Νευρική κρίση στις αγορές πυροδοτεί η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν. Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν στον απόηχο της επίθεσης σχεδόν κατά 14% -στα υψηλότερα επίπεδα εδώ και έναν χρόνο.

Οι χρηματιστηριακές αγορές την Παρασκευή κινήθηκαν πτωτικά, ενώ ο χρυσός, ως ασφαλές καταφύγιο, προσέγγισε το ιστορικό υψηλό των 3.500 δολαρίων η ουγκιά. «Πρόκειται για μια κοινή αντίδραση στις γεωπολιτικές συγκρούσεις, ιδίως σε εκείνες που επηρεάζουν τη Μέση Ανατολή», τονίζουν στη «Ναυτεμπορική» Ευρωπαίοι παράγοντες της αγοράς. «Οι εξελίξεις στην αγορά θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την αξιολόγηση της κλίμακας της επίθεσης και την αντίδραση του Ιράν. Οι επενδυτές προτιμούν να περιμένουν τη διευκρίνιση της κατάστασης και εγκαταλείπουν τα πιο επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, αναζητώντας καταφύγιο σε ασφαλέστερα», προσθέτουν.

«Ειδικά το πετρέλαιο οδεύει προς τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο από το 2022 -υψηλότερη από αυτήν που καταγράφηκε κατά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 ή τον ισραηλινό βομβαρδισμό του Ιράν (και αντίστροφα), το 2024», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.

Αυτή η άνοδος των τιμών του πετρελαίου εξαλείφει τις απώλειες που έχουν συσσωρευτεί μέχρι στιγμής φέτος, απώλειες που προκλήθηκαν από την επιβράδυνση της ανάπτυξης, λόγω του δασμολογικού πολέμου, και την απόφαση του ΟΠΕΚ+ να αυξήσει την ημερήσια παραγωγική ικανότητα με ταχύτερο ρυθμό από τον αναμενόμενο.

«Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου κατά περισσότερο από 30% από τα χαμηλά του περασμένου μήνα απειλεί να επηρεάσει την αντλία στα πρατήρια και να πυροδοτήσει τον πληθωρισμό, σε μια εποχή που οι δασμολογικές πιέσεις αρχίζουν να αυξάνονται», προειδοποιούν οι ίδιες πηγές.

Αποστάσεις του Τραμπ

Δυσχερή τα μηνύματα και για την υπερχρεωμένη αμερικανική οικονομία, γεγονός που φάνηκε και από το γεγονός ότι ο πρόεδρος Τραμπ, αν και εξέφρασε τη στήριξή του στο Ισραήλ, φάνηκε μάλλον δυσαρεστημένος για τη χρονική στιγμή που επέλεξε ο πρωθυπουργός Νετανιάχου να διατάξει την επίθεση. Μια επίθεση που έγινε παραμονές του προγραμματισμένου για την Κυριακή 7ου γύρου των αμερικανο-ιρανικών διαπραγματεύσεων, στο Ομάν, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

H συνάντηση δεν φαίνεται να πραγματοποιείται μετά την ισραηλινή επιδρομή, γεγονός που χαλάει τα σχέδια του Αμερικανού προέδρου. «Ο Νετανιάχου, προς ίδιον συμφέρον, διακινδυνεύει μια τεράστια ρήξη με τις ΗΠΑ», τονίζουν Αμερικανοί αναλυτές. «Η μελλοντική πορεία του Ιράν είναι δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά μια τέτοια επίθεση δεν θα κάνει τίποτα για να ενισχύσει τις πραγματιστικές δυνάμεις στην Τεχεράνη. Οι ριζοσπαστικοί Φρουροί της Επανάστασης έχουν χάσει τον ηγέτη τους, αλλά θα μπορούσαν να επεκτείνουν ακόμη περισσότερο την εξουσία τους στη χώρα», προσθέτουν.

Σε μήνυμά του στο Truth Social, ο Τραμπ τόνισε, πάντως, ότι «το Ιράν πρέπει να κάνει μια συμφωνία, πριν δεν μείνει τίποτα, και να σώσει αυτό που κάποτε ήταν γνωστό ως Ιρανική Αυτοκρατορία». Όπως σημείωσε ο Τραμπ, «Όχι άλλος θάνατος, όχι άλλη καταστροφή, ΑΠΛΑ ΚΑΝΤΕ ΤΟ, ΠΡΙΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ».

