Η 17η Νοεμβρίου καταγράφεται ως μία από τις πιο βαριές ημέρες για τις ουκρανικές δυνάμεις από την αρχή του πολέμου, σύμφωνα με τις αναλυτικές αναφορές του SouthFront. Η Μόσχα, αξιοποιώντας τα κενά σε προσωπικό και την αδυναμία των ουκρανικών γραμμών άμυνας, εξαπέλυσε συντονισμένες επιχειρήσεις σε έξι μέτωπα, σημειώνοντας σημαντικές εδαφικές κατακτήσεις, καταστρέφοντας κρίσιμες υποδομές και αποκόπτοντας γραμμές ανεφοδιασμού.

Ένας πόλεμος που μπαίνει σε νέα φάση

Οι τελευταίες εξελίξεις, όπως τις αποτυπώνει το SouthFront, δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών: ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει περάσει από το στάδιο των φθορών και των ισορροπιών σε μια φάση όπου η μία πλευρά —η Ρωσία— επιβάλλει απόλυτα τον ρυθμό, ενώ η άλλη —η Ουκρανία— προσπαθεί απλώς να συγκρατήσει την κατάρρευση.

Δεν πρόκειται για «προώθηση μερικών μέτρων». Πρόκειται για στρατηγική ανατροπή που χτίζεται συστηματικά εδώ και μήνες και τώρα αρχίζει να αποδίδει σε όλα τα μέτωπα ταυτόχρονα.

Η Μόσχα χτυπά εκεί που κρίνεται ο πόλεμος

Τα πλήγματα σε ενεργειακές υποδομές, αποθήκες UAV, οδικούς κόμβους και συστήματα πυραύλων δεν είναι απλώς επιχειρησιακές επιλογές. Είναι η ρωσική μέθοδος για να στερήσει από το Κίεβο τον οξυγόνο του πολέμου: ρεύμα, καύσιμα, μεταφορές, δυνατότητα συγκέντρωσης αποθεμάτων.

Η μεθοδικότητα φαίνεται καθαρά. Από το Χάρκοβο μέχρι την Οδησσό οι ρωσικές επιχειρήσεις έχουν ενιαίο στόχο: να διαλύσουν τη συνοχή του ουκρανικού στρατού, όχι να εντυπωσιάσουν με θεαματικές ενέργειες.

Σιβέρσκ: Το «κλείδωμα» που αλλάζει τον χάρτη

Η κατάληψη της Platonovka δεν είναι απλώς ένα ακόμη χωριό που αλλάζει χέρια. Είναι η επιβεβαίωση ότι ο ρωσικός στρατός περνά σε καθεστώς επιχειρησιακού περικυκλώματος. Το Seversk πλέον πιέζεται από βορρά, ανατολή και νότο — και ο κλοιός σφίγγει μέρα με τη μέρα.

Η κίνηση αυτή θυμίζει τις παραδοσιακές ρωσικές τακτικές: δεν σπάνε κατά μέτωπο τις καλύτερα οχυρωμένες πόλεις· τις αποκόπτουν. Η αποκοπή είναι το μισό της κατάληψης. Το άλλο μισό έρχεται μόνο του όταν τελειώσουν οι γραμμές ανεφοδιασμού.

Χάρκοβο: Η ζώνη ασφαλείας γίνεται πραγματικότητα

Η προέλαση στο Dvorichanske και στο Dvurechanskoye δείχνει ότι η Μόσχα εφαρμόζει το σχέδιό της με χειρουργική ακρίβεια: δημιουργία buffer zone που απομακρύνει το ουκρανικό πυροβολικό από τα ρωσικά σύνορα.

Όσο απλό ακούγεται, τόσο δύσκολο είναι να ανατραπεί. Η Ουκρανία χάνει όχι μόνο έδαφος, αλλά και τακτικά σημεία πίεσης που χρησιμοποιούσε εδώ και δύο χρόνια.

Ζαπορίζια – Ο άξονας που καταρρέει πρώτος

Το SouthFront αποτυπώνει τη βαθύτερη εικόνα: το ουκρανικό μέτωπο στη Ζαπορίζια δεν υποχωρεί απλώς —ερρημώνει. Η πτώση του Hai, οι προωθήσεις γύρω από Vesele, Zelenyi Hai και Zatyshshya και οι αναφορές ότι ρωσικές μονάδες αγγίζουν πλέον τα προάστια της Huliapole δείχνουν μια άμυνα που έχει χάσει τη συνοχή της.

