Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι –παρά το γεγονός ότι ο κύριος σκοπός των πυρηνικών δυνατοτήτων είναι η επίτευξη αποτροπής και στρατηγικής σταθερότητας– η χρήση πυρηνικών όπλων σε τακτικό (πιο πιθανό) και στρατηγικό (λιγότερο πιθανό) επίπεδο παραμένει μια πιθανότητα που δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Αξιολόγηση της προοπτικής χρήσης πυρηνικών όπλων από διεθνείς και περιφερειακούς παράγοντες μέσω αναφορών στα στρατηγικά τους έγγραφα

Towards a nuclear World War III?

Γράφει ο Γιώργος Κουκάκης

Η Ρωσία απάντησε στην άδεια που δόθηκε στην Ουκρανία από τον Τζο Μπάιντεν για τη χρήση πυραύλων μακρού πλήγματος ATACMS με την επικαιροποίηση του πυρηνικού της δόγματος.Τί σημαίνει αυτό; ότι ο Βλάντιμρ Πούτιν έχει πλέον μπροστά του το κουμπί για τα πυρηνικά. Έχει τη δυνατότητα να διατάξει πυρηνικό πλήγμα ακόμη κι εάν δεχθεί επίθεση η Ρωσία από οποιοδήποτε κράτος που χρησιμοποιεί συμβατικά όπλα και υποστηρίζεται από πυρηνική δύναμη (σ.σ. δηλαδή τις ΗΠΑ) και αυτό περιλαμβάνει επίθεση με πυραύλους, αεροσκάφη, ακόμη και drones.

Η αναβίωση της πυρηνικής απειλής με αφορμή το ουκρανικό μέτωπο δεν γίνεται αυτήν τη χρονική συγκυρία. Το Κρεμλίνο επικοινωνούσε προς πάσα κατεύθυνση, ότι στο δόγμα της Μόσχας υπάρχει η χρήση πυρηνικών σε περίπτωση που απειληθεί η ύπαρξή της. Η επίθεση στο Μπριάνσκ με ATACMS που συνέπεσε χρονικά με την επικαιροποίηση του δόγματος, η οποία επιτρέπει τη χρήση πυρηνικών, αν η Ρωσία δεχτεί επίθεση από χώρα που υποστηρίζεται από πυρηνική δύναμη, ίσως να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου.

Άλλωστε αυτές τις χίλλιες ημέρες πολέμου πολλοί αναλυτές εξέφρασαν τον φόβο ότι αρκετοί παράγοντες μπορούν και θα χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο της σύγκρουσής τους με άλλους παράγοντες, μια υπόθεση ότι αν γίνει πραγματικότητα θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι η αξιολόγηση της στρατηγικής των σύγχρονων πυρηνικών φορέων όπως περιγράφεται σε διάφορα στρατηγικά έγγραφα, προκειμένου να εκτιμηθεί η προοπτική ενός πυρηνικού Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου στο πλαίσιο των μεγάλων συνεχιζόμενων συγκρούσεων.

Εισαγωγή

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν-ο παγκοσμίου φήμης Νομπελίστας θεωρητικός φυσικός που είναι γνωστός μεταξύ άλλων για τον υπολογισμό της ενέργειας που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια μιας ατομικής έκρηξης (Παράρτημα Α)– είναι επίσης υπεύθυνος για την επιρροή των αξιωματούχων των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ) στην ανάπτυξη του “έργου Μανχάταν” που οδήγησε στη δημιουργία της ατομικής βόμβας. Το 1939– σύμφωνα με το Ίδρυμα ατομικής κληρονομιάς-ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Λίο Σίλαρντ έγραψαν μια επιστολή προειδοποιώντας τον πρόεδρο των ΗΠΑ για τις γερμανικές προσπάθειες δημιουργίας πυρηνικών όπλων, προτείνοντας επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ξεκινήσουν τη δική τους ατομική έρευνα.1 αργότερα, όμως, παραδέχτηκε ότι μετάνιωσε που έστειλε αυτή την επιστολή και βοήθησε τις παγκόσμιες προσπάθειες μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, δηλώνοντας επίσης ότι:

“Δεν ξέρω με ποια όπλα θα διεξαχθεί ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, αλλά ο τέταρτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα διεξαχθεί με ραβδιά και πέτρες.”2

Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται το σενάριο ενός μελλοντικού πυρηνικού (Παγκόσμιου) Πολέμου στο πλαίσιο των πυρηνικών δυνατοτήτων που έχουν αποκτήσει σημαντικοί περιφερειακοί και διεθνείς παράγοντες, όπως αυτές ορίζονται στα επίσημα στρατηγικά τους έγγραφα. Η σημασία του έγκειται στο γεγονός ότι αντλεί πληροφορίες από πρόσφατα επίσημα στρατηγικά έγγραφα τόσο των δυτικών όσο και των Ανατολικών πυρηνικών παραγόντων, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη ανάλυση της ακαδημαϊκής και πολιτικής συζήτησης σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων. Έτσι, η ερευνητική εργασία συμβάλλει όχι μόνο στην υπάρχουσα βιβλιογραφία σχετικά με τη μεγάλη στρατηγική αλλά και στην αντίστοιχη σχετικά με τη μελέτη του πολέμου, ειδικά όσον αφορά τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Σκοπός του είναι να αξιολογήσει τη μεγάλη στρατηγική των σύγχρονων πυρηνικών παραγόντων όπως περιγράφεται σε διάφορα στρατηγικά έγγραφα, προκειμένου να αξιολογήσει την προοπτική ενός πυρηνικού Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου στο πλαίσιο μεγάλων συνεχιζόμενων συγκρούσεων. Το κύριο συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι –παρά το γεγονός ότι ο κύριος σκοπός των πυρηνικών όπλων είναι η επίτευξη αποτροπής– δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι σύγχρονοι πυρηνικοί παράγοντες δεν θα κάνουν χρήση των πυρηνικών τους δυνατοτήτων, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία ενεργοποίησης σχετικά με πολλά

Η ερευνητική εργασία παρουσιάζει συνοπτικά το ιστορικό υπόβαθρο τεσσάρων συνεχιζόμενων συγκρούσεων, δηλαδή του πολέμου στην Ουκρανία, του πολέμου στη γάζα, της σύγκρουσης της Ταϊβάν και της σύγκρουσης του Κασμίρ, στη συνέχεια εξετάζει την ετήσια αξιολόγηση απειλών των Ηνωμένων Πολιτειών για το 2024 σχετικά με τις σύγχρονες διακρατικές και ενδοκρατικές συγκρούσεις και τη χρήση πυρηνικών όπλων, προχωρά στην παρουσίαση των πυρηνικών δυνατοτήτων μεγάλων περιφερειακών και διεθνών παραγόντων –Ρωσία, ΗΠΑ, Κίνα, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ινδία, Πακιστάν, – και συνεχίζει παραπέμποντας στο πλαίσιο των επίσημων στρατηγικών εγγράφων των προαναφερθέντων παραγόντων συν το Ιράν και την Αυστραλία όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα. Τέλος, παρουσιάζει διάφορα γεγονότα ενεργοποίησης που μπορεί να οδηγήσουν σε πυρηνικό (παγκόσμιο) ΠΌΛΕΜΟ και τη στρατηγική που οι σύγχρονοι ηθοποιοί πιθανότατα θα χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση πολέμου.

