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες, ενώ το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 20 δισ. $ [8], ποσό το οποίο φαίνεται δυσανάλογα υψηλό και πιθανότατα περιλαμβάνει και άλλα ενδιαφέροντα πράγματα. Πάντως, στους 900 πυραύλους εκτιμάται ότι περιλαμβάνονται AIM-9X Block II+ Sidewinder και AIM-120C-8AMRAAM ή ακόμα και D-3, τελευταίας τεχνολογίας.

Εάν το εν λόγω αίτημα γίνει αποδεκτό (κάτι για το οποίο συνηγορούν ακόμα και κάποιοι έλληνες πολιτικοί…) και αν υποθέσουμε ότι η σχετική συμφωνία με τις ΗΠΑ συναφθεί εντός του 2024, τότε έως το τέλος του 2027 θα πρέπει να αναμένονται τα πρώτα καινούργια F-16 Block 70 Viper, ενώ θα έχουν ήδη ξεκινήσει να παραδίδονται και οι αντίστοιχες συλλογές τροποποίησης για την αναβάθμιση σε Viper. Ενδέχεται λοιπόν το σύνολο των καινούργιων Α/Φ να έχει παραδοθεί μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Έτσι, έως το 2030 η Τουρκική Αεροπορία θα διαθέτει 40 επιπρόσθετα ολοκαίνουργια, πλήρως επιχειρησιακά Block 70 Viper, με όπλα τελευταίας κοπής, μαζί με αρκετά αναβαθμισμένα Viper.

Το F-35Α  στην Ελλάδα

Έως το τέλος του 2024, η χώρα θα διαθέτει 153 F-16 Block 30/50/52+/52+ Adv/Viper, 24 Rafale, 24 Mirage 2000-5 και γύρω στα 30 F-4E Phantom AUP. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η χώρα συζητά για 20 F-35Α  με τα παρελκόμενα (εκπαίδευση, προσομοιωτές, βασικές υποδομές, εν συνεχεία υποστήριξη κλπ), με κόστος άνω των 4 δισ. $, χωρίς όμως η συζήτηση να περιλαμβάνει και όπλα. Τα πρώτα 4 Α/Φ αναμένεται να παραδοθούν το 2028 στις ΗΠΑ και να παραμείνουν εκεί για 1-2 έτη για την εκπαίδευση του προσωπικού, ενώ οι παραδόσεις θα συνέχιζαν σταδιακά έως το 2033. Το χρονοδιάγραμμα αυτό θα πρέπει να θεωρείται πλέον ως μη ρεαλιστικό, οπότε και θα μετατεθεί αναλόγως. Στην καλύτερη περίπτωση, θα πρέπει να αναμένονται μερικά F-35Α στη χώρα μας στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.

Θεωρώντας ότι το κόστος ώρας πτήσεως είναι 50.000$ και ότι η ζωή του αεροπλάνου είναι 8000 ώρες, προκύπτει ότι σε βάθος χρόνου το κόστος χρήσης για κάθε F-35Α ανέρχεται σε 400 εκατ. $ ή 8 δισ. $ για τον στόλο των 20 Α/Φ. Εάν λάβουμε υπόψη και το κόστος προμήθειας των 4 δισ. $ (όπου περιλαμβάνεται ένα μικρό μέρος της εν συνεχεία υποστήριξης), καθίσταται προφανές ότι το συνολικό κόστος προμήθειας και χρήσης 20 F-35Α  ανέρχεται σε σχεδόν 12 δισ. $ σε σημερινές τιμές.

F-35 vs F-16

Είναι γνωστό ότι το F-35 έχει το πλεονέκτημα της χαμηλής παρατηρησιμότητας (στελθ). Επιπλέον, το F-35 (θα) διαθέτει πιο εξελιγμένο ραντάρ, αισθητήρες, υπολογιστές, sensor fusion κλπ. Όμως, το θέμα δεν τίθεται υπό την μορφή μιας «ιπποτικής κονταρομαχίας», ενός F-35 εναντίον ενός F-16, οπότε η εξέταση ενός τέτοιου απλοϊκού σεναρίου έχει μόνο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον [9].

Στην πράξη τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα, καθώς η όποια αντιπαράθεση θα περιλαμβάνει πολλά και διαφορετικά οπλικά συστήματα, όπως μαχητικά Α/Φ, πολεμικά πλοία, πυραύλους βαλλιστικούς, αντιπλοϊκούς και πλεύσης (cruise), οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροχήματα, ενίοτε ως δολώματα (decoys), περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions), ραντάρ και αντιαεροπορικά συστήματα κλπ, τα οποία θα συγκρούονται εν μέσω ηλεκτρονικού πολέμου και της αχλύος του πολέμου (κατά Κλαούζεβιτς).

