Υπό διπλό ασφυκτικό κλοιό βρίσκεται στα μέσα του 2025 η ελληνική κονσερβοποιία, αφενός λόγω της δασμολογικής πολιτικής Τραμπ, αφετέρου λόγω της συνέχισης αλλά και επέκτασης της νέας επιδημίας που πλήττει – ιδιαίτερα από πέρυσι – τις ροδακινοκαλλιέργειες (συμπύρηνα ροδάκινα) όπως και τα βερίκοκα.

Ο δασμολογικός πόλεμος που έχει ξεκινήσει ο Αμερικανός Πρόεδρος, όπως επισημαίνει στη «Ν» ο πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος (ΕΚΕ), Κώστας Αποστόλου, έχει διαμορφώσει ένα απολύτως αβέβαιο σκηνικό πωλήσεων, καθώς η αγορά των ΗΠΑ απορροφά παραδοσιακά το 20-22% των ελληνικών εξαγωγών κομπόστας (σ.σ. και η Ε.Ε. το 45%). Το απόθεμα της τρέχουσας παραγωγικής χρονιάς (αρχές Ιουλίου 2024-τέλη Ιουνίου 2025), δηλαδή οι ποσότητες που δεν πωλήθηκαν, σύμφωνα με τον κ. Αποστόλου, φαίνεται ότι θα είναι μεγαλύτερες από τις περσινές.

«Εμείς σταθερά αντιμετωπίζαμε στην Αμερική δασμούς ύψους 17%-18% μέχρι πρότινος. Όταν ήρθε ο Τραμπ το πήγε 37% και μετά 27% και δεν ξέρουμε τι θα γίνει μετά τις 9 Ιουλίου. Στη συνέχεια είπε για 50%, το πήρε πίσω μετά από δυο ημέρες κ.ο.κ., και μείναμε στο ότι θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., με στόχο την ολοκλήρωσή τους 9 Ιουλίου. Το αποτέλεσμα δεν το ξέρουμε γιατί δεν μιλάμε για λογικές διαπραγματεύσεις, δεν υπάρχουν εκτιμήσεις», επισημαίνει ο κ. Αποστόλου και προσθέτει: «Αυτό όμως έχει προβληματίσει έντονα τους εισαγωγείς στην Αμερική, οι οποίοι μην ξέροντας κάθε φορά τι τους ξημερώνει και τι δασμούς θα πληρώσουν είναι επιφυλακτικοί και για τις τρέχουσες φορτώσεις και για καινούρια συμβόλαια για τη νέα χρονιά. Υπάρχει δηλαδή μια αναταραχή που λόγω αυτών των έντονων αλλαγών μας έχει οδηγήσει σε σχετικά αδιέξοδα στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά ο μεγάλος μας ανταγωνιστής στην αγορά της Αμερικής είναι η Κίνα , η οποία όταν εμείς είχαμε δασμούς 17% εκείνη είχε 42%, μετά την πήγε μέχρι 164%, τώρα την κατέβασε στο 72%, μιλάμε για καταστάσεις τρελές, που δεν τις έχουμε ξαναζήσει, είναι μια πολύ δύσκολη ιστορία. Οι ΗΠΑ, όμως, παραδοσιακά παίρνουν περίπου το 20%-22% των εξαγωγών μας – είναι μια πάρα πολύ σημαντική αγορά για την ελληνική κομπόστα – και η Ε.Ε. 45%».

Επιδημία μικροκαρπίας

Την ίδια ώρα, όχι μόνο συνεχίζεται αλλά και επεκτείνεται φέτος και σε άλλες περιοχές, σύμφωνα τόσο με τον κ. Αποστόλου όσο και με τον πρόεδρο της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Πυρηνοκάρπων (ΕΔΟΠ), Χρήστο Γιαννακάκη,  η επιδημία της μικροκαρπίας και παραμόρφωσης των καρπών που «χτύπησε» τις ροδακινοκαλλιέργειςς κυρίως από πέρυσι και μάλιστα φέτος εκδηλώθηκε νωρίτερα από πέρυσι. Ενώ πέρυσι το πρόβλημα επικεντρωνόταν κυρίως στην περιοχή των Γιαννιτσών (στην περιφερειακή ενότητα Πέλλας) και υπήρχαν μόνο διάσπαρτα μεμονωμένα φαινόμενα στην υπόλοιπη Πέλλα και στην Ημαθία, φέτος παρατηρείται μεγαλύτερη ένταση του φαινομένου αλλά και έχει επεκταθεί ευρέως στην Ημαθία. Στις δυο αυτές περιφερειακές ενότητες – σημειωτέον – υπάρχουν περί τα 155.000 στρέμματα ροδακινοκαλλιεργειών από τα συνολικά 180.000 στρέμματα πανελλαδικά.