Σύγχρονες συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο

Ο αιώνας μας χαρακτηρίστηκε πρόσφατα ως μια εποχή πολυκρίσεων (πολλαπλών κρίσεων διαφορετικής φύσης) και διαρκών κρίσεων (κρίσεων μεγάλης διάρκειας), 3 μέρος των οποίων είναι αρκετές διακρατικές και ενδοκρατικές συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο (Παράρτημα Β) που απειλούν την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια. Ορισμένες από τις διακρατικές συγκρούσεις όμως –λόγω του γεγονότος ότι τα συγκρουόμενα μέρη διαθέτουν πυρηνικά όπλα-είναι πολύ πιο ανησυχητικές από άλλες– η χρήση των οποίων μπορεί να οδηγήσει στη συμμετοχή πολλών άλλων πυρηνικών και μη πυρηνικών παραγόντων, οδηγώντας τελικά σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο που θα επιβεβαιώσει το απόσπασμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ σύμφωνα με το οποίο:

“Η ιστορία της ανθρώπινης φυλής είναι πόλεμος. Εκτός από σύντομα και επισφαλή διαλείμματα δεν υπήρξε ποτέ ειρήνη στον κόσμο * και πριν αρχίσει η ιστορία, οι δολοφονικές διαμάχες ήταν παγκόσμιες και ατελείωτες”.

Οι πιο ανησυχητικές σύγχρονες συγκρούσεις μεταξύ παραγόντων που διαθέτουν πυρηνικές δυνατότητες είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, Ο πόλεμος στη Γάζα μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η σύγκρουση της Ταϊβάν μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν και η σύγκρουση του Κασμίρ μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, μια σύντομη ανάλυση των οποίων θα παρουσιαστεί στις επόμενες παραγράφους.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία (Ρωσία-Ουκρανία)

Παρά το γεγονός ότι η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία –τη χερσόνησο της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα– το 2014 χρησιμοποιώντας βία, ο πόλεμος στην Ουκρανία θεωρείται γενικά ότι ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 όταν η Ρωσική Ομοσπονδία εκτέλεσε τη λεγόμενη “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” που εισέβαλε στην Ουκρανία σε τέσσερις άξονες (Παράρτημα Γ) προκειμένου να αποναζίσει την Ουκρανία και να προστατεύσει τους Ρώσους πολίτες που ζουν εκεί. Αν και η Ρωσία κατάφερε να καταλάβει ένα σημαντικό μέρος του ουκρανικού εδάφους στην αρχή του πολέμου (Παράρτημα Δ), η στρατιωτική, οικονομική, πολιτική και ηθική υποστήριξη της Ουκρανίας από την πλειοψηφία των δυτικών κρατών οδήγησε γρήγορα τα ουκρανικά στρατεύματα να ανακτήσουν τον έλεγχο της πλειοψηφίας του κατασχεθέντος εδάφους, περιορίζοντας τη Ρωσία στο νοτιοανατολικό τμήμα της Ουκρανίας (Παράρτημα Ε). Το πιο ανησυχητικό γεγονός όμως ήταν η ρωσική πυρηνική ρητορική που απειλούσε να χρησιμοποιήσει τις πυρηνικές της δυνατότητες σε περίπτωση που η Δύση αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία για να βοηθήσει τον αγώνα της τελευταίας εναντίον της Ρωσίας.5

Ο πόλεμος στη Γάζα (Ισραήλ-Χαμάς)

Ο πόλεμος στη Γάζα ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023 όταν η Χαμάς –μια ισλαμιστική οργάνωση που αναγνωρίζεται από πολλούς δυτικούς παράγοντες ως τρομοκρατική ομάδα– εισέβαλε ξαφνικά στο Ισραήλ (Παράρτημα ΣΤ), ως πράξη αντίποινης για τα ισραηλινά εγκλήματα κατά των Παλαιστινίων. Εκτός από το στρατιωτικό προσωπικό, οι μαχητές της Χαμάς σκότωσαν, βασάνισαν, βίασαν και κράτησαν αιχμάλωτους πολλούς πολίτες, μια ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα μια μαζική αντεπίθεση για λογαριασμό του Ισραήλ, καθώς ο Πρωθυπουργός της δήλωσε ότι “[…] ο εχθρός θα πληρώσει ένα πρωτοφανές τίμημα […]”.6 λίγες εβδομάδες αργότερα, το Ισραήλ ξεκίνησε την επιθετική επιχείρηση “σπαθιά σιδήρου” στη λωρίδα της Γάζας 7 ενώ στις 13 Απριλίου 2024 οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ιράν πραγματοποίησαν την επιχείρηση “Αληθινή Υπόσχεση” εναντίον του Ισραήλ-χρησιμοποιώντας συνδυασμό πυραύλων και μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV)-8 ως απάντηση στο θάνατο επτά υψηλόβαθμων αξιωματικών του σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια ισραηλινής επίθεσης στο ιρανικό Προξενείο στη Δαμασκό (Συρία) στις 01 Απριλίου 2024.9 η ιρανική δράση οδήγησε το Ισραήλ στη διεξαγωγή μικρής κλίμακας αεροπορικής επίθεσης στις 18 Απριλίου 2024 που ευτυχώς δεν οδήγησε σε περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης.10 μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2024 οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις (IDF) είχαν προχωρήσει στο νότιο τμήμα της Γάζας, έχοντας διαλύσει τις περισσότερες δυνάμεις της Χαμάς (Παράρτημα G).

Η Σύγκρουση Της Ταϊβάν (Κίνα-Ταϊβάν)

Όσον αφορά τη σύγκρουση μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν –επίσημα γνωστή ως Δημοκρατία της Κίνας (RoC)– (Παράρτημα η), πρέπει να τονιστεί ότι το νησί της Ταϊβάν ήταν αρχικά μέρος της κινεζικής αυτοκρατορίας από το 1600 έως το 1895 όταν έγινε μέρος της Ιαπωνίας και το 1945 επέστρεψε στην Κίνα.11 από το 1949 η Ταϊβάν έχει ειδικό καθεστώς που έχει τη δική της κυβέρνηση και Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά δεν αναγνωρίζεται επίσημα ως κυρίαρχο κράτος από τα περισσότερα κράτη, παρά τους στενούς δεσμούς που διατηρεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η Ταϊβάν διαδραματίζει κρίσιμο παγκόσμιο ρόλο όσον αφορά την τεχνολογία,καθώς είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής τσιπ ημιαγωγών, 12 και ότι η Κίνα υποστηρίζει τη “μία χώρα, δύο συστήματα” που δεν αποδέχεται μια κυρίαρχη Ταϊβάν.13 τέλος, η υποστήριξη των ΗΠΑ από την Ταϊβάν-όπως η επίσκεψη του Προέδρου της Βουλής των ΗΠΑ στην Ταϊβάν στις 02 Αυγούστου 2022-14 είχε επανειλημμένα ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των Αμερικανο – κινεζικών σχέσεων, καθώς η Κίνα έχει εκφράσει ότι δεν αποδέχεται την παρέμβαση τρίτων στα εσωτερικά της ζητήματα.

Η σύγκρουση στο Κασμίρ (Ινδία-Πακιστάν)

Το Κασμίρ είναι μια περιοχή της πρώην Βρετανικής Ινδίας (Παράρτημα Ι) που μετά την κατάτμησή της το 1947 στα κυρίαρχα κράτη του Πακιστάν και της Ινδίας εντάχθηκε στην τελευταία.15 από τότε, υπήρξαν τέσσερις ινδο-πακιστανικοί πόλεμοι το 1947 (1ος Πόλεμος του Κασμίρ), το 1965 (2ος Πόλεμος του Κασμίρ), το 1971 (πόλεμος ανεξαρτησίας του Μπαγκλαντές) και το 1999 (Πόλεμος του Καργκίλ), ενώ μια γραμμή ελέγχου (LoC) ιδρύθηκε το 1972 χωρίζοντας το Κασμίρ σε δύο μέρη και το 2003 η Ινδία και το Πακιστάν συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός. Το 2001 και το 2008 η ένταση κλιμακώθηκε και πάλι (Παράρτημα Ι), για να βελτιωθεί το 2014 μετά την εκλογή του Narendra Modi ως πρωθυπουργού της Ινδίας μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς το 2016 επιδεινώθηκε και πάλι. Το 2018 συμφωνήθηκε μια δεύτερη κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο μερών και το 2019 η Ινδία τερμάτισε το αυτόνομο καθεστώς του Κασμίρ με νόμο, ως απάντηση σε αρκετά βίαια περιστατικά. Η προαναφερθείσα ενέργεια οδήγησε σε πιο βίαια επεισόδια που οδήγησαν σε τρίτη κατάπαυση του πυρός το 2021, η οποία φαίνεται να είναι εξαιρετικά εύθραυστη, καθώς έχουν συμβεί αρκετά μεγάλα περιστατικά από τότε.

