Συμφωνία με την ανατολική Λιβύη για την αναχαίτηση πλοιαρίων μεταναστών λόγω των αυξημένων ροών στα νησιά της Κρήτης και της Γαύδου επιδιώκει να υπογράψει η Ελλάδα, σύμφωνα με την εφημερίδα Info Migrants.

Όπως αναφέρει η λιβυκή ιστοσελίδα “Libya Review”, η κίνηση αυτή παραπέμπει στη αμφιλεγόμενη συμφωνία Ιταλίας-Λιβύης του 2017 για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών στη Μεσόγειο.

Ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, αποκάλυψε αύξηση 174% στις παράτυπες αφίξεις από τη Λιβύη από την αρχή του 2025. Εξέφρασε την ελπίδα να συναφθεί συμφωνία με τη Λιβύη για τη διαχείριση αυτών των ροών, επικαλούμενος την επιτακτική ανάγκη ελέγχου των αυξανόμενων αποβιβάσεων στα νότια ελληνικά νησιά.

Οι τοπικές λιμενικές αρχές στην Κρήτη ανέφεραν ότι σχεδόν 3.000 μετανάστες είχαν φτάσει έως τα μέσα Μαΐου, με πάνω από 500 να διασώζονται μόνο στις 23–24 Μαΐου. Πολλοί είναι Σουδανοί υπήκοοι που διαφεύγουν από τον πόλεμο, σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους.

Ωστόσο, η γερμανική Deutsche Welle σημείωσε ότι ο Βορίδης δεν διαθέτει αξιόπιστο Λίβυο συνομιλητή για διαπραγματεύσεις. Η ανατολική Λιβύη, από όπου προέρχονται τα περισσότερα πλοιάρια, βρίσκεται εκτός του ελέγχου της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Τρίπολης, η οποία υπέγραψε τη συμφωνία του 2017 με τη Ρώμη. Αναλυτές επισημαίνουν επίσης την έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης για να πειστούν οι ένοπλες ομάδες που δραστηριοποιούνται κατά μήκος της ανατολικής ακτής να σταματήσουν τις αναχωρήσεις πλοιαρίων.

Σύμφωνα με τη συμφωνία Ιταλίας-Λιβύης, η Ρώμη παρείχε χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη για την αναχαίτιση μεταναστευτικών σκαφών. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) αναφέρει ότι 21.762 μετανάστες αναχαιτίστηκαν από την ακτοφυλακή της Λιβύης το 2024 και επέστρεψαν στη Λιβύη — αριθμός υψηλότερος από τους 17.190 του 2023.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν για συστηματική κακοποίηση. ΜΚΟ και δημοσιογράφοι έχουν καταγράψει βασανιστήρια, αναγκαστική κράτηση και σεξουαλική βία κατά των επαναπατριζομένων. Τον Ιούνιο του 2024, η γερμανική ΜΚΟ Sea-Watch δημοσίευσε βίντεο που δείχνει μέλη της λιβυκής ακτοφυλακής να χτυπούν μετανάστες που διασώθηκαν από εμπορικό πλοίο. Η ομάδα κατήγγειλε την ευρωπαϊκή συνενοχή σε «συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Η Διεθνής Αμνηστία επέκρινε επίσης τη συνεχιζόμενη υποστήριξη της Ιταλίας στην ακτοφυλακή της Λιβύης βάσει του διατάγματος του 2025. Η εκπρόσωπος Ανελίζε Μπαλντατσίνι δήλωσε στο ιταλικό κοινοβούλιο ότι ο ΟΗΕ θεωρεί τη Λιβύη μη ασφαλή για τους επαναπατριζόμενους μετανάστες και σημείωσε ότι αποστολή εύρεσης στοιχείων του ΟΗΕ διαπίστωσε «εύλογες βάσεις για να πιστεύεται ότι διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

Υπενθυμίζεται, ότι εντός του Ιουνίου πιθανότατα να δρομολογηθεί επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη. Ιδανικά όμως θα ήταν ο επικεφαλής της Ελληνικής Διπλωματίας να επισκεφτεί τη χώρα μια μέρα μετά την επίσκεψή του στην Αίγυπτο όπου συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του για το θέμα της Μονής Σινά και δύο ημέρες μετά τα δημοσιεύματα που υποστήριζαν, ότι η Βουλή που εδρεύει στο Τομπρούκ (στην Ανατολική Λιβύη δηλαδή) θα εξετάσει την αναγνώριση του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Ωστόσο ο κ. Γεραπετρίτης είχε προγραμματισμένη συνάντηση με την Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, Μαρία Άνγελα Χόλγιν Κουεγιάρ, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών.