Το ίδιο φαινόμενο πλήττει επίσης φέτος ακόμη περισσότερο και τα βερίκοκα, τα οποία φέτος υπέστησαν τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Τουρκία μεγάλο πλήγμα λόγω των παγετών του Μαρτίου. Η ζημία στην Κεντρική Μακεδονία – με εξαίρεση τη Χαλκιδική – και στη Θεσσαλία εκτιμάται ότι ανέρχεται σε ποσοστό 80%.

ΠΗΓΗ: Ναυτεμπορική

Από παλιά οι ΗΠΑ είχανα αναδειχθεί κορυφαίος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο. Από τις 100 κορυφαίες αμυντικές βιομηχανίες στην παγκόσμια κατάταξη του δικτύου DefenseNews για το έτος 2024, οι 48 ήταν αμερικανικές· ενώ οι ΗΠΑ κατέχουν διαχρονικά την πρώτη θέση και στις σχετικές λίστες του ινστιτούτου SIPRI με τους μεγαλύτερους εξαγωγείς οπλικών συστημάτων.

Μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει, κάποια δεδομένα όπως φαίνεται παραμένουν σταθερά… σχεδόν ωσάν «αξιώματα».

Οταν πρόκειται λοιπόν για οπλικά συστήματα, οι Αμερικανοί κυρίως εξάγουν· δεν εισάγουν· χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν εισάγουν καθόλου.

Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι έπεσε νεκρός το 1963 από τα πυρά ενός εισαγόμενου όπλου: ενός ιταλικού τυφεκίου Carcano. Εκτοτε, οι εισαγωγές όπλων στις ΗΠΑ περιορίστηκαν σημαντικά, χωρίς όμως να εξαλειφθούν.

Αντιθέτως, από το 2000 και έπειτα, οι ετήσιες εισαγωγές όπλων (μικρών, φορητών όπλων) στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν κατά περίπου 500%, σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία του αμερικανικού κρατικού «Γραφείου Αλκοόλ, Καπνού, Πυροβόλων Οπλων και Εκρηκτικών» («Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives – ATF»).

Από ποιες χώρες, όμως, εισάγουν όπλα οι ΗΠΑ; «Κυρίως από την Αυστρία, τη Βραζιλία και την Τουρκία», έγραφε προ μηνών ο Guardian, επικαλούμενος στοιχεία του 2024. «Κυρίως από την Τουρκία, η οποία είναι από το 2021 και έπειτα ο κορυφαίος εξαγωγέας όπλων στις ΗΠΑ», σημειώνει το περιοδικό Foreign Policy, κατατάσσοντας την Τουρκία στην κορυφή της σχετικής λίστας, πάνω από την Αυστρία, τη Βραζιλία και τη Γερμανία. Πράγματι, με βάση τα στοιχεία του ATF, η Αυστρία, η Βραζιλία, η Τουρκία και η Γερμανία ήταν οι χώρες με τις μεγαλύτερες εξαγωγές την περίοδο μεταξύ 2010 και 2023.

Οι Αμερικανοί εισάγουν από το εξωτερικό ως επί το πλείστον όπλα κυνηγετικά, σκοποβολής και οπλοφορίας. Διόλου τυχαία, οι προαναφερθείσες χώρες έχουν βιομηχανίες που διακρίνονται στους εν λόγω τομείς: η Αυστρία την Glock, η Γερμανία τη Sig Sauer και η Βραζιλία την Taurus, ενώ η Τουρκία γνωρίζει αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ κυρίως χάρη στα πιστόλια της βιομηχανίας Canik που είναι θυγατρική της Samsun Yurt Savunma (SYS).

Κάποτε ήταν «για γέλια», όχι πια

«Τα τουρκικά πυροβόλα όπλα άλλοτε θεωρούνταν “για γέλια” στις Ηνωμένες Πολιτείες, τώρα όμως είναι εξαιρετικά δημοφιλή», γράφει ο Μαρκ Χάιντς στο τοπικό site «Cowboy State Daily» της Πολιτείας του Ουαϊόμινγκ. Στην προσπάθειά του, δε, να εξηγήσει αυτήν τη δημοφιλία, επικαλείται αυτό που προσφέρουν τα εν λόγω όπλα ως βασικό τους θέλγητρο: έναν συνδυασμό αξιοπιστίας/λειτουργικότητας από τη μία πλευρά, και χαμηλής τιμής από την άλλη.