Πρόκειται για κρίσιμο σημείο: η Ζαπορίζια ήταν ο άξονας στον οποίο το Κίεβο είχε επενδύσει στρατηγικά. Τώρα κινδυνεύει να γίνει ο άξονας που θα πυροδοτήσει την επόμενη μεγάλη ρωσική εκστρατεία.

Η ουκρανική πολιτική ηγεσία σε στρατηγικό αδιέξοδο

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του Κιέβου δεν είναι οι απώλειες εδάφους· είναι η αδυναμία χάραξης συνεκτικής στρατηγικής.

Η εμμονή στην υπεράσπιση του Pokrovsk απορροφά δυνάμεις που λείπουν αλλού. Ταυτόχρονα, η έλλειψη προσωπικού είναι πλέον δεδομένη, όχι υπόθεση. Κάθε μέρα που περνά, η Ουκρανία αναγκάζεται να μετακινεί μονάδες σαν μπαλώματα σε ένα ύφασμα που έχει αρχίσει να ξηλώνεται από παντού.

Η διεθνής κόπωση και η γαλλική «ανταρσία»

Η δήλωση του Florian Philippot στη Γαλλία δεν είναι απλώς μια εσωτερική πολιτική αντίδραση: είναι δείγμα της κόπωσης της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. Όταν μια χώρα δεσμεύει δισεκατομμύρια σε μαχητικά Rafale και συστήματα SAMP/T για την Ουκρανία, ενώ ζητά από τους πολίτες της «να σφίξουν τα δόντια», το πολιτικό κόστος αρχίζει να μετριέται.

Η συζήτηση δεν αφορά μόνο τον εξοπλισμό, αλλά το αν η Ευρώπη μπορεί —ή θέλει— να συνεχίσει να χρηματοδοτεί έναν πόλεμο που στρατιωτικά γέρνει πλέον προς μία κατεύθυνση.

Το συμπέρασμα: μια αργή μετατροπή σε ντόμινο

Η σταδιακή πτώση οικισμών δεν είναι απλή καταγραφή στο χάρτη. Είναι το ξετύλιγμα ενός ντόμινο που το Κίεβο δεν φαίνεται ικανό να ανακόψει. Όταν τρεις ποτάμιες αμυντικές γραμμές καταρρέουν σχεδόν ταυτόχρονα, όταν δύο κρίσιμες πόλεις (Seversk και Huliapole) βρίσκονται υπό απειλή περικύκλωσης και όταν η Ρωσία επιβάλλει ταυτόχρονα την ατζέντα σε έξι μέτωπα, η πορεία του πολέμου αλλάζει επίπεδο.

Το SouthFront μιλά για «σειρά ήττων έως το τέλος του έτους». Η εικόνα των επιχειρήσεων δείχνει ότι αυτό δεν είναι υπερβολή αλλά λογική εξέλιξη της πραγματικότητας στο πεδίο.

Αυτή είναι η νέα φάση του πολέμου — και δεν ευνοεί την Ουκρανία.

ISW: Ποκρόβσκ – Η μάχη που θα κρίνει ολόκληρο τον χειμώνα 

Το μέτωπο του Ποκρόβσκ εξελίσσεται στο πιο περίπλοκο —και ενδεχομένως καθοριστικό— επιχειρησιακό πεδίο του πολέμου. Η εικόνα που σκιαγραφεί το Institute for the Study of War δείχνει ότι η Ρωσία δεν επιχειρεί απλώς να καταλάβει άλλη μια πόλη· προσπαθεί να παγιδεύσει δύο ουκρανικούς σχηματισμούς ταυτόχρονα, να τους στερήσει τη δυνατότητα ελεγχόμενης αποχώρησης και να καταφέρει ένα πλήγμα με στρατηγικό αντίκτυπο.

Δύο διαφορετικοί κλοινοί, μία μεγάλη αδυναμία

Οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούν να περικυκλώσουν το Ποκρόβσκ και το Μίρνοχραντ από τα δυτικά, έχοντας διαπιστώσει ότι ο ανατολικός άξονας είναι επιχειρησιακά δυσκολότερος. Η 2η και η 51η Στρατιά κινούνται σε μια κατεύθυνση που θεωρητικά θα μπορούσε να κλείσει τον κλοιό· πρακτικά, όμως, κάθε μία κάνει δύο και τρεις διαφορετικές επιχειρήσεις ταυτόχρονα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκεντρώσει αποφασιστική ισχύ.