Η αξιολόγηση της ετήσιας αξιολόγησης απειλών των ΗΠΑ

Η ετήσια αξιολόγηση απειλών (ATA) των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα στρατηγικό έγγραφο που εκδόθηκε από το γραφείο του Διευθυντή Εθνικής πληροφοριών (ODNI),17 ο αξιωματούχος πληροφοριών των ΗΠΑ που από το 2004 –το έτος κατά το οποίο ο νόμος περί μεταρρύθμισης και Πρόληψης της τρομοκρατίας (IRTPA) προέβλεπε την ίδρυσή του– υπηρετεί ως επικεφαλής της κοινότητας πληροφοριών των ΗΠΑ (IC)18 με βασική αποστολή “[…] συγχρονισμός συλλογής, ανάλυσης και αντικατασκοπεία [ … ] “19 από τα μέλη του ΙΚ”[ … ] ώστε να συντηχθούν, λειτουργώντας αποτελεσματικά ως μία ομάδα”.20 όσον αφορά την ΑΤΑ του 2024, 21 Η συνολική εκτίμησή της σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ) είναι ότι:

“Η επέκταση των αποθεμάτων πυρηνικών όπλων και των συστημάτων παράδοσής τους, σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες περιφερειακές συγκρούσεις που αφορούν κράτη πυρηνικών όπλων, αποτελούν σημαντική πρόκληση για τις παγκόσμιες προσπάθειες για την πρόληψη της εξάπλωσης και της χρήσης πυρηνικών όπλων”.22

Υπογραμμίζει επίσης την επιρροή της τεχνολογίας στην ανάπτυξη και τη χρήση πυρηνικών όπλων που θα επηρεάσουν τελικά τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον έλεγχο της διάδοσης τους, την προσπάθεια της Κίνας και της Ρωσίας να αποκτήσουν στρατηγική σταθερότητα με τις ΗΠΑ, την πρόθεση της Βόρειας Κορέας να διεξάγει μια πρόσθετη πυρηνική δοκιμή και τον κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Πιο συγκεκριμένα, οι αναφορές που σχετίζονται με μεγάλες διακρατικές και ενδοκρατικές συγκρούσεις και τη χρήση πυρηνικών όπλων από σημαντικούς παράγοντες παρουσιάζονται στις επόμενες παραγράφους.

Πιθανή Διακρατική Σύγκρουση

Όσον αφορά τη διακρατική σύγκρουση, η ΑΤΑ του 2024 τονίζει το γεγονός ότι εκτός από την περιφερειακή ασφάλεια επηρεάζει και διάφορους τομείς πολιτικής –όπως η οικονομία και τα ανθρώπινα δικαιώματα–, έχοντας επίσης τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα αποτέλεσμα διαρροής που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη διεθνή ασφάλεια.23 οι διακρατικές συγκρούσεις στις οποίες τονίζει η ATA είναι οι ακόλουθες::

Θάλασσα της Κίνας, στη Νότια και Ανατολική Θάλασσα της Κίνας (Παράρτημα η).

Ινδία-Κίνα, στα κοινά αμφισβητούμενα σύνορα (Παράρτημα Ι).

Ινδία-Πακιστάν, στο Κασμίρ (Παράρτημα Ι).

Αζερμπαϊτζάν-Αρμενία, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Πιθανή Ενδοκρατική Αναταραχή
Όσον αφορά την ενδοκρατική αναταραχή, η ΑΤΑ του 2024 υπογραμμίζει ότι είναι συνήθως αποτέλεσμα αρκετών (κοινωνικών, οικονομικών, δημογραφικών, κλιματικών κλπ.).) και μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας, των εξεγέρσεων και των εσωτερικών συγκρούσεων.24 η διακρατική αναταραχή στην οποία τονίζει η ATA περιλαμβάνει τα ακόλουθα::

Στα Βαλκάνια, ιδίως στο Κοσσυφοπέδιο και τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.

Αφγανιστάν.

Σουδάν.

Αιθιοπία.

Το Σαχέλ.

Αϊτή.

Βενεζουέλα.

Διεθνικά Θέματα

Όσον αφορά τα διακρατικά ζητήματα, η ΑΤΑ του 2024 τονίζει την αλληλεπίδρασή τους με άλλες απειλές λόγω της διασυνδεσιμότητας μεταξύ των κρατών, 25 υποδεικνύοντας ότι οι πιο αμφισβητούμενοι χώροι είναι οι ακόλουθοι::

όπλα.

Ανατρεπτική Τεχνολογία.

Ψηφιακός αυταρχισμός και διακρατική καταστολή.

Όπλα μαζικής καταστροφής, όπως πυρηνικά, χημικά και βιολογικά

Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η ΑΤΑ του 2024 δείχνει ότι-εκτός από τα εθνικά ζητήματα – υπάρχουν ζητήματα που αφορούν κοινόχρηστους τομείς που απαιτούν συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως:

Περιβαλλοντικές αλλαγές και ακραίες καιρικές συνθήκες.

Ασφάλεια Υγείας.

Μετανάστευση.

Επιπλέον, υπογραμμίζει το γεγονός ότι υπάρχουν επίσης διάφορα θέματα μη κρατικών φορέων, όπως:

Διεθνικό οργανωμένο έγκλημα (ξένα παράνομα ναρκωτικά, ξέπλυμα χρήματος και οικονομικά εγκλήματα, έγκλημα στον κυβερνοχώρο και υπονόμευση του κράτους δικαίου).

Εμπορία Ανθρώπων.

Παγκόσμια τρομοκρατία (ISIS, Al-Qa’ida, Hizballah, διακρατικοί βίαιοι εξτρεμιστές με φυλετικά ή εθνοτικά κίνητρα).

Ιδιωτικές στρατιωτικές και εταιρείες ασφαλείας (PMSCs).

Η χρήση πυρηνικών όπλων μαζικής καταστροφής από σημαντικούς κρατικούς παράγοντες

Όσον αφορά τις πυρηνικές δυνατότητες της Κίνας, η ΑΤΑ του 2024 τονίζει το γεγονός ότι:

“Η Κίνα παραμένει αποφασισμένη να προσανατολίσει την πυρηνική της στάση για στρατηγική αντιπαλότητα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή οι ηγέτες της έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι τρέχουσες δυνατότητές τους είναι ανεπαρκείς […] καθώς η πυρηνική της δύναμη αυξάνεται, η εμπιστοσύνη του Πεκίνου στον πυρηνικό αποτρεπτικό παράγοντα πιθανότατα θα ενισχύσει την αποφασιστικότητα της ΛΔΚ και θα εντείνει τις συμβατικές συγκρούσεις”.26

Όσον αφορά τις πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας, η ΑΤΑ του 2024 υπογραμμίζει το γεγονός ότι:

“Η Ρωσία θα συνεχίσει να εκσυγχρονίζει τις δυνατότητες πυρηνικών όπλων της και να διατηρεί το μεγαλύτερο και πιο ποικίλο απόθεμα πυρηνικών όπλων. Η Μόσχα θεωρεί τις πυρηνικές της δυνατότητες ως απαραίτητες για τη διατήρηση της αποτροπής και την επίτευξη των στόχων της σε μια πιθανή σύγκρουση εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ, και θεωρεί αυτό ως τον τελικό εγγυητή της Ρωσική Ομοσπονδία. Η αδυναμία της Ρωσίας να επιτύχει γρήγορες και αποφασιστικές νίκες στο πεδίο της μάχης, σε συνδυασμό με τις ουκρανικές επιθέσεις εντός της Ρωσίας, συνεχίζει να προκαλεί ανησυχίες ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα”.

