Βίαιες συγκρούσεις, εμφύλιες διαμάχες, εκτοπισμένοι, λιμός, άνθρωποι στα όριά τους. Ο πόλεμος είναι τόσο διαδεδομένος γύρω μας, σε επίπεδα που δεν είχαμε γνωρίσει για δεκαετίες ολόκληρες.

Μόνο πέρυσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Armed Conflict Location & Event Data (ACLED), καταγράφηκαν συγκρούσεις σε τουλάχιστον 50 διαφορετικές χώρες, από τον εμφύλιο πόλεμο στη Μιανμάρ έως την ακραία βία μεταξύ των καρτέλ ναρκωτικών στο Μεξικό.

Όπως δείχνουν τα δεδομένα, οι συγκρούσεις δεν απλώνονται απλά στον χάρτη. Παράλληλα, γίνονται πιο αιματηρές και περίπλοκες. Ενδεικτικά, την περίοδο μεταξύ 2010 και 2019, ο αριθμός θανάτων που προκλήθηκε από ένοπλες συγκρούσεις παγκοσμίως ήταν πάνω από 953.000. Σε πολύ μικρότερο διάστημα, την περίοδο μεταξύ 2020 και 2024, ο αντίστοιχος αριθμός ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο.

Η αύξηση αυτή στις απώλειες αποδίδεται κυρίως σε τρεις μεγάλες συγκρούσεις: τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Μιανμάρ το 2021, την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 και τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς που ξεκίνησε το 2023 στη Λωρίδα της Γάζας. Αυτές οι συγκρούσεις ήταν υπεύθυνες για πάνω από τους μισούς θανάτους που καταγράφηκαν το 2024.

Ενώ όμως ο αριθμός των νεκρών είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της σοβαρότητας μιας σύγκρουσης, δεν αποκαλύπτει ολόκληρο το εύρος της τραγωδίας. Αυτά τα κομμάτια του παζλ το συμπληρώνουν στοιχεία για τον αριθμό των εμπλεκόμενων πλευρών στις συγκρούσεις ή τον τρόπο που επηρεάζονται οι άμαχοι.

Στη Μιανμάρ, για παράδειγμα, υπάρχουν εκατοντάδες ένοπλες ομάδες που συμμετείχαν σε δεκάδες διαφορετικές μάχες στη χώρα. Αντίστοιχα, οι ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στους αμάχους, τόσο όσον αφορά τον αριθμό των νεκρών αμάχων όσο και τον αριθμό των πολιτών των οποίων επηρεάζεται η καθημερινότητα και η ποιότητα ζωής.

Η εποχή των «παγκόσμιων πολέμων»

Οι ειδικοί του ACLED προβλέπουν ότι η μεταδοτικότητα αυτή της βίας πιθανότατα θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025 αλλά και την περίοδο που θα ακολουθήσει.

Πλέον με αυτή την έξαρση βίας εισερχόμαστε σε μια περίοδο που η αναλύτρια Μίνα Άλαντερ χαρακτηρίζει η εποχή των «παγκόσμιων πολέμων», κατά την οποία λαμβάνουν χώρα πολλές συγκρούσεις σε διαφορετικά μέρη του κόσμου.

Η ίδια εκτιμάει ότι πιθανότατα δεν θα ανοίξουν το εύρος τους και τελικά θα περιοριστούν σε περιφερειακό επίπεδο, ωστόσο, προειδοποιεί ότι η ύπαρξη πολλαπλών ταυτόχρονων ενεργών συγκρούσεων μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα κάθετης κλιμάκωσης ή την ανάμειξη σε μια μεγαλύτερη σύγκρουση.

Οι ΗΠΑ σε ρόλο πυροσβέστη

Η αναλύτρια υποστηρίζει ότι ο τρόπος που η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν αντιμετώπισε τη ρωσική επιθετικότητα, εστιάζοντας στο να μην κάνει τίποτα που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την κλιμάκωση σε έναν πυρηνικό πόλεμο, τελικά παράβλεψε, υποτίμησε ή και αποδέχθηκε ως το μικρότερο κακό την οριζόντια κλιμάκωση που βλέπουμε σήμερα στις άλλες συγκρούσεις που «φουντώνουν» στον πλανήτη.