Η 51η Στρατιά προσπαθεί ταυτόχρονα να προωθηθεί βόρεια, να στενέψει τον κλοιό ανατολικά και να μειώσει το μέτωπο μέσα στο Ποκρόβσκ. Το αποτέλεσμα είναι το γνωστό ρωσικό πρόβλημα: διασπορά δυνάμεων, αντί για καθοριστικό πλήγμα σε έναν μόνο άξονα.

Αντίστοιχα, η 2η Στρατιά κινείται προς Ουντάτσνε και Κότλινε στα νοτιοδυτικά —αλλά ταυτόχρονα επιχειρεί μέσα στην πόλη, προσπαθώντας να εγκλωβίσει ουκρανικές μονάδες σε συνθήκες όπου δεν μπορούν να συμπτυχθούν χωρίς να εκτεθούν.

Το ρίσκο του Ντομπροπίλια και το λάθος που επέστρεψε

Το ISW υπενθυμίζει ότι ολόκληρη η ρωσική ώθηση προς Ντομπροπίλια το καλοκαίρι ξεκίνησε ως επίδειξη δύναμης ενόψει της Συνόδου της Αλάσκας τον Αύγουστο του 2025. Η Μόσχα όντως κέρδισε έδαφος τότε· αλλά το κέρδισε σε ένα σημείο με πολύ στενή βάση για σταθερή επιμελητεία. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο: όσο η Ουκρανία χτυπούσε τα πλευρά της ρωσικής προώθησης, το ρήγμα άρχισε να απειλεί τις ρωσικές οπισθοφυλακές.

Τώρα, η ίδια ρωσική δύναμη που είχε αναλάβει το μέτωπο του Ντομπροπίλια, η 51η Στρατιά, πρέπει και να προστατεύει τον εαυτό της από ουκρανικά αντεπιχειρήματα και να προωθείται προς το Ποκρόβσκ.

Αυτή η διπλή πίεση εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί ο κλοιός δεν έχει κλείσει.

Μάχη μέσα στην πόλη: ανάγκη για μάζα, όχι μικροομάδες

Το ISW καταγράφει ότι οι ρωσικές μικροομάδες διείσδυσης —μια τακτική που έδωσε αποτελέσματα κατά περιόδους— πλέον δεν επαρκούν για να καθαρίσουν ούτε το βόρειο Ποκρόβσκ ούτε το Μίρνοχραντ. Ρωσικές δυνάμεις αναγκάζονται να επιχειρούν μέσα σε συνθήκες δικού τους “ημι-εγκλωβισμού”, καθώς οι ουκρανικές θέσεις βόρεια και νότια από τη σιδηροδρομική γραμμή περιορίζουν την ελευθερία κινήσεων.

Το ISW εκτιμά ότι η Ρωσία θα προσφύγει σε μια πιο «βαριά» προσέγγιση: μεταφορά στρατευμάτων με οχήματα, πιθανότατα υπό συνθήκες ομίχλης, ώστε να αποφύγει τον ουκρανικό εναέριο εντοπισμό. Το ξεκαθάρισμα των οδών Τ-0504 και Ο0544 δείχνει ακριβώς αυτή την προετοιμασία.

Υψηλές απώλειες και για τις δύο πλευρές

Οι απώλειες των 2ης και 51ης Στρατιάς είναι από τις υψηλότερες του πολέμου το τελευταίο τρίμηνο. Παράλληλα, η Ρωσία δυσκολεύεται εμφανώς να αναπληρώσει το ανθρώπινο δυναμικό της: οι 29.000 μηνιαίοι νέοι συμβασιούχοι δεν καλύπτουν τις 35.000 εκτιμώμενες μηνιαίες απώλειες.

Το Κρεμλίνο ήδη ετοιμάζει το έδαφος για ενεργοποίηση εφέδρων με τρόπους που δεν έχουν ακόμη πλήρως ανακοινωθεί.