Όσον αφορά τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν, η ΑΤΑ του 2024 υπογραμμίζει το γεγονός ότι:

“Το Ιράν δεν αναλαμβάνει επί του παρόντος τις βασικές δραστηριότητες ανάπτυξης πυρηνικών όπλων που είναι απαραίτητες για την παραγωγή μιας δοκιμαστικής πυρηνικής συσκευής […] το Ιράν χρησιμοποιεί το πυρηνικό του πρόγραμμα για να οικοδομήσει διαπραγματευτική μόχλευση και να ανταποκριθεί στις αντιληπτές διεθνείς πιέσεις. [ … ] Η Τεχεράνη έχει την υποδομή και την εμπειρία για να παράγει γρήγορα ουράνιο για όπλα, αν το επιλέξει. Το Ιράν πιθανότατα θα εξετάσει την εγκατάσταση πιο προηγμένων φυγοκεντρωτών, την περαιτέρω αύξηση των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου ή τον εμπλουτισμό ουρανίου έως και 90 τοις εκατό ως απάντηση σε πρόσθετες κυρώσεις, επιθέσεις ή μομφές κατά του πυρηνικού του προγράμματος”.28

Όσον αφορά τις πυρηνικές δυνατότητες της Βόρειας Κορέας, η ΑΤΑ του 2024 τονίζει το γεγονός ότι:

“Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ ουν θα συνεχίσει να επιδιώκει πυρηνικές και συμβατικές στρατιωτικές δυνατότητες που απειλούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, γεγονός που θα επιτρέψει περιοδικές επιθετικές ενέργειες καθώς προσπαθεί να αναμορφώσει το περιφερειακό περιβάλλον ασφαλείας προς όφελός του. [ … ] Ο Κιμ παραμένει σθεναρά αφοσιωμένος στην επέκταση του οπλοστασίου πυρηνικών όπλων της χώρας, το οποίο χρησιμεύει ως το επίκεντρο της δομής εθνικής ασφάλειας του. [ … ] Η Βόρεια Κορέα αποκάλυψε επίσης μια υποτιθέμενη τακτική πυρηνική κεφαλή και ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε τουλάχιστον οκτώ συστήματα παράδοσης, συμπεριλαμβανομένου ενός μη επανδρωμένου υποβρύχιου οχήματος και πυραύλων Κρουζ”.29

Πυρηνικές δυνατότητες μεγάλων παραγόντων

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία κατέχουν μαζί σχεδόν το 90% των παγκόσμιων πυρηνικών όπλων. Δευτερόλεπτο

το θέμα είναι ότι δεν έχουν όλα τα πυρηνικά όπλα το ίδιο αποτέλεσμα, καθώς ορισμένα χαρακτηρίζονται ως στρατηγικά λόγω της ικανότητάς τους να χτυπούν μεγάλους στόχους σε εξαιρετικά μεγάλες αποστάσεις (από τη μια ήπειρο στην άλλη), ενώ άλλα χαρακτηρίζονται ως τακτικά λόγω της μικρότερης τροχιάς και της μικρότερης πρόσκρουσής τους (Παράρτημα Κ). Λαμβάνοντας υπόψη τους προαναφερθέντες παράγοντες, οι πυρηνικές δυνατότητες των εννέα σύγχρονων μεγάλων πυρηνικών παραγόντων –όσον αφορά τις ενεργές πυρηνικές κεφαλές που βρίσκονται σε στρατιωτική υπηρεσία εκτός από εκείνες που περιμένουν την αποσυναρμολόγηση (Παράρτημα L)– είναι οι ακόλουθες:

State/Actor	2023 (ACA)	2024 (FAS)	Deployed Strategic (FAS)	Remarks (FAS)
Russia	5,889	5,580	1,710	Increase
USA	5,244	5,044	1,670	Decrease
China	410	500	—–	Increase
France	290	290	280	Stable
UK	225	225	120	Increase
Pakistan	170	170	—–	Increase
India	164	172	—–	Increase
Israel	90	90	—	Stable
North Korea	30	50	—–	Increase
Note: The cells highlighted in bold letters indicate an increase in the nuclear stockpile

Table 1: The assessed number of nuclear warheads per actor

Source: Edited by Georgios Koukakis ©

Στρατηγικά έγγραφα μεγάλων παραγόντων

Ο όρος “στρατηγική” προέρχεται από την ελληνική λέξη “στρατηγική” που σημαίνει την τέχνη του στρατηγού και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για να περιγράψει ένα συγκεκριμένο στρατιωτικό σχέδιο.30 με την πάροδο του χρόνου, όμως, χρησιμοποιήθηκε και σε άλλα επιστημονικά πεδία για να περιγράψει μια συγκεκριμένη πορεία δράσης, έχοντας ως βασικά στοιχεία τους σκοπούς (στόχους) που ένας ηθοποιός επιθυμεί να επιτύχει, την τρόποι (στρατιωτικοί, πολιτικοί, οικονομικοί κλπ.)) της επίτευξής τους και των απαιτούμενων μέσων 31 εκτός από την αξιολόγηση απειλών –γνωστή και ως ανάλυση κινδύνου– την αξιολόγηση του αντίκτυπου κάθε απειλής προκειμένου να διευκολυνθεί ο μετριασμός τους μέσω της ισορροπίας των σκοπών,των μέσων και των τρόπων.32 όσον αφορά τον όρο “στρατηγική”, χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει κάτι που έχει μεγάλη σημασία για έναν οργανισμό, μια εταιρεία, ένα πολιτικό κόμμα, ένα κράτος κ. λπ., όπως σύμφωνα με τον Lawrence Freedman:

“Εάν μια απόφαση μπορεί να περιγραφεί ως στρατηγικά σημαντική, τότε είναι προφανώς πιο σημαντική από αποφάσεις πιο ρουτίνας”.33

Τούτου λεχθέντος, μπορεί εύκολα να γίνει κατανοητό ότι όταν αναφερόμαστε σε στρατηγικά έγγραφα, οι ακαδημαϊκοί συνήθως σημαίνουν επίσημα κείμενα κρατικών και μη κρατικών φορέων που ρυθμίζουν τις διμερείς ή πολυμερείς σχέσεις τους-ειδικά σε ζωτικούς τομείς πολιτικής όπως η ασφάλεια και η άμυνα, η οικονομία και η ενέργεια –με άλλους φορείς. Τα έγγραφα αυτά έχουν διάφορους τίτλους, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων::

Έννοια.

Δόγμα.

Στρατηγικό Σχέδιο.

Στρατηγική.

Χάρτης.

Συμφωνία.

Μνημόνιο συμφωνίας (ΜΣ).

Μνημόνιο Συνεργασίας (MoC).

Ρωσία

Όσον αφορά τη Ρωσική Ομοσπονδία, η “έννοια της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας” 34 που εκδόθηκε στις 31 Μαρτίου 2023 αναφέρεται ότι:

Ένας από τους λόγους που η Ρωσία θεωρείται “μεγάλη δύναμη” είναι το γεγονός ότι διαθέτει πυρηνικά όπλα.

