Την Τρίτη 16/07/2024 υπήρχε στο protothema.gr ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Νίκου Μελέτη με τίτλο «Νέα πρόκληση στα Τίρανα: ο Αλβανός πρόεδρος στην εκδήλωση για τη ‘’γενοκτονία των Τσάμηδων’’», όπου αναφερόταν ότι για πρώτη φορά στην εκδήλωση αυτή που γίνεται κάθε χρόνο συμμετείχε όχι απλά κάποιος επίσημος Αλβανός, αλλά ο ίδιος ο πρόεδρος της Αλβανίας Μπαϊράμ Μπεγκάι, αχυράνθρωπος του Έντι Ράμα. Ο Μπεγκάι κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο «Τριαντάφυλλο της Τσαμουριάς» που έχει ανεγερθεί από εθνικιστές Τσάμηδες στην περιοχή της Κονίσπολης, ένα χιλιόμετρο περίπου μακριά από τα ελληνοαλβανικά σύνορα στη Θεσπρωτία. Μέχρι τώρα, μόνο κάποιοι εκπρόσωποι κομμάτων παρευρίσκονταν στις σχετικές εκδηλώσεις, οι οποίες φέτος έλαβαν άλλη διάσταση. Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε μία ακόμα ήπια ανακοίνωση για την εκδήλωση αυτή.

Με την «Τσαμουριά» και τους Τσάμηδες έχουμε ασχοληθεί εκτενώς σε αρκετά άρθρα. Καθώς όμως δεν έχουν διαβάσει όλες και όλοι τα άρθρα αυτά (κάτι που παρατηρούμε και σε άλλα άρθρα, όπου αναγνώστες μας ζητούν να γράψουμε για θέματα που μας έχουν απασχολήσει τουλάχιστον 1-2 φορές), θα αναφερθούμε περιληπτικά στο θέμα.

Τσαμουριά (αλβανικά Cameria) ονομάζεται από τους Αλβανούς η περιοχή της Ηπείρου που περιλαμβάνει τη Θεσπρωτία (και μέρος της Βορείου Ηπείρου ως την Κονίσπολη) και τμήμα του νομού Πρεβέζης. Οι Αλβανοί επεκτείνουν τα όριά της σχεδόν ως την Πρέβεζα, την οποία όμως δεν συμπεριλαμβάνουν στην Τσαμουριά. Ας μην ανησυχούν οι Αιτωλοακαρνάνες, η περιοχή τους δεν υπάρχει σε κανέναν αλβανικό χάρτη της Τσαμουριάς…Πάντως επί Τουρκοκρατίας, οπότε και άρχισε η χρήση του όρου, η Τσαμουριά έφτανε ως την Πάργα (δείτε σχετικό χάρτη στο άρθρο). Η λέξη Τσαμουριά προέρχεται είτε από την τουρκική λέξη camur=λάσπη, οπότε Τσαμουριά είναι οι λασπώδεις πεδινές περιοχές είτε από παραφθορά της λέξης Θύαμης, άλλο όνομα του ποταμού Καλαμά που διαρρέει την περιοχή. Για τη λέξη Τσάμης, υπάρχει η εκδοχή ότι σχετίζεται με το αρχαίο θρακοϊλλυρικό φύλλο Σάμεις που κατοικούσε στην περιοχή, είτε από κάποιον Ισάμ που ήταν ο πρώτος αρνησίθρησκος (αλλαξοπίστησε και έγινε Μουσουλμάνος από Χριστιανός). Οι μαζικοί εξισλαμισμοί στην περιοχή αυξήθηκαν ραγδαία μετά την οδυνηρή κατάληξη της επανάστασης του Διονύσιου του Φιλόσοφου (1611), οπότε οι Μουσουλμάνοι στην Ήπειρο αυξήθηκαν κατά πολύ. Οι απόγονοί τους είναι οι Τσάμηδες που ζούσαν στη Θεσπρωτία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν αποκλείεται ανάμεσά τους να υπήρχαν και κάποιοι Τούρκοι που μετέφεραν στη Θεσπρωτία οι Οθωμανοί. Το 1923 ζούσαν στη Θεσπρωτία 60.000 Χριστιανοί Έλληνες και 20.700 Τσάμηδες. Τα ποσοστά που παρουσιάζουν οι Αλβανοί για τους Τσάμηδες(62% του πληθυσμού της Θεσπρωτίας!)στο Χ είναι πλαστά και πλασματικά.