Με επίσημη ανακοίνωση, που εκδόθηκε αργά το βράδυ της Τετάρτης, το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών επιχειρεί να βάλει τέλος στα σενάρια περί μεταβολής του καθεστώτος της Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, διευκρινίζοντας ότι η μόνη αλλαγή αφορά στα αγροτεμάχια που περιβάλλουν το μοναστηριακό συγκρότημα.

Η κυβέρνηση της Αιγύπτου διαμηνύει ότι η ιστορική μονή παραμένει υπό το ίδιο θρησκευτικό και νομικό καθεστώς, απολαμβάνοντας πλήρους προστασίας από κάθε αυθαίρετη παρέμβαση ή καταπάτηση. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σταθερή προσήλωση του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην υπεράσπιση του ιερού χαρακτήρα της μονής, που αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό και πολιτιστικό σύμβολο.

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, ο υπουργός Εξωτερικών και Μετανάστευσης της Αιγύπτου, δρ. Μπαντρ Αμπντελάτι, είχε στις 4 Ιουνίου επίσημη συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη. Οι δύο πλευρές συζήτησαν τις προοπτικές ενίσχυσης των ήδη στενών διμερών σχέσεων, στον απόηχο της πρόσφατης αναβάθμισής τους σε Στρατηγική Εταιρική Σχέση, κατά την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου στην Αθήνα.

Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Αιγύπτιος υπουργός ενημέρωσε τον Έλληνα ομόλογό του για τη δικαστική απόφαση της 28ης Μαΐου σχετικά με τις γειτονικές προς τη μονή εκτάσεις, εξηγώντας ότι η απόφαση προστατεύει και επαναβεβαιώνει τον πνευματικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της περιοχής, επιτρέποντας στους μοναχούς να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις λειτουργίες τους.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου

«Ο υπουργός Εξωτερικών και Μετανάστευσης, Δρ. Μπαντρ Αμπντελάτι, δέχθηκε την Τετάρτη, 4 Ιουνίου 2025, τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, στη συνάντηση που αφορούσε τους τρόπους ενίσχυσης των διακεκριμένων διμερών σχέσεων μεταξύ των δύο φιλικών χωρών.

Ο υπουργός Αμπντελάτι εξήρε τους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ της Αιγύπτου και της Ελλάδας και τις διακεκριμένες πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις τους, οι οποίες κορυφώθηκαν τον περασμένο μήνα με την αναβάθμιση των σχέσεων σε Στρατηγική Εταιρική Σχέση κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου στην Αθήνα, υπό την προεδρία του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι και του πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη. Επιβεβαίωσε την επιθυμία της Αιγύπτου να συνεχίσει την προώθηση των στρατηγικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών προς ευρύτερους ορίζοντες σε διάφορους τομείς.

Ο υπουργός Εξωτερικών Αμπντελάτι ενημέρωσε επίσης τον Έλληνα ομόλογό του σχετικά με τη δικαστική απόφαση που εκδόθηκε στις 28 Μαΐου σχετικά με τα εδάφη που περιβάλλουν το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης. Τόνισε την απαραβίαστη φύση του Μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης και των αρχαιολογικών χώρων που συνδέονται με αυτό, την πνευματική του αξία και το θρησκευτικό του καθεστώς, σημειώνοντας ότι η δικαστική απόφαση διαφυλάσσει την υψηλή πνευματική αξία και το θρησκευτικό κύρος του μοναστηριού.

Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η απόφαση επιβεβαιώνει τη συνέχιση της άδειας των μοναχών του μοναστηριού να επωφελούνται από αυτό και από τις θρησκευτικές και αρχαιολογικές περιοχές της περιοχής. Τόνισε επίσης ότι, αντίθετα με τις εσφαλμένες αναφορές των μέσων ενημέρωσης, η απόφαση επιβεβαιώνει ρητά τη θρησκευτική, πνευματική και μοναστική κηδεμονία του μοναστηριού και των γύρω εκτάσεων. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό βήμα που επιβεβαιώνει την ιερότητα και το θρησκευτικό καθεστώς του μοναστηριού, ενώ του επιτρέπει να συνεχίσει να ασκεί τις θρησκευτικές και πνευματικές του λειτουργίες χωρίς καμία αλλαγή στο υφιστάμενο καθεστώς.