Υπάρχει υψηλός κίνδυνος πολλές συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο να κλιμακωθούν σε παγκόσμιο ΠΌΛΕΜΟ με τη συμμετοχή κρατών που διαθέτουν πυρηνική ενέργεια.

Η διατήρηση και η ενίσχυση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για τη Ρωσία, η οποία σκοπεύει να διασφαλίσει, μεταξύ άλλων, την εξάλειψη του κινδύνου χρήσης πυρηνικών όπλων μαζικής καταστροφής.

Η Ρωσία σκοπεύει να εξασφαλίσει στρατηγική σταθερότητα, μεταξύ άλλων με τη χρήση πυρηνικών ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΉΣ.

Η Ρωσία στοχεύει στη μείωση των πυρηνικών δυνατοτήτων άλλων παραγόντων.

Οι ζώνες χωρίς πυρηνικά όπλα πρέπει να υποστηρίζονται από εγγυήσεις ασφαλείας.

Πρέπει να ενισχυθεί η πυρηνική ασφάλεια και η πυρηνική τρομοκρατία

να προληφθεί.

Η Ρωσία θέλει να διατηρήσει τη στρατηγική ισοτιμία και την ειρηνική συνύπαρξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο των μεγάλων πυρηνικών δυνατοτήτων τους.

Η Ρωσία δεν έχει εχθρικές προθέσεις όσον αφορά τη Δύση και δεν είναι εχθρός της Δύσης, αλλά επιθυμεί μια ρεαλιστική συνεργασία στη βάση της κυρίαρχης ισότητας και του αμοιβαίου σεβασμού.

ΗΠΑ

Η “Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας” 35 των Ηνωμένων Πολιτειών που εκδόθηκε στις

12 Οκτωβρίου 2022 προβλέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων που:

Τόσο το Ιράν όσο και η Βόρεια Κορέα προωθούν τα πυρηνικά τους έργα.

Η πυρηνική αποτροπή αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τις ΗΠΑ.37

Μέχρι το 2030 οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν δύο σημαντικούς πυρηνικούς ανταγωνιστές.38

Οι ΗΠΑ εκσυγχρονίζουν τις πυρηνικές τους δυνατότητες.39

Οι ΗΠΑ προτίθενται να εγκρίνουν μια στρατηγική στην οποία μειώνεται ο ρόλος των πυρηνικών όπλων.40

Η πυρηνική αποτροπή δεν είναι αποτελεσματικότητα από μόνη της.41

Οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εμποδίσουν τη Ρωσία να επιτύχει τους στόχους της με τη χρήση απειλής χρήσης πυρηνικών όπλων.42

Η μη διάδοση των πυρηνικών απαιτεί συνεργασία με άλλους παράγοντες, ανανέωση του ελέγχου των εξοπλισμών και ηγεσία μη διάδοσης και ενίσχυση του αντίστοιχου θεσμικού πλαισίου.43

Η κορεατική χερσόνησος πρέπει να αποπυρηνικοποιηθεί πλήρως.44

Οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν διπλωματικά μέσα –και άλλα μέσα εάν η διπλωματική αποτύχει– για να

αποτρέψτε το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Κίνα

Όσον αφορά την Κίνα, η “Λευκή Βίβλος” με τίτλο “Η Εθνική Άμυνα της Κίνας στη Νέα Εποχή” 46 που εκδόθηκε στις 24 Ιουλίου 2019 αναφέρεται ότι:

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν ενισχύσει τις πυρηνικές τους ικανότητες.

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει πάρει μια “απροσδόκητη τροπή”.

Η Κίνα ακολουθεί μια πολιτική “μη πρώτης χρήσης” όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα και δεν θα τα χρησιμοποιήσει εναντίον μη πυρηνικών παραγόντων, αλλά μόνο ως μέσο αποτροπής και αυτοάμυνας.

Η Κίνα ευνοεί την πλήρη καταστροφή των πυρηνικών όπλων και διατηρεί το ελάχιστο απαιτούμενο πυρηνικό επίπεδο.

Τα πυρηνικά όπλα εξασφαλίζουν την εθνική κυριαρχία και ασφάλεια.

Η Κίνα υποστηρίζει κάθε πρωτοβουλία μη διάδοσης μέσω της υπογραφής αντίστοιχων συνθηκών ή / και συμφωνιών.

Γαλλία

Η “Εθνική Στρατηγική αναθεώρηση” 47 της Γαλλίας που εκδόθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2022 προβλέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων που:

Οι πυρηνικές απειλές που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο του αυξημένου στρατηγικού ανταγωνισμού αποσκοπούν στην επίτευξη του εκφοβισμού άλλων παραγόντων.48

Τα πυρηνικά όπλα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη αποτροπής, συμμετέχοντας σε

στρατηγικός διάλογος και προστασία των Γαλλικών εθνικών συμφερόντων.49

Η πυρηνική ανάπτυξη της Κίνας αποτελεί πρόκληση.50

Η “πολιτική πυρηνικής απειλής” της Ρωσίας υπονομεύει τη στρατηγική ισορροπία και εντείνει τη διάδοση των πυρηνικών όπλων.51

Απαιτείται κοινή δράση για την αντιμετώπιση της επιθετικής πολιτικής της Ρωσίας.52

Η διάδοση των πυρηνικών όπλων διακυβεύεται λόγω της πυρηνικής ανάπτυξης της Ρωσίας, της Κίνας και της Βόρειας Κορέας.53

Τα πυρηνικά όπλα είναι ένα κρίσιμο εργαλείο για τη Γαλλία όσον αφορά τη διεκδίκηση της τα συμφέροντα ανησυχούν.

Η αμυντική στρατηγική και η στρατηγική αυτονομία της Γαλλίας βασίζονται στην πυρηνική αποτροπή.

Για να μπορέσει η πυρηνική αποτροπή να εκπληρώσει τον σκοπό της –δηλαδή να προστατεύσει τη Γαλλία από άλλους παράγοντες.επιθετικότητα– πρέπει να συνδυαστεί με ένα αξιόπιστο πολιτικό, επιχειρησιακό και τεχνικό σύστημα.56

Οι πυρηνικές δυνατότητες της Γαλλίας επιτρέπουν τις στρατηγικές λειτουργίες της “επέμβασης” και της “επιρροής”.57

Η επίτευξη “ενός ισχυρού και αξιόπιστου πυρηνικού αποτρεπτικού παράγοντα” έχει τεθεί ως ο 1ος στρατηγικός στόχος της Γαλλίας και θα της επιτρέψει να υπερασπιστεί τα μητροπολιτικά και υπερπόντια εδάφη της.58

Η πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας χρησιμεύει επίσης ως Ευρωπαϊκή πυρηνική αποτροπή που εξασφαλίζει την ασφάλεια στην Ευρωατλαντική περιοχή59 και την προστασία του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου.60

Η πυρηνική αποτροπή είναι ζωτικής σημασίας και συμπληρωματική για τη συμβατική αποτροπή.61

Η πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας της επιτρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένη και ανεξάρτητη αμυντική πολιτική στο πλαίσιο της συμμετοχής της στον οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ).62

Η Γαλλία υποστηρίζει σθεναρά τη Συνθήκη για τη μη διεύρυνση των πυρηνικών όπλων και τα τέσσερα αντίστοιχα πολυμερή καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών.63

Βρετανία

Όσον αφορά το Ηνωμένο Βασίλειο, η ολοκληρωμένη αναθεώρηση Refresh (IRR) με τίτλο “ανταπόκριση σε έναν πιο αμφισβητούμενο και ασταθή κόσμο” 64 που εκδόθηκε στις 13 Μαρτίου 2023 αναφέρεται ότι:

Τόσο το Ιράν όσο και η Βόρεια Κορέα ενισχύουν τις πυρηνικές τους δυνατότητες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών δυνατοτήτων του.66