Κατόπιν τούτων, θα πρέπει να επανεξεταστεί η προτεραιοποίηση των αμυντικών προμηθειών [10]. Θεωρώντας ότι μοιραία τα Phantom οσονούπω θα αποσυρθούν, στο τέλος της δεκαετίας η χώρα θα διαθέτει περίπου 200 μαχητικά, εκ των οποίων 24 Rafale και 83 Viper.Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: αξίζει να επενδύσουμε πάνω από 4 δισ. $ για 20 F-35, καθώς και σχεδόν 8 δισ. $ μακροπρόθεσμα για την αξιοποίησή τους; Ενώ:

  1. Τα υπάρχοντα μαχητικά συνεπάγονται ένα σημαντικό κόστος υποστήριξης (αν πετάνε κανονικά, βεβαίως), της τάξης του μισού δισ. € ετησίως;
  2. Πετούν ελάχιστα μεταγωγικά C-130, C-27, Super Puma, ελικόπτερα NH-90 κλπ;
  3. Οι κύριες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) πλησιάζουν τον μισό αιώνα και ορισμένα υποβρύχια τον έχουν υπερβεί;
  4. Τα περισσότερα ραντάρ μας δεν μπορούν να δουν βαλλιστικούς πυραύλους;
  5. Τα αντιαεροπορικά συστήματα ανατολικής προελεύσεως πρακτικά δεν υποστηρίζονται, λόγω των κυρώσεων που έχουμε επιβάλλει στην Ρωσία; Ενώ τα αντιαεροπορικά Hawk του Στρατού Ξηράς (Σ.Ξ.) τα έχουμε πριν από τη Χούντα;
  6. Τα μόνα επιθετικά όπλα του Σ.Ξ. (πύραυλοι ATACMS) πλησιάζουν τα 30 χρόνια;

Είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν κονδύλια για όλα αυτά μαζί.

Συμπέρασμα

Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν σημαντικές ανάγκες, ιδίως στο Π.Ν. και τον Σ.Ξ. οι οποίες πλέον δεν κρύβονται, ενώ οι πόροι είναι πεπερασμένοι. Τα πανάκριβα μαχητικά, οι αισθητήρες, οι υπολογιστές και το sensor fusion δε σκοτώνουν. Αυτά που μπορούν να «ματώσουν» τον αντίπαλο είναι τα όπλα, τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν στην αποτροπή. Επομένως, θα πρέπει να επανεξεταστούν οι υπερβολικές δαπάνες σε μεμονωμένα εμβληματικά προγράμματα και να τεθεί το θέμα σε μια νέα βάση, εξετάζοντας ολιστικά την κατάσταση της άμυνας, με προτεραιότητα στην αποτελεσματική υποστήριξη όλων των υφιστάμενων μέσων και κατά δεύτερο λόγο στην πρόσκτηση λίγων νέων οπλικών συστημάτων, με έμφαση στα όπλα, αξιοποιώντας παράλληλα στο μέγιστο βαθμό την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.

Ο τουρκικός βαλλιστικός πύραυλος Bora (ή Khan στην εξαγωγική του έκδοση), έχει εμβέλεια 80-280 km (αν και εκτιμάται ότι είναι ακόμα μεγαλύτερη), πολεμική κεφαλή 470 kg και ευστοχία (CEP – πιθανό κυκλικό σφάλμα) κάτω από 10 m. Τα εν λόγω συστήματα είναι πλήρως επιχειρησιακά καθώς έχουν παραδοθεί στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια. Προφανώς, τέτοιες απειλές δεν αντιμετωπίζονται με F-35 ή με οποιοδήποτε μαχητικό γενικώς.

Πηγές:

[1] “F-35 Block 4 Costs Keep Going Up. The GAO Says It’s Hard to Know Exactly Why”, John A. Tirpak, June 1, 2023 https://www.airandspaceforces.com/f-35-block-4-costs-gao/

[2] “A US Air Force war game shows what the service needs to hold off — or win against — China in 2030”,Valerie Insinna, Apr 12, 2021https://www.defensenews.com/training-sim/2021/04/12/a-us-air-force-war-game-shows-what-the-service-needs-to-hold-off-or-win-against-china-in-2030/

[3] “F–35 Joint Strike Fighter – More Actions Needed to Explain Cost Growth and Support Engine Modernization Decision”, Report to Congressional Committees, May 2023, GAO-23-106047 https://www.gao.gov/assets/830/825988.pdf

[4] “F-35 Engine Running Too Hot Due To ‘Under-Speccing,’ Upgrade Now Vital (Updated)”, Joseph Trevithick, Mar 30, 2023 https://www.thedrive.com/the-war-zone/f-35-engine-running-too-hot-due-to-under-speccing-upgrade-now-vital

[5] Statement Of Lt Gen Michael Schmidt, Program Executive Officer F-35 Lightning IΙ Program,before the Tactical Air and Land Forces Subcommittee of the House Armed Services Committee, March 29, 2023 https://armedservices.house.gov/sites/republicans.armedservices.house.gov/files/Schmidt%20Testimony.pdf