Φόβος για τα Στενά του Ορμούζ

Ο Τραμπ γνωρίζει, άλλωστε, ότι μια πιθανή αντίδραση της Τεχεράνης θα ήταν να κλείσει το Στενό του Ορμούζ, που θα μπορούσε να στείλει το αργό πετρέλαιο στα 120 δολάρια το βαρέλι και την αμερικανική οικονομία σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Εμπορικής Τράπεζας του Αμβούργου, Σάιρους ντε λα Ρούμπια, προειδοποιεί για αισθητές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, εάν η σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ κλιμακωθεί περαιτέρω. «Με την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, η πιθανότητα παγκόσμιου στασιμοπληθωρισμού αυξάνεται», δήλωσε ο ντε λα Ρούμπια στο Reuters.

Το Ιράν είναι η χώρα με το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα πετρελαίου στον κόσμο και έχει την ικανότητα να παράγει περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια αργού την ημέρα. Αυτή η σύγκρουση θα μπορούσε να είναι πολύ επικίνδυνη για την προσφορά αργού πετρελαίου. «Σε ένα σενάριο συνεχιζόμενης κλιμάκωσης, υπάρχει η πιθανότητα διαταραχών στη ναυτιλία, μέσω του Στενού του Ορμούζ», η οποία είναι μια ακραία περίπτωση, αλλά θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τα περίπου 14 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου -20% της παγκόσμιας παραγωγής- που μεταφέρονται καθημερινά, μέσω αυτής της θαλάσσιας διόδου, στον Κόλπο», λέει ο Γουόρεν Πάτερσον, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στον όμιλο ING, στη Σιγκαπούρη. «Μια σημαντική διαταραχή σε αυτές τις ροές θα ήταν αρκετή για να ωθήσει τις τιμές στα 120 δολάρια το βαρέλι».

Ο Σάιρους ντε λα Ρούμπια εξήγησε: «Σε απάντηση στις ισραηλινές επιθέσεις, το Ιράν θα μπορούσε όχι μόνο να επιτεθεί στο Ισραήλ αλλά και σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία, γεγονός που θα εκτόξευε τις τιμές του πετρελαίου πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Θα ήταν μια πράξη απελπισίας, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί, δεδομένης της πιθανής υπαρξιακής απειλής για το Ιράν», εκτιμά ο επικεφαλής οικονομολόγος της Εμπορικής Τράπεζας του Αμβούργου.

Πληθωριστικές πιέσεις

Οποιαδήποτε εναπομένουσα ελπίδα για τιμές πετρελαίου κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι για φέτος έχει διαλυθεί. «Οι ισραηλινές επιθέσεις εναντίον του Ιράν με στόχο πυρηνικές εγκαταστάσεις, πυραυλικές εγκαταστάσεις και υψηλόβαθμο προσωπικό, σηματοδοτούν μια σημαντική διαφορά από τις προηγούμενες ανταλλαγές μεταξύ των δύο δυνάμεων της Μέσης Ανατολής», εξηγεί σε σημείωμα στους πελάτες της η Gavekal Research.

Σε κάθε περίπτωση, οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου σημαίνουν ότι θα επιστρέψουν οι πληθωριστικές πιέσεις, που είχαν κάπως υποχωρήσει μέχρι τώρα, λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας.

Κάτι τέτοιο θα ήταν ήττα για τον Τραμπ, καθώς δύσκολα θα έπειθε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να χαλαρώσει τη νομισματική και να μειώσει τα επιτόκια. Λίγο πριν από την ισραηλινή επιδρομή, ο Τραμπ είχε μάλιστα αποκαλέσει «ηλίθιο» τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, κατηγορώντας τον ότι βλάπτει την οικονομία αρνούμενος να μειώσει τα επιτόκια.

Το Ιράν και το Ισραήλ θα έχουν ειρήνη «σύντομα», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Κυριακή, προσθέτοντας ότι πραγματοποιούνται πολλές συναντήσεις και τηλεφωνήματα προς επίτευξη του σκοπού.

Σε ανάρτησή του στο Truth Social, ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρει πως το Ιράν και το Ισραήλ «πρέπει να κάνουν μια συμφωνία» και «θα κάνουν συμφωνία». Στη συνέχεια υποστηρίζει πως ο ίδιος κατάφερε να επιτευχθεί συμφωνία ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν, πως σταμάτησε μέσω της διπλωματίας τη σύγκρουση Σερβίας-Κοσόβου αλλά και τη διαμάχη Αιγύπτου και Αιθιοπίας.