Με αυτόν τον τρόπο, οι ΗΠΑ υπό τον Μπάιντεν επέδειξαν την έλλειψη αποφασιστικότητας που επέτρεψε στη Ρωσία να συνεχίσει τον πόλεμό της στην Ουκρανία και ενθάρρυναν άλλες δυνάμεις να δοκιμάσουν την τύχη τους χωρίς τον φόβο των συνεπειών, αναφέρει.

Αυτό όμως που ξεκίνησε η διοίκηση Μπάιντεν, το αποτελείωσε η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα πάντα με την Άλαντερ. Όπως σημειώνει, η υστέρηση της κυβέρνησης Τραμπ σε διπλωματικό επίπεδο εκλαμβάνεται από πολλές αναθεωρητικές δυνάμεις ότι έχουν το ελεύθερο να δρουν ανενόχλητες ενώ γύρω τους καταρρέει η παγκόσμια τάξη όπως είχε διαμορφωθεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Ο Τραμπ και οι άνθρωποι του MAGA μπορεί να μην ενδιαφέρονται αρκετά ή να μην γνωρίζουν καλά την εξωτερική πολιτική, αλλά οποιαδήποτε προσπάθεια να την αγνοήσουν και να αποσυρθούν από τον παγκόσμιο ρόλο τους θα οδηγήσει σε μια μόνιμη ανάγκη να παίζουν τον ρόλο του πυροσβέστη», λέει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι η κατάσβεση «πυρκαγιών» είναι πάντα πιο δύσκολη από την πρόληψη.

Αν οι ΗΠΑ κληθούν να παίξουν τον ρόλο του πυροσβέστη είναι γιατί υπό τον Τραμπ γυρίζουν την πλάτη στην διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες, εξηγεί, κάνοντας λόγο για μια νέα τάξη πραγμάτων που χαρακτηρίζεται από μεγάλες δυνάμεις και αναγνωρισμένες σφαίρες επιρροής.

Το πυρηνικό παράδοξο

Τι γίνεται όμως όταν ανάβουν τα αίματα μεταξύ δύο πυρηνικών δυνάμεων, όπως προσφάτως είδαμε να συμβαίνει μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν; Η σύντομη αναμέτρηση των δύο γειτονικών χωρών «φλέρταρε» με τον πυρηνικό όλεθρο αλλά τελικά φαίνεται να επιβεβαιώνει το «παράδοξο σταθερότητας-αστάθειας». Και ελπίζουμε να συνεχίσει να επιβεβαιώνεται.

Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι ενώ η απειλή της αμοιβαίας καταστροφής μειώνει την πιθανότητα σύγκρουσης μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων, την ίδια ώρα αυξάνει την πιθανότητα να εμπλακούν σε περιφερειακούς συμβατικούς πολέμους ή σε μάχες μέσω αντιπροσώπων.

Ως αποτέλεσμα, η ίδια η συνθήκη που αποτρέπει έναν μεγάλης κλίμακας πυρηνικό πόλεμο (ο αμοιβαίος φόβος για πυρηνική καταστροφή) μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των χαμηλότερης έντασης συγκρούσεων.

Συγκρούσεις δίχως τέλος

Την ώρα που αυξάνονται τα «θερμά» μέτωπα στον πλανήτη, γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές ότι οι συγκρούσεις τραβάνε πολύ σε διάρκεια καθώς τα εμπόλεμα μέρη δυσκολεύονται να βάλουν οριστικό τέλος. Είναι οι λεγόμενοι ατελείωτοι-αιώνιοι πόλεμοι (Forever Wars), σύμφωνα με τον καθηγητή Λόρενς Φρίντμαν.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας, για παράδειγμα, κρατάει ήδη 3,5 χρόνια και πιθανώς η μόνη κατάκτηση των διπλωματικών προσπαθειών των Ηνωμένων Πολιτειών για τον τερματισμό των συγκρούσεων είναι η διαπίστωση ότι θα διαρκέσει αρκετά. Αλλά και να συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός, αυτό που μένει είναι πάνω από τρία χρόνια ενός πολέμου φθοράς με πολλές απώλειες.