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα εμβαθύνει τη συνεργασία του με την Αυστραλία, ειδικά όσον αφορά την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων στο πλαίσιο του AUKUS.67

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει λάβει μέτρα με στόχο τη μείωση της κινεζικής εμπλοκής όσον αφορά τον πολιτικό πυρηνικό τομέα και την πυρηνική βιομηχανική κατασκοπεία.68

Η πυρηνική αποτροπή είναι το θεμέλιο της αποτροπής του Ηνωμένου Βασιλείου και

άμυνα.69

Τα πυρηνικά όπλα θα χρησιμοποιηθούν μόνο σε ακραίες συνθήκες-

άμυνας και της άμυνας των συμμάχων του Ηνωμένου Βασιλείου.70

Η πυρηνική αποτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου είναι επίσης η πυρηνική αποτροπή του ΝΑΤΟ.71

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ενάντια στην προσπάθεια του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και την πυρηνική πρόοδο της Βόρειας Κορέας.72

Το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει τη Συνθήκη για τη μη διεύρυνση των πυρηνικών όπλων και την αντίστοιχη αρχιτεκτονική ελέγχου των όπλων.73

Η πυρηνική τεχνολογία είναι επίσης ένα μεγάλο μέρος των προσπαθειών του Ηνωμένου Βασιλείου για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας εκτός από τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας.74

Η πυρηνική αποτροπή είναι ένας από τους τέσσερις πυλώνες του πλαισίου εργατικού δυναμικού της εξωτερικής πολιτικής.75

Πακιστάν

Η πρώτη “πολιτική εθνικής ασφάλειας” 76 του Πακιστάν που εκδόθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2022 προβλέπει τη χρήση πυρηνικών όπλων που:

ειρήνη.77

Η πυρηνική αποτροπή είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της στρατηγικής σταθερότητας και της περιφερειακής

Η πυρηνική επέκταση της Ινδίας διαταράσσει την περιφερειακή στρατηγική ισορροπία.78

Το Πακιστάν δεν σκοπεύει να εμπλακεί σε μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών, αλλά

να διατηρήσει ένα ελάχιστο επίπεδο πυρηνικών δυνατοτήτων για την προστασία της εδαφικής του ακεραιότητας.79

Το Πακιστάν ενδιαφέρεται να προωθήσει την πυρηνική τεχνολογία για ειρηνική χρήση στο πλαίσιο του ΟΗΕ.80

Ινδία

Όσον αφορά την Ινδία– η έκθεση “Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας” 81 που συντάχθηκε από τον υποστράτηγο D S Hooda (Retd) μετά την Επιτροπή του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου που δημοσιεύθηκε στις 21 Απριλίου 201982 αναφέρει ότι:

παρέχεται.84

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν προκαλεί περιφερειακή αστάθεια.83

Η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν δεν πρέπει να ληφθεί για

Η Ινδία δεν μπορεί να συμμετάσχει σε διάλογο με το Πακιστάν εκτός εάν το τελευταίο

δείχνει πυρηνική νηφαλιότητα.85

Η Ινδία χρησιμοποιεί την πυρηνική ενέργεια ως εναλλακτική λύση στην ορυκτή ενέργεια για να επιτύχει ενεργειακή ασφάλεια.86

Η Ινδία ακολουθεί μια πολιτική “μη πρώτης χρήσης” όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα.87

Η Ινδία θα συνεχίσει να ενισχύει τις πυρηνικές της δυνατότητες στο πλαίσιο της

Ισραήλ

Παρά το γεγονός ότι είναι παγκοσμίως γνωστό για το Εθνικό του σύστημα ασφαλείας, το Ισραήλ δεν έχει δημοσιεύσει ακόμη επίσημο στρατηγικό έγγραφο εθνικής ασφάλειας. Τούτου λεχθέντος, σύμφωνα με την έκθεση με τίτλο “πυρηνικά όπλα με μια ματιά: Ισραήλ” 89 που εκδόθηκε στις 28 Ιουλίου 2022 από τη Βουλή των Κοινοτήτων του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου:

Το Ισραήλ εφαρμόζει μια “πολιτική ασάφειας”, που σημαίνει ότι δεν παραδέχεται επίσημα ότι δεν έχει πυρηνικά όπλα.90

Το Ισραήλ δεν είναι μέρος της ΝΡΤ.91

Βόρεια Κορέα

Όσον αφορά τη Βόρεια Κορέα, το “πυρηνικά όπλα με μια ματιά: Βόρεια Κορέα” 92 που εκδόθηκε στις 17 Μαΐου 2022 από τη Βουλή των Κοινοτήτων του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρεται ότι:

Από το 2006 έως το 2017 Η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε έξι πυρηνικές δοκιμές.93

Το πυρηνικό δόγμα της Βόρειας Κορέας εκτιμάται ότι έχει μετατραπεί από ένα “δόγμα αποτροπής” σε ένα “δόγμα προληπτικού πρώτου χτυπήματος”.94

Η Βόρεια Κορέα αυτοανακηρύχθηκε “πυρηνικό Κράτος” το 2012.95

Η Βόρεια Κορέα αποχώρησε από τη Συνθήκη για τη μη διεύρυνση των πυρηνικών όπλων το 2003.

Ιράν

Η έκθεση με τίτλο ” ποιο είναι το καθεστώς της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν;Το ’97 που εκδόθηκε στις 24 Απριλίου 2024 από τη Βουλή των Κοινοτήτων του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρεται ότι:

Το Ιράν ισχυρίζεται ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι για ειρηνικούς σκοπούς.98

Το 2018 οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης

(JCPOA)99 που επιτεύχθηκε το 2015.100

Το Ιράν παραβιάζει το JCPOA από το 2019.101

Αυστραλία

Τέλος, παρά το γεγονός ότι η Αυστραλία δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα, η στρατηγική συνεργασία της “AUKUS” με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με την ανάπτυξη πυρηνικών υποβρυχίων εγείρει αρκετές ανησυχίες για άλλους παράγοντες του Ινδο-Ειρηνικού. Η “εθνική αμυντική στρατηγική” της Αυστραλίας 102 που εκδόθηκε στις 17 Απριλίου 2024 αναφέρεται ότι:

Η πυρηνική επιθετική συμπεριφορά της Βόρειας Κορέας είναι ένας αποσταθεροποιητικός παράγοντας.103

Η σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, καθώς και της Ινδίας και της Κίνας, μπορεί να οδηγήσει στη χρήση πυρηνικών όπλων.104

Η Ρωσία, η Κίνα, Η Βόρεια Κορέα και το Ιράν ενισχύουν συνεχώς τις πυρηνικές τους δυνατότητες.105

Η εκτεταμένη πυρηνική αποτροπή που παρέχεται στην Αυστραλία από τις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρείται ως η καλύτερη προστασία από πυρηνικές απειλές.106

Η χρήση πυρηνικών όπλων για λογαριασμό της Ρωσίας θα επηρεάσει τους παράγοντες παγκοσμίως.107

Οι πυρηνικές δυνατότητες απαιτούν εργατικό δυναμικό με εξειδικευμένες δεξιότητες.108

Οι πυρηνικές δυνατότητες διασφαλίζουν την προστασία των συμφερόντων ασφαλείας της Αυστραλίας.109

Η απόκτηση πυρηνικών υποβρυχίων αποτελεί μέρος της αναδιαμόρφωσης των αυστραλιανών Αμυντικών Δυνάμεων (ADF) που αποσκοπεί στη βελτίωση της αποτροπής,110 σύμφωνα με τις συμφωνίες του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).111

Μέσω του AUKUS, η Αυστραλία θα είναι σε θέση να συμβάλει στη σταθερότητα στον Ινδο-Ειρηνικό.

