Η αντιστροφή του brain drain, δηλαδή της εξόδου περίπου 300 χιλιάδων νεαρών, μορφωμένων Ελλήνων τα τελευταία 13 χρόνια από τη χώρα, είναι απαραίτητος όρος για την αναβάθμιση της Ελληνικής οικονομίας και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας σε οικονομία υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Η τάση αυτή θα σήμαινε, πρακτικά, ότι αυτοί οι φιλόδοξοι νέοι Έλληνες θα επιστρέψουν στην Ελλάδα για να εργαστούν και να επιχειρήσουν εδώ. Με τον τρόπο αυτό, θα συμβάλουν στην πρόοδο της χώρας, στη μεγέθυνση της οικονομίας και στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου του Ελληνικού λαού.

Σκεφτείτε λίγο τι προϋποθέτει αυτό. Κατ’ αρχήν, οι δυνητικά επαναπατριζόμενοι μπορεί να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:

• Στους επιστήμονες, οι οποίοι θα γυρίσουν για να απασχοληθούν σε ΑΕΙ, σε ερευνητικά ινστιτούτα ή σε εταιρίες που καινοτομούν και χρειάζονται επιστημονικό προσωπικό για έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων.
• Στα στελέχη, που θα επιστρέψουν για να απασχοληθούν στον ιδιωτικό τομέα με μεγάλες αποδοχές και, εξίσου σημαντικό, προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης και αναρρίχησης στην κορυφή της εταιρικής ιεραρχίας.
• Σε όσους έχουν επιχειρηματικό πνεύμα και ανησυχίες και επιθυμούν να ιδρύσουν νεοφυείς εταιρίες στην Ελλάδα με προοπτική τη διεθνή επέκταση και τη συσσώρευση πλούτου.

Και οι 3 παραπάνω κατηγορίες, σήμερα, προσφέρουν μηδενικές προοπτικές για νέους Έλληνες που θα θέλαμε να προσελκύσουμε πίσω στην Ελληνική αγορά εργασίας. Για δύο σημαντικούς λόγους: πρώτον, η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν προσφέρει ακόμη επαγγελματικό περιβάλλον και προοπτικές για την προσέλκυση τέτοιων ανθρώπων. Και δεύτερον, όποιος έχει ζήσει και εργαστεί για 10 χρόνια σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Ελβετία ή η Βρετανία είναι σχεδόν αδύνατον να γυρίσει στην Ελλάδα για επαγγελματικούς λόγους. Λόγω νοσταλγίας ή οικογενειακών λόγων, ναι. Για επαγγελματικούς λόγους, όμως, από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο.

Οι άνθρωποι αυτοί στα χρόνια που είναι στο εξωτερικό έριξαν ρίζες. Συνήθισαν έναν τρόπο ζωής πολύ πιο προηγμένο, ορθολογικό και ήρεμο από της Ελλάδος. Τα παιδιά τους τελείωσαν σχολεία, έκαναν φίλους, απέκτησαν δεύτερη πατρίδα, φοιτούν ή θα φοιτήσουν στα τοπικά πανεπιστήμια, που είναι ασύγκριτα καλύτερα από ό,τι έχει να προσφέρει η Ελλάδα.

Για να πεισθούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, οι προοπτικές εδώ θα πρέπει να πλησιάζουν τις προοπτικές που έχουν μένοντας στο εξωτερικό. Για τους περισσότερους από αυτούς, δεν είναι αρκετό οι συνθήκες στην Ελλάδα να είναι καλύτερες από ό,τι ήταν το καταστροφικό 2015. Πρέπει να είναι συγκρίσιμες με αυτές των χωρών που κατοικούν.

Αλλά, δυστυχώς, δεν είναι. Και να γιατί.

1. Επιστήμονες

Η συντριπτική πλειοψηφία των διδασκόντων σε Ελληνικά ΑΕΙ σήμερα έχουν κάνει διδακτορικό σε Ελληνικό ΑΕΙ. Δεδομένου ότι τα Ελληνικά ΑΕΙ κατατάσσονται από τη θέση 300 και κάτω στην εγκυρότερη παγκόσμια επιστημονική κατάταξη πανεπιστημίων (Shanghai Ranking), η πρόσληψη καθηγητών που έχουν διδακτορικά από πανεπιστήμια που κατατάσσονται από τη θέση 300 και κάτω στην κατάταξη Shanghai Ranking συνεπάγεται ότι τα Ελληνικά ΑΕΙ πλέουν στην επιστημονική και διδακτική μετριότητα.