Αντίστοιχα, όταν το Ισραήλ ξεκίνησε την εισβολή του στη Λωρίδα της Γάζας ως απάντηση για την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ζητούσε μια «γρήγορη, αποφασιστική και συντριπτική» επιχείρηση από το Ισραήλ.

Αντ’ αυτού, η ισραηλινή επιχείρηση συνεχίστηκε για 15 μήνες και άνοιξε νέα μέτωπα στον Λίβανο, τη Συρία και την Υεμένη προτού επιτευχθεί εκεχειρία τον Ιανουάριο του 2025. Και αυτό βέβαια δεν κράτησε πολύ. Μέχρι τα μέσα Μαρτίου, ο πόλεμος είχε αναζωπυρωθεί και οδήγησε στις οδυνηρές καταστάσεις που βλέπουμε σήμερα να εκτυλίσσονται στον παλαιστινιακό θύλακα.

Η ιδέα ότι οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις μπορούν να φέρουν αποφασιστικές νίκες άρχισε να ενσωματώνεται στη στρατιωτική σκέψη τον δέκατο ένατο αιώνα. Η ελκυστικότητά τους δε είναι αναμφισβήτητη αν αναλογιστεί κανείς τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν: άμεση επιτυχία με ανεκτό κόστος.

Ωστόσο, οι δυνάμεις που τις αναλαμβάνουν έχουν δείξει επανειλημμένως στην διάρκεια του χρόνου πόσο δύσκολο είναι να ολοκληρωθεί ένας πόλεμος νωρίς και επιφέροντας το ικανοποιητικό αποτέλεσμα, σημειώνει ο Φρίντμαν.

Οι αστραπιαίοι πόλεμοι συχνά καταλήγουν ατελείωτοι γιατί οι δυνάμεις που τους ξεκινούν καθοδηγούνται από μία πλάνη, ότι όλα θα τελειώσουν σύντομα. Έτσι δεν προετοιμάζονται ούτε όσον αφορά τον αμυντικό σχεδιασμό ούτε όσον αφορά την αναδιάρθρωση της οικονομίας και την προετοιμασία της κοινωνίας για το αντίθετο αποτέλεσμα. Και συχνά οι συνθήκες τις αναγκάζει να προσαρμοστούν στην πράξη, να βρουν μια νέα ευθυγράμμιση μεταξύ των διαθέσιμων μέσων και των σκοπών, να συμβιβαστούν.

Κάτι τέτοιο βλέπουμε να γίνεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Βλαντίμιρ Πούτιν που ήθελε μια αστραπιαία νίκη συνειδητοποίησε ότι η Ρωσία διακινδύνευε να ταπεινωθεί μην πετυχαίνοντας τους στόχους της, εκτός αν μπορούσε να ρίξει περισσότερους στρατιώτες στο μέτωπο και να θέσει την οικονομία της χώρας σε πολεμική βάση.  Παράλληλα, άλλαξε το αφήγημά του και η «ειδική στρατιωτική του επιχείρηση» μετατράπηκε σε ένα υπαρξιακό αγώνα ενάντια στη Δύση που δίνει άπλα χρόνου στις συγκρούσεις.

Για τον Φρίντμαν όμως η λύση δεν μπορεί να είναι η προετοιμασία για πολέμους με αόριστη χρονική διάρκεια, αλλά η ανάπτυξη εκδοχών νίκης που είναι ρεαλιστικές ως προς τους πολιτικούς στόχους και ευέλικτες στον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να επιτευχθούν.

Υβριδικός πόλεμος

Αν μας έχει δείξει ένα πράγμα ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πώς και πόσο έχει αλλάξει η ίδια η φύση του πολέμου. Ο ηλεκτρονικός πόλεμος και οι παρεμβολές, οι δολιοφθορές, ο ψυχολογικός πόλεμος, η παραπληροφόρηση και η μάχη για την επικράτηση στον χώρο των πληροφοριών, η χρήση της τεχνολογίας και η ενσωμάτωση των drones σε κάθε πτυχή των συγκρούσεων, είναι μερικά μόνο παραδείγματα από αυτό που ονομάζουμε υβριδικό πόλεμο.