Η Αυστραλία σχεδιάζει να δημιουργήσει βιομηχανική βάση για ένα πυρηνικό υποβρύχιο.

Πυροδοτούν γεγονότα για την έναρξη ενός πυρηνικού Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου

Πριν προχωρήσουμε περαιτέρω στην ανάλυση των γεγονότων ενεργοποίησης που μπορεί να προκαλέσουν έναν πυρηνικό (παγκόσμιο) πόλεμο, πρέπει να τονιστεί ότι η έρευνα που διεξάγεται στις Διεθνείς Σχέσεις παρέχει εκτιμήσεις για την εξέλιξη της τρέχουσας κατάστασης με βάση ιστορικά γεγονότα, εκφρασμένες θεωρίες, ανακτημένα δεδομένα και –φυσικά– ανθρώπινη λογική, παρά απλές “προβλέψεις” που βασίζονται στο ένστικτο, την τύχη ή/και την προσωπική εύνοια. Τούτου λεχθέντος, οι ακόλουθες ενέργειες θεωρούνται από τον συγγραφέα ως τα κύρια γεγονότα ενεργοποίησης για την έναρξη –με έμμεσο τρόπο– ενός πυρηνικού Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς πιθανότατα θα κλιμακώσουν την ένταση σε σημείο όπου οι συγκρουόμενοι περιφερειακοί παράγοντες μπορούν να εξετάσουν τη χρήση πυρηνικών όπλων ως λύση “έσχατης λύσης”, οδηγώντας στη συμμετοχή διεθνών παραγόντων σε μια προσπάθεια προστασίας των εθνικών τους συμφερόντων.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία (Ρωσία-Ουκρανία)

Όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, το κύριο γεγονός ενεργοποίησης για την έναρξη της χρήσης πυρηνικών όπλων είναι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ο λόγος για αυτό είναι ότι η Ρωσία έχει επανειλημμένα δηλώσει τόσο γραπτά σε πολλά επίσημα έγγραφα όσο και προφορικά μέσω υψηλόβαθμων αξιωματούχων ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά θεωρείται από τη Ρωσία ως σημαντική απειλή για την εθνική της ασφάλεια.

Ένα άλλο γεγονός ενεργοποίησης είναι η άμεση εμπλοκή των δυτικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Ουκρανικό Θέατρο πολέμου είτε ως αποστολή του ΝΑΤΟ είτε ως εθνική αποστολή ενός κράτους μέλους του ΝΑΤΟ. Αυτό έχει επίσης δηλωθεί προφορικά από αρκετούς ρωσική υψηλόβαθμους αξιωματούχους και είναι ο κύριος λόγος που το ΝΑΤΟ δεν έχει αναπτύξει στρατιωτικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αλλά έμμεσα υποστήριξε την Ουκρανία παρέχοντας πυρομαχικά, εκπαίδευση ουκρανικού προσωπικού, και τα λοιπά.

Ένας τρίτος λόγος μπορεί να είναι η επανένωση της Κριμαίας με την Ουκρανία, καθώς όχι μόνο στερεί τη Ρωσία από σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα που συνδέονται κυρίως με το γεγονός ότι παρέχει πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι σηματοδοτεί μια μεγάλη απώλεια για λογαριασμό της Ρωσίας που θα επηρεάσει το ηθικό των στρατευμάτων της.

Ο πόλεμος στη Γάζα (Ισραήλ-Χαμάς)

Το κύριο γεγονός πυροδότησης όσον αφορά τον πόλεμο στη Γάζα –λαμβάνοντας υπόψη ότι η Χαμάς δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα αλλά διατηρεί στενούς δεσμούς και υποστηρίζεται από το Ιράν– είναι η εμπλοκή του Ιράν στη σύγκρουση, καθώς τα προαναφερθέντα περιστατικά του Απριλίου 2024 δείχνουν ότι ένα παρόμοιο γεγονός μπορεί εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο που οδηγεί ακόμη και στη χρήση χρήση πυρηνικών όπλων. Σε αυτή την περίπτωση, το Ισραήλ πιθανότατα θα υποστηριχθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν από τη Ρωσία, μετατρέποντας τον πόλεμο στη Γάζα σε μια άλλη σύγκρουση “δύσης – ανατολής”.

Η Σύγκρουση Της Ταϊβάν (Κίνα-Ταϊβάν)

Όσον αφορά τη σύγκρουση της Ταϊβάν, το κύριο γεγονός ενεργοποίησης για την έναρξη της χρήσης πυρηνικών όπλων είναι η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ταϊβάν. Παρά το γεγονός ότι η Κίνα διατηρεί μια πολιτική “μη πρώτης χρήσης” όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα και το γεγονός ότι η Ταϊβάν διαθέτει σημαντικά λιγότερες Ένοπλες Δυνάμεις (Παράρτημα η), εκτιμάται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστηρίξουν τη δράση της Ταϊβάν που θα οδηγήσει σε μια σημαντική κλιμάκωση της έντασης στη θάλασσα της Νότιας Κίνας που τελικά θα μετατραπεί σε μια πρόσθετη αντιπαράθεση μεταξύ “Δύσης” και “Ανατολής” με την ένωση άλλων παραγόντων, καθώς ο Ινδο-Ειρηνικός έχει ήδη γίνει το κέντρο του παγκόσμιου ανταγωνισμού.

Η Σύγκρουση Του Κασμίρ (Ινδία-Πακιστάν)

Όσον αφορά τη σύγκρουση του Κασμίρ, λαμβάνοντας υπόψη τη στρατιωτική υπεροχή της Ινδίας (Παράρτημα Ο), την επανεκλογή του (μετριοπαθούς) Narendra Modi ως πρωθυπουργού της Ινδίας και την πολιτική “μη πρώτης χρήσης” της Ινδίας σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων, εκτιμάται ότι το μόνο γεγονός ενεργοποίησης που θα ξεκινούσε έναν πυρηνικό Παγκόσμιο Πόλεμο

Η τρίτη είναι μια μεγάλη ένοπλη σύγκρουση που θα αποτελούσε απειλή για την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και τη δημοκρατική λειτουργία της Ινδίας.

Στρατηγική του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου: Απειλές, Κίνδυνοι, Σκοποί, Μέσα και Τρόποι

Η διεξαγωγή ενός πυρηνικού Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου παραμένει μια πιθανότητα, εφόσον υπάρχουν παράγοντες που διαθέτουν πυρηνικές δυνατότητες. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η ηγεσία των πυρηνικών φορέων γνωρίζει τις καταστροφικές ακολουθίες της χρήσης πυρηνικών όπλων εκτός από την ποικιλία των νέων μέσων και τρόπων ελέγχου των κρίσιμων χώρων, εκτιμάται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πυρηνικών φορέων θα συνεχίσει να ακολουθεί μια πολιτική “μη πρώτης χρήσης” εφόσον έχουν εναλλακτικές επιλογές. Αυτό εκτιμάται επειδή σύμφωνα με τον παγκοσμίου φήμης Κινέζο στρατηγικό Sun Tzu “όταν περικυκλώνετε έναν στρατό, αφήστε μια έξοδο ελεύθερη. Μην πιέζετε έναν απελπισμένο εχθρό πολύ σκληρά.”που σημαίνει ότι ένας εχθρός σε απόγνωση είναι πιο πιθανό να υποστηρίξει μια παράλογη και απρόβλεπτη πορεία δράσης.114

Έτσι, μια μελλοντική στρατηγική του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου θα περιλαμβάνει πιθανότατα στρατιωτικές (συμβατικές και μη συμβατικές) και πολιτικές επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας κάθε κλάδο (στρατό, Πεζοναύτες, Πολεμική Αεροπορία, Ναυτικό, διαστημική δύναμη και Κυβερνοχώρα) των Ενόπλων Δυνάμεων για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων πολλαπλών τομέων (MDOs) παράλληλα με την επιβολή κυρώσεων, τη διεξαγωγή πολιτικών διαβουλεύσεων, την κατασκοπεία και την οπλοποίηση της μετανάστευσης ή/και των ενεργειακών/διατροφικών πόρων, προκειμένου να αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα, να αποκτήσουν πρωτοβουλία και να αποκαταστήσουν την αποτροπή.