[6] “Το F-35 θα συμβάλλει στην αποτροπή – ή μήπως όχι; (Μέρος Β’)”, Ειδικού Συνεργάτη, 11 Μαΐου 2023 https://belisarius21.wordpress.com/2023/05/11/το-f-35-θα-συμβάλλει-στην-αποτροπή-ή-μήπ/

[7] “Weapon System Sustainment”, Report to Congressional Committees, November 2022, GAO-23-106217 https://www.gao.gov/assets/820/813896.pdf

[8] “Update on TurAF F-16 Block 70 Procurement and Inside the F-16 Block 70/72 Fighting Falcon Cockpit Demonstrator”, Defence Turkey, December 2023 Update: January 14, 2024 https://www.defenceturkey.com/en/content/update-on-turaf-f-16-block-70-procurement-and-inside-the-f-16-block-70-72-fighting-falcon-cockpit-demonstrator-5809

[9] “Προσομοίωση: Ελληνικά F-16 Viper εναντίον τουρκικών F-35”, Armyvoice News, 21 Ιουλίου 2018 https://armyvoice.gr/2018/07/prosomiosi-ellinika-f-16-viper-enantion-tourkikon-f-35/

[10] “Η Πρόθεση Προμήθειας F-35 και ο Ανορθολογικός Εξοπλιστικός Σχεδιασμός των Ελληνικών Ε.Δ.”, Βελισάριος, 12 Ιουλίου 2023 https://belisarius21.wordpress.com/2023/07/12/η-πρόθεση-προμήθειας-f-35-και-ο-ανορθολογ/

 

     www.ellinikiantistasi.gr

Σχετικά θέματα
Profile Picture

Είναι ο άγνωστος Χ, αλλά φυσικό πρόσωπο που βοηθάει στην παραγωγή ειδήσεων στο Geopolitico.gr, αλλά και τη δημιουργία βίντεο στο κανάλι του Σάββα Καλεντερίδη. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως ανθρώπινο αλγόριθμο λόγω του όγκου των δεδομένων και πληροφοριών που αφομοιώνει καθημερινώς. Είναι καταδρομέας με ειδικότητα Χειριστή Ασυρμάτων Μέσων.

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

FAZ : Η Silicon Valley φέρνει επανάσταση στην αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ

Αυτή η εξέλιξη είναι κάτι περισσότερο από μια αλλαγή στην οικονομική ισχύ – αλλάζει τη στρατιωτική σκέψη.

Δημοσιεύτηκε

14 ώρες πριν

στις

18 Μαρτίου 2025

από τον

Οι εταιρείες τεχνολογίας από τη Silicon Valley σπάζουν την κυριαρχία των παραδοσιακών αμυντικών εταιρειών. Αυτή η εξέλιξη είναι κάτι περισσότερο από μια αλλαγή στην οικονομική ισχύ – αλλάζει τη στρατιωτική σκέψη.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει γιατί αυτή η αλλαγή έρχεται τώρα : οι σύγχρονες συγκρούσεις χρειάζονται νέες τεχνολογίες. Η τεχνητή νοημοσύνη, τα drones και ο ηλεκτρονικός πόλεμος αποφασίζουν τη νίκη ή την ήττα. Οι παλιές αμυντικές εταιρείες δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτή τη ζήτηση – είναι πολύ αργές και πολύ άκαμπτες. Εταιρείες όπως η Anduril Industries και η Scale AI καλύπτουν τώρα αυτό το κενό.

Το Πεντάγωνο έχει αναγνωρίσει αυτή την αλλαγή. Ανοίγει σε νέους συνεργάτες – με επιτυχία. Η ανάπτυξη στρατιωτικών drones καταδεικνύει τη νέα δυναμική : αντί να περιμένουν δέκα χρόνια για ένα νέο σύστημα, οι εταιρείες τεχνολογίας παραδίδουν σε μήνες.
Οι ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων βρίσκονται τώρα σε ουρά στα γραφεία της μονάδας Defense Innovation, του υποκαταστήματος του Πενταγώνου στη Silicon Valley. Φέρνουν όχι μόνο νέες ιδέες, αλλά και χρήματα : η Anduril Industries από μόνη της αξίζει τώρα 28 δισεκατομμύρια δολάρια – περισσότερο από ορισμένες παραδοσιακές αμυντικές εταιρείες.

Το Πεντάγωνο βάζει βαθιά το χέρι στις τσέπες για αυτούς τους νέους εταίρους: Η Scale AI έλαβε μια σύμβαση πλαίσιο αξίας 249 εκατομμυρίων δολαρίων και η Skydio προμηθεύει 100 εκατομμύρια αναγνωριστικά drones. Η Anduril πέτυχε το μεγαλύτερο τίμημα : Η εταιρεία ανέλαβε ένα έργο 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Microsoft για οθόνες δεδομένων σε γυαλιά μάχης.