Αυτό, πρακτικά, σημαίνει δύο πράγματα:

1. Η πρόσληψη από Ελληνικό ΑΕΙ είναι προοπτική αποτυχίας για τους νέους Έλληνες επιστήμονες που πήραν διδακτορικά από πανεπιστήμια που βρίσκονται στα πρώτα 50 ή 100 του κόσμου. Δηλαδή, ακόμη και εάν ήθελαν, τα Ελληνικά ΑΕΙ είναι αμφίβολο εάν μπορούν να προσλάβουν άριστους Έλληνες καθηγητές, οι οποίοι έχουν προτάσεις από πολύ καλύτερα ΑΕΙ εκτός Ελλάδος, που, επιπλέον, είναι σε θέση να προσφέρουν πολλαπλάσιες αποδοχές και ένα διδακτικό περιβάλλον χωρίς καταλήψεις και βία.
2. Όμως, οι πιθανότητες Ελληνικά ΑΕΙ να θέλουν να προσλάβουν άριστους απόφοιτους κορυφαίων ξένων πανεπιστημίων είναι σχεδόν μηδενικές. Γιατί, ποιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ή του Πανεπιστημίου Αιγαίου θα ψήφιζε υπέρ της πρόσληψης διδάκτορα του Stanford ή του Imperial και θα έβαζε τον εαυτό του στη θέση να συγκρίνεται το επιστημονικό του έργο με αυτών; Θυμηθείτε ότι προ ετών, το διδακτικό προσωπικό του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών απέρριψε την πρόσληψη του αστροφυσικού Δημήτρη Νανόπουλου για …. επιστημονικούς λόγους…

Το πλέον αποκαρδιωτικό είναι ότι το πρόβλημα αυτό δε λύνεται. Δε γίνεται να απολυθούν μαζικά καθηγητές ΑΕΙ για να αντικατασταθούν με επιστήμονες υψηλότερων προδιαγραφών, και δε γίνεται οι προσλήψεις αυτές να γίνουν με υπουργική απόφαση.

Θα πάρει μια γενιά για να λυθεί αυτό το πρόβλημα – εάν ήθελε, φυσικά, κάποιος να το λύσει. Όμως, σε καθεστώς κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που ο πολιτικός ορίζοντας αρχίζει από τα 4 χρόνια και καθημερινά μειώνεται, μέχρι την ημέρα των εκλογών, η επίλυση ενός προβλήματος μετά μια γενιά είναι τελείως εκτός του πεδίου ορισμού του ενδιαφέροντος του πολιτικού προσωπικού.

Εξάλλου, η μετριότητα των Ελληνικών ΑΕΙ όχι μόνο δεν ενοχλεί αλλά εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτικών, των ολιγαρχών και των παρατρεχάμενων τους. Θυμάστε την τελευταία φορά που είδατε αρχηγό κόμματος, υπουργό, βουλευτή, «επιχειρηματία», μεγαλοδημοσιογράφο, κλπ, να παρευρίσκεται στην αποφοίτηση του παιδιού του από δημόσιο λύκειο ή Ελληνικό πανεπιστήμιο; Όχι, βέβαια. Μόνο σε ιδιωτικά σχολεία και, απευθείας, σε ξένα πανεπιστήμια φοιτούν τα παιδιά αυτής της κατηγορίας συμπολιτών μας από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι και σήμερα. Και όσο επιδεινώνεται η ποιότητα της δημόσιας παιδείας, τόσο εδραιώνεται η κυριαρχία τους στην Ελληνική κοινωνία.

Γιατί, σε μια οικονομία τεχνολογίας και γνώσης, οι σπουδές και οι δεξιότητες είναι ο μοναδικός παράγοντας για την επιτυχία. Και τα παιδιά τους έχουν καλύτερες σπουδές από όλους τους υπόλοιπους. Άρα, γιατί να αλλάξουν τα πράγματα; Για να συγκρουσθούν με τους καθηγητές με διδακτορικά από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής; Ή με το ΚΚΕ, που θεωρεί τα Ελληνικά ΑΕΙ το τελευταίο κάστρο των ιδεολογικών του ονειρώξεων;

Όσον αφορά στην απασχόληση επιστημόνων σε εταιρίες που απασχολούν επιστημονικό προσωπικό, ποιες άραγε είναι αυτές; Μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η Ελληνική οικονομία παράγει ελάχιστη βασική έρευνα και δημιουργεί ελάχιστη παραγωγή πρωτότυπων τεχνολογιών. Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση των επιχειρήσεων περιορίζεται σε καταρτισμένους χειριστές τεχνολογιών που παράγονται στο εξωτερικό και όχι σε επιστήμονες αιχμής που θα επινοήσουν τεχνολογίες και προϊόντα/υπηρεσίες που θα ανταγωνιστούν στις διεθνείς αγορές τις πιο τεχνολογικά εξελιγμένες εταιρίες. Έτσι, οι Έλληνες επιχειρηματίες, που θα μπορούσαν να απαιτήσουν από την πολιτική τάξη τη βελτίωση της ποιότητας των ΑΕΙ για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε υψηλής ποιότητας επιστήμονες, δεν έχουν τέτοια ανάγκη και δεν εκφράζουν τέτοιες απαιτήσεις.

Ακούσατε κανέναν επιχειρηματία τα τελευταία χρόνια να παραπονιέται ότι είναι δύσκολο να εξασφαλίσει υψηλής ποιότητας επιστημονικό προσωπικό για την επιχείρηση του; Όχι βέβαια. Όλα τα παράπονα για ελλείψεις εργαζομένων αφορούν σε εργάτες οικοδομής και σε εργαζόμενους για τη συγκομιδή φράουλας και ντομάτας.

για τη συνέχεια  Liberal