Οι μάχες δίνονται πλέον (και) μακριά από τα πεδία των μαχών, με την χρήση μη συμβατικών μέσων και μεθόδων. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτού του είδους είναι η πρόσφατη ουκρανική επιχείρηση «Ιστός της Αράχνης», κατά την οποία καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές πολλά ρωσικά βομβαρδιστικά.

Πλήττοντας βάσεις που βρίσκονται βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος, η Ουκρανία έστησε πρώτα από όλα μια ψυχολογική ενέδρα που στόχο έχει να προκαλέσει παράνοιας και τριβές στο εσωτερικό της Ρωσίας, σύμφωνα με τον καθηγητή Ρομάν Σερεμέτα.

«Η Ουκρανία δεν έπληξε απλώς αεροσκάφη, αλλά μετέτρεψε την αβεβαιότητα σε όπλο. Μετέτρεψε την τεράστια επικράτεια της Ρωσίας σε πεδίο αμφιβολίας», σχολιάζει ο καθηγητής προσθέτοντας πως η ουκρανική επιχείρηση είναι ο ασύμμετρος πόλεμος στην καλύτερη εκδοχή του.  «Δεν χρειάζεται να αναμετρηθείς με τον εχθρό σου. Απλά πρέπει να τον κάνεις να φοβάται τη σκιά του. Έτσι κερδίζεις χωρίς καν να ρίξεις την επόμενη βολή», υποστηρίζει.

Μία άλλη χαρακτηριστική περίπτωση του πώς επαναπροσδιορίζεται ο τρόπος διεξαγωγής των σύγχρονων πολέμων είναι οι επιθέσεις που εξαπέλυσε το Ισραήλ στη Χεζμπολάχ, όπως παρατηρεί ο αναλυτής και πρόεδρος του Eurasia Group, Ιαν Μπρέμερ.

Η σιιτική πολιτοφυλακή του Λιβάνου, που υποστηρίζεται από το Ιράν, διέθετε ένα τρομερό οπλοστάσιο και τον ισχυρότερο μη κρατικό στρατό στον κόσμο. Επομένως το Ισραήλ, που είχε ήδη μία στρατιωτική επιχείρηση σε εξέλιξη στη Γάζα, δεν επιθυμούσε απευθείας αντιπαράθεση. Μέσα σε διάστημα λίγων μηνών όμως κατάφερε να καταστρέψει τις στρατιωτικές υποδομές και την επικοινωνία των μελών της και τελικά να την «αποκεφαλίσει» σκοτώνοντας τον αρχηγό της.

Η αρχή του τέλους γράφτηκε με την πυροδότηση εξ αποστάσεως χιλιάδων βομβητών και ασύρματων. Από τις εκρήξεις σκοτώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν χιλιάδες μέλη της οργάνωσης, μεταξύ των οποίων και αρκετοί ανώτεροι αξιωματούχοι. Ακολούθησε μια σειρά ανηλεών αεροπορικών επιδρομών, που κατέστρεψαν μεγάλα τμήματα του οπλοστασίου πυραύλων και ρουκετών της Χεζμπολάχ. Και έπειτα ήρθε η κινηματογραφική εξόντωση του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα στο καταφύγιό του μαζί με πολλούς από τους ανώτερους συνεργάτες του.

Το Συμβούλιο Υπουργών Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξε την Πέμπτη σε συμφωνία για την αναθεώρηση του πλαισίου που διέπει τα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών, ενισχύοντας την αποζημίωση και την υποστήριξη σε περιπτώσεις ακυρώσεων και καθυστερήσεων.