Anduril: Από πρωτοπόρος VR σε προμηθευτή άμυνας

Ο Palmer Luckey δείχνει από πού προέρχονται οι νέοι παίκτες. Σε ηλικία 21 ετών πούλησε την εταιρεία εικονικής πραγματικότητας Oculus στο Facebook για δύο δισεκατομμύρια δολάρια. Στα 24 ίδρυσε την Anduril. Το όνομα προέρχεται από το “Lord of the Rings” – είναι το μαγικό σπαθί του βασιλιά. Ένα σύμβολο με ένα μήνυμα : η στρατιωτική τεχνολογία πρέπει να είναι τόσο απλή όσο ένα smartphone.

Η καρδιά της Anduril είναι το λογισμικό Lattice. Συνδέει αισθητήρες, drones και συσκευές επιτήρησης για να σχηματίσει ένα ψηφιακό νευρικό σύστημα. Τα drones “Ghost” της εταιρείας πετούν σε μεγάλο βαθμό αυτόνομα. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, πλοηγούνται σε πολύπλοκα σενάρια ανάπτυξης χωρίς άμεση επέμβαση.

Κλίμακα AI: Οι ειδικοί δεδομένων

Το Scale AI ακολουθεί μια διαφορετική προσέγγιση. Ιδρύθηκε το 2016, η εταιρεία εργάζεται κρυφά σε ένα κεντρικό πρόβλημα: τα δεδομένα. Το λογισμικό του προετοιμάζει εικόνες από δορυφόρους και drone για στρατιωτικά συστήματα AI. Αυτό που χρειάζονταν μέρες μπορεί τώρα να γίνει μέσα σε λίγα λεπτά με την τεχνολογία.

Η σημαντική ανακάλυψη ήρθε το 2022 : Το Πεντάγωνο έκανε την Scale AI επίσημο συνεργάτη δεδομένων – για 249 εκατομμύρια δολάρια. Η εταιρεία εκπαιδεύει συστήματα αναγνώρισης εικόνων και δοκιμάζει νέα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, από chatbots έως γεννήτριες εικόνων.
Πολεμική ζώνη ως εργαστήριο δοκιμών : Omira Systems

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει καθημερινά πόσο ευάλωτες είναι οι στρατιωτικές επικοινωνίες. Εδώ έρχεται η Omira Systems. Η start-up με έδρα το Austin αναπτύσσει συστήματα ραδιοφώνου που λειτουργούν ακόμη και σε περίπτωση εμπλοκής.

Η τεχνολογία αποδεικνύει ήδη την αξία της στο μέτωπο: οι ουκρανικές μονάδες χρησιμοποιούν τα «έξυπνα» ραδιόφωνα της Omira. Εάν διαταραχθούν ορισμένες συχνότητες, οι συσκευές αλλάζουν αυτόματα το κανάλι. Εάν ένας κόμβος αποτύχει, το σύστημα αναζητά μια νέα διαδρομή. Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους – η σύνδεση παραμένει εκεί όπου τα συμβατικά συστήματα αποτυγχάνουν.

Primordial Labs : Γλώσσα αντί για κουμπιά

“Πετάξτε για τον συντονισμό X.” – «Καταλαβαίνω, ξεκινήστε την αποστολή». Έτσι θα μπορούσε να γίνει σύντομα η επικοινωνία μεταξύ στρατιωτών και drones. Από το 2021, η Primordial Labs αναπτύσσει το AI Anura, το οποίο μεταφράζει τη γλώσσα σε εντολές μηχανής.
Η προσέγγιση έπεισε επίσης τους μεγάλους παίκτες στον κλάδο : η Lockheed Martin προσχώρησε ως επενδυτής το 2023. Δοκιμές με τον αμερικανικό στρατό δείχνουν ότι οι μονάδες στο πεδίο λειτουργούν πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ακρίβεια όταν μπορούν να ελέγχουν drones φωνητικά.

Από selfie drone σε στρατιωτική συσκευή : Skydio

Ο Adam Bry και ο Abraham Bachrach, δύο πρώην προγραμματιστές της Google, ίδρυσαν το Skydio το 2014 με ένα ξεκάθαρο όραμα : Ήθελαν να αναπτύξουν drones που θα μπορούσαν ανεξάρτητα να αποφεύγουν τα εμπόδια. Αυτό που αρχικά ενθουσίασε κινηματογραφιστές και φωτογράφους προκάλεσε σύντομα το ενδιαφέρον του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ.

Το 2022, ο αμερικανικός στρατός πήρε μια πρωτοποριακή απόφαση : Επέλεξε το RQ-28A της Skydio ως το τυπικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος αναγνώρισης για τις μονάδες πεζικού του. Το συμβόλαιο ανέρχεται σε σχεδόν 100 εκατομμύρια δολάρια για πέντε χρόνια. Το συμπαγές drone εντυπωσιάζει με τα πρακτικά του χαρακτηριστικά: Χωράει σε σακίδιο, είναι έτοιμο να απογειωθεί μέσα σε δύο λεπτά και πετά για μισή ώρα. Χάρη στην προηγμένη τεχνολογία, ακολουθεί αυτόματα στόχους και πετά γύρω από εμπόδια ανεξάρτητα.