Οι Τούρκοι πήραν πατέντες που εξέπνευσαν και άρχισαν, με βάση αυτές, να κατασκευάζουν τα δικά τους όπλα, τα οποία τώρα πωλούν σε τιμές χαμηλότερες από εκείνες των ορίτζιναλ. Ενδεικτικά, ο Χάιντς αναφέρει ότι ένα ορίτζιναλ Staccatto 2011 πιστόλι μπορεί να κοστίζει σχεδόν 3.000 δολάρια στις ΗΠΑ, ενώ η τουρκική του ρέπλικα πωλείται για λιγότερα από 750 δολ.

Εάν ανατρέξει κανείς στα αμερικανικά σάιτ τουρκικών βιομηχανιών όπως είναι η Tisas (Tisas USA) και η Canik (Canik USA), θα βρει πιστόλια οι τιμές των οποίων ξεκινούν από ολίγες εκατοντάδες δολάρια.

Το πρόβλημα -το οποίο απορρέει από την ίδια την οπλοκατοχή και την οπλοχρησία που είναι αθρόες στις ΗΠΑ- είναι ότι πολλά από αυτά τα φθηνά φορητά όπλα καταλήγουν, όπως καταγγέλλεται, στις φτωχογειτονιές, όπου συνδαυλίζουν τις πολύνεκρες πληγές της ένοπλης βίας…

«Η εμπορική επιτυχία των τουρκικών εταιρειών στις Ηνωμένες Πολιτείες οφείλεται εν μέρει στην στροφή που εκείνες έκαναν προς την παραγωγή ημιαυτόματων πιστολιών 9 χιλιοστών», εξηγεί η Ναόμι Κοέν μέσα από τις σελίδες του περιοδικού Foreign Policy.

Τα εν λόγω πιστόλια είναι φθηνά (εάν συγκριθούν με τα αντίστοιχα άλλων δυτικών βιομηχανιών), μικρά σε μέγεθος και εύκολα στη χρήση.

Οι έμποροι όπλων στις ΗΠΑ αναζητούσαν εδώ και καιρό τρόπους να επεκτείνουν την πελατειακή τους βάση, πουλώντας για παράδειγμα περισσότερα όπλα σε γυναίκες, και πλέον, μέσω αυτών των εύχρηστων και φθηνών πιστολιών η χρήση των οποίων δεν αποτελεί ιδιαίτερη σκοπευτική πείρα, τα κατάφεραν.

Από τη Σαμψούντα… στο Λας Βέγκας

Η Ναόμι Κοέν εστιάζει κυρίως στην περίπτωση της τουρκικής εταιρείας Canik, θυγατρικής της Samsun Yurt Savunma-SYS, τα πιστόλια της οποίας εισάγονται στις ΗΠΑ από την εταιρεία Century Arms, όσα δηλαδή εξ αυτών δεν κατασκευάζονται πια στις ΗΠΑ αφού η Canik (ή CANiK) έχει εδώ και λιγότερο από έναν χρόνο αποκτήσει ένα δικό της εργοστάσιο στη Φλόριντα.

Η CANiK πήρε το όνομά της από την περιοχή Τζανίκ της Σαμψούντας. Συστάθηκε πίσω στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν ο επιχειρηματίας Ζαφέρ Αράλ αποφάσισε να αγοράσει ένα μικρό οπλοποιείο, το οποίο στην πορεία… μεγάλωσε. Για την ιστορία, πατέρας του Ζαφέρ Αράλ ήταν ο βιομήχανος Χουσεΐν Τζαχίτ Αράλ, ιδρυτικό στέλεχος του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας και υπουργός Βιομηχανίας στην κυβέρνηση του Τουργκούτ Οζάλ. Εν έτει 2012, στέλεχη της τουρκικής Samsun Yurt Savunma (SYS) ταξίδεψαν στο Λας Βέγκας, με αφορμή την ετήσια έκθεση όπλων SHOT Show. Στο πλαίσιο της εν λόγω έκθεσης, είχαν τις πρώτες τους επαφές με στελέχη της αμερικανικής εταιρείας εισαγωγών Century Arms. Σχεδόν 15 χρόνια μετά, τα τουρκικά πιστόλια CANiK ξεχωρίζουν πια ως κάποια από τα πλέον ευπώλητα εισαγόμενα προϊόντα της Century Arms…