Σύμφωνα με τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου και Πολωνό υπουργό Υποδομών Ντάριους Κλίμτσακ, η νέα θέση περιλαμβάνει περισσότερα από 30 επιπλέον δικαιώματα που καλύπτουν όλη τη διαδρομή του επιβάτη: από την αγορά εισιτηρίου έως και την άφιξη στον προορισμό. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην υποχρέωση των αερομεταφορέων να παρέχουν αυτόματα τα έντυπα αποζημίωσης, απλοποιώντας τη διαδικασία για τους επιβάτες. «Πρόκειται για ιστορικό ορόσημο, καθώς ήταν αδύνατο να επιτευχθεί συμφωνία τα τελευταία 12 χρόνια», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Δικαίωμα αλλαγής δρομολογίου

Οι επιβάτες θα μπορούν να αλλάξουν δρομολόγιο το συντομότερο δυνατό, ακόμη και μέσω άλλων αερομεταφορέων ή εναλλακτικών μέσων μεταφοράς, αν κριθεί σκόπιμο. Αν η αλλαγή δεν προσφερθεί εντός 3 ωρών, οι επιβάτες μπορούν να οργανώσουν οι ίδιοι την εναλλακτική τους διαδρομή και να ζητήσουν αποζημίωση έως και 400% του αρχικού εισιτηρίου.

Δικαίωμα βοήθειας

Ορίζεται ξεκάθαρα η υποχρέωση παροχής βασικής βοήθειας – όπως φαγητό, ποτό και διαμονή. Αν δεν παρασχεθούν, οι επιβάτες μπορούν να καλύψουν το κόστος και να ζητήσουν επιστροφή. Σε περίπτωση καθυστέρησης στον διάδρομο πάνω από 3 ώρες, οι επιβάτες θα αποβιβάζονται υποχρεωτικά.

Αποζημιώσεις για ακυρώσεις και καθυστερήσεις

Θεσπίζονται νέα όρια αποζημίωσης: 300 ευρώ για καθυστέρηση άνω των 4 ωρών εντός ΕΕ και 500 ευρώ για άνω των 6 ωρών σε αποστάσεις άνω των 3.500 χλμ. Οι εταιρείες δεν μπορούν να επικαλούνται «έκτακτες συνθήκες» χωρίς τεκμηρίωση πως έλαβαν όλα τα εύλογα προληπτικά μέτρα.

Επιπλέον, σε ακυρώσεις που γνωστοποιούνται λιγότερο από 14 ημέρες πριν την αναχώρηση, οι επιβάτες δικαιούνται αποζημίωση. Οι εταιρείες οφείλουν να παρέχουν σχετικά έντυπα αυτομάτως. Τίθεται τέλος και στην πρακτική του «no-show»: οι επιβάτες που χάνουν την πτήση αναχώρησης αλλά εμφανίζονται στην πτήση επιστροφής, δεν θα μπορούν πλέον να αποβληθούν χωρίς αποζημίωση.

Υποχρεώσεις πληροφόρησης και διαδικασία παραπόνων

Οι αεροπορικές εταιρείες θα πρέπει να είναι διαφανείς σχετικά με τους όρους μεταφοράς, τις διαδικασίες καταγγελίας και να παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες κατά την κράτηση. Οι επιβάτες θα έχουν έως και 6 μήνες για να υποβάλουν παράπονα και οι εταιρείες θα έχουν 14 ημέρες για να απαντήσουν με σαφήνεια ή να καταβάλουν αποζημίωση.

Η πρόταση του Συμβουλίου μεταφέρεται πλέον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο μπορεί να την εγκρίνει, να προτείνει τροποποιήσεις ή να την απορρίψει.

Ελάχιστοι πρόσεξαν τον άνθρωπο με το άψογο κοστούμι που καθόταν στον καναπέ, δεξιά του Ζελένσκι, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ, καταχέριαζε τον Ουκρανό πρόεδρο -μεταξύ άλλων και για την αμφίεση του (τα γνωστά  χακί ρούχα «εκστρατείας» που τα φορά αδιάλειπτα από την αρχή της Ρωσικής εισβολής).

Στην περιβόητη πλέον συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο, ο επιβλητικός επιτελάρχης  Αντρίι Γέρμακ, ίσως να πίστευε ότι το αφεντικό του θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει το ενδυματολογικό του παράδειγμα. Ίσως να θεωρούσε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος θα μπορούσε να είχε κρατήσει την ψυχραιμία του.  Αλλά, ακόμη κι αν τα σκεφτόταν, δεν θα το παραδεχόταν ποτέ.