Πέντε πρακτικά παραδείγματα

Τα πρακτικά αποτελέσματα των νέων στρατιωτικών τεχνολογιών γίνονται καλύτερα κατανοητά μέσω συγκεκριμένων παραδειγμάτων. Πέντε περιπτώσεις δείχνουν πώς οι εξελίξεις των εταιρειών τεχνολογίας διαμορφώνουν το σύγχρονο πεδίο μάχης:

1. Σύγχρονη άμυνα drone σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης

Οι βάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή αντιμετώπισαν μια επικίνδυνη εξέλιξη: οι αντίπαλοι χρησιμοποιούσαν μικρά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που έριχναν εκρηκτικούς μηχανισμούς. Τα συμβατικά συστήματα αεράμυνας απέτυχαν εναντίον αυτών των ευκίνητων στόχων που πετούν χαμηλά. Το σύστημα της Anduril προσέφερε μια εξαιρετικά επιτυχημένη λύση.

Το αμυντικό σύστημα αποτελείται από δικτυωμένους πύργους παρατήρησης εξοπλισμένους με κάμερες και αισθητήρες που ελέγχονται από το λογισμικό Lattice. Όταν δέχτηκε επίθεση από εχθρικά drones, το σύστημα αντέδρασε μέσα σε δευτερόλεπτα: Ένας πύργος ανέπτυξε μια δέσμη λέιζερ που διέκοψε τους αισθητήρες του επιτιθέμενου drone. Ταυτόχρονα, εκτοξεύτηκε ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος αναχαίτισης και εκτόξευσε το εχθρικό drone από τον αέρα.

Η επιτυχία ήταν πειστική: Ο αμερικανικός στρατός εξόπλισε πρόσθετες βάσεις στην Ευρώπη και την Ασία με τα συστήματα Anduril. Συγκεκριμένα, οι γρήγοροι χρόνοι απόκρισης του συστήματος ξεπέρασαν σημαντικά τις δυνατότητες των ανθρώπινων χειριστών.

2. Σύγχρονες μέθοδοι αναγνώρισης

Κατά τη διάρκεια μιας αντιτρομοκρατικής επιχείρησης στην Αφρική, ένας μεγάλος αριθμός μη επανδρωμένων αεροσκαφών παρακολούθησης μετέδωσε τεράστια ποσότητα βίντεο. Το σύστημα αναγνώρισης εικόνας που αναπτύχθηκε από την Scale AI, εκπαιδευμένο σε χιλιάδες εικόνες με ετικέτα, υποστήριξε την αξιολόγηση. Το σύστημα εντόπισε ακόμη και καμουφλαρισμένες κινήσεις οχημάτων που οι αναλυτές είχαν αρχικά χάσει.

Ένα άλλο σύστημα Scale AI επεξεργαζόταν αναφορές πεδίου και ραδιοφωνική κίνηση σε ακριβείς αναφορές κατάστασης που παρουσιάζονταν στους διοικητές κάθε πρωί. Αυτή η τεχνική επέτρεψε σε μια μικρή ομάδα να ολοκληρώσει εργασία που προηγουμένως απαιτούσε μεγάλες ομάδες αναλυτών.

3. Επικοινωνία υπό πυρά

Στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν τεράστιες συσκευές παρεμβολής για να αποκόψουν τις ουκρανικές μονάδες η μία από την άλλη. Στη συνέχεια, η Omira Systems διένειμε τον προσαρμοστικό εξοπλισμό επικοινωνιών της σε πολλές ταξιαρχίες στο Ντονμπάς.

Σε περίπτωση μεγάλης κλίμακας ρωσικής επίθεσης παρεμβολών, οι συσκευές Omira αντέδρασαν αμέσως : άλλαζαν αυτόματα συχνότητες και χρησιμοποίησαν στρατιωτικά και πολιτικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και δορυφόρους για να διατηρήσουν τη σύνδεση. Επιπλέον, έστειλαν σήματα δόλωμα στους Ρώσους τζάμερ.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους : Οι μονάδες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία Omira υπέστησαν 80% λιγότερες βλάβες επικοινωνίας από άλλες μονάδες. Αυτές οι εμπειρίες έχουν πλέον ενσωματωθεί στην επικοινωνιακή στρατηγική του ΝΑΤΟ.

4. Φωνητικός έλεγχος σε ειδικές επιχειρήσεις

Ειδική μονάδα των ΗΠΑ δοκίμασε το σύστημα Anura κατά τη διάρκεια νυχτερινής επιχείρησης. Ο αρχηγός της ομάδας διέταξε απότομα: «Ανούρα, εξερευνήστε το κτίριο από την είσοδο της οροφής». Δευτερόλεπτα αργότερα, δύο μίνι drones απογειώθηκαν, μεταδίδοντας ζωντανές εικόνες και δημιουργώντας ψηφιακές κατόψεις.