Σκηνικό αποσταθεροποίησης στην Ευρώπη

Σε παράλληλο επίπεδο, η Πολωνία αντιμετώπισε δύο δολιοφθορές σε σιδηροδρομικές γραμμές που εξυπηρετούν τη μεταφορά δυτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Οι εκρήξεις και τα σπασμένα τμήματα γραμμής εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της ρωσικής «Φάσης Μηδέν»: επιχειρήσεις υπονόμευσης, επιρροής και ψυχολογικού πολέμου εντός της Ευρώπης.

Διπλωματικός απόηχος: η Γαλλία ανεβάζει διακύβευμα

Παράλληλα, Παρίσι και Κίεβο υπέγραψαν συμφωνία που ανοίγει τον δρόμο για αγορά:

– 100 Rafale F4 έως το 2035
– συστημάτων SAMP/T
– αεροπορικών όπλων και ραντάρ
– κοινή παραγωγή Rafale και drones στην Ουκρανία

Αυτό είναι το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό εξοπλιστικό άνοιγμα υπέρ της Ουκρανίας μέχρι σήμερα.

Συμπέρασμα – Το Ποκρόβσκ δεν είναι απλώς μια πόλη

Η ουσία του ρεπορτάζ του ISW είναι καθαρή:
Η Ρωσία θα καταλάβει Ποκρόβσκ και Μίρνοχραντ· το ερώτημα είναι πότε και με τι κόστος.

Αλλά αυτό που θα καθορίσει τον χειμώνα δεν είναι η πτώση της πόλης. Είναι αν η Ουκρανία θα μπορέσει να συμπτυχθεί συντεταγμένα και να αποφύγει έναν μεγάλο εγκλωβισμό, που θα της στερήσει ετοιμοπόλεμες μονάδες σε μια περίοδο όπου η πίεση μεγαλώνει σε όλα τα μέτωπα.

Το Ποκρόβσκ, έτσι όπως το περιγράφει το ISW, είναι μια μάχη όχι για τον χάρτη, αλλά για τη δομή του πολέμου τους επόμενους μήνες.

Φαίνεται ότι όσο και αν προσπάθησαν να διασώσουν το πρόγραμμα του ευρωπαϊκού μαχητικού αεροσκάφους νέας γενιάς (Future Combat Air System –FCAS), απέτυχαν. Η εύλογη – για την ευρωπαική άμυνα – και η πολλά υποσχόμενη – ένεκα και της ένθερμης πολιτικής υποστήριξης του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν-  προσπάθεια, συνθλίβεται ,όπως όλα δείχνουν, κάτω απο το βάρος των διαφορετικών θέσεων με τις οποίες προσέγγιζαν το θέμα οι δύο βασικές δυνάμεις : η γερμανική Airbus και η γαλλική Dassault.

Οπως αναφερουν οι Financial Times Γερμανία και Γαλλία συζητούν τη μείωση του εμβληματικού αμυντικού προγράμματος αξίας 100 δισ. ευρώ, εγκαταλείποντας τα σχέδια για την κοινή κατασκευή ενός μαχητικού αεροσκάφους και επιχειρούν να δώσουν την προσοχή τους στην ανάπτυξη ενός συστήματος διοίκησης και ελέγχου που ονομάζεται «μαχητικό σύννεφο».

Το Βερολίνο και το Παρίσι αγωνίζονται να σώσουν το Future Combat Air System (FCAS), το μεγαλύτερο πρόγραμμα όπλων της Ευρώπης, το οποίο βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης λόγω της διαφωνίας μεταξύ της Airbus και της Dassault Aviation σχετικά με τον τρόπο κατασκευής του μαχητικού αεροσκάφους νέας γενιάς του προγράμματος.

FCAS και «σύννεφο μάχης»

Μία από τις επιλογές που συζητήθηκαν , πριν από τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου αυτή την εβδομάδα,  είναι η περιορισμός της συνεργασίας στο κοινό «σύννεφο μάχης» (combat cloud), σύμφωνα με αξιωματούχους και των δύο χωρών.

Η ιδέα της δημιουργίας μιας διεπαφής βασισμένης στο cloud — η οποία θα συνδέει τα μαχητικά αεροσκάφη και τους πιλότους τους με αισθητήρες, ραντάρ και drones, καθώς και με συστήματα διοίκησης που βασίζονται σε χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις — αποτελεί ήδη έναν από τους πυλώνες του ευρωπαικού μαχητικου -FCAS.

