Σάββας Καλεντερίδης: Εκπομπή 7ης Νοεμβρίου 2025

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει πολλές φορές ότι θέλει να μείνει στην Ιστορία ως ένας «άνθρωπος της ειρήνης». Υποστηρίζει ότι, από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 2025, έχει τερματίσει επτά πολέμους.

Ωστόσο, και παρά την ειρηνική του ρητορική, ο Τραμπ έχει προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου άνοδο στις μετοχές της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας.

Κατά τους εννέα πρώτους μήνες της θητείας του, οι μετοχές των αμυντικών εταιρειών στις ΗΠΑ έχουν ξεπεράσει σε απόδοση τη συνολική αμερικανική αγορά με διαφορά που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ ξανά στον 21ο αιώνα, ούτε κατά την πρώτη προεδρία του Τραμπ, ούτε καν επί Τζορτζ Ο. Μπους, γνωστού για την έναρξη μεγάλων πολέμων, όπως εκείνων στο Αφγανιστάν (ο μακροβιότερος πόλεμος στην ιστορία των ΗΠΑ) και στο Ιράκ.

Μάλιστα, μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες της προεδρίας του πρώτου Μπους, οι ΗΠΑ υπέστησαν τις χειρότερες τρομοκρατικές επιθέσεις της ιστορίας τους, τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, και αρκετοί ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησής του διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με τη βιομηχανία όπλων· για παράδειγμα, ο αντιπρόεδρος Ντικ Τσέινι ήταν πρώην διευθύνων σύμβουλος της Halliburton Co.

Ωστόσο, παρά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, τον παγκόσμιο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και την εισβολή στο Ιράκ, η άνοδος των μετοχών της αμυντικής βιομηχανίας τότε ωχριά μπροστά σε αυτήν της δεύτερης προεδρίας Τραμπ.

Στην πραγματικότητα, πολλοί αναλυτές της αγοράς προειδοποιούν ότι η σημερινή άνοδος ξεπερνά ακόμη και τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα.

Οι αμυντικές μετοχές φτάνουν σε “ουρανομήκη” αποτιμήσεις

Οι μετοχές της αμυντικής βιομηχανίας, σύμφωνα με τους αναλυτές, διαπραγματεύονται σε επίπεδα-ρεκόρ, που δεν δικαιολογούνται αποκλειστικά από τα οικονομικά τους μεγέθη.

Τι συμβαίνει λοιπόν;

Γιατί, υπό έναν πρόεδρο που ο Λευκός Οίκος χαρακτηρίζει συνεχώς ως «Πρόεδρο της Ειρήνης», βλέπουμε μια τέτοια εκρηκτική άνοδο στις μετοχές της αμυντικής βιομηχανίας;

Η “άνευ προηγουμένου” άνοδος των αμυντικών μετοχών υπό τον Τραμπ

Κατά τη δεύτερη προεδρία Τραμπ, οι μετοχές του κλάδου αεροδιαστημικής και άμυνας σημείωσαν ετήσια απόδοση 59,5%, ενώ ο δείκτης S&P 500 Equal Weighted είχε απόδοση μόλις 7,3%, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Bloomberg.

Δηλαδή, οι αμυντικές μετοχές ξεπέρασαν τον γενικό δείκτη κατά 52,3% – την υψηλότερη διαφορά του 21ου αιώνα.

• Επί Μπάιντεν, ο κλάδος άμυνας ξεπέρασε τον S&P 500 μόλις κατά 0,4%.

• Επί πρώτης προεδρίας Τραμπ (2016–2020), η διαφορά ήταν 5,5%.

• Επί Ομπάμα (2008–2016), μόλις 0,3%.

• Επί Τζορτζ Μπους (2000–2008), περίπου 8,7%.

Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι οι αμυντικές μετοχές ζουν μια έκρηξη χωρίς προηγούμενο τα τελευταία 25 χρόνια.

Το “παράδοξο” των αμυντικών μετοχών υπό τον “Πρόεδρο της Ειρήνης”

Πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο;

1. Ο Τραμπ εγκρίνει τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα

Παρά τη ρητορική του περί ειρήνης, ο Τραμπ έχει εγκρίνει πολλά “μεγάλα” αμυντικά έργα.

Τον Μάρτιο του 2025, ανακοίνωσε ότι η Αμερικανική Αεροπορία επέλεξε την Boeing για μια σύμβαση 20 δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη του μαχητικού επόμενης γενιάς “Next Generation Air Dominance” (NGAD), το οποίο ονομάστηκε επίσημα F-47.

Το νέο αυτό μαχητικό 6ης γενιάς σχεδιάζεται να αντικαταστήσει το F-22 Raptor, διαθέτοντας προηγμένες δυνατότητες συντονισμού με drones και διείσδυσης σε εχθρικά συστήματα αεράμυνας.

Τον Μάιο, ο Τραμπ ενέκρινε επίσης το πρόγραμμα “Golden Dome”, ένα αντιπυραυλικό σύστημα αξίας 175 δισ. δολαρίων, εμπνευσμένο από τον ισραηλινό Iron Dome, αλλά με πολλαπλά επίπεδα άμυνας, δορυφόρους και αισθητήρες στο διάστημα, καθώς και δυνατότητες αντιμετώπισης υπερηχητικών και βαλλιστικών πυραύλων από αντιπάλους όπως η Κίνα και η Ρωσία.

Ο Τραμπ ζήτησε από το Κογκρέσο αρχική χρηματοδότηση 25 δισ. δολαρίων, αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το συνολικό κόστος μπορεί να φτάσει τα 831 δισ. δολάρια μακροπρόθεσμα.