Αφού τραυματίστηκε ένας στρατιώτης, το σύστημα χρησιμοποίησε αυτόματα τη θέση: ένα drone παρακολούθησης φώτισε την περιοχή με υπέρυθρο φως και έδειξε τον δρόμο στον γιατρό. Οι φωνητικές εντολές επέτρεψαν στην ομάδα να συγκεντρωθεί πλήρως στην αποστολή – χωρίς απόσπαση της προσοχής από οθόνες ή συσκευές ελέγχου.

5. Σύγχρονη τεχνολογία στην υγειονομική περίθαλψη

Οι νέες τεχνολογίες διαμορφώνουν επίσης τη στρατιωτική επιμελητεία. Στις αεροπορικές βάσεις, τα drones Skydio επιθεωρούν σταθμευμένα μαχητικά αεροσκάφη. Λογισμικό που εκπαιδεύεται από την Scale αξιολογεί τις εικόνες: Εντοπίζει ακόμη και τις πιο μικρές ζημιές, όπως ρωγμές στα φτερά, και προβλέπει πιθανές αστοχίες.

Ένα δίκτυο Anduril παρακολουθεί τα οχήματα και την ασφάλεια στις αποθήκες του στρατού. Στην περίπτωση των νυχτερινών συναγερμών, ένα ρομπότ ελέγχει πρώτα την κατάσταση πριν αποσταλεί προσωπικό. Τα ανθεκτικά στις παρεμβολές συστήματα ραδιοφώνου και δεδομένων της Omira εξασφαλίζουν αξιόπιστες συνδέσεις για κονβόι τροφοδοσίας, ακόμη και σε ζώνες παρεμβολών.

Μια μεγάλης κλίμακας άσκηση το 2024 έδειξε τα οφέλη: μια ταξιαρχία μάχης πέτυχε 15% περισσότερα επιχειρησιακά οχήματα χάρη στον προγραμματισμό συντήρησης με τη βοήθεια υπολογιστή και την αυτόνομη καταγραφή αποθεμάτων. Οι αποστολές ανεφοδιασμού ολοκληρώθηκαν 20% πιο γρήγορα.

Η Ευρώπη ακολουθεί το παράδειγμά της

Οι επιτυχίες των αμερικανικών εταιρειών ταρακουνούν την Ευρώπη. Η ΕΕ απαντά με αμυντικό ταμείο 100 εκατομμυρίων ευρώ, το ΝΑΤΟ ιδρύει τον επιταχυντή DIANA και ένα πολυεθνικό επενδυτικό ταμείο για στρατιωτική τεχνολογία. Τα υπουργεία Άμυνας ανοίγονται σε νεοφυείς επιχειρήσεις και μοιράζονται τους αναπτυξιακούς κινδύνους. Σύμφωνα με στοιχεία της McKinsey, οι επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογία αυξήθηκαν κατά 500% μεταξύ 2021 και 2024 σε σύγκριση με τα προηγούμενα τρία χρόνια.

 

ΠΗΓΗ: Franfurter Allgemeine Zeitung

Μετάφραση: Μπάμπης Γεωργίου Πετράκης

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Μια νέα εποχή επιδείνωσης των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων

Εάν η Ελλάδα επιθυμεί την επέκταση των χωρικών υδάτων τώρα είναι το κατάλληλο timing μέχρι το 2030, πριν ενισχυθεί στρατιωτικά η Τουρκία

Δημοσιεύτηκε

1 ημέρα πριν

στις

17 Μαρτίου 2025

από τον

Γράφει ο αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κούσαντας, G3 FORESIGHT FORUM – ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΈΣ ΣΧΈΣΕΙΣ

1. Απο τις 15 Οκτωβρίου 2020 αρχίζει μια νέα εποχή επιδείνωσης των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων, όταν ο τότε Υπουργός Επικρατείας Γεραπετρίτης από το βήμα της Βουλής υποστήριξε ότι η “κόκκινη γραμμή” της Ελλάδας είναι τα 6νμ εθνικής κυριαρχίας στην περιπλάνηση του τουρκικού ερευνητικού Oruc Reis

2. Από τότε ξεκινά μια περίοδος κατευνασμού της Τουρκίας με περισσότερες προκλήσεις – απειλές – γεγονότα ακόμα και μετά την Διακήρυξητων Αθηνών και φυσικά την αντικατάσταση Δένδια

α. Το 2022 έγιναν 11.500 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου

β. Μανιώδης προσπάθεια εξοπλισμού της Τουρκίας μετά το 2030 με 120 νέα F 16 + 40 Eurofighter σύνολο 310 έναντι 240 μαχητικών της Ελλάδας σύνολο (παρόλο που αυτή την στιγμή η Ελλάδα έχει 58 αεροσκάφη 4,5 γενιάς 24 Rafale + 34 F16 viper και κανένα η Τουρκία)