Η Αλβανία ήταν από το 1939 δορυφόρος της Ιταλίας. Οι Τσάμηδες, περίπου 18.000 που ζούσαν στη Θεσπρωτία και είχαν αλβανική εθνική συνείδηση θεώρησαν ότι με το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τον εθνολογικό χαρακτήρα της Ηπείρου και να επεκτείνουν προς τον νότο τα αλβανικά εδάφη. Ήδη από τον Οκτώβριο του 1940 εθελοντές Τσάμηδες συνέστησαν δύο Τάγματα τα οποία συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς φασίστες, ιδιαίτερα με τα 15 αλβανικά Τάγματα που συμμετείχαν στην επίθεση των Ιταλών εναντίον της Ελλάδας. Αλλά και όσοι Τσάμηδες υποχρεώθηκαν να υπηρετήσουν στον Ελληνικό Στρατό δρούσαν υπονομευτικά. Μετά τη γερμανική εισβολή και την τριπλή κατοχή της χώρας μας, από τις 3 Μαΐου 1941, Ιταλοί, Αλβανοί και Τσάμηδες σχεδίασαν στην Παραμυθιά τον πλήρη αφελληνισμό της περιοχής. Στα μεικτά χωριά έδωσαν τη διοίκηση αποκλειστικά σε Μουσουλμάνους. Ίδρυσαν την Αλβανική Φασιστική Νεολαία και τη «Μιλίτσια», μια μορφή πολιτοφυλακής. Με διάταγμα της ιταλικής κυβέρνησης διορίστηκαν οι αδελφοί Νουρή και Ναζάρ Ντίνο από την Παραμυθιά, ο μεν πρώτος Ύπατος Αρμοστής Θεσπρωτίας, ο δε δεύτερος Συνταγματάρχης της «Μιλίτσια». Τον Ιούλιο του 1942, υπό την αιγίδα των Ιταλών, οι Τσάμηδες ίδρυσαν τη διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση «Ksilia» («Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως») που είχε δύναμη 14 Ταγμάτων και στόχο την εξολόθρευση των Ελλήνων της Θεσπρωτίας. Οι Αλβανοί και οι Τσάμηδες προχώρησαν σε πράξεις πρωτοφανούς αγριότητας εναντίον των Ελλήνων της Θεσπρωτίας.

Χαρακτηριστικό είναι ότι όλοι οι Τσάμηδες από 17-70 ετών είχαν εξοπλισθεί από τους Ιταλούς, ενώ 240 Τσάμηδες κατατάχθηκαν εθελοντικά στον αλβανικό στρατό. Στις 19/11/1942 δολοφονήθηκε ο Νομάρχης Θεσπρωτίας Γεώργιος Βασιλάκος. Στις 24 Οκτωβρίου 1942 εκτελέστηκε στην Καλτερίζα ο ιερέας Ανδρέας Βασιλείου (Παπανδρέας). Στις 27 Ιουλίου 1943 μετά την αποτυχία της επίθεσης κατά του χωριού Αγία Κυριακή (Πόποβο), 800 Τσάμηδες της Ksilia, με επικεφαλής τους αδελφούς Ντίνο, σε συνεργασία με τις ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις, πραγματοποίησαν επιδρομή στα χωριά του Φαναρίου. Λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν 519 σπίτια, δολοφονήθηκαν 800 κάτοικοι, ανάμεσά τους 231 γυναίκες οι οποίες πρώτα βιάστηκαν και συνελήφθησαν 500 άτομα τα οποία στάλθηκαν ως όμηροι στα Γιάννενα. Ολοσχερής ήταν η καταστροφή που υπέστησαν οι Έλληνες κτηνοτρόφοι της περιοχής. 243 χωριά ερημώθηκαν στην ελληνική Ήπειρο. Αποκορύφωμα των ενεργειών των Τσάμηδων ήταν η ομαδική εκτέλεση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς στις 29/9/1943, οι οποίοι διατάχθηκαν πρώτα να σκάψουν μόνοι τους τους τάφους τους…