Απειλές & Κίνδυνοι

Πριν από την εξέταση των σύγχρονων απειλών και κινδύνων, πρέπει να τονιστεί ότι ο όρος “απειλή για την ασφάλεια” αναφέρεται συνήθως σε έναν παράγοντα που έχει τα μέσα και την πρόθεση ο όρος “κίνδυνος ασφάλειας” αναφέρεται σε κάθε άλλο παράγοντα που δεν αποτελεί άμεσο και σκόπιμο κίνδυνο για έναν παράγοντα, όπως η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, οι οικονομικές κρίσεις, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος κ. λπ.115 μερικές από τις πιο συχνά εντοπισμένες σύγχρονες απειλές και κινδύνους για την ασφάλεια (Παράρτημα Μ) είναι οι ακόλουθες::

Ρωσία.

Κίνα.

Τρομοκρατία.

Κυβερνοεπιθέσεις.

Διάδοση των ΟΜΚ.

Ένοπλη Σύγκρουση.

Κλιματική Αλλαγή.

Οικονομική Αστάθεια.

Κρίσεις Υγείας.

Υποβάθμιση των υποδομών ζωτικής σημασίας ή / και της αλυσίδας εφοδιασμού.

Επίλογος

Όσον αφορά τους επιθυμητούς σκοπούς που πρέπει να επιτευχθούν από τους ηθοποιούς, λαμβάνοντας υπόψη την περιγραφή του Clausewitz για τον πόλεμο ως συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα για να αναγκάσει έναν ηθοποιό να κάνει τη θέληση ενός άλλου ηθοποιού με τη βία,116 γίνεται κατανοητό ότι οι γενικές αρχές του πολέμου παραμένουν οι ίδιες με το χρόνο, καθώς οι ηθοποιοί θα προσπαθούν πάντα να επιβάλλουν τη θέλησή τους στους εχθρούς τους. Όποια και αν είναι η αλλαγή που γίνεται, αναφέρεται συνήθως στους τρόπους (μεθόδους) που εφαρμόζουν οι φορείς και στα μέσα που χρησιμοποιούν για να επιτύχουν τους σκοπούς του πολέμου, καθώς αυτά εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου κυρίως ανάλογα με την πρόοδο της τεχνολογίας. Ανεξάρτητα από τους τρόπους και τα μέσα που χρησιμοποιούνται, οι προσπάθειες κάθε ηθοποιού στοχεύουν βασικά στην απόκτηση του ελέγχου ενός (ή περισσότερων) από τους ακόλουθους χώρους:

Γη (έδαφος και υπόγεια).

Θάλασσα (επιφάνεια και υποεπιφάνεια).

Εναέριο χώρο.

Χώρος.

Κυβερνοχώρος.

Χώρος πληροφοριών.

Τρόποι

Αν επιλέγαμε μόνο μία λέξη για να περιγράψουμε τους τρόπους που θα χρησιμοποιήσουν κρατικοί και μη κρατικοί φορείς για να επιτύχουν τους καθορισμένους σκοπούς τους όταν εμπλέκονται σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, αυτή η λέξη θα ήταν “υβριδική” καθώς σήμερα οι σύγχρονοι φορείς χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό παραδοσιακών και μη παραδοσιακών τρόπων για να επιβάλουν τη θέλησή τους στους αντιπάλους τους. Οι τρόποι αυτοί περιλαμβάνουν (αλλά δεν περιορίζονται σε) την αγωγιμότητα/εφαρμογή ενός (ή συνδυασμού) των ακόλουθων::

Στρατιωτικές (συμβατικές και μη συμβατικές) επιχειρήσεις.

Χειρισμός & παρεμβολή ξένων πληροφοριών (FIMI).117

Κυβερνοεπιθέσεις.

Οικονομικές Κυρώσεις.

Πολιτικές Διαβουλεύσεις.

Αποτροπή.

Κατασκοπεία.

Εργαλειοποίηση της μετανάστευσης ή/και των ενεργειακών / Επισιτιστικών πόρων.

Μέσο

Τέλος, όσον αφορά τα μέσα που χρειάζονται/χρησιμοποιούνται από τους σύγχρονους φορείς για την εφαρμογή της στρατηγικής τους και την επίτευξη των επιθυμητών σκοπών, αυτά περιλαμβάνουν (αλλά δεν περιορίζονται) τα ακόλουθα::

117 το FIMI ορίζεται από την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΥΕΔ) ως “[…] ένα πρότυπο συμπεριφοράς που απειλεί ή έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει αρνητικά τις αξίες, τις διαδικασίες και τις πολιτικές διαδικασίες. Μια τέτοια δραστηριότητα έχει χειραγωγικό χαρακτήρα, διεξάγεται με σκόπιμο και συντονισμένο τρόπο. Οι φορείς μιας τέτοιας δραστηριότητας μπορούν να είναι κρατικοί ή μη κρατικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένων των πληρεξουσίων τους εντός και εκτός της επικράτειάς τους”. Για περισσότερες λεπτομέρειες επισκεφθείτε: στρατηγικές επικοινωνίες. (2024, 27 Μαΐου). Αντιμετώπιση Παραπληροφόρησης, Χειραγώγησης Ξένων Πληροφοριών Και Παρεμβολών. Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης Της Ευρωπαϊκής Ένωσης. https://www.eeas.europa.eu/eeas/tackling-disinformation-foreign-information-manipulation-interference_en

Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων (SOF).

Μη Επανδρωμένα Συστήματα.

Υπηρεσίες Πληροφοριών.

Χάκερ.

Μέσο.

Δορυφορική.

Κρίσιμη Υποδομή.

Η Διπλωματική Υπηρεσία.

Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Εν κατακλείδι, πρέπει να τονιστεί ότι –λαμβάνοντας υπόψη τα γεγονότα που παρουσιάζονται στο έγγραφο– η χρήση στρατηγικών πυρηνικών όπλων δεν είναι πιθανή, καθώς θα έχει τεράστιες συνέπειες σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι –παρά το γεγονός ότι ο κύριος σκοπός των πυρηνικών δυνατοτήτων είναι η επίτευξη αποτροπής και στρατηγικής σταθερότητας– η χρήση πυρηνικών όπλων σε τακτικό (πιο πιθανό) και στρατηγικό (λιγότερο πιθανό) επίπεδο παραμένει μια πιθανότητα που δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση, πυρηνικά όχι, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι –δεδομένης της ποικιλίας των σύγχρονων μέσων εκτός από τη στρατιωτική δύναμη (πολιτική, οικονομική κλπ.).) να διεξάγει πόλεμο εκτός από το γεγονός ότι ο σκοπός του πολέμου είναι να επιβάλει τη βούληση ενός ηθοποιού στους αντιπάλους του– ο πόλεμος μπορεί σήμερα να λάβει πολλές μορφές εκτός από ένοπλες συγκρούσεις. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η ουσία της στρατηγικής όπως σύμφωνα με τον Sun Tzu:

“[ … ] ο επιδέξιος ηγέτης υποτάσσει τα στρατεύματα του εχθρού χωρίς καμία μάχη.καταλαμβάνει τις πόλεις τους χωρίς να τους πολιορκεί. ανατρέπει το βασίλειό τους χωρίς μακροχρόνιες επιχειρήσεις στο πεδίο.”