γ. “Μπάστακας” τουρκικών πολεμικών πλοίων έξω από τα 6νμ χωρικών υδάτων στην Κάσο δύο φορές και τον Άγιο Νικόλαο, με αποτέλεσμα την αποχώρηση του ιταλικού πλοίου ερευνών

δ. Ισλαμοποίηση Ιεράς Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη μετά την ΑΓΙΑ ΣΟΦΊΑ

ε. Βιβλία με την ΓΑΛΑΖΙΑ ΠΑΤΡΊΔΑ στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση των νέων γενεών

στ. Στήριξη εκλεγέντα τούρκου Γενικού Γραμματέα του ΟΑΣΕ Σινιρλίογλου που αποτελεί τον επίσημο υποστηρικτή στον ΟΗΕ της Γαλάζιας Πατρίδας το 2024

ζ. Στηριξη του τούρκου Γενικού Γραμματέα του International Maritime Organisation το 2022

η. Καμία επίσημη ανακοίνωση της χώρας μας για την διαφαινόμενη εμπλοκή της Τουρκίας στην Αμυντική Θωράκιση της ΕΕ παρά μόνο από την Κυπριακή Δημοκρατία

θ. Οξύτατες λεκτικές επίσημες απειλές της Τουρκίας που η χώρα μας δεν απαντά

Εάν η Ελλάδα επιθυμεί την ΕΠΈΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΏΝ ΥΔΆΤΩΝ ΑΠΟ 6 ΝΜ ΣΤΑ12 ΝΜ εκτιμάται ότι ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ το κατάλληλο timing μέχρι το 2030, πριν ενισχυθεί στρατιωτικά η Τουρκία

Συνέχεια ανάγνωσης

Άμυνα

Τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν

Εν αναμονή της δήλωσης του Λευκού Οίκου για τον ισλαμιστή Ερντογάν, το ρωσικό σύστημα S-400 και τα μαχητικά F-35 και F-16

Δημοσιεύτηκε

2 ημέρες πριν

στις

16 Μαρτίου 2025

από τον

Ο Λευκός Οίκος δεν εξέδωσε ακόμα ανακοίνωση για τη συνομιλία του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ με τον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μίλησαν.

Την ανακοίνωσε ήδη ο Τούρκος πρόεδρος περιγράφοντας την συνομιλία όπως ο ίδιος επιθυμεί, αλλά πρέπει να περιμένουμε την ανακοίνωση της Αμερικανικής Προεδρίας για να γνωρίζουμε τι πραγματικά ειπώθηκε. Διότι αυτά που αναφέρονται στην τουρκική δήλωση μπορεί να είναι όσα εύχεται ο ισλαμιστής Ερντογάν, που συνήθως κάνει πανηγύρια μόνος του.

Το πρώτο που μπορούμε να αναφέρουμε είναι ότι αυτή η συνομιλία άργησε πολύ με δεδομένο ότι ο κ. Τραμπ μίλησε πολλές φορές με τον ορκισμένο εχθρό του Ερντογάν, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Γνωρίζουμε επίσης ότι ζητήθηκε πολλές φορές η πραγματοποίηση αυτής της συνομιλίας, όπως και μία επίσκεψη του Ερντογάν στο Λευκό Οίκο. Για το δεύτερο θέμα δεν υπάρχει προς το παρόν καμία ενημέρωση.

  • Σε ότι αφορά το ρωσικό σύστημα S-400, η τελευταία επίσημη ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι:

“Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύονται να εφαρμόσουν σθεναρά τις κυρώσεις CAATSA για να αποτρέψουν τις εξαγωγές όπλων που προσφέρουν στη Ρωσία έσοδα, πρόσβαση και επιρροή”.

Η ίδια τελευταία ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών αναφέρει ακόμα ότι οι  απαιτήσεις για την αγορά των μαχητικών F-35 από την Τουρκία είναι γνωστές και η πολιτική μας δεν έχει αλλάξει. Η συνεχιζόμενη διαλειτουργικότητα της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ παραμένει κρίσιμη προτεραιότητα των ΗΠΑ.

  • Το βασικό ρώτημα είναι αυτό: Θα διώξει ο Ερντογάν τους S-400 από το τουκρικό έδαφος; Διότι αυτό απαιτεί, μέχρι τώρα τουλάχιστον, η αμερικανική κυβέρνηση…

  • Το βασικό ερώτημα είναι αυτό: Μπορεί ο κ. Τραμπ να άρει τις κυρώσεις;

Η απάντηση είναι ναι, μπορεί να άρει τις κυρώσεις, αλλά δεν μπορεί να ακυρώσει το νόμο CAATSA, που ψηφίστηκε για να κτυπήσει τη ρωσική πολεμική βιομηχανία.