Ο υπουργός Αμπντελάτι υπογράμμισε την συνεχή επιβεβαίωση του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι -πιο πρόσφατα, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 7 Μαΐου- για την πλήρη δέσμευση της Αιγύπτου να διατηρήσει τον ιερό θρησκευτικό χαρακτήρα του μοναστηριού και να το προστατεύσει από κάθε μορφή καταπάτησης. Τόνισε ότι αυτό αντανακλά τον αταλάντευτο σεβασμό της Αιγύπτου για τον θρησκευτικό και ιερό χαρακτήρα του μοναστηριού, σύμφωνα με τις μακροχρόνιες αξίες της ανεκτικότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης των θρησκειών σε όλη την ιστορία της χώρας».

ΣΧΟΛΙΟ GEOPOLTICO: Η απόφαση όπως λέει η ανακοίνωση του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ επιβεβαιώνει τη θρησκευτική, πνευματική και μοναστική κηδεμονία του μοναστηριού και των γύρω εκτάσεων. Δηλαδή η Μονή είναι κηδεμόνας και δεν έχει την κυριότητα της περιοχής. Η λέξη “κυριότητα” λείπει και από την ανακοίνωση των Αιγυπτίων όπως και στις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ Γιώργου Γεραπετρίτη, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του ηγούμενου της μονής και Αρχιεπισκόπου Σινά, Δαμιανού, ότι είναι “φιλοξενούμενοι στο σπίτι τους”.

Προς επικύρωση τη συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης κινείται η κυβέρνηση του Χαφτάρ στη Λιβύη η οποία το 2019 δεν είχε αναγνωρίσει τη συμφωνία που είχε υπογράψει με την Τουρκία με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφιλίωσης της Τρίπολης. Ο τουρκικός τύπος κάνει λόγο για ‘βαρύ πλήγμα’ σε Ελλάδα και Κύπρο.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ακσάμ, η Βουλή των Αντιπροσώπων του διοικητή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού Χαλίφα Χαφτάρ ανακοίνωσε τη σύσταση μιας επιτροπής για την έγκριση της συμφωνίας θαλάσσιας δικαιοδοσίας που υπογράφηκε μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Λιβύης. Η Τουρκία και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας, η επίσημη κυβέρνηση της Λιβύης, υπέγραψαν το 2019 μια Συμφωνία Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας, η οποία δεν αναγνωρίστηκε από την κυβέρνηση του Χαφτάρ με έδρα το Τομπρούκ.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, στο πλαίσιο των προσπαθειών της κυβέρνησης Χάφταρ για προσέγγιση με την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση του Τομπρούκ αναμένεται να εγκρίνει τη συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Αναφέρει ακόμη ότι στις 4 Απριλίου ο Τούρκος Υπουργός Εθνικής Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ δέχθηκε τον Αντιστράτηγο Σαντάμ Χαλίφα Χαφτάρ, Διοικητή των Χερσαίων Δυνάμεων του Λιβυκού Εθνικού Στρατού και γιο του Χαλίφα Χαφτάρ. ΗΑκσάμ σχολιάζει ότι η συμφωνία για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Μεσογείου, που υπεγράφη μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης στις 27 Νοεμβρίου 2019, προσέλκυσε την προσοχή ως μια συμφωνία που προστατεύει τα δικαιώματα των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Βαρύ πλήγμα για την Αθήνα

Η Ακσάμ σχολιάζει επίσης ότι «η συμφωνία επέφερε βαρύ πλήγμα στις διεκδικήσεις της Ελλάδας και της ‘Ελληνοκυπριακής διοίκησης της νότιας Κύπρου’ (όπως αποκαλεί την Κυπριακή Δημοκρατία) για κατοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Η Ελλάδα, θέλοντας να δείξει την αντίδρασή της για τη συμφωνία, είχε κηρύξει persona non grata τον τότε πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα, Mohammed al-Menfi».

ΠΗΓΗ: edotourkia.gr