Το 1943 οι Τσάμηδες συνέστησαν τις παραστρατιωτικές ομάδες Bal Kobetar που πολέμησαν μαζί με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, εναντίον των Ελλήνων και των Συμμάχων. Στις 14/3/1944 η αλβανική εφημερίδα «Bashkimi i Kombit» ανέφερε ότι οι «ομοεθνείς Τσάμηδες» έκαψαν 25.000 σπίτια στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα 100.000 άνθρωποι να μείνουν άστεγοι!

Τα επίσημα καταγεγραμμένα εγκλήματα των Τσάμηδων σε βάρος του άμαχου ελληνικού πληθυσμού, μεταξύ 1941-1944 είναι τα εξής: 632 δολοφονίες, 459 απαγωγές, 209 βιασμοί, 2.332 εμπρησμοί κατοικιών, 53 λεηλασίες χωριών, καθώς και αρπαγές ζώων (37.556 πρόβατα, 9.825 βοοειδή, 4.148 άλογα και μουλάρια και 30.000 πουλερικά). Μετά την αποχώρηση των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων, το σύνολο σχεδόν των Τσάμηδων εγκατέλειψε την περιοχή, καθώς λόγω της δράσης τους στην Κατοχή, θα θεωρούνταν ένοχοι προδοσίας κατά του ελληνικού κράτους και ένοχοι για πολλά εγκλήματα πολέμου. Η φυγή των Τσάμηδων, που επισπεύθηκε χάρη στις ενέργειες του ΕΔΕΣ, του Ναπολέοντα Ζέρβα, έγινε τον Σεπτέμβριο του 1944. Οι Αλβανοί κάνουν λόγο για «γενοκτονία των Τσάμηδων». Όπως μας είχε ενημερώσει ο κύριος Σταύρος Ντάγιος, στα ελληνικά Αρχεία ΔΕΝ υπάρχει καμία απολύτως εντολή/διαταγή για τις διώξεις των Τσάμηδων από τον Ζέρβα, αλλά και από κυβερνητικά στελέχη. Τα αλβανικά στοιχεία είναι χαλκευμένα και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αν υπήρξαν μεμονωμένες ενέργειες σε βάρος Τσάμηδων, αυτό δεν αποτελεί τεκμήριο καμίας γενοκτονίας… Να σημειώσουμε ότι ο Ζέρβας με τους άνδρες του πέρασε σε αλβανικό έδαφος και συγκρούστηκε με δυνάμεις του Χότζα στην Κονίσπολη, τον Σεπτέμβριο του 1944, μετά την εκδίωξη των Τσάμηδων. Υποχρεώθηκε όμως από τους Βρετανούς, που έχουν παίξει διαχρονικά τον πιο βρόμικο ρόλο σε βάρος της Ελλάδας, να επιστρέψουν σε έδαφος της χώρας μας. Θυμίζουμε ότι τα πρώτα χρόνια του Β’ ΠΠ οι Βρετανοί διαβεβαίωναν τους συμπατριώτες μας πολιτικούς και διπλωμάτες, ότι θα πρέπει να θεωρούν ελληνική τη Βόρεια Ήπειρο…

Σύμφωνα με την έκθεση του Ελληνικού Συνδέσμου στη Βαλκανική Επιτροπή του Ο.Η.Ε. (14/7/1949): «Είναι γνωστόν ότι 16.000-17.000 Τσάμηδες είχον εθελουσίως εγκαταλείψει την Ελλάδα κατά το τέλος του πολέμου και είχον καταφύγει εις την Αλβανίαν εκ φόβου μη κληθούν και δώσουν λόγον προ της Ελληνικής Δικαιοσύνης δια τα εγκλήματα, τα οποία είχον διαπράξει κατά την κατοχήν, εν στενή συνεργασία μετά των ιταλικών, αλβανικών και γερμανικών στρατευμάτων». Μετά τη φυγή των Τσάμηδων, το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων των Ιωαννίνων εξέδωσε έως το 1948 συνολικά 1.704 καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος Τσάμηδων για εγκλήματα πολέμου στην κατοχή. Έτσι, καταδικάστηκαν τελεσίδικα (υπ’ αριθμόν Α.Π. 50862/47 απόφαση του Υπουργείου Στρατιωτικών), δημεύτηκαν οι περιουσίες τους (Β.Δ. 2185/1952 και Ν. 2781/54), οι οποίες διανεμήθηκαν στους πληγέντες Έλληνες κατοίκους της περιοχής από τη δράση των Τσάμηδων.