Πρέπει να θυμίσουμε ότι ήταν ο κ. Τραμπ αυτός που επέβαλε τις κυρώσεις στην Τουρκία. Ο Πρόεδρος ήταν αυτός που ακύρωσε τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35.

  • Το Κογκρέσο μπορεί να πάει και να του πει ότι τα μέλη του πιστεύουν ότι απαιτούνται κυρώσεις και πρέπει να τις επιβάλει ξανά, αν έχει προχωρήσει σε άρση.

Αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να εκδώσει μια προεδρική οδηγία λέγοντας ότι δεν θεωρεί την αγορά των S-400 παραβίαση του νόμου Caatsa.

Θα το πράξει; Είναι περίεργος ο κ. Τραμπ, παίρνει αποφάσεις αλλοπρόσαλλες μερικές φορές. Οπότε, όλα είναι πιθανά. Αν μου ζητάς την προσωπική μου γνώμη το βλέπω δύσκολο, διότι ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ήταν από τους πρωτεργάτες επιβολής των κυρώσεων στην Τουρκία.

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις εναντίον των Χούθι, μίλησε ήδη ο Πρόεδρος Τραμπ, οπότε δεν πρέπει να έχει κανείς αμφιβολίες για τα σχέδια του. Ο Λευκός Οίκος εξέδωσε και ειδική ενημέρωση για την προεδρική αποφασιστικότητα, να κτυπήσει την τρομοκρατία σε όλο τον κόσμο, ξεκινώντας από τους Χούθι.

Πάντως, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικ Γουολτς αποκάλυψε ότι από τα αμερικανικά πλήγματα «εξοντώθηκαν –όπως είπε– πολλά ηγετικά στελέχη των Χούθι».

Μίλησαν επίσης και οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών, οι οποίοι ανέλαβαν την ενημέρωση της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Ο κ. Πιτ Χέγκσεθ, υπογράμμισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν τα αδιάκοπα, όπως τα χαρακτήρισε, πλήγματα εναντίον των Χούθι. Αν δεν σταματήσουν την τρομοκρατική δράση τους, που στοχεύει την παγκόσμια ναυτιλία και τα αμερικανικά συμφέροντα, οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν, δήλωσε ο επικεφαλής του Πενταγώνου.

Ο Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν μέχρι οι Χούθι να μην έχουν πλέον τη δυνατότητα να εξαπολύουν επιθέσεις σε πλοία.

  • Ο κ. Ρούμπιο  διευκρίνισε ότι δεν συζητείται η πιθανότητα χερσαίων επιχειρήσεων. «Δεν πιστεύει ότι υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο αυτήν τη στιγμή», δήλωσε ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Πάντως ο κ. Ρούμπιο έστειλε και μήνυμα στην Τεχεράνη. Αν δεν τους στήριζε το Ιράν, οι Χούθι δεν θα είχαν με κανέναν τρόπο τη δυνατότητα να πλήττουν τη (διεθνή) ναυτιλία, τόνισε δείχνοντας τους υπεύθυνους της τρομοκρατικής δραστηριότητας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

* Ο Μιχάλης Ιγνατίου είναι διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και συγγραφέας. Είναι ο ιδρυτής της ιστοσελίδας Hellas Journal

Συνέχεια ανάγνωσης

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Αναλύσεις9 λεπτά πριν

Τι συμφώνησαν Τραμπ-Πούτιν

Παρέμβαση του Σάββα Καλεντερίδη για την επικοινωνία των προέδρων ΗΠΑ-Ρωσίας
Διεθνή1 ώρα πριν

Τέλος το Pride στην Ουγγαρία!

Το κοινοβούλιο ενέκρινε νόμο που απαγορεύει την Παρέλαση Υπερηφάνειας της ΛΟΑΤΚΙ+
Πολιτική2 ώρες πριν

Απόφαση – σοκ για Ιμάμογλου! Ακυρώνεται το πτυχίο του και μπλοκάρεται η προεδρική του υποψηφιότητα

Χωρίς πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών, σύμφωνα με το τουρκικό νόμο, οι υποψήφιοι αποκλείονται από τη διεκδίκηση του ανώτατου αξιώματος.
Πολιτική2 ώρες πριν

Νέα δημοσκόπηση-μαχαιριά για την κυβέρνηση! Απογοήτευση και οργή στους πολίτες – Ένας στους δύο ζητά πρόωρες εκλογές

Η δημοσκόπηση της ALCO για λογαριασμό του ALPHA κατέγραψε τα κυρίαρχα συναισθήματα των πολιτών σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση.
Διεθνή2 ώρες πριν

Φως στo τούνελ! Ο Πούτιν συμφώνησε να σταματήσουν οι επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας

Πούτιν και Τραμπ συμφώνησαν να διατηρήσουν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας, ώστε να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στο Ουκρανικό.

Δημοφιλή