Εάν το σχέδιο για την από κοινού κατασκευή μαχητικών αεροσκαφών εγκαταλειφθεί, η εστίαση στο cloud θα επιτρέψει στις χώρες να συνεχίσουν κάποια μορφή συνεργασίας, ανέφεραν οι αξιωματούχοι. Προειδοποίησαν, ωστόσο, ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη καμία απόφαση.

Γραφική απεικόνιση του FCAS

«Μπορούμε να ζήσουμε με πολλά μαχητικά αεροσκάφη στην Ευρώπη, αλλά χρειαζόμαστε ένα σύστημα cloud για όλα αυτά», δήλωσε ένας αξιωματούχος που είναι εξοικειωμένος με το θέμα.

Ένα δεύτερο πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με την κατάσταση δήλωσε: «Όλα τα άλλα στοιχεία [του FCAS] λειτουργούν καλά. Γιατί να σταματήσουμε να το κάνουμε αυτό; Δεν υπάρχει λόγος να καταρρεύσει εντελώς το FCAS — υπάρχει ανάγκη για ένα σύστημα cloud μάχης».

Ένα τρίτο πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το έργο δήλωσε ότι η εστίαση στο σύστημα cloud μπορεί να σημαίνει την επανεξέταση ορισμένων πτυχών του, όπως «η επιτάχυνση του χρονοδιαγράμματος από το 2040 στο 2030».

Η συνάντηση κορυφής και οι επισπεύδοντες

Το μέλλον του FCAS θα συζητηθεί σε συναντήσεις μεταξύ της γαλλίδας υπουργού Άμυνας Κατρίν Βοτρίν και του γερμανού ομολόγου της Μπορις Πιστόριους στο Παρίσι τη Δευτέρα, και την επόμενη μέρα μεταξύ του καγκελαρίου Φρίντριχ Μέρτς  και του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο Βερολίνο, σύμφωνα με αξιωματούχους. Προγραμματίζονται και άλλες συναντήσεις με τους βιομηχανικούς εταίρους.

Απο τη συνάντηση Μέρτς – Μακρόν στο μέγαρο Ελυζέ στις 7 Μαϊου 2025

Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε την Παρασκευή ότι συνεχίζονται οι συζητήσεις σχετικά με το «αν το πρόγραμμα πρέπει να συνεχιστεί και πώς πρέπει να συνεχιστεί».
Ο Κάρλο Μασάλα, καθηγητής διεθνούς πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Bundeswehr του Μονάχου, δήλωσε ότι το σχέδιο ισοδυναμεί με χωρισμό χωρίς να το ονομάζει χωρισμό. «Είναι σαν ένα παντρεμένο ζευγάρι που έχει αποφασίσει να χωρίσει, αλλά μόνο όταν τα παιδιά φύγουν από το σπίτι», είπε.

Η γερμανική καγκελαρία, η Airbus, η Dassault και η ισπανική κυβέρνηση αρνήθηκαν να σχολιάσουν, διευκρινίζουν οι FT. Το γαλλικό υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να σχολιάσει τις επιλογές του FCAS που βρίσκονται υπό συζήτηση, αλλά δήλωσε ότι οι συνομιλίες συνεχίζονται για την «επείγουσα προώθηση» του προγράμματος.

Το Παρίσι, το Βερολίνο και η Μαδρίτη πρέπει να αποφασίσουν μέχρι το τέλος του έτους αν θα ξεκινήσουν τις εργασίες για ένα πρωτότυπο αεροσκάφος, το κόστος του οποίου εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, πολλοί από τους εμπλεκόμενους στο πρόγραμμα πιστεύουν ότι είναι ήδη πολύ αργά για να επιλυθεί η μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ της Airbus και της Dassault, της γαλλικής οικογενειακής εταιρείας που κατασκευάζει τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale.

Αδυναμία συνεργασίας

Η «κατάρριψη» του σχεδίου ανάπτυξης για το ευρωπαϊκό μαχητικό του μέλλοντος – μια στρατιωτική πλατφόρμα πέραν του 2030 – δεν θα συνιστούσε απλώς την αποτυχία ενός κοινοπρακτικού έργου αλλά την «κατάρρευση» συνολικά της αμυντικής – στρατιωτικής χειραφέτησης της Ευρώπης και συνολικά της στρατηγικής της αυτονομίας.