Πώς εμπλέκονται οι Τούρκοι στο θέμα των Τσάμηδων;
Όπως είναι γνωστό, σε όσους δεν βαυκαλίζονται και δεν εθελοτυφλούν, η Τουρκία προσπαθεί με κάθε τρόπο να δημιουργεί προβλήματα στη χώρα μας. Όταν δεν μπορεί η ίδια, χρησιμοποιεί κάποιους πρόθυμους γείτονες, όπως οι Αλβανοί.
Σύμφωνα με το epiruspost.gr (7/6/2023), ο Τούρκος πρέσβης στα Τίρανα Tayar Agan Akay πήγε με πλήθος ακολούθων στην Κονίσπολη, κέντρο των «Τσάμηδων» της Αλβανίας και παρέδωσε πιστοποιητικά επάρκειας στην τουρκική γλώσσα σε μαθητές Λυκείου που παρακολούθησαν τα δωρεάν σχετικά φροντιστήρια. Η τουρκική πρεσβεία στην Αλβανία δημιούργησε το ίδρυμα AKSAR, μέσω του οποίου εκδίδει βιβλία με αναθεωρητικές απόψεις και καλλιεργεί «τσάμικη» συνείδηση στους μαθητές της περιοχής. Αδιάψευστες μαρτυρίες για την επίσκεψη του Τούρκου πρέσβη στην Κονίσπολη αποτελούν οι φωτογραφίες που ο ίδιος ανέβασε στο Facebook. Έτσι, πιστεύουμε, ότι εξηγείται και η αναβάθμιση των εκδηλώσεων για τη «γενοκτονία των Τσάμηδων» φέτος.

Γνωρίζουν οι αρμόδιοι του ΥΠΕΞ τις ενέργειες αυτές της Τουρκίας, ένα χιλιόμετρο μακριά από τη Θεσπρωτία; Μπορεί ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα να μοιράσει στις κουρδικές περιοχές της Τουρκίας βιβλία που να αναδεικνύουν τη μακραίωνη ιστορία των Κούρδων και θα τονώνουν την εθνική τους συνείδηση; Είναι οι ενέργειες των Τούρκων στην Αλβανία εχθρικές απέναντι στη χώρα μας; Ως πότε θα παραμένουμε σιωπηλοί; Το «τερματίσαμε» με τα διαβήματα και την απειλή για μη ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάποιο πιο δραστικό (φυσικά όχι πολεμικό!) μέτρο, θα πάρουμε; Οι Τούρκοι με αφορμή τα 50 χρόνια εισβολής και κατοχής στην Κύπρο ξεσάλωσαν. Έφτασαν στο σημείο να κατηγορούν τους Ελληνοκύπριους για γενοκτονία. Δυστυχώς, η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει σοβαρά προβλήματα. Βρισκόμαστε μονίμως στο καναβάτσο, δεχόμενοι χτυπήματα από παντού. Πότε επιτέλους θα αντιδράσουμε αποτελεσματικά; Ας ασχοληθούν στην κυβέρνηση με τα σοβαρά και ζέοντα εθνικά ζητήματα, μεθοδικά και αθόρυβα. Άκαιρες θριαμβολογίες και αυτοέπαινοι δεν χρειάζονται. Ας ελπίσουμε, αν και δεν είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι, ότι τα πράγματα θ’ αλλάξουν. Δυνατότητες υπάρχουν. Βούληση και γνώση λείπουν. Θα επανέλθουμε στο θέμα των «γιαλαντζί/θυμάτων γενοκτονίας Τσάμηδων» όταν υπάρχουν εξελίξεις.