Μάλιστα, όπως δήλωσε στο POLITICO, το αφεντικό του του είπε να φορέσει το κοστούμι.

«Αυτό ήταν ίσως το πρώτο μου κοστούμι από την έναρξη της εισβολής πλήρους κλίμακας. Ένιωσα μάλιστα λίγο περίεργα», ανέφερε.

Και τι είχε στο μυαλό του κατά τη διάρκεια του βίαιου καβγά; Η προτεραιότητα ήταν απλώς να πείσει τους Αμερικανούς ότι ήταν προς το συμφέρον τους να βοηθήσουν ώστε να ανακοπούν οι Ρώσοι, εξήγησε ο Γέρμακ.

 Από τις ταινίες στην κορυφή της διπλωματίας

Ο άλλοτε, ελάχιστα γνωστός, δικηγόρος και παραγωγός ταινιών B-movie, και τώρα στο επίκεντρο της τριγωνικής διπλωματίας για ειρήνη με τους Αμερικανούς και τους Ρώσους – είναι ευλαβικά πιστός στο αφεντικό του.

Σε συνέντευξή του στο POLITICO πέρυσι, τον αποκάλεσε  «πρόεδρο του λαού». Τι άλλο θα μπορούσε να πει; Ο Γέρμακ ακολούθησε τα χνάρια του Ζελένσκι και έγινε η δεύτερη ισχυρότερη προσωπικότητα στην Ουκρανία.

Το προφίλ του Γέρμακ  αναμένεται να ενισχυθεί τους επόμενους μήνες. Έχει διανύσει μεγάλη απόσταση, από την παραγωγή της ταινίας πολεμικών τεχνών «The Fight Rules» και του θρίλερ με θέμα το λαθρεμπόριο «The Line». Τώρα αποτελεί  την αιχμή του δόρατος της ουκρανικής διπλωματίας.

 «Ποιο είναι το παιχνίδι του;» είναι ωστόσο το ερώτημα που τίθεται στο παρασκήνιο. Καθώς πηγαινοέρχεται στις δυτικές πρωτεύουσες για να προωθήσει την υπόθεση της Ουκρανίας, επικριτές του εκτιμούν ότι εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να αναβαθμίσει τα δικά του πιστοποιητικά για το μέλλον.

«Θα φύγω μαζί του»

Ο ίδιος το αρνείται κατηγορηματικά. «Μπήκα στην πολιτική μαζί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι – και θα φύγω μαζί του», δήλωσε στο POLITICO. «Το καθήκον μου είναι να τον βοηθήσω να ανταποκριθεί στην εκπλήρωση των ευθυνών του ως πρόεδρος της Ουκρανίας. Δεν έχει σχέση με καρέκλες ή πολιτικές καριέρες».

Προς το παρόν, τουλάχιστον, ο Γέρμακ είναι το έμπιστο, δεξί χέρι του Ζελένσκι και όχι ο διάδοχός του. Και ακόμη και οι σφοδροί αντίπαλοί του παραδέχονται ότι ο ατσάλινος, πρώην δικηγόρος είναι το κατάλληλο πρόσωπο ως ο συνομιλητής της Ουκρανίας με το περιβάλλον του Τραμπ.

«Διαβάζει τους ανθρώπους του Τραμπ καλύτερα από ό,τι ο Ζελένσκι»

«Διαβάζει τους ανθρώπους του Τραμπ καλύτερα από ό,τι ο Ζελένσκι», δήλωσε ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Μίκολα Κνιαζίτσκι, μέλος του κόμματος του πρώην προέδρου Πέτρο Ποροσένκο.