Τον Απρίλιο του 2025, ο Τραμπ και ο Υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ ανακοίνωσαν ότι ο αμερικανικός αμυντικός προϋπολογισμός για το 2026 έφτασε για πρώτη φορά στην ιστορία το 1 τρισ. δολάρια.

Το ποσό αυτό περιλαμβάνει 893 δισ. δολάρια βασικής χρηματοδότησης για την εθνική άμυνα και 150 δισ. δολάρια επιπλέον, μέσω νομοσχεδίου που εγκρίθηκε από τη Βουλή τον Ιούλιο του 2025.

Η αύξηση αυτή καλύπτει προγράμματα όπως το F-47, το Golden Dome, ναυπηγήσεις και αναπλήρωση πυρομαχικών.

2. Πίεση προς το ΝΑΤΟ και συμμάχους για αύξηση δαπανών

Ο Τραμπ ασκεί ισχυρή πίεση στις χώρες του ΝΑΤΟ και στους συμμάχους των ΗΠΑ (όπως Ιαπωνία και Νότια Κορέα) να αυξήσουν δραστικά τις αμυντικές τους δαπάνες.

Στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη (Ιούνιος 2025), τα 32 κράτη-μέλη συμφώνησαν σε νέο στόχο δαπανών 5% του ΑΕΠ έως το 2035, υπερδιπλασιάζοντας το μέχρι τώρα όριο του 2% (που ίσχυε από το 2014).

Από αυτό:

• το 3,5% αφορά κύριες αμυντικές ανάγκες (στρατεύματα, εξοπλισμό, έρευνα & ανάπτυξη),

• το έως 1,5% αφορά ευρύτερες επενδύσεις ασφάλειας (υποδομές, κυβερνοάμυνα, πολιτική ανθεκτικότητα).

Η νέα αυτή συμφωνία αναμένεται να οδηγήσει σε πρόσθετες δαπάνες 1 τρισ. δολαρίων τα επόμενα χρόνια, μεγάλο μέρος των οποίων θα καταλήξει σε αμερικανικές εταιρείες όπλων, καθώς τα κράτη του ΝΑΤΟ πρέπει να διατηρούν τεχνολογική συμβατότητα για κοινές επιχειρήσεις.

3. “Πρόεδρος της ειρήνης”, αλλά όχι χωρίς βομβαρδισμούς

Παρά τη ρητορική του, ο Τραμπ δεν δίστασε να εγκρίνει στρατιωτικά πλήγματα υψηλού προφίλ μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες της νέας θητείας του.

Τον Ιούνιο, διέταξε την Αμερικανική Αεροπορία να βομβαρδίσει ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις (Επιχείρηση Midnight Hammer) με βομβαρδιστικά B-2 Spirit και βόμβες GBU-57 Massive Ordnance Penetrator, τη μεγαλύτερη συμβατική βόμβα διάτρησης καταφυγίων στον κόσμο.

Ήταν η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιτέθηκαν στο Ιράν και η πρώτη επιχειρησιακή χρήση των GBU-57.

Το γεγονός αυτό έδειξε ότι, παρά την ειρηνική του εικόνα, ο Τραμπ δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ — κάτι που κανένας πρόεδρος μετά τον Τζίμι Κάρτερ δεν είχε τολμήσει.

Ακόμη, έχει διατάξει αεροπορικά πλήγματα κατά υποτιθέμενων εμπόρων ναρκωτικών στην Καραϊβική, που φέρονται να συνδέονται με τη Βενεζουέλα, και απειλεί με στρατιωτική δράση τη Νιγηρία.

Στις 1 Νοεμβρίου 2025, ο Τραμπ έγραψε στο Truth Social ότι έχει δώσει εντολή στο Πεντάγωνο να προετοιμάσει σχέδιο επίθεσης στη Νιγηρία, υποστηρίζοντας ότι ο χριστιανισμός «αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή» στη χώρα.

«Αν η Νιγηρία δεν σταματήσει τις δολοφονίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιτεθούν – και θα είναι γρήγορα, άγρια και γλυκά, όπως ακριβώς επιτίθενται οι τρομοκράτες στους ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥΣ μας Χριστιανούς», έγραψε χαρακτηριστικά.

4. Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η νέα “χρυσή εποχή” της άμυνας

Ένας ακόμη λόγος για το ράλι των μετοχών είναι η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στα συστήματα άμυνας , μια εξέλιξη που οι επενδυτές θεωρούν ότι θα ξεκλειδώσει νέα αξία για τις εταιρείες.

Ο Τραμπ έχει επίσης αφήσει να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να επαναλάβουν τις δοκιμές πυρηνικών όπλων.

Οι αναλυτές της Wall Street εκτιμούν ότι τα κέρδη ανά μετοχή στον κλάδο της άμυνας θα αυξηθούν κατά 56% το 2025, 22% το 2026 και 16% το 2027, λόγω της παγκόσμιας αύξησης των στρατιωτικών δαπανών.

Ειρήνη ή πόλεμος; Το δίλημμα των επενδυτών

Ενώ οι επενδυτές απολαμβάνουν τεράστια κέρδη από την άνοδο των αμυντικών μετοχών, κάποιοι αναρωτιούνται αν αυτή η “άνευ προηγουμένου” άνοδος αντικατοπτρίζει προσδοκίες για έναν πιο συγκρουσιακό κόσμο τα επόμενα χρόνια.

Ίσως, τελικά, δεν είναι σαφές αν πρέπει να πανηγυρίζουμε για αυτήν την οικονομική άνθηση  ή αν ήρθε η ώρα να αναλογιστούμε προς ποια κατεύθυνση οδεύει ο κόσμος.

Euroasian Times