«Ομοίως, θα έχουμε ειρήνη, σύντομα, μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν!», αναφέρει ο Ντόναλντ Τραμπ και καταλήγει παραφράζοντας το σύνθημα «Κάντε την Αμερική μεγάλη ξανά» γράφοντας «κάντε τη Μέση Ανατολή μεγάλη ξανά».

Ολόκληρη η ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social:

«Το Ιράν και το Ισραήλ πρέπει να κάνουν μια συμφωνία και θα κάνουν μια συμφωνία, όπως έβαλα την Ινδία και το Πακιστάν να κάνουν κάτι ανάλογο, σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιώντας το εμπόριο με τις ΗΠΑ για να φέρουν τη λογική και τη συνοχή στις συνομιλίες με δύο εξαιρετικούς ηγέτες που ήταν σε θέση να πάρουν γρήγορα μια απόφαση και να σταματήσουν.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της πρώτης μου θητείας, η Σερβία και το Κόσοβο όδευαν σε σύρραξη, όπως έκαναν για πολλές δεκαετίες, και αυτή η μακροχρόνια σύγκρουση ήταν έτοιμη να οδηγήσει σε πόλεμο.

Το σταμάτησα (ο Μπάιντεν έβλαψε τις μακροπρόθεσμες προοπτικές με κάποιες πολύ ηλίθιες αποφάσεις, αλλά θα το διορθώσω, ξανά!). Μια άλλη περίπτωση είναι η Αίγυπτος και η Αιθιοπία, και η διαμάχη τους για ένα τεράστιο φράγμα που έχει επιπτώσεις στον υπέροχο ποταμό Νείλο. Υπάρχει ειρήνη, τουλάχιστον προς το παρόν, λόγω της παρέμβασής μου, και θα παραμείνει έτσι!

Ομοίως, θα έχουμε ειρήνη, σύντομα, μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν! Πολλά τηλεφωνήματα και συναντήσεις πραγματοποιούνται τώρα. Κάνω πολλά και ποτέ δεν παίρνω εύσημα για τίποτα, αλλά δεν πειράζει, οι άνθρωποι καταλαβαίνουν. Κάντε τη Μέση Ανατολή μεγάλη ξανά».

Ισραηλινό σχέδιο για τη δολοφονία του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απέτρεψε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters.

«Έχουν σκοτώσει οι Ιρανοί κάποιον Αμερικανό; Όχι. Μέχρι να το κάνουν, δεν τίθεται καν θέμα να στοχεύσουμε την πολιτική τους ηγεσία», ανέφερε ένας από τους αξιωματούχους της διοίκησης Τραμπ.

Οι συνομιλίες ΗΠΑ–Ισραήλ εντάθηκαν μετά τη μαζική ισραηλινή επίθεση στο Ιράν για την ανακοπή του πυρηνικού του προγράμματος.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι Ισραηλινοί ενημέρωσαν την Ουάσιγκτον πως υπήρχε «ευκαιρία» για στοχευμένο πλήγμα κατά του Χαμενεΐ, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε. Δεν έγινε σαφές αν η εντολή ήρθε απευθείας από τον Τραμπ, ωστόσο επιβεβαιώθηκε η συνεχής επαφή του με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο Νετανιάχου, όταν ρωτήθηκε σχετικά σε συνέντευξή του στο Fox News, αρνήθηκε να σχολιάσει. «Υπάρχουν τόσες ψευδείς αναφορές για συζητήσεις που δεν έγιναν ποτέ, και δεν πρόκειται να μπω σε αυτό», είπε, προσθέτοντας: «Θα κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες ξέρουν τι είναι καλό για τις ίδιες».

Οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ–Ιράν που είχαν προγραμματιστεί για την Κυριακή στο Ομάν ακυρώθηκαν μετά τις επιθέσεις. Ο Τραμπ δήλωσε στο Reuters ότι «ξέραμε τα πάντα» για τα πλήγματα του Ισραήλ.

Ο αγιατολάχ Χαμενεΐ είναι ο υπέρτατος ηγέτης του Ιράν, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και ελέγχει τους Φρουρούς της Επανάστασης. Έχει τον τελευταίο λόγο σε κάθε μείζονα απόφαση για την πολιτική της χώρας.