Αφού η Dassault ζήτησε να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος των εργασιών κατασκευής του αεροσκάφους, το Βερολίνο εξετάζει το ενδεχόμενο να αντικαταστήσει τη Γαλλία με το Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Σουηδία. Με τη σειρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Dassault, Ερίκ Τραπιέ, ισχυρίστηκε ότι η γαλλική εταιρεία θα μπορούσε να προχωρήσει μόνη της, καθώς διαθέτει όλη την απαιτούμενη τεχνογνωσία.

Η Dassault και η Airbus ηγήθηκαν η καθεμία ορισμένων τμημάτων του προγράμματος FCAS, αλλά οι εταιρείες διαμάχησαν για τον καταμερισμό των εργασιών, την επιλογή των προμηθευτών και τον έλεγχο του σχεδιασμού του αεροσκάφους. Η αποτυχία της παράδοσης θα υπονομεύσει τα σχέδια της ΕΕ για μεγαλύτερη αμυντική συνεργασία μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Το 2017, όταν ανακοινώθηκε το FCAS, ο Μακρόν και η τότε καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ  χαιρέτισαν το έργο ως ορόσημο για την ευρωπαϊκή άμυνα.

Ο Μερτς, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάιο, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι αναμένει από την Dassault να σεβαστεί την αρχική συμφωνία. Ωστόσο, το Παρίσι δεν έχει αντιμετωπίσει την Dassault, εν μέρει επειδή ανησυχεί για τις καθυστερήσεις στο πρόγραμμα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την πυρηνική αποτροπή, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Rafale και Neuron σε πτήση κοντα στο αεροπλανοφόρο Σαρλ ντε Γκόλ

Στο Παρίσι, ορισμένοι βιομηχανικοί όμιλοι και αξιωματούχοι συμφωνούν με την άποψη της Dassault ότι χρειάζεται να έχει τον έλεγχο των βασικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής των προμηθευτών, για να παραδώσει το αεροσκάφος.

Ο γαλλο-γερμανικός άξονας

Eνας Γάλλος τραπεζίτης που είναι εξοικειωμένος με την κατάσταση δήλωσε πως «Η μόνη σωτηρία για το FCAS τώρα είναι αν ο Μακρόν να πιέσει τον Τραπιέ (τον επικεφαλής της Dassault) … Αυτή τη στιγμή η συμφωνία είναι εντελώς ακινητοποιημένη και σχεδόν νεκρή». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει πλέον εμπιστοσύνη, κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη για παραβίαση των όρων. Αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί».

Άλλο πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το πρόγραμμα δήλωσε ότι η Dassault «απλά δεν θέλει να συμμετάσχει σε μια πραγματική συνεργασία» ενω ένας άλλος αξιωματούχος , που επικαλούνται οι FT, δήλωσε ότι αυτή τη φορά, η καθαρή πολιτική βούληση μπορεί να μην είναι αρκετή.

Η Γερμανία, η οποία έχει χαλαρώσει το συνταγματικό όριο χρέους για να αναβαθμίσει τις αμυντικές της δυνατότητες, δεν θέλει να γίνει όμηρος μιας γαλλικής εταιρείας.

«Η αίσθηση είναι ότι «έχουμε περισσότερα χρήματα από ποτέ για την άμυνα», οπότε αν πρέπει να το κάνουμε χωρίς τους Γάλλους, ας το κάνουμε», δήλωσε ένα πρόσωπο που γνωρίζει τη σκέψη του Βερολίνου.

Μπορεί να σωθεί το FCAS;

Το μελλοντικό ευρωπαϊκό μαχητικό αεροσκάφος έχει ήδη καθυστερήσει αρκετά ως κοινό project, αν και δεν είναι το μοναδικό. Το παρελθόν της βιομηχανικής συνεργασίας, ειδικά στον αμυντικό τομέα, είναι γεμάτο παραδείγματα σημαντικών καθυστερήσεων ή ακόμα και αποτυχιών…

Ωστόσο, όλες οι πλευρές συμφωνούν ότι η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει το δικό της «σύννεφο» για την αεροπορική άμυνα, σχολιάζουν οι FT.

«Χρειάζεστε ένα [σύννεφο διοίκησης] που να είναι ανεξάρτητο από το αμερικανικό σύστημα», υποστήριξε ο Γάλλος τραπεζίτης. Πολλοί Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξουν καταστάσεις στις οποίες θα βρεθούμε μόνοι μας, χωρίς τους Αμερικανούς».

