Απόφαση ταχείας αξιοποίησης των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων S-300, που «σαπίζουν» από το 1999 στην Κρήτη ελέω των επιλογών του τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, πήρε το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ως πρώτο βήμα αντίδρασης στην αυξανόμενη προκλητικότητα της Τουρκίας.

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος, κατά την τριήμερη επίσκεψη που πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα στη Μόσχα, ζήτησε από τους ρώσους συνομιλητές του την ολοκλήρωση, το συντομότερο δυνατόν, των διαπραγματεύσεων για τον τεχνικό επανέλεγχο των συστημάτων τωνS-300. Ο έλεγχος αυτός, μαζί με την προμήθεια επιμέρους συμπληρωματικών συστημάτων, είναι απαραίτητος ώστε οι S-300 να καταστούν πραγματικά «μάχιμοι» και αποδεδειγμένα χρήσιμοι για την ελληνική αεράμυνα.

Προς τον σκοπό αυτό, οι αρμόδιοι της Πολεμικής Αεροπορίας, που έχει την ευθύνη χρήσης του συστήματος, κρίνουν απαραίτητη και την εκτέλεση μιας δοκιμαστικής βολής των S-300. Μέσω της δοκιμαστικής βολής θα αποδειχθεί η αξιοπιστία του συστήματος, θα εκπαιδευθούν οι έλληνες χειριστές του και, αμέσως μετά, θα καταστεί δυνατή η
ένταξή του στο ευρύτερο δίκτυο της ελληνικής αεράμυνας. Για να επιτευχθεί όμως κάτι τέτοιο, θα πρέπει να επιλυθούν και τα τεχνικά ζητήματα διασύνδεσης των S-300 με τα ραντάρ και τους σταθμούς ελέγχου των άλλων συστημάτων της αεράμυνας της χώρας μας, όπως οι επίσης ρωσικοί TOR και, κυρίως, οι αμερικανικοί Patriot. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι οι Patriot, το πολύ εντός της επόμενης διετίας, θα πρέπει να αναβαθμιστούν και, πιθανότατα, να διασυνδεθούν με τα μελλοντικά πλωτά συστήματα του ΝΑΤΟ για τη λεγόμενη «αντιπυραυλική ασπίδα» στη ΝΑ Μεσόγειο, τότε γίνεται εμφανής η οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική σημασία της ελληνικής αεράμυνας.

Ούτε μία βολή!
Όσο κι αν ακούγεται απίθανο, στα δέκα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την εγκατάσταση των S-300 στην Κρήτη (αντί της Κύπρου, όπως είχε αποφασιστεί αρχικά) δεν έχει πραγματοποιηθεί ούτε μία βολή! Οι συνεχείς αναβολές οφείλονταν άλλοτε σε υποτιθέμενα οικονομικά προβλήματα και άλλοτε σε διπλωματικές πιέσεις. Κορυφαίο παράδειγμα η βολή που είχε προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο του 2008, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ λόγω αμερικανικών και τουρκικών αντιδράσεων περί υποτιθέμενης «διατάραξης» της ισορροπίας στο Αιγαίο. Όσο για το επιχείρημα περί δήθεν μεγάλου κόστους, γνώστες της αγοράς λένε ότι όλο το «πακέτο ελέγχου» δεν κοστίζει περισσότερο από 1,5 εκατ. ευρώ.

Παρόμοιες, αν όχι μεγαλύτερες και πιο προκλητικές, αντιδράσεις της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας αναμένεται να εκδηλωθούν και τους προσεχείς μήνες. Πέρα από τα σαθρά επιχειρήματα περί διατάραξης της ισορροπίας στο Αιγαίο, οι «σύμμαχοι» θα θελήσουν να αποτρέψουν τις ανταλλαγές επισκέψεων ελλήνων αξιωματικών στη Μόσχα και ρώσων τεχνικών στην Κρήτη. Οι επισκέψεις αυτές θα είναι απόλυτα φυσιολογικές, καθώς οι αρμόδιοι της Πολεμικής Αεροπορίας θα πρέπει να εξοικειωθούν με τους S-300 στα εργοστάσια κατασκευής τους και ίσως σε ρωσικές βάσεις αεράμυνας, όπου πραγματοποιούνται συχνές δοκιμαστικές βολές αυτών των πυραύλων, καθώς και των πιο σύγχρονων S-400. Επίσης οι ρώσοι τεχνικοί θα είναι απαραίτητο να επισκεφθούν ελληνικές εγκαταστάσεις, ώστε, όπως λέγουν έλληνες αρμόδιοι, «να γίνει επαναπιστοποίηση των πυραύλων και τεχνική-εφοδιαστική
υποστήριξη του συνολικού συστήματος».

Τεθωρακισμένα και TOR – OSA
Από την άλλη πλευρά οι ίδιοι αρμόδιοι, που δεν κρύβουν την ικανοποίησή τους για την απόφαση του κ. Βενιζέλου για αξιοποίηση των S-300, εκφράζουν προβληματισμό για την εξέλιξη των δύο άλλων σημαντικών προγραμμάτων συνεργασίας με τη Μόσχα για τα τεθωρακισμένα BMP-3 και τους πυραύλους TOR.

Ο κ. Βενιζέλος ανέφερε ευθέως στους ρώσους επισήμους ότι, με δεδομένη και την οικονομική κρίση, η Ελλάδα δεν μπορεί να προχωρήσει στην αγορά των τεθωρακισμένων που η αξία τους από 1,1 δισ., όπως υπολογιζόταν από το ΚΥΣΕΑ τον Δεκέμβριο του 2007, έχει φθάσει σήμερα σχεδόν το 1,6 δισ. ευρώ. Η ρωσική πλευρά κατηγορεί την ελληνική για την εκτίναξη του κόστους έπειτα από την απαίτηση συμμετοχής πολλών ελληνικών εταιρειών στο πρόγραμμα, ενώ η Αθήνα κρίνει απαραίτητη την ελληνική προστιθέμενη αξία και τη χρήση ορισμένων ανταλλακτικών εγχώριας, αντί ρωσικής, κατασκευής. Αν και κατά τις συνομιλίες του κ. Βενιζέλου στη Μόσχα υπήρξε αμοιβαία προσπάθεια τήρησης χαμηλών τόνων και δρομολόγηση υπογραφής νέας συμφωνίας, οι έλληνες επιτελείς επισημαίνουν ότι το πρόβλημα με τα BMP-3 παραμένει τριπλό! Αφορά, δηλαδή, και οριστικό κόστος και το χρονοδιάγραμμα καταβολής των δόσεων και τον τρόπο συμμετοχής των ελληνικών εταιρειών.

Ως προς τους TOR και τους «δίδυμους» OSA, αν και έχουν ενταχθεί πλήρως στην ελληνική αεράμυνα εδώ και πολλά χρόνια, απαιτούνται νέες εργασίες επαναπιστοποίησης, με κόστος πολύ μεγαλύτερο συγκριτικά με εκείνο των S-300.
ΠΑΡΟΝ