Γράφει ο Αρντασές Γιαγουπιάν

Σήμερα, στην επέτειο της Ανεξαρτησίας της Αρμενίας, ο πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν διακήρυξε την έναρξη μιας «νέας εποχής» για το κράτος, μιλώντας για την «Τέταρτη Δημοκρατία» και το δόγμα του «Real Armenia». Με κεντρικό άξονα την ειρήνη με το Αζερμπαϊτζάν και την αποκήρυξη οποιασδήποτε στρατιωτικής παρουσίας εκτός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων, ο Πασινιάν επιδιώκει να παρουσιάσει μια εικόνα σταθερότητας και «νέας αρχής». Η αποκήρυξη οποιασδήποτε παρουσίας του στρατού έξω από τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα είναι έμμεση νομιμοποίηση της απώλειας του Αρτσάχ.

Ουσιαστικά, κλείνει την πόρτα σε οποιαδήποτε μελλοντική διεκδίκηση ή προστασία των Αρμενίων εκεί. Η φράση που είπε ότι οι εκτοπισμένοι «θα πρέπει να αντικαταστήσουν το καθεστώς πρόσφυγα με την υπερήφανη υπηκοότητα» ακούγεται ωραία, αλλά στην πράξη σημαίνει ότι το κράτος παραιτείται από κάθε ευθύνη να αποκαταστήσει την παρουσία τους στα πατρογονικά τους εδάφη.

Πρόκειται για οριστικοποίηση του ξεριζωμού. Παράλληλα, προβάλλει την «νομιμότητα» ως μοναδική ασπίδα, κάτι που, με βάση την επιθετικότητα Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας, μοιάζει περισσότερο με ευσεβή πόθο παρά με στρατηγική. Η στρατηγική του Πασινιάν βασίζεται στην παραδοχή ότι η διεθνής νομιμότητα και οι συμφωνίες αρκούν για να εγγυηθούν την ασφάλεια της Αρμενίας. Ωστόσο, η γεωπολιτική πραγματικότητα του Καυκάσου δείχνει ακριβώς το αντίθετο.

Το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία δεν έχουν εγκαταλείψει τους επεκτατικούς τους στόχους. Οι συμμαχίες, η ισχύς και η αποτρεπτική ικανότητα είναι αναγκαίες για την επιβίωση ενός μικρού κράτους. Η ειρήνη χωρίς ισορροπία δυνάμεων είναι εύθραυστη και προσφέρει χρόνο μόνο στον αντίπαλο να ενισχυθεί. Η «νέα εποχή» που οραματίζεται ο Πασινιάν περισσότερο θυμίζει στρατηγική εγκατάλειψης παρά εθνική ανασυγκρότηση. Η τοποθέτηση του Πασινιάν δείχνει μια στρατηγική εγκατάλειψης των παραδοσιακών πυλώνων άμυνας και εθνικής επιβίωσης, με αντάλλαγμα μια «ειρήνη» εγγυημένη από τρίτους.

Μοιάζει περισσότερο με ιδεολογική κατασκευή για εσωτερική κατανάλωση, παρά με ρεαλιστική πολιτική που μπορεί να εξασφαλίσει το μέλλον του αρμενικού κράτους. Αντί για ενίσχυση της άμυνας, οικοδόμηση νέων συμμαχιών και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εκτοπισμένων, η κυβέρνηση επιλέγει να ντύσει την αδυναμία με ιδεολογικά συνθήματα περί «ειρηνικής ανάπτυξης».

Η Ιστορία, όμως, διδάσκει ότι χωρίς στρατηγική ισχύ, καμία ειρήνη δεν μπορεί να μακροημερεύσει.