Συνήθως ο Κνιαζίτσκι δεν έχει να πει καλή κουβέντα για τον Γέρμακ. Ωστόσο τονίζει ότι «ο Ζελένσκι δεν έχει προσαρμοστεί αρκετά» στη τεράστια αλλαγή της πολιτικής στην Ουάσινγκτον, 

«Η νοοτροπία του Ζελένσκι δεν έχει αλλάξει. Δεν έχει καταλάβει ότι η ρητορική που ήταν αποτελεσματική όταν ο Τζο Μπάιντεν ήταν στον Λευκό Οίκο δεν είναι πολύ χρήσιμη τώρα», πρόσθεσε.

«Ρώσος κατάσκοπος» και «Ρασπούτιν»…

Αλλά ποιος είναι πραγματικά ο άνθρωπος από τον οποίο εξαρτάται ο Ζελένσκι, για να κάτσει απέναντι από τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, σκληρό επενδυτή ακινήτων και δικηγόρο, Στιβ Γουίτκοφ, και να διαχειριστεί μια κυβέρνηση που βλέπει την Ουκρανία ως ενοχλητικό παράγοντα στο παιχνίδι προσέγγισης με τους Ρώσους;

Ο Γέρμακ έχει κατηγορηθεί για τα πάντα: Από Ρώσος κατάσκοπος – κατηγορία που συνδέεται με τα  ερωτήματα σχετικά με το αν ο πατέρας του ήταν αξιωματικός των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών – μέχρι  Ρασπούτιν που έχει μαγέψει τον Ζελένσκι. Βέβαια, η σύγκριση με τον Ρασπούτιν δεν είναι σωστή. Ο εργένης Γέρμακ μπορεί να είναι επιβλητικός όπως ο Ρασπούτιν, αλλά είναι εγκρατής και ακλόνητος πραγματιστής και όχι ακόλαστος μυστικιστής.

Οξυδερκής σε θέματα «ψυχολογίας»

Το κοινό χαρακτηριστικό του όμως, με τον διεφθαρμένο καλόγερο που μάγεψε την οικογένεια του τελευταίου τσάρου της Ρωσίας Νικόλαου Β’, είναι πως είναι οξυδερκής σε θέματα ψυχολογίας. Αυτό είναι κάτι που τονίστηκε από πρώην υπουργούς και άλλους αξιωματούχους της Ουκρανίας με τους οποίους μίλησε το POLITICO. Εκτός από έναν, όλοι τους μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, φοβούμενοι μήπως προκαλέσουν το δεξί χέρι του Ζελένσκι.

Υπάρχει σίγουρα μια διάχυτη αίσθηση στο Κίεβο ότι πρέπει να είσαι προσεκτικός όταν συναλλάσσεσαι μαζί του ή όταν μιλάς γι’ αυτόν.

«Ο Γέρμακ είναι ένας λαμπρός ψυχολόγος. Είναι σε θέση να διαβάζει τον Ζελένσκι και να προβλέπει τι θέλει», δήλωσε ένας πρώην υπουργός, ο οποίος συγκρούστηκε έντονα μαζί του, αναγκαζόμενος να παραιτηθεί εν μέσω απειλών. «Φροντίζει να προσφέρει έτοιμες λύσεις στον Ζελένσκι, ο οποίος μισεί να εμπλέκεται σε λεπτομέρειες, και δεν του φέρνει προβλήματα», πρόσθεσε.

Η σχέση μεταξύ του παραγωγού και του πρωταγωνιστή του κυβερνητικού δίδυμου, έχει εξελιχθεί από τότε που  διορίστηκε για πρώτη φορά, πριν από πέντε χρόνια, στο γραφείο του προέδρου σε ρόλο κατώτερου στελέχους.

Η άνοδός του ήταν ραγδαία.

Αυτός που «κανένας δεν τον ήξερε» και οι εκκαθαρίσεις

Όταν διορίστηκε λίγο μετά τις εκλογές του 2019, κανένα από τα βασικά πρόσωπα του κύκλου του Ζελένσκι δεν είχε ιδέα για τον Γέρμακ. Όλοι τους είχαν μακροχρόνιες φιλίες με τον Ουκρανό πρόεδρο και τον βοήθησαν να ιδρύσει την εταιρεία παραγωγής του Kvartal 95 Studio, που δημιούργησε την τηλεοπτική σειρά «Ο υπηρέτης του λαού». Σειρά που εκτόξευσε τη φήμη του και τελικά τον ώθησε στην προεδρία.