Ο Τόμας Πρέτζλ , πρόεδρος του συμβουλίου εργαζομένων της Airbus Defence and Space, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο προσωπικό ότι (η Airbus) ήθελε να «τερματίσει την τεταμένη συνεργασία με την Dassault χωρίς να βλάψει τις γαλλο-γερμανικές σχέσεις».

Ήταν σημαντικό οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με το έργο να μην βλάψει τις σχέσεις μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου, δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, «επειδή δεν έχει καμία σχέση με τις κυβερνήσεις — αφορά τις εταιρείες».

ΠΗΓΗ: Οικονομικός Ταχυδρόμος

Μετά την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν ως νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη υπήρξαν διάφορες δηλώσεις κύκλων της ελληνοκυπριακής πλευράς οι οποίες παραπέμπουν σε ένα κλίμα ευφορίας και υπερβολικών προσδοκιών. Δεν είναι η πρώτη φορά. Το ίδιο έγινε με την εκλογή του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και του Μουσταφά Ακιντζί. Οι αναλύσεις και οι πολιτικές κινήσεις ως αποτέλεσμα της ιδεολογικοποίησης του Κυπριακού δεν οδηγούν σε σωστές εκτιμήσεις και ενέργειες.

Καμία σημαντική απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί στην κατεχόμενη Κύπρο χωρίς την Άγκυρα. Και η εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν δεν αποτέλεσε ρήξη με την Τουρκία. Ούτε η έκβαση οποιασδήποτε εκλογικής αναμέτρησης στην κατεχόμενη Κύπρο διαφοροποιεί τη στρατηγική και τους στόχους της Άγκυρας. Η Τουρκία εξακολουθεί να επιδιώκει τον στρατηγικό έλεγχο της Μεγαλονήσου και τον παραμερισμό της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Με διάφορες τοποθετήσεις ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης προσγείωσε και αυτούς που είχαν υπερβολικές προσδοκίες λίγο μετά την εκλογή του. Ούτως ή άλλως και ενώ σύντομα θα αναληφθούν πρωτοβουλίες για την επανάληψη των συνομιλιών είναι σημαντικό να έχουμε υπ’ όψιν μας τα ακόλουθα:

1. Ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν θα διαφοροποιηθεί από την Άγκυρα: μεταξύ άλλων, υπογράμμισε ότι «η Τουρκία είναι και θα παραμείνει εγγυήτρια δύναμη όλου του νησιού». Με βάση τις συμφωνίες του 1960 η Τουρκία ήταν μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας (όχι του νησιού). Δεν είναι δυνατόν ο οποιοσδήποτε Τουρκοκύπριος ηγέτης ή η Άγκυρα να επικαλούνται κατά το δοκούν και αποσπασματικά τις Συμφωνίες του 1960.

2. Ο Τουφάν Ερχιουρμάν μιλά για τα δικαιώματα των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων σε ολόκληρη την Κύπρο. Προφανώς σε ένα κανονικό κράτος όλοι οι πολίτες έχουν τα ίδια δικαιώματα καθώς και τις ίδιες υποχρεώσεις. Είναι σημαντικό όμως να κατανοηθεί ότι δεν είναι δυνατόν «οι Τούρκοι να είναι αφέντες στον Βορρά και συνέταιροι στον Νότο». Αυτό είναι απαράδεκτο.

3. Οι Τούρκοι, περιλαμβανομένου και του Ερχιουρμάν, αποδίδουν ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτική ισότητα. Και ενώ η πολιτική ισότητα έχει γίνει αποδεκτή στις συμφωνίες υψηλού επιπέδου του 1977 και 1979 αυτό δεν συνεπάγεται εκ περιτροπής προεδρία. Αντιλαμβάνομαι ότι και επ’ αυτού του ζητήματος η ελληνοκυπριακή πλευρά ενέδωσε σε μεταγενέστερες συναντήσεις. Σε μια τελική διαπραγμάτευση όμως πρέπει να υπάρξουν οι ανάλογες αναπροσαρμογές. Άλλωστε μέχρι σήμερα η πολιτική που ακολουθείται είναι «τίποτε δεν έχει συμφωνηθεί αν δεν συμφωνηθούν όλα».