Τώρα έχουν φύγει όλοι. Οι επικριτές του Γέρμακ παραπέμπουν στον επικεφαλής του προσωπικού του Ζελένσκι ως υπεύθυνο για τις ευρείες εκκαθαρίσεις στο υπουργικό συμβούλιο και  στο γραφείο του προέδρου, οποιουδήποτε θεωρείτο πολιτική απειλή ή προσπαθούσε να δράσει αυτόνομα, είπαν οι πρώην υπουργοί και αξιωματούχοι. και τις ανακατατάξεις.

Από το γυμναστήριο στην απελευθέρωση των αιχμαλώτων

«Βρίσκονταν στο υπόγειο γυμναστήριο – εκεί δέθηκαν πραγματικά ως φίλοι. Και έκλεψε την ευκαιρία από τον πρώτο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Μπόχνταν, οργανώνοντας την πρώτη μεγάλη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου με τους Ρώσους», δήλωσε η Γιούλια Μέντελ, Ουκρανή δημοσιογράφος που διετέλεσε γραμματέας Τύπου του Ζελένσκι από το 2019 έως το 2021.

Αυτό έγινε τον Σεπτέμβριο του 2019. Το αστέρι του Γέρμακ ανέβηκε γρήγορα από τη στιγμή που κατέβηκε από το αεροπλάνο με τους απελευθερωμένους Ουκρανούς ναυτικούς που κρατούνταν αιχμάλωτοι από τη Ρωσία.

Κοινές καταβολές

 Γερμακ και Ζελένσκι ταιριάζουν απόλυτα, καθώς προέρχονται από παρόμοιο περιβάλλον. Είναι γόνοι οικογενειών της μεσαίας τάξης που εκτιμούσαν την εκπαίδευση και τη σκληρή δουλειά. Και οι δύο σπούδασαν δικηγόροι -στην περίπτωση του Γέρμακ στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Ουκρανίας, το Εθνικό Πανεπιστήμιο Taras Shevchenko του Κιέβου- και οι δύο μεταπήδησαν στη βιομηχανία του θεάματος. Ο Γέρμακ ίδρυσε μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης και παρήγαγε ταινίες, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δικηγόρος σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων.
Γνωρίστηκαν γύρω στο 2011, όταν ο Ζελένσκι έγινε γενικός παραγωγός ενός τηλεοπτικού καναλιού και ο Γιέρμακ έκανε κάποια νομική δουλειά γι’ αυτό.

Στη συνέχεια, ο Γέρμακ εργάστηκε στην προεκλογική εκστρατεία του Ζελένσκι για την εκλογή του υπηρέτη του λαού το 2019, αλλά όχι σε ρόλο μεγάλης σημασίας.

Ύποπτες συνδιαλλαγές

Ορισμένα από τα βιογραφικά στοιχεία του αποσιωπούνται, σύμφωνα με την Μέντελ. Μετά την αποφοίτησή του, στην άγρια και τρικυμιώδη μετασοβιετική δεκαετία του 1990, άρπαζε ευκαιρίες από όπου μπορούσε – κάποτε δούλευε σε ένα διαβόητο νυχτερινό κέντρο-ντισκοτέκ στην ουκρανική πρωτεύουσα, το πρώτο που εμφανίστηκε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Το κλαμπ προσέλκυε γκάνγκστερ καθώς και εξέχοντες φιλορώσους πολιτικούς. Αργότερα, διετέλεσε υπεύθυνος του καταστήματος πολυτελών ενδυμάτων Sanahunt, βοηθώντας στην εισαγωγή αποκλειστικών κολεξιόν από κορυφαίους οίκους μόδας της Γαλλίας και της Ιταλίας για τους πελάτες του καταστήματος, ολιγάρχες και πολιτικούς. «Αυτός ο ρόλος ήταν εξαιρετικά σημαντικός για τη διαμόρφωση του δικτύου διασυνδέσεων του Γέρμακ», δήλωσε η Μέντελ.

naftemporiki.gr