4. Η τουρκική πλευρά εν όψει του νέου κύκλου διαπραγματεύσεων που θα αρχίσει θα τονίσει ότι στην περίπτωση που δεν υπάρχει κατάληξη εξ υπαιτιότητας της ελληνοκυπριακής πλευράς θα πρέπει να υπάρξει μια νέα κατάσταση πραγμάτων με την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Με το ίδιο σκεπτικό η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να τονίσει ότι στην περίπτωση που δεν υπάρξει κατάληξη στις συνομιλίες θα πρέπει να αποχωρήσουν τα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα και να επιστραφούν εδάφη στους Ελληνοκυπρίους σύμφωνα με τα διάφορα σχέδια επίλυσης του Κυπριακού.

5. Η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να τολμήσει να αναπροσαρμόσει την πολιτική της. Να διακηρύξει προς πάσαν κατεύθυνση ότι ελάχιστος στόχος είναι η μη επιδείνωση του status quo και μέγιστος στόχος η αποκατάσταση της ενότητας του κράτους στα πλαίσια ενός κανονικού ομοσπονδιακού κράτους. Παράλληλα, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι στα διάφορα σχέδια που κατατέθηκαν μέχρι σήμερα η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων θεώρησε ότι τυχόν υλοποίησή τους δεν θα βελτίωνε το status quo – αντίθετα θα αποτελούσε επιδείνωση για την ελληνοκυπριακή πλευρά.

6. Η κατάθεση κατευθυντήριων γραμμών για μεταρρύθμιση του Συντάγματος του 1960 καθώς και δέσμης δράσεων (για τις δυο κοινότητες, τις εγγυήτριες χώρες και άλλες δυνάμεις) στα πλαίσια μιας εξελικτικής διαδικασίας αποτελούν υπό τις περιστάσεις την πιο ορθολογιστική προσέγγιση.

7. Στην ΕΕ σήμερα τα ζητήματα ασφαλείας περιστρέφονται γύρω από τη Ρωσία η οποία θεωρείται ως μέγιστη απειλή. Και όμως η Τουρκία κατέχει το 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και συντηρεί αναθεωρητικά σχέδια εις βάρος της Μεγαλονήσου και της Ελλάδας. Θα πρέπει να υπάρξει το ανάλογο αφήγημα και να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις. Το Κυπριακό είναι, μεταξύ άλλων, και ευρωπαϊκό ζήτημα.

8. Κατ’ επανάληψιν έχω αναφερθεί στη σημασία μιας εξελικτικής πορείας. Επαναλαμβάνω ότι σήμερα υπάρχουν διαφορετικά αφηγήματα, τεράστια δυσπιστία καθώς και ένα βεβαρυμένο ιστορικό παρελθόν. Αυτά δεν μπορούν να υπερπηδηθούν από τη μια μέρα στην άλλη. Πέραν τούτου, πρέπει να κατανοηθεί ότι η κατοχική οντότητα είναι υπό τον έλεγχο της Τουρκίας. Στην περίπτωση μιας διευθέτησης είναι σημαντικό να έχει προηγηθεί μία περίοδος προσαρμογής με το κοινοτικό κεκτημένο. Εάν αυτό δεν γίνει ελλοχεύει ο κίνδυνος η ομοσπονδία που θα υλοποιηθεί να είναι με μια οντότητα η οποία αποτελεί προέκταση της Τουρκίας στην Κύπρο.

9. Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να επιστρατευθεί η εξιδεικευμένη γνώση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Μεταξύ άλλων, τονίζω ότι μέχρι τώρα εδίδετο έμφαση σε μια νομική προσέγγιση. Δεν μπορεί να αγνοηθεί η οικονομική και η στρατηγική διάσταση του Κυπριακού. Μεταξύ άλλων, με τα υφιστάμενα δεδομένα η κατοχική οντότητα δεν μπορεί να λειτουργήσει με τους όρους της Ευρωζώνης. Επιπρόσθετα, η ελληνοκυπριακή πλευρά νομιμοποιείται να επιμένει σε δράσεις που να διασφαλίζουν ότι το ομοσπονδιακό κράτος δεν θα αποτελεί τουρκικό προτεκτοράτο.

Καταληκτικά υπογραμμίζω ότι παρά το γεγονός ότι πέρασαν 51 χρόνια από την εισβολή η εξελικτική προσέγγιση είναι απαραίτητη. Θα πρέπει να μην βρεθούμε ενώπιον δυσάρεστων εκπλήξεων και να μην υπάρξει ποτέ άλμα στο κενό.